“ધર્મેન્દ્રની 450 કરોડની મિલકતનો અસલી વારસદાર કોણ? — બે લગ્ન, છ સંતાનો અને કાયદાની જટિલતાઓ વચ્ચે ઉભો થયેલો મોટો પ્રશ્ન”

બોલીવુડના પ્રખ્યાત અભિનેતા અને હિન્દી સિનેમાના “હી-મૅન” તરીકે જાણીતા ધર્મેન્દ્રએ 24 નવેમ્બર, 2024ના રોજ 89 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેમના અવસાન બાદ ફિલ્મ જગત, રાજકીય જગત અને ફૅન્સે તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપી, પરંતુ સાથે જ એક પ્રશ્ન સોશિયલ મીડિયા અને ન્યૂઝ ચેનલોમાં ઝડપથી છવાઈ ગયો—
“ધર્મેન્દ્રની 450 કરોડની મિલકતનો અસલી વારસદાર કોણ બનશે?”

આ પ્રશ્ન માત્ર તેમના ચાહકો માટે નહીં પરંતુ કાયદાકીય દ્રષ્ટિએ પણ મહત્વનો બની જાય છે, કારણ કે ધર્મેન્દ્રનું વ્યક્તિગત જીવન અને લગ્નસંબંધો સામાન્ય સેલિબ્રિટી કુટુંબોથી ઘણાં જટિલ હતા. તેમણે બે લગ્ન કર્યા હતા, અને બંને લગ્નમાંથી કુલ છ સંતાનોનો જન્મ થયો હતો. પરંતુ કાયદાની નજરમાં તેમના બીજા લગ્ન માન્ય હતા કે નહીં? અને જો નહિ હોય તો મિલકતનો હિસ્સો કેવી રીતે વહેંચાશે?

આ રિપોર્ટમાં આપણે ધર્મેન્દ્રની સમગ્ર મિલકત, તેમના લગ્નસંબંધોની કાયદાકીય માન્યતા, સંતાનોના હક્કો અને હકીકતમાં ક્યા સંતાનોને કેટલો અને કેવી રીતે હિસ્સો મળશે તેનો સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ જોઈશું.

ધર્મેન્દ્રની કુલ મિલકત : 400 થી 450 કરોડ વચ્ચેનું સામ્રાજ્ય

ધર્મેન્દ્ર માત્ર અભિનેતા જ નહોતા, પરંતુ ખૂબ સમજણથી રોકાણ કરનાર વ્યક્તિ પણ હતા.
તેઓ એક તરફ 300 થી વધુ ફિલ્મોમાં અભિનય કરી ચૂક્યા હતા અને બીજી તરફ બ્રાન્ડ એન્ડોર્સમેન્ટ, વ્યક્તિગત પ્રોડક્શન હાઉસ, અઘરી ભૂમિઓમાં રોકાણ અને રિયલ એસ્ટેટના વ્યવહારો દ્વારા પણ મોટા પ્રમાણમાં કમાણી કરતાં હતા.

માહિતી મુજબ તેમની કુલ નેટવર્થ અંદાજે 400 થી 450 કરોડ વચ્ચે છે.

તેમની મુખ્ય સંપત્તિમાં સમાવેશ થાય છે :

✔ મુંબઈના જુહુ વિસ્તારમાં સ્થિત વૈભવી બંગલો
✔ ખંડાલા અને લોનાવાલાના કરોડોની કિંમતના ફાર્મહાઉસ
✔ મુંબઈ અને પંજાબમાં જમીનના ટુકડા
✔ એક્ટર, પ્રોડ્યુસર તરીકેની જીવનભરની રોયલ્ટી ઇન્કમ
✔ બ્રાન્ડ એન્ડોર્સમેન્ટ અને પ્રમોશનનાં કરારો
✔ પંજાબમાં કૃષિભૂમિ અને વ્યાપારી મિલકતો

ધર્મેન્દ્ર છેલ્લા કેટલીક વ ஆண்டોથી મોટેભાગે પોતાના ફાર્મહાઉસમાં રહેતા હતા અને કુટુંબથી દૂર સરળ જીવન જીવતા હતા. તેમનો મોટો ફોકસ ખેતી, ગ્રામ્ય જીવન અને વ્યક્તિગત શાંતિ પર હતો.

ધર્મેન્દ્રના લગ્ન — કાયદાકીય રીતે જટિલ વર્ષો

ધર્મેન્દ્રનું વ્યક્તિગત જીવન સદા ચર્ચાનો વિષય રહ્યું છે.

