શહેરમાં ફૂડ સેફ્ટી પ્રત્યે નવો ચેતનાનો સંદેશ
શહેરની ફૂડ સેફ્ટી, રેસ્ટોરન્ટ ઈન્ડસ્ટ્રી, નાગરિકોનો પ્રતિસાદ, ફૂડ વિભાગની પ્રક્રિયાઓ, રેસ્ટોરન્ટ મેનેજમેન્ટની જવાબદારી જેવા અનેક એન્ગલ્સ સાથે.
જામનગર શહેરમાં તાજેતરમાં બનેલી એક ફૂડ સેફ્ટી સંબંધિત ઘટનાએ શહેરના નાગરિકોમાં વિશાળ ચર્ચા જગાવી છે. પટેલ કોલોની વિસ્તારમાં આવેલું જાણીતું અને લોકપ્રિય “સંકલ્પ રેસ્ટોરન્ટ” હાલમાં નગરજનોની વચ્ચે ચર્ચાનો કેન્દ્ર બની ગયું છે, કારણ કે અહીં એક મહિલા ગ્રાહકને ઢોસામાં જીવાત મળી આવી હોવાનું સામે આવ્યું છે. આ ઘટના ન માત્ર ગ્રાહકોમાં રોષ અને નારાજગીનું કારણ બની છે, પરંતુ શહેરની ફૂડ સેફ્ટી બાબતે પણ અનેક પ્રશ્નો ઊભા થયા છે.
ગ્રાહકની ફરિયાદથી શરૂઆત થયો આખો મામલો
ફરિયાદકર્તા ધારાબેન જેઠવાએ મહાનગરપાલિકાની ફૂડ શાખામાં ફોન દ્વારા જાણ કરી હતી કે તેઓ સંકલ્પ રેસ્ટોરન્ટ ખાતે ઢોસા લેવા ગયા હતા, અને ખાવાની વચ્ચે તેમને ઢોસાની અંદર જીવાત મળી આવી. આ ઘટના માત્ર તેમની વ્યક્તિગત અસ્વસ્થતા પૂરતી નહોતી — તેમણે ફોટોગ્રાફ્સ પણ લીધા અને પુરાવા સાથે ફૂડ વિભાગને મોકલ્યા. આજના ડિજિટલ યુગમાં ગ્રાહકો પાસે પુરાવા એકઠા કરવું સરળ બની ગયું છે, જેના કારણે આવી ફરિયાદો હવે સીધી જ તપાસ અધિકારીઓ સુધી પહોંચી શકે છે.
ફરિયાદ મળતાની સાથે જ મહાનગરપાલિકાની ફૂડ શાખાએ તરત જ એક્શન શરૂ કર્યું. સામાન્ય રીતે આવી ફરિયાદો પર પ્રાથમિક તપાસ કરવામાં આવે છે, પરંતુ અહીં ગ્રાહક દ્વારા ફોટોગ્રાફિક પુરાવા પ્રાપ્ત થયા હોવાથી વિભાગે સંપૂર્ણ ટીમ સાથે રેસ્ટોરન્ટનું નિરીક્ષણ કરવાનો નિર્ણય લીધો.
ફૂડ વિભાગની તપાસ: રસોડામાં ગંદકી નહીં પરંતુ સુધારાની જરૂરિયાત જણાઈ
ફૂડ શાખાના અધિકારીઓ, જેમાં ફૂડ સેફ્ટી ઓફિસર પરમાર સાહેબનો સમાવેશ થાય છે, તેમણે રેસ્ટોરન્ટના કિચન, સ્ટોરેજ એરિયા, પ્રિપેરેશન ટેબલ્સ, વોશિંગ ઝોન અને સર્વિંગ એરિયાનું વિગતવાર નિરીક્ષણ કર્યું. આ તપાસ લગભગ એક કલાક સુધી ચાલી હતી.
તપાસ દરમિયાન ખાસ કરીને નીચેની બાબતો જોવા મળી:
1. ફૂડ ક્વોલિટી અને તાજગી
-
રેસ્ટોરન્ટમાં રાખેલી મોટા ભાગની ખાદ્ય સામગ્રી ગુણવત્તાસભર અને સમયમર્યાદામાં હોવાનું જણાયું.
-
કોઈ ખાસ ગંદકી કે જંતુઓની હલચલ જોવા મળી નહોતી.
2. રસોડાની હાલત
-
રસોડાની ટાઇલ્સ જૂની થઈ ગઈ હતી અને કેટલીક જગ્યાએ ક્રેક્સ જોવા મળી આવ્યા.
-
ફૂડ વિભાગ મુજબ આ ક્રેક્સમાં ગંદકી અટવાઈ રહેવાની શક્યતા વધે છે, જે હાઈજેનિક દ્રષ્ટિએ યોગ્ય નથી.
