મુંબઈ, 09 ઓક્ટોબર 2025: વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને યુનાઇટેડ કિંગડમના વડા પ્રધાન કીર સ્ટાર્મર વચ્ચે આજે મુંબઈના રાજભવન ખાતે એક ઉચ્ચસ્તરીય બેઠક યોજાઈ. આ બેઠક ભારત-યુકે સંબંધોને નવા ઊંચાઈ પર લઈ જવાના દિશામાં મહત્વપૂર્ણ અને પ્રતિબિંબરૂપ બની હતી. બંને નેતાઓએ લોકશાહી, સ્વતંત્રતા અને કાયદાના શાસન જેવા મૂળભૂત મૂલ્યો પર આધારિત કુદરતી ભાગીદારીને વધુ મજબૂત બનાવવાનો વचन આપ્યો, અને વૈશ્વિક સ્તરે સાથસાથ સહયોગના નવા માર્ગોને ખુલ્લા કર્યા.
🏛️ બેઠકની પૃષ્ઠભૂમિ અને ઉદ્દેશ
ભારત-યુકે દ્વિપક્ષીય સંબંધો છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોથી સતત મજબૂત બની રહ્યા છે. આ મુલાકાત ખાસ કરીને એ સમયે આયોજિત કરવામાં આવી છે જ્યારે યુકે-ભારત મુક્ત વેપાર કરાર (Free Trade Agreement, FTA) જુલાઈ 2024માં હસ્તાક્ષર પછી અમલમાં છે. વડાપ્રધાન મોદીએ સ્ટાર્મરના નેતૃત્વ હેઠળ યુકેની આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક પ્રગતિની પ્રશંસા કરતાં જણાવ્યું કે, બંને દેશોની ભાગીદારી માત્ર આર્થિક લાભ માટે નહીં પરંતુ વૈશ્વિક સ્થિરતા અને આર્થિક વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
બેઠકમાં મુખ્ય ઉદ્દેશો આ પ્રમાણે હતાં:
-
વૈશ્વિક શાંતિ અને સુરક્ષા: આ મુલાકાત દરમિયાન બંને નેતાઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે શાંતિ અને સ્થિરતામાં સહયોગ વધારવા પર ભાર મૂક્યો.
-
આર્થિક અને વેપાર સહયોગ: જુલાઈમાં થયેલા વ્યાપાર કરારને વધુ સક્ષમ બનાવવાની દિશામાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યા.
-
પ્રવૃત્તિ અને ટેકનોલોજી: ભારત-યુકે ટેકનિકલ સહયોગ અને નવીનતા દ્વારા ઉદ્યોગોમાં નવી ઊર્જા લાવવાના માર્ગો પર ચર્ચા.
-
સૈન્ય સહયોગ: ભારતીય વાયુસેના અને યુકેના રોયલ એરફોર્સ વચ્ચે તાલીમ સહયોગ અંગેના કરાર પર ચર્ચા.
🌐 વૈશ્વિક પ્રસ્તાવના મહત્વ
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સ્ટાર્મર સાથેની મુલાકાત દરમિયાન ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, ભારત અને યુકે કુદરતી ભાગીદારો છે. તેમણે જણાવ્યું કે, “અમે એકબીજાના લોકશાહી મૂલ્યો, કાયદાના શાસન અને સ્વતંત્રતા પર આધારિત સંબંધ ધરાવીએ છીએ. વૈશ્વિક અસ્થિરતાના વર્તમાન યુગમાં, ભારત-યુકે ભાગીદારી વૈશ્વિક સ્થિરતા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પાયો બની છે.”
આ વાક્યો માત્ર કોર્ટિયલ ભાશામાં મર્યાદિત ન રહ્યા, પરંતુ વૈશ્વિક અર્થશાસ્ત્રી અને રાજકીય વિશ્લેષકો માટે પણ મહત્વપૂર્ણ સંકેત રહ્યા. ખાસ કરીને, યુરોપિયન યુનિયનમાંથી યુકેના વિવેચન બાદ ભારત-યુકે વચ્ચેનો વ્યાપાર કરાર (FTA) વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં મહત્વપૂર્ણ પ્રભાવ પેદા કરી શકે છે.
💼 આર્થિક અને વ્યાપાર સહયોગ
યુકે-ભારત FTA એ બંને દેશોની આર્થિક ભાગીદારીને નવા સ્તરે લઈ જવાનો પ્રતિક છે. વડાપ્રધાન મોદીએ આ બેઠક દરમિયાન કહ્યું કે, “અમારો આ કરાર યુકેની યાત્રા પછીના સૌથી મોટા વ્યાપારી પ્રતિનિધિમંડળ સાથે જોડાયેલ છે, જે નવી ઊર્જા અને વ્યાપક દ્રષ્ટિકોણ પ્રદર્શિત કરે છે.”
FTAનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે:
-
દ્વિપક્ષીય વેપાર વધારવો, વાર્ષિક 25.5 અબજ ડોલર સુધી લાવવામાં મદદ.
-
રોકાણને મજબૂત બનાવવું અને નિકાસ ક્ષેત્રે વિકાસ.
-
ટેકનોલોજી, ઉદ્યોગ અને નવો સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ ઊભો કરવો.
વિશ્વવ્યાપી બજારોમાં ભારત-યુકે FTA એક મોટું સીમાચિહ્નરૂપ પગલું છે, જે નવી ઊર્જા અને વેપારના દરવાજા ખુલ્લા કરશે.
