સુપ્રીમ કોર્ટમાં ચોંકાવનારી ઘટના — ચીફ જસ્ટિસ ગવઈ પર જૂતું ફેંકવાનો પ્રયાસ, છતાં કહ્યું “આવી બાબતો મને અસર કરતી નથી”

નવી દિલ્હી : દેશની સર્વોચ્ચ ન્યાયપીઠ ગણાતી સુપ્રીમ કોર્ટમાં સોમવાર, તા. 6 ઓક્ટોબર 2025 ના રોજ એક એવી ઘટના બની કે જેના કારણે કોર્ટ રૂમમાં થોડા ક્ષણો માટે ખળભળાટ મચી ગયો. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈ (CJI B.R. Gavai) ની અધ્યક્ષતાવાળી બેન્ચ સમક્ષ કેસોની સુનાવણી ચાલી રહી હતી ત્યારે અચાનક એક વકીલે ઉશ્કેરાયેલા સ્વરે સૂત્રોચ્ચાર કર્યા અને ન્યાયાધીશોની સામે પોતાના જૂતા ફેંકવાનો પ્રયાસ કર્યો. આ ઘટના માત્ર સુરક્ષા વ્યવસ્થાને નહીં પરંતુ ન્યાયિક શિસ્તને પણ પડકારતી ગણાઈ રહી છે.

❖ ઘટના કેવી રીતે બની?

બાર એન્ડ બેન્ચના અહેવાલ અનુસાર, સોમવારની સવારે સુપ્રીમ કોર્ટની પ્રથમ બેન્ચમાં સામાન્ય રીતે કેસોનો ઉલ્લેખ ચાલી રહ્યો હતો. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ગવઈ, જસ્ટિસ સંજય કરોલ અને જસ્ટિસ સંજય કૌલ બેન્ચ પર હાજર હતા. આ દરમિયાન, એક વકીલ — જેણે પોતાની ઓળખ જાહેર નથી કરી — અચાનક પોતાની બેઠક પરથી ઉભો થયો અને ઉચ્ચ અવાજે નારા લગાવતાં ન્યાયાધીશો તરફ આગળ વધ્યો.

તે કહેતો હતો, “સનાતન ધર્મનું અપમાન નહીં સહન કરે હિંદુસ્તાન!”
આ બોલતાં બોલતાં તેણે પોતાના જૂતા ઉતારવાનો પ્રયાસ કર્યો અને તેને ફેંકવાનો હાવભાવ કર્યો. જો કે, કોર્ટ રૂમમાં હાજર સુરક્ષા કર્મચારીઓએ તાત્કાલિક સાવચેતી દાખવી અને વકીલને પકડી લીધો.

સુરક્ષા કર્મચારીઓએ તેને કોર્ટ રૂમની બહાર લઈ ગયા અને પછી તેને હિરાસતમાં લઈ પૂછપરછ શરૂ કરી.

❖ CJI ગવઈની શાંત પ્રતિ크્રિયા : “આવી બાબતો મને અસર કરતી નથી”

આ અચાનક બનેલી ઘટનાથી કોર્ટ રૂમમાં થોડો સમય માટે સન્નાટો છવાઈ ગયો હતો. ઘણા વકીલો આશ્ચર્યમાં હતા કે સુપ્રીમ કોર્ટ જેવી ઉચ્ચસ્થિત અદાલતમાં આવી અશોભનીય હરકત કેવી રીતે બની શકે?

પરંતુ મુખ્ય ન્યાયાધીશ ગવઈએ અતિ શાંતિપૂર્ણ અને સંયમભર્યું વલણ દાખવ્યું. તેમણે હળવી સ્મિત સાથે કહ્યું:

“આવી બાબતોની મને કોઈ અસર થતી નથી. આપણે વિચલિત થવાની જરૂર નથી.”

તેમણે અન્ય વકીલોને કહ્યું કે, “કેસોનો ઉલ્લેખ ચાલુ રાખો. ચાલો આગળ વધીએ.”

તેમની આ પ્રતિભાવથી સમગ્ર કોર્ટ રૂમમાં એક પ્રકારનું શાંત સંતુલન ફરી સ્થાપિત થયું.

❖ શું વકીલે ખરેખર જૂતો ફેંક્યો હતો?