પ્રથમ લગ્ન : પ્રકાશ કૌર

ધર્મેન્દ્રએ ખૂબ નાના વયે પ્રકાશ કૌર સાથે લગ્ન કર્યા. તેઓને ચાર સંતાનો થયા :

1. સની દેઓલ

2. બોબી દેઓલ

3. અજિતા દેઓલ

4. વિજેતા દેઓલ

આ ચારેય કાયદાકીય રીતે તેમની માન્ય પત્ની પ્રકાશ કૌરના સંતાનો હોવાથી તેમનો વારસાગત હક્ક પૂર્ણ માન્ય છે.

બીજા લગ્ન : હેમા માલિની

હેમા માલિની સાથે ધર્મેન્દ્રની પ્રેમકથા અનેક વર્ષો સુધી ચર્ચામાં રહી હતી.
પ્રકાશ કૌરથી છૂટાછેડા લીધા વિના તેમણે હેમા માલિની સાથે લગ્ન કરી લીધા.
માહિતી અનુસાર આ લગ્ન તેમણે ઇસ્લામ ધર્મ અપનાવીને કર્યા હતા.

આ લગ્નમાંથી તેમને બે પુત્રીઓ થયાં :

1. એશા દેઓલ

2. આહના દેઓલ

પણ અહીં કાયદાકીય સમસ્યા ઉભી થાય છે —

બીજા લગ્ન માન્ય કે અમાન્ય?

હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ (HMA) અનુસાર,
પહેલા લગ્ન ચાલુ હોય ત્યારે બીજી વ્યક્તિ સાથે લગ્ન કરવું bigamy (દ્વિવિવાહ) ગણાય છે
અને એ લગ્ન અમાન્ય (void) ગણાય છે.

અટલે હેમા માલિની સાથેના લગ્ન હિન્દુ કાયદા હેઠળ માન્ય નથી.

મૂળ પ્રશ્ન : હેમા માલિનીને હિસ્સો મળે?

કાયદાકીય નિષ્ણાતો અનુસાર—

❌ હેમા માલિનીને ધર્મેન્દ્રની મિલકતમાં કોઈ હક નથી,
કારણ કે તેમના લગ્ન કાયદેસર રીતે માન્ય નથી.

હેમા માલિનીને માત્ર તે મિલકત મળી શકે જે ધર્મેન્દ્રએ પોતાના જીવનકાળ દરમિયાન
વ્યક્તિગત ભેટ અથવા વસીયત તરીકે તેમના નામે કરી હશે.

જો કોઈ લખિત વસીયત (Will) હશે, તો તે અનુસાર હિસ્સો વહેંચાશે.

જો વસીયત ન હોય તો?

2023ના મહત્વના ચુકાદા બાદ કાયદો સ્પષ્ટ થયો

“રેવણસિદ્ધપ્પા વિરુદ્ધ મલ્લિકાર્જુન (2023)”
આ સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાએ મોટી સ્પષ્ટતા આપી છે—

👉 અમાન્ય લગ્નથી જન્મેલા બાળકો પણ કાયદેસર સંતાનો ગણાશે
👉 તેમને માતા અને પિતાની મિલકત પર સંપૂર્ણ હક મળશે
👉 પણ પિતાના સંયુક્ત પરિવારની મિલકતમાં નહીં

અટલે ધર્મેન્દ્રની બીજી પત્ની માન્ય ન હોય, પરંતુ
તેમના બે સંતાનો :
✔ એશા દેઓલ
✔ આહના દેઓલ
કાયદેસર વારસદાર છે.

હવે મોટો પ્રશ્ન : મિલકત કોના વચ્ચે વહેંચાશે?

જો ધર્મેન્દ્રએ કોઈ લખિત વસીયત ના કરી હોય તો—
ભારતીય વારસાગત કાયદા અનુસાર મિલકત બધી સંતાનોમાં સમાનસર વહેંચાશે.

એટલે 6 સંતાનોને મળશે સમાન હિસ્સો :

1. સની દેઓલ

2. બોબી દેઓલ

3. અજિતા દેઓલ

4. વિજેતા દેઓલ

5. એશા દેઓલ

6. આહના દેઓલ

👉 હેમા માલિનીને હિસ્સો મળશે નહીં
👉 પ્રકાશ કૌરને પણ કોઈ હિસ્સો નહીં મળે, કારણ કે સ્ત્રીને પતિની મિલકતમાં હિસ્સો માત્ર પતિની વસીયત હોય ત્યારે જ મળે છે

ધર્મેન્દ્રની મિલકતનું વહેંચાણ કેવી રીતે શક્ય?