3. સ્વચ્છતા સંબંધિત સૂચનો
ફૂડ ડિપાર્ટમેન્ટે સંકલ્પ રેસ્ટોરન્ટને નીચે મુજબ સૂચનાઓ આપેલી:
-
રસોડાના તમામ ટાઇલ્સ તાત્કાલિક બદલવા.
-
સ્થળ પર પેસ્ટ કંટ્રોલ કરાવવું ફરજિયાત.
-
રસોડામાં કામ કરતા તમામ સ્ટાફના મેડિકલ સર્ટિફિકેટ અપડેટ રાખવા.
-
વપરાતા પાણીનો પોટેબલ રિપોર્ટ સબમિટ કરવો.
-
રસોડામાં શુદ્ધતા અને હાઈજિનિક સ્ટાન્ડર્ડ્સ વધારવા જરૂરી.
રેસ્ટોરન્ટને બે દિવસ માટે બંધ કરવાનો આદેશ
ભલે જમવામાં જીવાત મળવાની ઘટના ગંભીર હતી, પરંતુ રેસ્ટોરન્ટની સંપૂર્ણ તપાસમાં કોઈ એવી ગંભીર ખામી નહોતી મળી જે ખાદ્ય પદાર્થોને સીધી અસર કરે. છતાં નગરજનોના આરોગ્યની સલામતી અને ધોરણો જાળવવાના મુખ્ય હેતુથી ફૂડ વિભાગે રેસ્ટોરન્ટને બે દિવસ માટે બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો.
આ બે દિવસ દરમિયાન રેસ્ટોરન્ટે:
-
રસોડાની સ્વચ્છતા સુધારવી,
-
ટાઇલ્સનું રિપ્લેસમેન્ટ કરાવવું,
-
પેસ્ટ કંટ્રોલ પૂર્ણ કરાવવું,
-
તમામ જરૂરી દસ્તાવેજો ફૂડ વિભાગને સબમિટ કરવાના રહેશે.
આ પ્રકારની ફરિયાદો કેમ વધી રહી છે?
જામનગર સહિત ગુજરાતના મોટા ભાગના શહેરોમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બહારના ખોરાકનું સેવન વધ્યું છે. ખાસ કરીને રેસ્ટોરન્ટ, કેફે, સ્ટ્રીટ ફૂડ અને ડિલિવરી આધારિત ફૂડ સર્વિસિસમાં ખૂબ જ વેગ જોવા મળે છે. રેસ્ટોરન્ટોની સંખ્યા વધી રહી છે, પરંતુ તમામ પાસે યોગ્ય તાલીમ નથી હોતી.
ગ્રાહકોમાં હવે જાગૃતિ વધી છે, જેના કારણે એવા બનાવો સામે આવતા રહે છે.
ફૂડ સેફ્ટી વિભાગની પ્રક્રિયા કેવી હોય છે?
આવી ફરિયાદો મળ્યા પછી વિભાગની કાર્યવાહી નિયત પ્રોટોકોલ મુજબ થાય છે:
1. ફરિયાદ નોંધાવવી
ગ્રાહક ફોન, ઈ-મેલ અથવા ડિજિટલ પોર્ટલ દ્વારા ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે.
2. પ્રાથમિક તપાસ
ઓફિસર સ્થળ વિશે જાણકારી મેળવે છે અને જરૂરી પુરાવા એકત્ર કરે છે.
3. સાઇટ ઇન્સ્પેક્શન
ટીમ રેસ્ટોરન્ટના:
-
રસોડા
-
સ્ટોરરૂમ
-
વોશ એરિયા
-
સર્વિસ એરિયા
-
કર્મચારીઓની હાઈજિન
આ બધાનું નિરીક્ષણ કરે છે.
4. નમૂનાઓ એકત્રિત કરવી
જો જરૂરી લાગે તો ખોરાકના નમૂનાઓ લેબમાં મોકલવામાં આવે છે.
5. સૂચનો / દંડ / બંધ કરવાની કાર્યવાહી
-
નાના ખામી હોય તો સૂચના
-
મધ્યમ ખામી હોય તો નોટિસ
-
ગંભીર ખામી હોય તો રેસ્ટોરન્ટ સીલ પણ કરી શકાય
આ ઘટનામાં મધ્યમ લેવલની ખામી જણાતાં રેસ્ટોરન્ટને સમયસર સુધારણા સાથે 2 દિવસ માટે બંધ કરવામાં આવ્યું.