ઘટનાની સાક્ષી રહેલા કેટલાક વકીલો અને મીડિયા પ્રતિનિધિઓએ અલગ-અલગ માહિતી આપી. કેટલાકે જણાવ્યું કે વકીલે ખરેખર જૂતો ઉતારવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જ્યારે અન્યે કહ્યું કે તે કાગળનો ટુકડો લહેરાવીને કંઈક નિવેદન આપવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો.

તેને હિરાસતમાં લીધા બાદ સુરક્ષા અધિકારીઓએ તેની માનસિક સ્થિતિ અને હેતુ વિશે તપાસ શરૂ કરી છે.

❖ વિવાદની પૃષ્ઠભૂમિ : ખજુરાહો મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિનો કેસ

આ ઘટના એક ધાર્મિક મુદ્દા સાથે જોડાઈ રહી છે. 16 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ ખજુરાહો મંદિર ખાતે ભગવાન વિષ્ણુની તૂટેલી મૂર્તિની પુનઃસ્થાપન સંબંધિત અરજીની સુનાવણી દરમિયાન, CJI ગવઈએ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આ મામલો “ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI)”ના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે, અને કોર્ટ આમાં દખલ કરી શકતી નથી.

ત્યારે તેમણે હળવી અંદાજમાં અરજદારને કહ્યું હતું —

“તમે કહો છો કે તમે ભગવાન વિષ્ણુના ભક્ત છો, તો તમે તેમને પ્રાર્થના કરો, કદાચ તેઓ કંઈક કરી આપે.”

આ ટિપ્પણી સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ ગઈ હતી. અનેક ધાર્મિક સંગઠનો અને કેટલાક હિંદુ સંગઠનો દ્વારા આ નિવેદનને “ધાર્મિક લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડતું” ગણાવી વિરોધ દર્શાવવામાં આવ્યો હતો.

❖ CJI ગવઈની સ્પષ્ટતા : “મારું કોઈ અપમાન કરવાનો ઈરાદો નહોતો”

વિવાદ વધતાં, CJI ગવઈએ ત્યારબાદ ખુલ્લી અદાલતમાં સ્પષ્ટતા આપી હતી. તેમણે કહ્યું હતું:

“મારું કોઈ ધાર્મિક કે વ્યક્તિગત અપમાન કરવાનો ઈરાદો નહોતો. હું બધા ધર્મોનું સમાન સન્માન કરું છું. મારું નિવેદન માત્ર હળવી ટિપ્પણી રૂપે હતું, અને તેનો કોઈ નકારાત્મક અર્થ કાઢવો યોગ્ય નથી.”

આ સ્પષ્ટીકરણ છતાં પણ કેટલાક ધાર્મિક સંગઠનોમાં અસમાધાન યથાવત રહ્યું.

❖ ન્યાયપાલિકાની સુરક્ષા પર સવાલો

આ ઘટનાએ એક મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન ઊભો કર્યો છે — શું સુપ્રીમ કોર્ટ જેવી સંવેદનશીલ જગ્યા પર સુરક્ષા વ્યવસ્થા પૂરતી છે?
સુપ્રીમ કોર્ટના પ્રવેશ માટે કડક સુરક્ષા ચકાસણી હોવા છતાં એક વ્યક્તિ કેવી રીતે આટલી નજીક સુધી પહોંચી ગયો અને ન્યાયાધીશોના મંચ સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કરી શક્યો — તે ગંભીર તપાસનો વિષય છે.

પોલીસે જણાવ્યું છે કે આ વ્યક્તિ લાઇસન્સ ધરાવતો વકીલ હતો, એટલે તેને સામાન્ય મુલાકાતીઓ કરતાં ઓછી ચકાસણીમાંથી પસાર થવું પડ્યું. તેમ છતાં, ભવિષ્યમાં આવી ઘટનાઓ ન બને તે માટે સુરક્ષા પ્રોટોકોલની પુનઃ સમીક્ષા કરવાની જરૂર છે.

❖ ન્યાયાધીશો અને વકીલ સમુદાયની પ્રતિક્રિયા

ઘટનાને લઈને વકીલ સમાજમાં પણ ભારે ચર્ચા છે. અનેક વરિષ્ઠ વકીલોએ આ કૃત્યની નિંદા કરી છે અને કહ્યું છે કે —

“સુપ્રીમ કોર્ટ ન્યાયની પવિત્ર જગ્યા છે. અહીં કોઈપણ પ્રકારનું હિંસાત્મક કે ઉશ્કેરણીજનક વર્તન કદી સ્વીકાર્ય નથી.”

