વસઈ-વિરારઃ મહારાષ્ટ્રના પાલઘર જિલ્લામાં આવેલ વસઈ-વિરાર વિસ્તારમાં ફરી એક વાર જર્જરિત ઇમારતોના જોખમની ચેતવણી વાસ્તવિક દુઃખદ ઘટનામાં ફેરવાઈ છે. શુક્રવારની સાંજે વિરાર (પૂર્વ) ના ગાવડાવાડી વિસ્તારમાં આવેલી “પંચરત્ન” નામની ચાર માળની જૂની ઈમારતનો એક ભાગ અચાનક ધરાશાયી થઈ ગયો હતો. સદનસીબે કોઈ જાનહાની થઈ નથી, પરંતુ આ ઘટના પછી ૩૨ પરિવારો એક રાત્રે ઘરવિહીન બની ગયા છે.
આ ઘટના બાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના અધિકારીઓ, ફાયર બ્રિગેડ તથા પોલીસ તાત્કાલિક ઘટનાસ્થળે દોડી આવ્યા હતા. આખી ઇમારતને ખાલી કરાવવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ શરૂઆતમાં રહેવાસીઓએ ઇમારત છોડવા ઈન્કાર કર્યો હતો, કારણ કે તેમની પાસે રહેવા માટે વિકલ્પ ન હતો. અંતે, તંત્રે પોલીસ અને સુરક્ષા દળની મદદથી તમામ રહેવાસીઓને સલામત રીતે બહાર કાઢ્યા હતા.
🏚️ ૩૦ વર્ષ જૂની ઈમારત, પણ તંત્રનું ધ્યાન નહોતું
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પંચરત્ન ઈમારત લગભગ ૩૦ વર્ષ પહેલાં બાંધવામાં આવી હતી. આ ઈમારતના અનેક ભાગોમાં ચીરા અને તિરાડો ઘણા સમયથી દેખાઈ રહ્યા હતા. ચોમાસાની શરૂઆત પહેલાં જ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા બિલ્ડર તથા રહેવાસીઓને સમારકામ માટે નોટિસ ફટકારવામાં આવી હતી, પરંતુ બિલ્ડર દ્વારા કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી નહોતી. સ્થાનિક શિવસેના (UBT) નેતા સુરેન્દ્રસિંહ રાજેએ તંત્રની નિષ્ક્રિયતાને લઈને કડક શબ્દોમાં આક્ષેપ કર્યો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “જો નગરનિગમ આ પ્રકારની જર્જરિત ઇમારતોને સમયસર ખાલી કરાવશે નહીં તો આવતા દિવસોમાં મોટું દુર્ઘટનાજન્ય નુકસાન થઈ શકે છે.”
🧱 ગેલેરી ધરાશાયી થતાની સાથે દોડધામ મચી
ઘટના શુક્રવારે સાંજે બની હતી, જ્યારે ઈમારતની ગેલેરીનો એક ભાગ અચાનક ધરાશાયી થયો હતો. તે સમયે સદભાગ્યે કોઈ વ્યક્તિ ગેલેરીમાં હાજર નહોતો, તેથી જાનહાની ટળી ગઈ. જોકે, ગેલેરીના પડવાથી ભારે ધૂળના વાદળો અને કાટમાળ રસ્તા પર ફેલાયા હતા. રહેવાસીઓ ઘબરાઈને બહાર નીકળી આવ્યા અને ઘટનાની જાણ મ્યુનિસિપલ તંત્રને કરી.
કોર્પોરેશનના ઈજનેરો અને ફાયર વિભાગના કર્મચારીઓએ ઘટનાસ્થળે પહોંચીને ઈમારતનું નિરીક્ષણ કર્યું. પ્રાથમિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે ઈમારતની માળખાકીય સ્થિતિ અત્યંત નબળી થઈ ચૂકી છે. ત્યાર બાદ આખી ઈમારતને “અસુરક્ષિત” જાહેર કરી ખાલી કરાવવામાં આવી.
