ભારત જેવી વિશાળ લોકશાહી પદ્ધતિ ધરાવતા દેશમાં ચૂંટણી પ્રક્રિયા એ માત્ર ચૂંટણી પંચની ફરજ નથી પરંતુ નાગরিকનો પણ તેનાથી અવિભાજ્ય સંબંધ છે. દરેક નાગરિકને મતદાતા તરીકે ઓળખ અને મતદાનનો અધિકાર મળવો એ લોકશાહીનું મૂળ તત્વ છે. પરંતુ ઘણીવાર ભૂલચુક, સરનામા પરિવર્તન, વયની પુષ્ટિ, દસ્તાવેજોની અછત તેમજ અવગણના જેવી બાબતોને કારણે ઘણા નાગરિકો મતદાર યાદીમાંથી વંચિત રહી જાય છે. ભારતના બંધારણે દરેક 18 વર્ષથી ઉપરના નાગરિકને મતાધિકાર આપ્યો છે, પરંતુ તે અધિકાર પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવી જરૂરી બને છે. આ જ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખી ચૂંટણી પંચ સમગ્ર દેશમાં Special Intensive Revision (SIR) નામે વિશેષ અભિયાન ચલાવી રહ્યું છે.
આ અભિયાનને વધુ અસરકારક બનાવવા, જનજાગૃતિ વધારવા, અને શહેરના દરેક મતદાતા સુધી માહિતી પહોંચાડવા માટે ભારતીય જનતા પાર્ટી શહેર અધ્યક્ષ બિનાબેન કોઠારી દ્વારા વિશેષ અપીલ કરવામાં આવી છે. તેમણે જણાવ્યું કે દરેક વ્યક્તિએ આ અભિયાનમાં પોતાની જવાબદારી સમજવી જોઈએ જેથી કોઈ પણ નાગરિક પોતાના બંધારણીય અધિકાર – મતદાનના અધિકાર – થી વંચિત ન રહે.
SIR અભિયાન શું છે? – લોકશાહીની પાયાની પ્રક્રિયાને મજબૂત બનાવતી પહેલ
SIR એટલે કે Special Intensive Revision of Electoral Roll, ચૂંટણી પંચ દ્વારા ચલાવવામાં આવતું દર વર્ષે આવતું વિશેષ અભિયાન છે. પરંતુ આ વર્ષે તેને વધુ સુવ્યવસ્થિત, પારદર્શક અને વ્યાપક બનાવવા ચૂંટણી પંચે ખાસ સૂચનાઓ આપી છે.
આ અભિયાનના મુખ્ય ઉદ્દેશો નીચે મુજબ છે:
1. મતદાર યાદીને વધુ ચોકસાઈપૂર્વક બનાવવી
વર્ષો સુધી ચાલતી આવતી મતદાર યાદીમાં ક્યારેક જૂના નામો રહી જાય છે, કેટલાક લોકોના સરનામા બદલાય છે, કેટલાકનું અવસાન થયેલ હોય છે, અથવા કેટલાક લોકો પ્રથમ વખત 18 વર્ષના થાય છતાં નોંધાયેલા ન હોય. આ તમામ ભૂલો સુધારવા SIR મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
2. નવા મતદાતાઓનો સમાવેશ
દર વર્ષે લાખો યુવાનો 18 વર્ષ પૂર્ણ કરે છે. જો તે યુવાનો યોગ્ય સમયે ફોર્મ-6 નહીં ભરે તો તેઓ આગામી ચૂંટણીમાં મતદાન કરી શકતા નથી. SIR તેમને સરળ પ્રક્રીયા દ્વારા જોડવા માટેનું માધ્યમ છે.
3. ખોટી માહિતી દૂર કરવી
એક વ્યક્તિ બે સ્થળે નોંધાયેલ હોય તે દૂર કરવું, સરનામાની ભૂલો સુધારવી, મતદારનું નામ નિષ્ઠાપૂર્વક જાળવણી કરવું એ પણ SIRનો ભાગ છે.
