જામનગર તા. 18 ઓક્ટોબર –
ભારત સરકારે “ટીબી મુક્ત ભારત અભિયાન”ના ધ્વજ હેઠળ 2025 સુધીમાં દેશમાંથી ક્ષયરોગ (ટીબી)નો સમૂલ નાશ કરવાનો સંકલ્પ લીધો છે. આ રાષ્ટ્રીય સંકલ્પને સાકાર બનાવવા માટે દરેક ક્ષેત્રે વિવિધ સ્તરે પ્રયત્નો થઈ રહ્યા છે. ત્યારે દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં ધ્રોલ ખાતે પણ એક પ્રેરણાદાયી પહેલ નોંધાઈ છે – અહીંના શ્રી બી.એમ.પટેલ માધ્યમિક તથા ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાના NCC કેડેટ્સ હવે ટીબી દર્દીઓ માટે “નિ-ક્ષય મિત્ર” તરીકે સેવા આપશે.
આ કાર્યક્રમ “ટીબી મુક્ત ભારત અભિયાન” અંતર્ગત યોજાયો હતો, જેમાં ધ્રોલ તાલુકાના મુખ્ય આરોગ્ય અધિકારીઓ અને NCC કેડેટ્સ વચ્ચે જાગૃતિ તથા માર્ગદર્શનનું અનોખું સંમેલન થયું હતું. શાળાના 8 NCC કેડેટ્સે જાહેર સંકલ્પ લીધો કે તેઓ હવે ટીબી દર્દીઓના માનસિક આધાર બની તેમની સારવાર દરમિયાન સહયોગ આપશે અને સમાજમાં રોગ અંગે જાગૃતિ ફેલાવશે.
🔹 કાર્યક્રમની ઝલક : જાગૃતિ સાથે સેવા ભાવનું સંકલ્પ
ધ્રોલ ખાતેના આ સેમિનારમાં મુખ્ય જિલ્લા આરોગ્ય અધિકારી ડૉ. નુપુર પ્રસાદ, જિલ્લા ક્ષય અધિકારી ડૉ. પંકજકુમાર સિંઘ અને તાલુકા હેલ્થ ઓફિસર ડૉ. ફોજેની હાજરી નોંધાઈ હતી. જિલ્લા એસ.બી.સી.સી. ચિરાગ પરમાર તથા ટીબી સુપરવાઈઝર રક્ષિત વાછાણી દ્વારા વિદ્યાર્થીઓને વિશદ માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યું.
શાળાના ધોરણ 11 અને 12ના 70થી વધુ NCC કેડેટ્સે ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો હતો. આ કેડેટ્સને ટીબી રોગના લક્ષણો, સંક્રમણના માર્ગો, નિદાનની પ્રક્રિયા અને સારવાર દરમ્યાનના સાવચેતીઓ વિશે વિગતવાર માહિતી અપાઈ હતી.
ચિરાગ પરમારએ જણાવ્યું કે ટીબી ફેફસાં સિવાય શરીરના અન્ય ભાગોમાં પણ થઈ શકે છે અને સમયસર સારવાર લેવાથી આ રોગ સંપૂર્ણપણે ઠીક થઈ શકે છે. પરંતુ લાંબી સારવાર દરમિયાન દર્દી માનસિક રીતે થાકી જાય છે, જે સમયે કોઈનો સહયોગ તેને નવી ઊર્જા આપે છે. આ માટે જ NCC કેડેટ્સને “નિ-ક્ષય મિત્ર” તરીકે જોડાવાનું પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું છે.
🔹 ‘નિ-ક્ષય મિત્ર’ એટલે શું?
“નિ-ક્ષય મિત્ર” કાર્યક્રમનો મુખ્ય હેતુ ટીબી દર્દીઓને માનસિક અને સામાજિક આધાર આપવાનો છે. આ યોજના હેઠળ સ્વયંસેવકો, સંસ્થાઓ અને સામાન્ય નાગરિકો ટીબીના દર્દીઓને મદદરૂપ બને છે — ક્યારેક પોષણ સહાય, તો ક્યારેક પ્રોત્સાહન અને મનોબળ રૂપે.
ધ્રોલના NCC કેડેટ્સ હવે પોતાના વિસ્તારના ટીબી દર્દીઓ માટે સમયાંતરે મુલાકાત લેશે, તેમની સારવારનું પાલન થાય છે કે નહીં તે નિહાળશે અને તેમને યોગ્ય માર્ગદર્શન આપશે. તેઓ સરકારની નિ-ક્ષય પોષણ યોજના અંગે પણ જાણકારી ફેલાવશે — જેના માધ્યમથી ટીબી દર્દીઓને દર મહિને પોષણ માટે નાણાકીય સહાય આપવામાં આવે છે.