👨👩👧👦 ૩૨ પરિવારો હવે બેઘર
આ ઈમારતમાં કુલ ૩૨ ફ્લેટોમાં આશરે ૧૫૦ જેટલા લોકો રહેતા હતા. રાત્રિના સમયે તેમને તાત્કાલિક ઈમારત ખાલી કરવાની ફરજ પડી. ઘણા પરિવારો નાના બાળકો સાથે બેગમાં જરૂરી સામાન લઈ બહાર આવી ગયા. કેટલાક લોકો મોડી રાત્રે રસ્તા પર કે સગા-સંબંધીઓના ઘેર આશ્રય લેવા મજબૂર બન્યા હતા. એક રહેવાસી નિતિન પાટીલએ દુઃખ સાથે જણાવ્યું હતું કે, “અમે ૨૦ વર્ષથી અહીં રહેતા હતા. EMI અને બિલ ચૂકવીને આ ઘર મેળવ્યું હતું, હવે એક ક્ષણમાં બધું ખોવાઈ ગયું.”
⚠️ તંત્રની બેદરકારી અને બિલ્ડર સામે પ્રશ્નો
આ ઈમારતને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા અગાઉ પણ “જર્જરિત” તરીકે સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવી હતી, છતાં યોગ્ય સમારકામ કે તોડકામની કાર્યવાહી કરવામાં આવી નહોતી. ગેરકાયદે બાંધકામ અને મંજૂરી વગરના માળખા અંગે સતત ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે, છતાં અનેક ઇમારતોમાં લોકો વસવાટ કરતા રહે છે. આ કિસ્સામાં પણ બિલ્ડર પર ગંભીર બેદરકારીના આરોપો લાગી રહ્યા છે.
શિવસેના (UBT) ના સુરેન્દ્રસિંહ રાજેએ જણાવ્યું હતું કે, “નગરનિગમ માત્ર નોટિસ ફટકારવા પૂરતું કામ કરે છે, પરંતુ અમલવારી ક્યાંય દેખાતી નથી. જો આજે કોઈ જાનહાની થઈ હોત તો જવાબદારી કોણ લેત?”
🏗️ ED અને EOWની કાર્યવાહી સાથે બિલ્ડરો પર તાપ
આ ઘટના એ સમયે બની છે જ્યારે થાણે આર્થિક ગુના શાખા (EOW) અને એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED)એ ૬૫ બિલ્ડરો સામે ગેરકાયદે બાંધકામના કેસમાં નોટિસો ફટકારી છે. કલ્યાણ-ડોંબિવલી સહિત અનેક વિસ્તારોમાં મહારેરા કૌભાંડ સાથે સંકળાયેલા કેસોમાં મહત્વપૂર્ણ તપાસ ચાલી રહી છે. EDના પ્રવેશ બાદ ઘણા ચોંકાવનારા ખુલાસાઓ થયા છે.
બોમ્બે હાઇકોર્ટમાં આ મામલે સુનાવણી દરમિયાન ન્યાયાધીશે સ્પષ્ટપણે કહ્યું હતું કે, “નગરનિગમોને ગેરકાયદે ઇમારતો સામે તરત કાર્યવાહી કરવાની ફરજ છે.” હાઇકોર્ટે તમામ ઇમારતોની તપાસ કરીને તેમની સ્થિતિ અંગે રિપોર્ટ રજૂ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.
🏠 રહેવાસીઓનો આક્રોશઃ “દોષ અમારો નથી, સજા કેમ?”
ઘણા રહેવાસીઓએ કહ્યું કે તેઓએ પોતાના ઘરો કાયદેસર રીતે ખરીદ્યા હતા. લોન લઈ, પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજનાનો લાભ લઈ, વીજળી-પાણીના બિલ તથા પ્રોપર્ટી ટેક્સ ભર્યા હતા. હવે જો ઇમારત ગેરકાયદેસર ગણવામાં આવે, તો તેમાં રહેનારાઓનો શું દોષ?
એક વૃદ્ધ રહેવાસી અનિલ ભોસલેએ કહ્યું, “અમે જીવનભરની બચત લગાવી ઘર લીધું. હવે કહે છે કે ઇમારત ગેરકાયદેસર છે. તો જે બિલ્ડરોએ ખોટા દસ્તાવેજો બનાવી વેચાણ કર્યું, તેમની સામે કાર્યવાહી કેમ નથી થતી?”
