ધોરાજી તા. ૫ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ – ગુજરાત રાજ્યના જાહેર વિતરણ તંત્રના સસ્તા અનાજના વેપારીઓએ આજે પોતાના ન્યાયસંગત હકો માટે ફરી એકવાર મોરચો સંભાળ્યો છે. રાજ્યભરમાં શરૂ થયેલા *“અસહકાર આંદોલન”*ના ભાગરૂપે ધોરાજી સસ્તા અનાજ એસોસિએશન દ્વારા આજે મામલતદારશ્રીને વિગતવાર આવેદનપત્ર પાઠવવામાં આવ્યું હતું. વેપારીઓએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ચેતવણી આપી છે કે જો સરકાર તેમની લાંબા સમયથી બાકી પડતર માંગણીઓ સ્વીકારશે નહીં, તો તેઓ નવેમ્બર માસથી અનાજ વિતરણ બંધ રાખવા મજબૂર બનશે.
📜 આંદોલનનું પૃષ્ઠભૂમિ અને કારણ
ગુજરાત રાજ્યમાં રેશન વ્યવસ્થા હેઠળ લાખો ગરીબ પરિવારોને દર મહિને સસ્તા દરે ચોખા, ઘઉં, ખાંડ અને દાળ જેવી જીવન આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ મળે છે. આ યોજનાનું કાર્યાન્વયન ગ્રામ્ય સ્તરે રેશન ડીલર કે સસ્તા અનાજના વેપારીઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
પરંતુ છેલ્લા કેટલાય મહિનાઓથી આ વેપારીઓ અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છે — જેમ કે અનાજ વિતરણ માટે મળતી અતિ નબળી કમિશન દર, વધતા પરિવહન ખર્ચ, સરકારી નીતિઓમાં વારંવાર થતા ફેરફાર, તેમજ ડિજિટલ વિતરણ સિસ્ટમની ખામીઓ. આ બધા મુદ્દાઓ પર અનેક વખત રજૂઆતો છતાં સરકાર દ્વારા કોઈ સ્પષ્ટ ઉકેલ આપવામાં આવ્યો નથી.
તેના વિરોધરૂપે રાજ્યવ્યાપી ધોરણે સસ્તા અનાજના વેપારીઓએ અસહકાર આંદોલન શરૂ કર્યો છે, જેમાં હવે ધોરાજી તાલુકાના વેપારીઓ પણ જોડાયા છે.
📄 ધોરાજી વેપારીઓ દ્વારા મામલતદારને આપેલું આવેદનપત્ર
ધોરાજી તાલુકા સસ્તા અનાજ એસોસિએશનના પ્રતિનિધિમંડળે મામલતદારશ્રીને મળીને આવેદનપત્ર આપ્યું, જેમાં તેમણે રાજ્ય સરકારને ચેતવણી રૂપે લખ્યું છે કે —
“જો સરકાર અમારી મુખ્ય પડતર માંગણીઓનો તાત્કાલિક સ્વીકાર નહીં કરે, તો નવેમ્બર-૨૦૨૫ના જથ્થાનો ચલણ ભરવામાં નહીં આવે અને વિતરણ પ્રક્રિયામાં ભાગ લેવાશે નહીં.”
આ સાથે વેપારીઓએ જણાવ્યું કે તેઓ અનાજની સપ્લાય ચેઇન, વિતરણ રેકોર્ડ, અને જથ્થાની ચકાસણી જેવી બધી કામગીરીમાં સંપૂર્ણપણે અસહકાર આપશે.
⚖️ વેપારીઓની મુખ્ય પડતર માંગણીઓ
-
કમિશન દરમાં વધારો: હાલ રેશન વિતરણ પર મળતી કમિશન દરે રોજગારી ટકી શકતી નથી. મજૂરી, ભાડું, અને ડિજિટલ સિસ્ટમનો ખર્ચ વધ્યો છે, પરંતુ કમિશન છેલ્લા કેટલાય વર્ષોથી અચળ છે. વેપારીઓએ પ્રતિ કિલો અનાજ પર મળતા કમિશનમાં વધારો કરવાની માંગણી કરી છે.
-
ડિજિટલ સિસ્ટમની ખામીઓ દૂર કરવી: ઓનલાઈન વિતરણ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ઈ-પોસ મશીનો ઘણીવાર ખામીયુક્ત રહે છે. વિજળી, ઈન્ટરનેટ કે ફિંગરપ્રિન્ટ સમસ્યાના કારણે ગ્રાહકોને વારંવાર તકલીફ પડે છે. વેપારીઓએ ટેકનિકલ સપોર્ટ મજબૂત કરવાની માગણી કરી છે.
-
વિતરણ ખર્ચ માટે વધારાની સહાય: ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પરિવહન અને સંગ્રહનો ખર્ચ વધી ગયો છે. ડીલરોને સરકાર દ્વારા ટ્રાન્સપોર્ટ સહાય મળે તેવી માંગ ઉઠાવી છે.
-
પાછલા બાકી ચુકવણીનો ઉકેલ: કેટલાક વિસ્તારોમાં વેપારીઓને ૩-૪ મહિનાથી કમિશન કે અન્ય ચૂકવણી મળી નથી. સરકાર તરત જ બાકી રકમ ચૂકવે તેવી માંગણી પણ આવેદનપત્રમાં ઉઠાવવામાં આવી છે.
-
સુરક્ષા જમા રકમમાં રાહત: નવા નિયમ મુજબ સરકાર વેપારીઓ પાસેથી મોટી સુરક્ષા રકમ માંગે છે. નાના વેપારીઓ માટે આ ભારે છે. તેમણે રાહત આપવાની માંગણી કરી છે.
