પરિચય : મુંબઈના ટ્રાફિકનો કંટાળાજનક ચિત્ર
મુંબઈ – દેશની આર્થિક રાજધાની, લાખો લોકો રોજિંદા જીવનમાં ટ્રાન્સપોર્ટ પર આધાર રાખે છે.

લોકલ ટ્રેન, મેટ્રો, બસો, ટેક્સી અને પ્રાઇવેટ વાહનો – દરેક પોતપોતાની રીતે શહેરના જીવનને ચાલતું રાખે છે. પરંતુ આ જ શહેરનો સૌથી મોટો પ્રશ્ન છે ટ્રાફિક. ખાસ કરીને પશ્ચિમ ઉપનગરોમાં – અંધેરીથી બોરિવલી સુધીનો પટ્ટો – ટ્રાફિક જામના કારણે લોકોને કલાકો સુધી મુસાફરી કરવી પડે છે.
અંધેરીથી માર્વે રોડ સુધી પહોંચવા માટે હાલમાં માત્ર ત્રણ જ વિકલ્પો છે :
-
લિંક રોડ,
-
એસ.વી. રોડ,
-
વેસ્ટર્ન એક્સપ્રેસ હાઈવે.
ત્રણેય માર્ગો પહેલેથી જ વાહનોના ભારથી કંટાળેલા છે. આવા સમયમાં જો કોઈ નવું ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર નહીં બને તો આગામી દાયકામાં આ વિસ્તારનો ટ્રાફિક નાગરિકોને અસહ્ય બની જશે. આ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને બૃહન્મુંબઇ મહાનગરપાલિકા (BMC)એ બે મહત્વાકાંક્ષી બ્રિજ પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી છે.
બે બ્રિજ – અંધેરી-મલાડ માટે લાઈફલાઈન
BMCએ કુલ ૨૨૦૦ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ જાહેર કરતાં ટેન્ડર બહાર પાડ્યાં છે. પ્રોજેક્ટના બે મુખ્ય ભાગ છે :
-
લગૂન રોડ – ઇન્ફિનિટી મોલ બ્રિજ
-
અંધેરી-વેસ્ટના લગૂન રોડથી મલાડ-વેસ્ટના ઇન્ફિનિટી મૉલ સુધી બ્રિજ બાંધવામાં આવશે.
-
આ બ્રિજ પોઇસર નદી પરથી પસાર થશે અને અંદાજે એક હેક્ટર મૅન્ગ્રોવ્ઝ વિસ્તારને કાપશે.
-
અત્યારે અંધેરીથી મલાડ પહોંચવા માટે લોકોને લાંબા ચક્કર મારવા પડે છે, જે બ્રિજથી ટૂંકી મુસાફરીમાં શક્ય બનશે.
-
-
MDP રોડ – માર્વે રોડ બ્રિજ
-
બીજો પ્રોજેક્ટ મલાડના MDP રોડને માર્વે રોડ સાથે જોડશે.
-
આ એલિવેટેડ રોડ રાયન ઇન્ટરનેશનલ સ્કૂલ સુધી જશે.
-
ભવિષ્યમાં પ્રસ્તાવિત વર્સોવા-ભાઈંદર કોસ્ટલ રોડ સાથે ઇન્ટરચેન્જ આપીને પશ્ચિમ ઉપનગરોને સીધી કનેક્ટિવિટી મળશે.
-
પર્યાવરણની મંજૂરી – મોટું અવરોધ દૂર થયું
આ પ્રોજેક્ટ પર્યાવરણ દૃષ્ટિએ અત્યંત સંવેદનશીલ હતો. કારણ કે બ્રિજ માટેના માર્ગ પર મૅન્ગ્રોવ્ઝનો વિસ્તાર આવે છે. મૅન્ગ્રોવ્ઝને કાપવા કે નુકસાન પહોંચાડવા માટે કાયદા મુજબ વિશેષ મંજૂરી લેવી ફરજિયાત છે.
-
MCZMA (Maharashtra Coastal Zone Management Authority) દ્વારા પ્રોજેક્ટનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું.
-
પર્યાવરણ અને વન વિભાગે પણ પ્રોજેક્ટને શરતી મંજૂરી આપી.
-
મે ૨૦૨૫માં બૉમ્બે હાઈ કોર્ટે આ પ્રોજેક્ટને લીલી ઝંડી આપી.
આ નિર્ણય બાદ પ્રોજેક્ટને કાનૂની અવરોધમાંથી મુક્તિ મળી અને હવે ટેન્ડર જાહેર કરીને કાર્ય શરૂ થવાનો માર્ગ મોકળો થયો.
પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ થવાની સમયમર્યાદા
બન્ને બ્રિજ અને સંકળાયેલા એલિવેટેડ રોડનો કાર્ય ૨૦૨૮ સુધીમાં પૂર્ણ કરવાની યોજના છે. BMCના ઈજનેરોના જણાવ્યા મુજબ જો કામ સમયસર શરૂ થશે તો પાંચ વર્ષમાં બંને બ્રિજ ટ્રાફિક માટે ખુલ્લા થઈ જશે.