🏢 ગીચ વસાહતમાં તોડકામ મુશ્કેલ
પંચરત્ન ઇમારત ગીચ વસાહત વચ્ચે આવેલી હોવાથી તંત્ર માટે તોડકામનું કામ સરળ નથી. આસપાસની અન્ય ઇમારતો પણ જૂની સ્થિતિમાં છે. મ્યુનિસિપલ ઇજનેરોના જણાવ્યા મુજબ, ધરાશાયી થયેલા ભાગથી આસપાસની દિવાલોમાં પણ તિરાડો દેખાઈ રહ્યા છે. તેથી તંત્રે એ વિસ્તારને “રેડ ઝોન” તરીકે ચિહ્નિત કરીને કોઈને પણ નજીક ન જવા ચેતવણી આપી છે.
👮 તંત્રની કાર્યવાહી અને આગામી પગલાં
વિરાર મ્યુનિસિપલ કમિશનર સુશીલ પટેલે જણાવ્યું કે, “અમે ઈમારતને તાત્કાલિક ખાલી કરાવી દીધી છે. હવે ઈમારતનું ટેકનિકલ મૂલ્યાંકન થશે અને જરૂર જણાય તો તોડકામ હાથ ધરાશે.” તેમણે ઉમેર્યું કે, “આવી ઘટનાઓ ફરી ન બને તે માટે બધા જર્જરિત ઇમારતોની સમીક્ષા શરૂ કરવામાં આવી છે.”
ફાયર બ્રિગેડ અધિકારી મહેશ ચૌધરીએ કહ્યું કે, “ઘટના સમયે મોટી દુર્ઘટના થઈ શકી હોત, પરંતુ સદભાગ્યે કોઈ જાનહાની થઈ નથી. પરંતુ ઈમારતની સ્થિતિને જોતા હવે ત્યાં રહેવું જોખમી છે.”
💬 રાજકીય નેતાઓની પ્રતિક્રિયા
રાજ્યના ઉપમુખ्यमंत्री એકનાથ શિંદેએ ઘટનાને ગંભીરતાથી લઈ અધિકારીઓને તાત્કાલિક રિપોર્ટ રજૂ કરવા કહ્યું છે. તેમણે ખાતરી આપી છે કે કોઈપણ પરિવારને રસ્તા પર ન છોડવામાં આવશે અને તાત્કાલિક પુનર્વસન વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે.
કોંગ્રેસના સ્થાનિક નેતા રાજેશ વસંતે જણાવ્યું કે, “આ વિસ્તારની અનેક ઇમારતો એ જ સ્થિતિમાં છે. તંત્રના ઉદાસીન વલણના કારણે લોકોનો જીવ જોખમમાં છે.”
🕊️ અંતમાં…
વસઈ-વિરારની આ ઘટના માત્ર એક ઈમારત ધરાશાયી થવાની નથી — પરંતુ એ તંત્રની બેદરકારી, બિલ્ડરોની લાલચ અને સિસ્ટમની ખામીઓનો જીવંત પુરાવો છે. રહેવાસીઓની સુરક્ષા તંત્રની પ્રથમ જવાબદારી છે. જો આવા બનાવો બાદ પણ યોગ્ય કાર્યવાહી ન થાય, તો આવતા દિવસોમાં વધુ ભયાનક દુર્ઘટનાઓ અપરિહાર્ય બની શકે છે.
આ ઘટનાએ ફરી એક વાર સાબિત કર્યું છે કે શહેરના વિકાસ સાથે સુરક્ષા અને નિયમોનું પાલન એટલું જ મહત્વનું છે. તંત્રને હવે ફક્ત નોટિસ ફટકારવાની જગ્યાએ વાસ્તવિક કામગીરી તરફ આગળ વધવું જરૂરી છે — કારણ કે દરેક નાગરિકને સુરક્ષિત છત હેઠળ જીવવાનો અધિકાર છે.