🧾 અસહકાર આંદોલનનું સ્વરૂપ
વેપારીઓએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ આંદોલન કોઈ રાજકીય દબાણ માટે નથી, પરંતુ પોતાના હક્ક માટેનું શાંતિપૂર્ણ જનઆંદોલન છે.
આંદોલન અંતર્ગત —
-
નવેમ્બર માસ માટે અનાજના “ચાલણ ભરવા”ને ઈનકાર કરવામાં આવશે.
-
વિતરણની કામગીરીથી વેપારીઓ દૂર રહેશે.
-
ગ્રામ્ય અને શહેરી વિસ્તારના તમામ રેશન દુકાનોમાં લોક શાંતિપૂર્વક બંધ રહેશે.
-
તંત્રને લખિતમાં માહિતી આપવામાં આવશે કે સમસ્યા ઉકેલાય ત્યાં સુધી વિતરણ પ્રક્રિયા હાથ ધરવામાં આવશે નહીં.
🗣️ વેપારીઓની વ્યથા — “સરકારે અમને બિનપગારના કર્મચારીઓ બનાવી દીધા”
ધોરાજીના એક વેપારીએ જણાવ્યું —
“અમે સરકાર માટે લોકો સુધી અનાજ પહોંચાડીએ છીએ. પરંતુ અમારા પરિસ્થિતિ એવી બની ગઈ છે કે ન તો યોગ્ય કમિશન મળે છે, ન તો ખર્ચ પૂરું થાય છે. આજની તારીખે અનાજ વિતરણ વ્યવસાય કરતા માણસને પોતાનું ઘર ચલાવવું મુશ્કેલ બન્યું છે. અમે કોઈ દાન નથી માંગતા, માત્ર ન્યાય માંગીએ છીએ.”
બીજા વેપારીએ ઉમેર્યું કે “સરકારે વર્ષો પહેલા જે દર નક્કી કર્યો હતો, તે સમયના ડીઝલ, ભાડા, અને મજૂરીના ભાવની સરખામણીએ આજે તિગણા થઈ ગયા છે, છતાં કમિશન એક પૈસો વધ્યો નથી.”
🏢 મામલતદારશ્રી અને તંત્રની પ્રાથમિક પ્રતિક્રિયા
મામલતદારશ્રીએ આવેદનપત્ર સ્વીકારી જણાવ્યું કે તે જિલ્લા કલેક્ટર તથા ખાદ્ય-નાગરિક પુરવઠા વિભાગને અહેવાલ રૂપે મોકલશે. તેમણે વેપારીઓને શાંતિપૂર્ણ રીતે રજૂઆત કરવાની વિનંતી કરી અને ખાતરી આપી કે માંગણીઓ રાજ્ય સરકાર સુધી પહોંચાડવામાં આવશે.
તંત્રના એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે “સરકાર અને વેપારીઓ વચ્ચે સંવાદની પ્રક્રિયા ચાલુ છે. આગામી દિવસોમાં શક્ય તેટલા ઉકેલ લાવવાના પ્રયાસ કરવામાં આવશે.”
📉 આંદોલનનો સંભવિત અસરકારક પ્રભાવ
આ અસહકાર આંદોલનનો સીધો અસર જનતા પર પડી શકે છે. જો રેશન વિતરણ બંધ રહેશે તો હજારો ગરીબ પરિવારોને અનાજ માટે રાહ જોવી પડશે. ખાસ કરીને ગ્રામ્ય અને ગરીબ વસ્તી ધરાવતા વિસ્તારોમાં તાત્કાલિક અસરો દેખાય તેવી શક્યતા છે.
તે માટે તંત્રે પણ બેકઅપ પ્લાન તૈયાર રાખવાની જરૂરિયાત ઉભી થઈ છે, જેથી સામાન્ય જનજીવન પર અસર ન પડે.
રાજ્યવ્યાપી એકતા — સૌરાષ્ટ્રથી દક્ષિણ ગુજરાત સુધી સમર્થન
ધોરાજી માત્ર એક જિલ્લો નથી જ્યાંથી આંદોલનનો સ્વર ઉઠ્યો છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં – રાજકોટ, અમરેલી, ભાવનગર, જામનગર, સુરત, વડોદરા સહિતના જિલ્લાઓમાં પણ સસ્તા અનાજના વેપારીઓ આજે મામલતદાર કે તાલુકા વિકાસ અધિકારીઓને આવેદનપત્ર પાઠવી રહ્યા છે.
આંદોલનને ગુજરાત રાજ્ય સસ્તા અનાજ વેપારી ફેડરેશનનો સંપૂર્ણ ટેકો પ્રાપ્ત થયો છે.
🔍 નિષ્કર્ષ — સંવાદ દ્વારા ઉકેલની અપેક્ષા
સસ્તા અનાજના વેપારીઓ અને સરકાર વચ્ચેની આ ટકરાવની પરિસ્થિતિ રાજ્યની જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા માટે ગંભીર છે. સરકાર માટે આવકાર્ય ઉકેલ એ જ હોઈ શકે કે વેપારીઓની યોગ્ય માંગણીઓ પર સંવેદનશીલતાપૂર્વક વિચાર કરી તાત્કાલિક નિર્ણય લેવામાં આવે.
જો સંવાદથી ઉકેલ ન આવે, તો લોકજીવન પર તેનું પ્રતિબિંબ નિશ્ચિતપણે દેખાશે.
રિપોર્ટર ફિરોજ જુણેજા ધોરાજી