4. દરેક નાગરિકને સશક્ત બનાવવો
મતાધિકાર માત્ર અમૂલ્ય અધિકાર નથી, પરંતુ દરેક નાગરિકની અવાજ છે. ચૂંટણીમાં મતદાન કરવું એટલે દેશના ભવિષ્યને માર્ગદર્શન આપવું.
BLOની ભૂમિકા – દરેક ઘેર સુધી પહોંચતી સેવા
ચૂંટણી પંચે દરેક વિસ્તારમાં એક BLO – Booth Level Officer ની નિમણૂક કરેલ હોય છે.
આ BLO નો મુખ્ય કાર્ય છે:
-
મતદાર યાદીનું અપડેશન
-
નવા મતદાતાઓનું ફોર્મ ભરી લેવુ
-
સરનામા અને વિગતોની ખાતરી
-
મતદારની ઓળખ માટે ઘેર જઈને ચકાસણી કરવી
-
ફોર્મની એન્ટ્રીની પુષ્ટિ કરવી
બિનાબેન કોઠારી ખાસ કરીને શહેરના નાગરિકોને આ બાબતે સજાગ કરે છે કે BLO દ્વારા આપેલા ફોર્મમાં સાચી અને સચોટ માહિતી આપવી અત્યંત જરૂરી છે.
ભૂલભરેલા ફોર્મનું પરિણામ – મતાધિકાર ગુમાવી શકાય
બિનાબેન કોઠારીની અપીલમાં આ મુદ્દા પર ખાસ ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે કે:
-
જો નાગરિક ફોર્મ સમયસર ન ભરણ કરે,
-
અથવા તેની વિગતો ખોટી હોય,
-
અથવા સરનામા અને ઉમર અંગે સાચી માહિતી ન અપાય,
તો તેની નોંધણી રદ થઈ શકે છે અથવા નામ યાદીમાંથી રહી પણ શકે છે. ઘણીવાર જાણ્યા વિના પણ લોકો મતદાનથી વંચિત રહે છે કારણ કે તેમની યાદીમાંથી નામ કાઢાઈ ગયું હોય છે પરંતુ તેમને ખબર નથી પડતી.
આ જ ભૂલો ટાળવા SIR અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે.
22 અને 23 નવેમ્બર – ખાસ માર્ગદર્શન કેમ્પ
બિનાબેન કોઠારીના જણાવ્યા મુજબ,
નાગરિકોને સરળતા રહે તે માટે 22 અને 23 નવેમ્બરના રોજ દરેક મતદારના નિર્ધારિત મતદાન કેન્દ્રો પર BLO હાજર રહેશે.
ત્યાં નાગરિકો કરી શકે છે:
-
ફોર્મ મેળવવું
-
ફોર્મ ભરાવવું
-
પહેલાં ભરેલા ફોર્મમાં ભૂલો હોય તો સુધારણા કરાવવું
-
જરૂરી દસ્તાવેજોની યાદી મેળવવી
-
રજીસ્ટ્રેશન પ્રક્રિયા અંગે માર્ગદર્શન મેળવવું
સામાન્ય લોકો માટે સરળ માર્ગદર્શિકા
જો 18 વર્ષના થયા છો:
ફોર્મ-6 ભરી નવા મતદાર તરીકે નોંધણી કરાવો.
જો સરનામું બદલ્યું છે:
ફોર્મ-8A ભરવાથી તમારું નામ નવા સરનામે સ્થાનાંતરિત થઈ શકે છે.
જો વિગતો ખોટી છે:
ફોર્મ-8 ભરી સુધારણા કરાવી શકો.
જો મૃતક વ્યક્તિનું નામ યાદીમાં છે:
ફોર્મ-7 ભરવાથી તે કાઢી શકાય.