🛡️ સૈન્ય અને સુરક્ષા સહયોગ
બેઠકમાં સૈન્ય સહયોગ અંગે પણ ચર્ચા થઈ. વડાપ્રધાન મોદીએ જણાવ્યું કે, “ભારત-યુકે ભાગીદારી માત્ર આર્થિક ક્ષેત્રમાં નથી, પરંતુ લશ્કરી તાલીમ અને તાલીમ આપવાના ક્ષેત્રમાં પણ પ્રગટ થઈ રહી છે. ભારતીય વાયુસેનાના પ્રશિક્ષકો યુકેના રોયલ એરફોર્સમાં ટ્રેનર તરીકે કામ કરશે.”
આ પગલાં બંને દેશોની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને આંતરરાષ્ટ્રીય સાથીદારીને મજબૂત બનાવશે, અને આક્ષેપોને ઘટાડવા માટે એક પ્રબળ માધ્યમ રહેશે.
🎯 ટેકનોલોજી અને નવીનતા
મોદીએ સ્ટાર્મરના નેતૃત્વ હેઠળ યુકેના ટેકનિકલ વિકાસ અને નવીનતા પર ભાર મૂક્યો. બેઠક દરમિયાન નવી ટેક-ઇનોવેશનના પ્રોજેક્ટ્સ અને ઉદ્યોગોમાં સહયોગ માટેના આયોજન પર ચર્ચા થઇ. ખાસ કરીને:
-
AI અને ડેટા એનાલિટિક્સ પર યુનાઈટેડ કિંગડમ-ભારત સહયોગ.
-
સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ટેક-ઇકોસિસ્ટમમાં બંને દેશોની સંભવિત ભાગીદારી.
-
ક્વાલિટી સ્ટાન્ડર્ડ અને વૈશ્વિક બજાર માટે નિષ્ણાત તકનીક.
આ સૂચનાઓ ભારતના વૈશ્વિક ટેક લીડર તરીકેના સ્થાનને મજબૂત કરશે.
🌏 સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક દ્રષ્ટિકોણ
મોદી અને સ્ટાર્મર વચ્ચેની બેઠક માત્ર આર્થિક કે સુરક્ષા વિષયોમાં મર્યાદિત ન રહી. તેમણે બંને દેશોની સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક સહભાગિતાનું મહત્વ પણ સ્વીકાર્યું. ભારત અને યુકે વચ્ચે વિવિધ સાંસ્કૃતિક પ્રોગ્રામ, શિક્ષણ અને યુવા પરિષદ દ્વારા સક્રિય સહયોગ વધારવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો.
વિશેષ સૂચના:
-
યુવા વિકાસ માટે કોમ્યુનિટી પ્રોજેક્ટ્સ.
-
શિક્ષણ અને ટેકનિકલ તાલીમમાં બે દેશોની ભાગીદારી.
-
સંસ્કૃતિ અને પરંપરાગત મૂલ્યોના સંયોજનથી નવી પેઢી પ્રેરણા પ્રાપ્ત કરશે.
📰 પ્રેસ અને જનમતી
બેઠક પછી પીએમ મોદીએ જણાવ્યું કે, “ભારત અને યુકે વચ્ચેની વધતી ભાગીદારી વૈશ્વિક સ્તરે વિશ્વસનીયતા અને આર્થિક વૃદ્ધિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.” આ નિવેદન પ્રેસ અને વૈશ્વિક મીડિયા દ્વારા વિશાળ પદ્ધતિથી પ્રસારિત થયું.
વિશેષરૂપે આ બેઠક પર વિશ્લેષકોના પ્રતિભાવ:
-
આર્થિક નિષ્ણાતો: FTAને કારણે રોજગાર અને રોકાણમાં વૃદ્ધિ થશે.
-
રાજકીય વિશ્લેષકો: દ્વિપક્ષીય સંબંધો મજબૂત બનશે.
-
સાંસ્કૃતિક નિષ્ણાતો: યુવા અને શિક્ષણક્ષેત્રે નવી દિશા મળશે.
📌 ઉપસંહાર
મુંબઈના રાજભવન ખાતે પીએમ નરેન્દ્ર મોદી અને યુકેના પીએમ કીર સ્ટાર્મરની બેઠક માત્ર એક સમાગમ નહીં પરંતુ વિશ્વસ્વરૂપ બંને દેશોની ભાગીદારીમાં નવા અધ્યાયની શરૂઆત બની છે.
-
આ બેઠક વૈશ્વિક સ્થિરતા, આર્થિક વિકાસ, ટેકનોલોજી અને સાંસ્કૃતિક સહયોગને મજબૂત બનાવશે.
-
ભારત અને યુકે કુદરતી ભાગીદારો તરીકે લોકશાહી, સ્વતંત્રતા અને કાયદાના શાસન પર આધારિત ભાવિ માટે સખત આધાર ધરાવે છે.
-
યુવા, ઉદ્યોગ, ટેક, સુરક્ષા અને વૈશ્વિક વિકાસ ક્ષેત્રે બંને દેશો સાથે મળીને કામ કરશે.
આ બંને નેતાઓની બેઠક દ્વારા સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે ભારત-યુકે ભાગીદારી વૈશ્વિક સ્તરે પ્રતિષ્ઠા, વિકાસ અને શાંતિ માટે નવી દિશા નિર્ધારિત કરશે.