1. જો વસીયત (Will) હશે

તો તે પ્રમાણે વહેંચાશે, પરંતુ હાલમાં કોઈ વસીયત જાહેર નથી.

2. જો વસીયત ન હોય

તો 6 સંતાનોને સમાન હિસ્સો મળશે.
અંદાજે દરેકSantાને મળશે :

👉 400–450 કરોડ ÷ 6 = લગભગ 65–75 કરોડનો હિસ્સો

આમાં ચાલતી રોયલ્ટી પણ અલગથી લાગી રહેશે.

ફિલ્મી જગતમાં ચર્ચા — સની અને બોબીનો મોટો પ્રભાવ

ઘણાં રિપોર્ટ્સ સૂચવે છે કે—

✔ ધર્મેન્દ્રની મિલકત મુખ્યત્વે સની અને બોબીના જ જવાબદારી હેઠળ સંચાલિત હતી
✔ પરિવારના મોટા નિર્ણયો પણ સની અને બોબી જ લેતા
✔ હેમા માલિની અને તેમની પુત્રીઓ ક્યારેય આર્થિક રીતે ધર્મેન્દ્ર પર નિર્ભર નહોતા

અટલે મિલકત વિતરણમાં મોટો વિવાદ ઊભો થવાની સંભાવનાઓ ઘટી ગઈ છે.

પરિવાર પરિપૂર્ણ સહમતીથી મિલકત વહેંચી શકે છે.

કાયદાકીય નિષ્ણાતોનું વિશ્લેષણ : સૌથી મહત્વના મુદ્દા

✔ બીજા લગ્ન અમાન્ય — પત્નીનો હક નથી

પરંતુ …

✔ બીજા લગ્નના સંતાનો 100% કાયદેસર

તેમને હક છે.

✔ મિલકત Self-Acquired હોવાથી

બાળકોમાં સમાન વહેંચણી.

✔ પત્નીઓ (પ્રકાશ અને હેમા) હિસ્સેદાર નહીં

જો વસીયત ન હોય તો પત્નીઓને હક નથી.

ધર્મેન્દ્રની મિલકત અંગે સોશિયલ મીડિયામાં ચર્ચાઓ કેમ વધી?

ધર્મેન્દ્રનું જીવન ફિલ્મી રીતે જટિલ હતું :

✔ બે પત્નીઓ
✔ છ સંતાનો
✔ બે અલગ કુટુંબ
✔ પ્રથમ કુટુંબ સિનેમાથી દૂર પરંતુ સશક્ત
✔ બીજું કુટુંબ ગ્લૅમરસ પરંતુ કાયદાકીય ઝુંઝટવાળું

અટલે જનતા માટે મનોવિજ્ઞાનીક રીતે સૌથી રસપ્રદ પ્રશ્ન—
“મિલકતનો વારસદાર કોણ?”

અંતિમ વિશ્લેષણ : અસલી હક કોને?

હકદાર :

✔ સની દેઓલ
✔ બોબી દેઓલ
✔ અજિતા દેઓલ
✔ વિજેતા દેઓલ
✔ એશા દેઓલ
✔ આહના દેઓલ

હકદાર નહીં :

❌ હેમા માલિની
❌ પ્રકાશ કૌર

સમાપન : ધર્મેન્દ્રની વારસાગત સંપત્તિ — વિવાદ નહીં, પરંતુ વ્યવસ્થિત વહેંચણની શક્યતા વધારે

ધર્મેન્દ્રના અવસાન પછી મિલકતનો પ્રશ્ન ચર્ચામાં જરૂર છે,
પરંતુ જણાવી શકાય કે—

✔ છેય સંતાનોમાં સંબંધો સારા છે
✔ બંને કુટુંબો લાંબા સમયથી પરસ્પર સન્માન રાખે છે
✔ કાયદો પણ સ્પષ્ટ છે
✔ વકીલોના મતે પણ લાંબા વિવાદની શક્યતા ઓછી

અટલે તેમની 450 કરોડની સંપત્તિ
કાયદા અને કુટુંબની સહમતી અનુસાર
છ સંતાનો વચ્ચે વહેંચાવાની સૌથી શક્યતા છે.

લોક મુખે ચર્ચા

Author: samay sandesh