ટ્રાફિક પર સીધી અસર
અત્યારે અંધેરી અને મલાડ વચ્ચેનું અંતર ૧૨ કિલોમીટર છે, જે પસાર કરવા મુસાફરોને ઘણી વખત એક કલાકથી વધુ સમય લાગે છે. નવા બ્રિજ બન્યા પછી :
-
મુસાફરીનો સમય ઓછામાં ઓછા ૨૦-૨૫ મિનિટ ઘટી જશે.
-
લિંક રોડ, એસ.વી. રોડ અને હાઈવે પરનો ભાર હળવો થશે.
-
અંધેરીથી માર્વે રોડ સુધીનો ટ્રાફિક સરળ બનશે.
કોસ્ટલ રોડ સાથેની કનેક્ટિવિટી
મુંબઈનો સૌથી મોટો પ્રોજેક્ટ – કોસ્ટલ રોડ – પહેલેથી જ બાંધકામ હેઠળ છે. પ્રસ્તાવિત વર્સોવા-ભાઈંદર કોસ્ટલ રોડ પૂર્ણ થયા બાદ પશ્ચિમ ઉપનગરોમાં ટ્રાફિકનું મોટું નેટવર્ક ઉભું થશે.
-
નવો બ્રિજ આ કોસ્ટલ રોડને માર્વે રોડ સાથે સીધો જોડશે.
-
મીઠ ચોકીથી લઈને ચારકોપ નાકા અને મહાકાલી જંક્શન સુધીના વિસ્તારોને એકબીજા સાથે કનેક્ટ કરવામાં આવશે.
-
ભવિષ્યમાં વર્સોવાથી ભાઈંદર સુધી મુસાફરી ઝડપી બનશે.
નાગરિકોના પ્રતિસાદ
સ્થાનિક રહેવાસીઓ અને મુસાફરો માટે આ પ્રોજેક્ટ રાહતનો શ્વાસ છે.
-
મલાડ-માર્વે રોડના રહેવાસીઓએ જણાવ્યું કે હવે તેમને એસ.વી. રોડ કે હાઈવે પર ટ્રાફિકમાં અટવાઈને કલાકો વેડફવા નહીં પડે.
-
અંધેરી-વેસ્ટના લોકો કહે છે કે આ બ્રિજ બનતા તેમને સીધી મલાડ-માર્વે સુધી ટૂંકા સમયમાં પહોંચવાનું સરળ બનશે.
-
વિદ્યાર્થીઓ અને નોકરીયાત વર્ગ માટે પણ આ પ્રોજેક્ટ આશીર્વાદરૂપ સાબિત થશે.
પર્યાવરણપ્રેમીઓની ચિંતાઓ
પર્યાવરણપ્રેમીઓનો એક વર્ગ હજુ પણ મૅન્ગ્રોવ્ઝના સંરક્ષણને લઈને ચિંતિત છે.
-
તેઓનો દાવો છે કે “મૅન્ગ્રોવ્ઝ દરિયાકાંઠા માટે કુદરતી રક્ષણ છે, જો તેનો નાશ થશે તો પૂર, તોફાન અને હવામાન પરિવર્તનના ખતરા વધી જશે.”
-
BMCએ ખાતરી આપી છે કે જ્યાં મૅન્ગ્રોવ્ઝ કાપવામાં આવશે ત્યાં સમાન વિસ્તારમાં પુનઃવાવણી કરવામાં આવશે.
-
સાથે જ પ્રોજેક્ટ માટે મોડર્ન ટેકનિક્સનો ઉપયોગ કરીને પર્યાવરણને શક્ય તેટલું ઓછું નુકસાન થાય તેવી યોજના બનાવવામાં આવી છે.
આર્થિક અને સામાજિક ફાયદા
-
ટ્રાવેલ ટાઇમ બચત : રોજ મુસાફરી કરતા લાખો લોકોને સમયની મોટી બચત થશે.
-
ઇંધણ બચત : ટ્રાફિકમાં ફસાઈને બળી જતું ડીઝલ-પેટ્રોલ બચશે, જેથી પ્રદૂષણ પણ ઓછું થશે.
-
વ્યવસાયને પ્રોત્સાહન : અંધેરી, મલાડ અને માર્વે વચ્ચે વેપાર, ઉદ્યોગો અને સેવા ક્ષેત્રને સીધી કનેક્ટિવિટી મળશે.
-
પર્યટનને લાભ : માર્વે, મઢ આઇલેન્ડ જેવા બીચ પર વધુ સરળતાથી પ્રવાસીઓ પહોંચી શકશે.
નિષ્કર્ષ : મુંબઈને આધુનિક ટ્રાન્સપોર્ટની ભેટ
અંધેરીથી માર્વે રોડ સુધીના બે નવા બ્રિજ માત્ર બાંધકામ નહીં પરંતુ મુંબઈના ટ્રાન્સપોર્ટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે મીલનો પથ્થર સાબિત થશે. ટ્રાફિકના ભારથી પરેશાન નાગરિકોને રાહત મળશે, કોસ્ટલ રોડને નવી કનેક્ટિવિટી મળશે અને પશ્ચિમ ઉપનગરોનો વિકાસ વધુ ઝડપી બનશે.
હા, પર્યાવરણનું સંરક્ષણ એટલું જ અગત્યનું છે, પરંતુ જો યોગ્ય આયોજન સાથે કામ થશે તો આ પ્રોજેક્ટ મુંબઈને આગામી દાયકાઓ માટે એક નવી ઓળખ આપી શકે છે.