🔹 યુવાનોમાં સામાજિક જવાબદારીનો સંદેશ
આ પ્રસંગે મુખ્ય જિલ્લા આરોગ્ય અધિકારી ડૉ. નુપુર પ્રસાદે જણાવ્યું કે NCC જેવા રાષ્ટ્રીય સંસ્થાનના કેડેટ્સ દેશના ભવિષ્યના સશક્ત નાગરિક છે. તેઓ માત્ર શારીરિક અને શૈક્ષણિક રીતે જ નહીં, પરંતુ સામાજિક રીતે પણ જવાબદાર બને તે ખુબ મહત્વનું છે. ટીબી જેવી આરોગ્ય ચિંતાનો સામનો કરતી વખતે આવા યુવાનોની ભાગીદારીથી પરિવર્તન લાવવાની તાકાત વધે છે.
જિલ્લા ક્ષય અધિકારી ડૉ. પંકજ સિંઘએ જણાવ્યું કે ધ્રોલના આ કેડેટ્સ બીજા જિલ્લાઓ માટે ઉદાહરણરૂપ બનશે. “ટીબી મુક્ત ભારત”ના લક્ષ્યમાં જ્યારે યુવાનો સીધો ભાગ લે છે ત્યારે રોગ સામેની લડત વધુ અસરકારક બને છે.
🔹 શાળા અને NCC વિભાગનો સહયોગ
આ કાર્યક્રમને સફળ બનાવવા માટે શ્રી બી.એમ.પટેલ શાળાના પ્રિન્સીપાલ શ્રી નિર્મલ એન. ઉપાધ્યાય અને NCC ટ્રેનર શ્રી ભારાભાઈ ગઢવીએ વિશેષ પ્રયત્નો કર્યા હતા. તેમણે જણાવ્યું કે વિદ્યાર્થીઓના હૃદયમાં ‘સેવા ભાવ’ સંસ્કાર બાળપણથી જ જાગૃત થવા જોઈએ. શાળાએ નિર્ણય કર્યો છે કે આગામી મહિનાઓમાં પણ આરોગ્ય અને સામાજિક જાગૃતિ સંબંધિત વધુ કાર્યક્રમો યોજાશે.
શાળાના NCC કેડેટ્સે કાર્યક્રમના અંતે શપથ લીધો —
“અમે નિ-ક્ષય મિત્ર તરીકે ટીબી દર્દીઓને માનસિક સહકાર આપીશું, રોગ અંગે સાચી માહિતી ફેલાવીશું અને ટીબી મુક્ત ભારતના સપનાને સાકાર કરીશું.”
🔹 આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં માનવસેવાનું નવું મોડલ
ધ્રોલમાં યોજાયેલ આ પહેલ માત્ર આરોગ્ય જાગૃતિ સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તે યુવાનોમાં સેવા ભાવ અને સહાનુભૂતિની ચેતના જગાડે છે. ટીબી જેવી બીમારી સામે લડત લેતા દર્દીઓને જ્યારે સમાજમાંથી પ્રોત્સાહન મળે, ત્યારે તેમની સારવાર ઝડપથી પૂર્ણ થાય છે.
આ જ વિચારથી પ્રેરાઈને હવે ધ્રોલના કેડેટ્સે એક અનોખો મિશન હાથ ધર્યો છે — “દરેક દર્દી માટે એક મિત્ર”.
જિલ્લા આરોગ્ય વિભાગે જણાવ્યું કે જો આ મોડલ સફળ રહેશે, તો અન્ય તાલુકાઓમાં પણ સમાન પ્રકારના કાર્યક્રમો અમલમાં મુકવામાં આવશે.
🔹 નિષ્કર્ષ : સેવા, સંકલ્પ અને સંવેદનાનો સંદેશ
ધ્રોલના NCC કેડેટ્સની આ પહેલ એ સાબિત કરે છે કે દેશના યુવાનો ફક્ત સરહદ પર જ નહીં, પરંતુ સમાજના આરોગ્ય રક્ષણમાં પણ સૈનિક બની શકે છે.
ટીબી મુક્ત ભારત અભિયાનને આ પ્રકારની સ્થાનિક સ્તરે મળતી સહભાગિતાથી નવી દિશા મળશે અને જાગૃતિનું વલણ વધુ મજબૂત બનશે.
ધ્રોલથી ઉઠેલો આ દીવો હવે સમગ્ર જિલ્લામાં “સ્વસ્થ ભારત”ના પ્રકાશ ફેલાવશે — જ્યાં દરેક યુવાન એક “નિ-ક્ષય મિત્ર” બની માનવતાની સેવા કરશે.
