ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD)એ તાજેતરમાં જાહેર કરેલી આગાહી સમગ્ર દેશમાં ચિંતા અને ચકચાર ફેલાવી રહી છે. હવામાન નિષ્ણાતોના જણાવ્યા મુજબ, આગામી દિવસોમાં દેશના અનેક ભાગોમાં હવામાનના ચરિત્રમાં મોટો ફેરફાર જોવા મળી શકે છે. ખાસ કરીને બંગાળની ખાડીમાં બનેલું લો-પ્રેશર (Low Pressure Area) સિસ્ટમ હવે “વેલ માર્ક્ડ લો પ્રેશર ઝોન”માં રૂપાંતરિત થઈ રહ્યું છે, જેની અસર માત્ર પૂર્વી ભારતમાં જ નહીં પરંતુ પશ્ચિમ ભારત, ઉત્તર ભારત અને ગુજરાત સુધી વિસ્તરી શકે છે.
🔹 બંગાળની ખાડીમાં સર્જાતું લો-પ્રેશર – ચેતવણીનું મુખ્ય કારણ
હવામાન વિભાગે જણાવ્યું છે કે બંગાળની ખાડીમાં ઊભેલી આ હવામાની સ્થિતિ તામિલનાડુ, આંધ્રપ્રદેશ, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળના તટીય વિસ્તારોમાં ભારે વરસાદ લાવી શકે છે. 5 થી 8 નવેમ્બર વચ્ચે દક્ષિણ ભારતના અનેક પ્રદેશોમાં વીજળીના કડાકાભડાકા, વાવાઝોડા અને ભારે પવનની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
આ સિસ્ટમ ધીમે ધીમે ઉત્તર-પશ્ચિમ દિશામાં આગળ વધી રહી છે અને આગામી બે-ત્રણ દિવસમાં તેની અસરો મધ્ય ભારત અને પશ્ચિમ ભારત સુધી પહોંચી શકે છે.
🔹 વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સની એન્ટ્રી – ઉત્તર ભારતમાં હિમવર્ષા અને ઠંડીની શરૂઆત
પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન વિસ્તારમાં હાલ વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ (Western Disturbance) પ્રવર્તી રહ્યો છે, જે આગામી દિવસોમાં હિમાલય વિસ્તાર અને ઉત્તર ભારતના પ્રદેશોમાં પ્રવેશ કરશે. તેના કારણે હિમાચલ પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખ જેવા પર્વતીય પ્રદેશોમાં હિમવર્ષાની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
ઉત્તર ભારતના મેદાની પ્રદેશો — ખાસ કરીને પંજાબ, હરિયાણા, દિલ્હી, રાજસ્થાન અને પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશમાં તીવ્ર ઠંડીનો પ્રથમ રાઉન્ડ 6 થી 9 નવેમ્બર વચ્ચે શરૂ થઈ શકે છે.
🔹 ગુજરાતમાં પણ વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સની આડઅસર
હવામાન નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સની આ અસર ગુજરાત સુધી પહોંચવાની પૂરી શક્યતા છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં શિયાળાની શરૂઆતમાં કમોસમી માવઠું, વીજળી અને ઠંડી પવનની પરિસ્થિતિ સર્જાતી જોવા મળી છે. આ વખતે પણ સાઉરાષ્ટ્ર, ઉત્તર ગુજરાત અને કચ્છના પ્રદેશોમાં 6 થી 8 નવેમ્બર દરમિયાન વાદળછાયું વાતાવરણ, છૂટાછવાયા વરસાદના ઝાપટા અને તાપમાનમાં અચાનક ઘટાડો થઈ શકે છે.
ખાસ કરીને અમરેલી, રાજકોટ, જામનગર, મોરબી અને કચ્છ જિલ્લાઓમાં વાદળની ગતિ વધશે અને પવનનો દબદબો રહેશે.
🔹 ખેડૂતો માટે ચિંતાનો વિષય
આ સમયગાળામાં ગુજરાતના અનેક વિસ્તારોમાં શિયાળુ પાક જેમ કે ઘઉં, જીરૂં, કઠોળ, ડુંગળી, મેથી અને સિંધી જેવા પાકોના વાવેતરનું કામ ચાલી રહ્યું છે. જો કમોસમી માવઠું અને ભારે વરસાદ પડશે, તો ખેતરમાં ભેજ વધવાથી બીજ સડી શકે છે અને જમીનની ઉપજશક્તિ પર અસર પડી શકે છે.
ખાસ કરીને સાઉરાષ્ટ્રના ખેડૂતોને ગયા બે વર્ષથી સતત કમોસમી માવઠાંએ ભારે નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. હાલ જો વરસાદી પરિસ્થિતિ ઊભી થશે તો ખેડૂતો માટે ફરી એક વાર મુશ્કેલી સર્જાઈ શકે છે.