BJP સંગઠન દ્વારા સહાય – દરેક નાગરિક માટે પ્રતિબદ્ધતા
બિનાબેન કોઠારી દ્વારા સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કેประช
જે નાગરિકોને SIR મુદ્દે વધારાનું માર્ગદર્શન જોઈએ તેઓ ભારતીય જનતા પાર્ટીના હોદેદારો, કોર્પોરેટરો અથવા સ્થાનિક કાર્યકરોનો સંપર્ક કરી શકે છે.
તેમણે ખાતરી આપી કે ચૂંટણી પ્રક્રિયાની પારદર્શિતા માટે પાર્ટી પૂરેપૂરી પ્રતિબદ્ધ છે અને મતદાર નોંધણીને 100% ચોક્કસ બનાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે.
લોકશાહીનું સાચું તત્વ: દરેક અવાજ મહત્વનો
ભારત જેવા દેશમાં એક મતનું મૂલ્ય એટલું મહત્ત્વનું છે કે ઘણીવાર લોકોની જીત–હાર એક ટકાથી પણ ઓછા મતથી નક્કી થઈ જાય છે.
એક નામ યાદીમાં નથી એટલે તે એક અવાજ ગુમાય છે.
અને એ અવાજ કદાચ પોતાનું ભવિષ્ય, વિસ્તારનો વિકાસ કે શહેરનું પ્રશાસન બદલી શકે.
અમુકવાર લોકો કહે છે:
-
“અમારો મત શું બદલશે?”
-
“એક મતથી શું ફરક પડે?”
પણ હકીકત એ છે કે દરેક મત ફરક પાડે છે.
SIR અભિયાન લોકજાગૃત્તિનો ઉત્સવ છે
મતદાર યાદી સુધારણા માત્ર ટેક્નિકલ પ્રક્રિયા નથી—
તે એક લોકજાગૃત્તિ અભિયાન,
જવાબદારીનો સંદેશ,
અને લોકશાહી મજબૂત કરવાની રીત છે.
અને જ્યારે નાગરિકો ખુદ આગળ વધે,
ફોર્મ ભરે,
ચૂંટણી અભિયનને સપોર્ટ કરે—
ત્યારે જ મતદાન કાર્ય વધુ પારદર્શક અને વિશ્વસનીય બને છે.
બિનાબેન કોઠારીની અંતિમ અપીલ – “મતાધિકાર તમારું હક્ક અને ફરજ છે”
આ સમગ્ર અભિયાનનું મુખ્ય સંદેશ સ્પષ્ટ છે:
કોઈ પણ નાગરિક પોતાની અવગણનાથી મતાધિકારથી વંચિત ન રહી જાય.
લોકશાહી ત્યા જ મજબૂત બને છે જ્યાં દરેક નાગરિક પોતાનો અવાજ વ્યક્ત કરે છે.
શહેર અધ્યક્ષ બિનાબેન કોઠારીના શબ્દોમાં:
“તમારો મત માત્ર એક બટન દબાવવાથી વધુ છે.
તે તમારા શહેર, રાજ્ય અને દેશના ભાવિની દિશા નક્કી કરે છે.
તેથી દરેક નાગરિકે જાતે રસ લઇ SIR અભિયાનમાં જોડાઈને પોતાનું નામ મતદાર યાદીમાં ચોક્કસ નોંધાયેલ છે તેની ખાતરી કરવી જોઈએ.”
નિષ્કર્ષ
SIR અભિયાન, BLOની મહેનત અને BJP શહેર અધ્યક્ષના માર્ગદર્શન સાથે શહેરમાં એક સક્રિય લોકજાગૃતિની લહેર ઊભી થઈ રહી છે.
શહેરના દરેક યુવાન, વડીલ, મહિલા અને કામકાજી નાગરિક માટે આવનારા દિવસો મહત્વના બનવા જઈ રહ્યા છે.
આજની જાગૃતતા આવતીકાલની મજબૂત લોકશાહીનો પાયો છે.
Author: samay sandesh
12