અન્ય વકીલોનું કહેવું છે કે, “જો કોઈ વ્યક્તિને અદાલતના નિર્ણયથી અસંતોષ હોય, તો તેના માટે કાયદાકીય માર્ગ ઉપલબ્ધ છે. પરંતુ આ પ્રકારનું વર્તન ન્યાયપાલિકા પર હુમલો ગણાય.”

❖ ન્યાયપાલિકાની પ્રતિષ્ઠા અને સંયમનું પ્રતિક

આ ઘટનામાં સૌથી પ્રશંસનીય બાબત રહી — ચીફ જસ્ટિસ ગવઈનો ધીરજભર્યો અને સંતુલિત પ્રતિભાવ.
તેમણે જે રીતે આ ઘટનાને અવગણીને અદાલતની પ્રક્રિયા ચાલુ રાખી, તે માત્ર ન્યાયિક ધૈર્યનો દાખલો નથી પરંતુ સંદેશ પણ આપે છે કે “ન્યાયની ગાદી પર બેસનાર વ્યક્તિ કોઈ પણ ઉશ્કેરણીથી વિક્ષેપિત થતો નથી.”

તેમની વાણી એ દિવસની મુખ્ય હેડલાઇન બની ગઈ —

“આવી બાબતોની મારી ઉપર કોઈ અસર થતી નથી.”

આ શબ્દો હવે ન્યાયિક વર્તુળોમાં “સંયમનું પ્રતિક” તરીકે ચર્ચાય છે.

❖ કાયદેસર કાર્યવાહી શું થશે?

આ ઘટનાને ધ્યાનમાં લઈને દિલ્હી પોલીસે સંબંધિત કલમો હેઠળ તપાસ શરૂ કરી છે. પ્રારંભિક માહિતી મુજબ, આરોપી વકીલ પર શિસ્તભંગની કાર્યવાહી હાથ ધરાશે. બાર કાઉન્સિલ ઓફ ઇન્ડિયા (BCI) એ પણ આ બાબતની નોંધ લીધી છે અને કહ્યું છે કે જો કોઈ વકીલ અદાલતમાં અશોભનીય વર્તન કરે, તો તેનું લાયસન્સ સસ્પેન્ડ કરી શકાય.

❖ લોકશાહી અને અભિવ્યક્તિની મર્યાદા

આ ઘટનાએ એક મોટો તાત્વિક પ્રશ્ન પણ ઊભો કર્યો છે — અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા અને સંયમની મર્યાદા ક્યાં સુધી છે?
એક તરફ, દરેક નાગરિકને પોતાના વિચારો વ્યક્ત કરવાનો અધિકાર છે, પરંતુ ન્યાયાલયની અંદર, જ્યાં કાયદો અને શાંતિનું પ્રતિક બેઠું હોય, ત્યાં આવી હરકત માત્ર અશોભનીય જ નહીં, પણ લોકશાહીના માળખાને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે.

❖ સમાપન : “સત્ય અને સંયમની જીત”

આ ઘટના જેટલી અપ્રિય હતી, તેટલી જ એ ચીફ જસ્ટિસ ગવઈના શાંત અને પ્રબળ વ્યક્તિત્વની સાક્ષી બની.
જ્યારે આખો કોર્ટરૂમ ચકિત હતો, ત્યારે ગવઈનો એક વાક્ય —

“અમે વિચલિત થતા નથી” —
એ દેશના ન્યાયિક સિદ્ધાંતોની મજબૂતીનું પ્રતિક બની ગયું.

આ ઘટના કદાચ ભવિષ્યમાં ન્યાયપાલિકાની સુરક્ષા વ્યવસ્થાને વધુ મજબૂત બનાવશે, પણ એ સાથે જ એક સંદેશ પણ આપશે — કે ન્યાયાધીશો પર દબાણ કે હુમલા કરીને કદી ન્યાય મેળવવામાં નહીં આવે. ન્યાય હંમેશા શાંતિ, સંયમ અને કાયદાની માર્ગદર્શિકા હેઠળ જ મળશે.

❖ અંતિમ પંક્તિ:
ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતના ગૌરવને આ ઘટના હચમચાવી ગઈ, પણ ચીફ જસ્ટિસ ગવઈની ધીરજભરી પ્રતિક્રિયા એ ફરી સાબિત કરી ગઈ કે —

“ન્યાયની દીવાદાંડી કદી ડગમગતી નથી, ભલે કોઈ કેટલાંય તોફાનો ફૂંકે.”