🔹 સમુદ્રકાંઠે ચેતવણી : માછીમારોને દરિયામાં ન ઉતરવાની સલાહ
બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્રમાં બનેલી હવામાની સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને હવામાન વિભાગે સમુદ્રકાંઠાના રાજ્યો માટે એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. ગુજરાતના માછીમારોને આગામી 4-5 દિવસ સુધી દરિયામાં ન ઉતરવા માટે ચેતવણી આપવામાં આવી છે. અરબી સમુદ્રમાં હવાના ઝોકા 40 થી 50 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ફૂંકાઈ શકે છે.
દિવ, દમણ, પોરબંદર, વેરાવળ, ઓખા અને જામનગરના દરિયાકાંઠા વિસ્તારોમાં તટ પર ઉંચી તરંગો જોવા મળી શકે છે.
🔹 હવામાન વિભાગની સૂચનાઓ અને સરકારની તૈયારી
IMDના અધિકારીઓએ રાજ્યોની આપત્તિ વ્યવસ્થાપન એજન્સીઓને ચેતવણી આપી છે કે વરસાદી પરિસ્થિતિ માટે પૂરતી તૈયારીઓ રાખવામાં આવે. દરેક જિલ્લામાં કંટ્રોલ રૂમ સક્રિય રાખવામાં આવ્યા છે અને નાગરિકોને કોઈપણ પ્રકારની અફવા કે અતિશય ચિંતાથી દૂર રહેવા અનુરોધ કર્યો છે.
સરકાર દ્વારા વીજળી અને વીજ ઉપકરણોથી દૂર રહેવાની, પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં ન જવાની તથા વૃક્ષો નીચે આશરો ન લેવા માટે જનતાને સૂચના આપવામાં આવી છે.
🔹 હવામાનમાં તીવ્ર ઠંડીની શરૂઆતની શક્યતા
હવામાન વિભાગના મુજબ, આ સિસ્ટમ પસાર થયા બાદ ઉત્તર ભારત અને પશ્ચિમ ભારતના રાજ્યોમાં તીવ્ર ઠંડીની શરૂઆત થઈ શકે છે. તાપમાનમાં 3 થી 5 ડિગ્રી સુધીનો ઘટાડો નોંધાઈ શકે છે.
દિલ્હી અને રાજસ્થાનના વિસ્તારોમાં રાત્રે હળવો ધુમ્મસ અને ઠંડી પવન શરૂ થઈ ગયા છે, જે આગામી દિવસોમાં વધુ તીવ્ર બનશે. ગુજરાતમાં પણ શિયાળાની શરૂઆત વહેલી થવાની શક્યતા છે.
🔹 હવામાન નિષ્ણાતોનો મત
હવામાન નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર, વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ અને બંગાળની ખાડીની લો પ્રેશર સિસ્ટમ વચ્ચેની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાથી આ અસ્થિરતા સર્જાઈ રહી છે. આ પ્રકારની દ્વિ-પ્રતિક્રિયા સામાન્ય રીતે દુર્લભ છે, પરંતુ આ વખતે બંને સિસ્ટમો એકસાથે સક્રિય છે, જેના કારણે ભારતના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં અસામાન્ય હવામાની અસર પડી શકે છે.
🔹 સમારોપ : ચેતવણીને અવગણો નહીં
દેશના ઉત્તરથી દક્ષિણ અને પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી હવામાનના આકસ્મિક ફેરફારથી દરેક નાગરિકે સાવચેત રહેવાની જરૂર છે. ખેડૂતો, માછીમારો અને પ્રવાસીઓએ ખાસ તકેદારી રાખવી જોઈએ. હવામાન વિભાગની સૂચનાઓનું પાલન કરીને જ જાનમાલનું રક્ષણ શક્ય છે.
આવા સમયે, લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર ફેલાતા અફવાસભર્યા મેસેજોથી દૂર રહેવું અને માત્ર હવામાન વિભાગના સત્તાવાર બુલેટિન પર વિશ્વાસ રાખવું જરૂરી છે.
➡️ આમ, 5 થી 8 નવેમ્બર વચ્ચેનો સમયગાળો ભારત માટે હવામાનની દ્રષ્ટિએ અત્યંત મહત્વનો સાબિત થઈ શકે છે — કારણ કે એક તરફ વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ ઉત્તર ભારતમાં ઠંડી અને હિમવર્ષા લાવી રહ્યો છે, જ્યારે બીજી તરફ બંગાળની ખાડીનું લો-પ્રેશર દક્ષિણ અને પશ્ચિમ ભારત માટે ભારે વરસાદ અને વાવાઝોડાની ચેતવણી લઈને આવી રહ્યું છે.
આવતા દિવસોમાં હવામાનની નવી અપડેટ માટે હવામાન વિભાગના બુલેટિન પર નજર રાખવી અત્યંત આવશ્યક છે.