ગ્રાહકોમાં મિશ્ર પ્રતિક્રિયા
સંકલ્પ રેસ્ટોરન્ટ શહેરમાં જાણીતું નામ હોવાથી ગ્રાહકોમાં બે પ્રકારની ચર્ચાઓ જોવા મળે છે:
1. કેટલાક ગ્રાહકો નારાજ
-
“પ્રતિષ્ઠિત બ્રાન્ડ પાસે આવી ભૂલો ન થવી જોઈએ.”
-
“અમારા આરોગ્ય સાથે રમાટ ન ચાલે.”
2. કેટલાક ગ્રાહકો સમર્થનમાં
-
“તપાસમાં ગંભીર ક્ષતિ મળી નથી.”
-
“સંકલ્પ સામાન્ય રીતે હાઈજિન માટે જાણીતું છે.”
-
“રેસ્ટોરન્ટે જવાબદારીપૂર્વક કાર્યવાહી સ્વીકારી.”
રેસ્ટોરન્ટ મેનેજમેન્ટ શું કહે છે?
સંકલ્પ મેનેજમેન્ટે અનૌપચારિક રીતે જણાવ્યું:
-
“આ ઘટના દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે, પરંતુ અમે ગ્રાહકની ચિંતા સમજીએ છીએ.”
-
“અમારી ટીમ સતત સ્વચ્છતા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.”
-
“ફૂડ ડિપાર્ટમેન્ટની તમામ સૂચનાઓનું પાલન તાત્કાલિક કરવામાં આવશે.”
રેસ્ટોરન્ટે પોતાના નિયમિત ગ્રાહકોને આશ્વાસન આપ્યું કે સુધારણા પછી વધુ ઉત્તમ હાઈજેનિક સ્ટાન્ડર્ડ્સ સાથે સેવા આપવામાં આવશે.
જામનગર મહાનગરપાલિકાની ફૂડ શાખાની સક્રિયતા વધતી જાય છે
ગયા 1 વર્ષમાં FSSAIના માર્ગદર્શન હેઠળ શહેરમાં ફૂડ સેફ્ટી બાબતે ઘણી સિરીયસ કામગીરી થઈ છે:
-
350+ રેસ્ટોરન્ટની તપાસ
-
50+ સ્થળોને સૂચનાઓ
-
12 સ્થળોને પેસ્ટ કંટ્રોલ ફરજિયાત
-
5 રેસ્ટોરન્ટો બંધ કરાયા સમયગાળાની સાથે
આ કામગીરીનો મુખ્ય હેતુ છે—
“નાગરિકોને શુદ્ધ, હાઈજેનિક અને સેફ ખોરાક ઉપલબ્ધ કરાવવો.”
આ ઘટનામાંથી શાનો સંદેશ મળે છે?
આ એક જ ઘટના જામનગર માટે ઘણી મહત્વપૂર્ણ છે:
ગ્રાહકો માટે
-
ખોરાકની ગુણવત્તા અંગે સજાગ રહેવું
-
ફરિયાદ કરવાની પ્રક્રિયા જાણવી
-
પુરાવા સાથે ફરિયાદ કરવી વધુ અસરકારક
રેસ્ટોરન્ટ્સ માટે
-
રસોડાનું નિયમિત પેસ્ટ કંટ્રોલ
-
ટાઇલ્સ/ ફિટિંગ્સનું મેન્ટેનન્સ
-
સ્ટાફની હાઈજિન
-
સમયાંતરે પાણીની ટેસ્ટિંગ
-
ફૂડ સેફ્ટી સ્ટાન્ડર્ડનું ફોલો-અપ
સિસ્ટમ માટે
-
ઝડપી કાર્યવાહી
-
પારદર્શક તપાસ
-
નાગરિક વિશ્વાસ જાળવવી
નિષ્કર્ષ
જામનગરના સંકલ્પ રેસ્ટોરન્ટમાં ઢોસામાં જીવાત મળ્યાની ઘટના માત્ર એક રેસ્ટોરન્ટની ખામી નહીં, પરંતુ શહેરમાં ફૂડ સેફ્ટી પ્રત્યેની સજાગતા માટેનો મહત્વનો સંદેશ છે. ગ્રાહકની ફરિયાદને આધારે મહાનગરપાલિકાએ તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરી અને રેસ્ટોરન્ટને બે દિવસ માટે બંધ રાખવાનો નિર્ણય લીધો છે.
આ ઘટનાએ સાબિત કર્યું છે કે—
“ગ્રાહકની એક ફરિયાદથી પણ મોટા સ્તરે તપાસ અને સુધારણા થઈ શકે છે.”
જામનગરના ફૂડ વિભાગની સતત સક્રિયતા અને જનજાગૃતિ શહેરને વધુ સ્વચ્છ અને સ્વસ્થ બનાવવા માટે જરૂરી છે.
