પેન્શન, ટેક્સ, LPG અને હવાઈ મુસાફરીના ખર્ચામાં મોટા ફેરફારો
નવી દિલ્હી: વર્ષ 2025ના અંતિમ મહિનાની શરૂઆત સાથે જ નાગરિકોના દૈનિક જીવન, પેન્શન વ્યવસ્થા, રાંધણ ગેસના બજેટ અને પ્રવાસના ખર્ચા પર સીધી અસર કરતા અનેક મહત્વપૂર્ણ નિયમોમાં ફેરફાર થવા જઈ રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર, આવકવેરા વિભાગ તથા ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ દ્વારા દર વર્ષે ડિસેમ્બરની શરૂઆતમાં નિયમોના અમલીકરણ સાથે મોટા બદલાવ જોવા મળે છે. આ વર્ષ પણ 1 ડિસેમ્બર, 2025થી લાગુ થનારા પાંચ મોટા ફેરફારો તમારા ખિસ્સા અને આર્થિક આયોજનને સીધી અસર કરશે.
સરકારી કર્મચારીઓ માટે UPS પસંદગીની અંતિમ તારીખ, પેન્શનરો માટે જીવિત હોવાનો પુરાવો જમા કરવાની ફરજિયાત પ્રક્રિયા, કરદાતાઓ માટે TDS–TCS ફાઇલિંગના નવા નિયમો, LPG સિલિન્ડરના ભાવમાં સંભાવિત વધારો–ઘટાડો અને ATFના ભાવને આધારે હવાઈ ભાડાંમાં બદલાવ જેવા નિયમોને સમજવું આવશ્યક બની રહે છે. જો તમે આ બદલાવોથી અજાણ રહેશો, તો પેન્શન અટકી શકે, દંડ વાગી શકે અથવા સૌથી સીધી અસર તમારા માસિક બજેટ પર પડી શકે છે.
આ તમામ ફેરફારોને એક એક કરીને વિગતવાર સમજીએ.
૧. UPS પસંદ કરનાર સરકારી કર્મચારીઓ માટે ‘છેલ્લી તક’: ૩૦ નવેમ્બર ડેડલાઈન
કેન્દ્ર સરકારના લાખો કર્મચારીઓ માટે 2025નું સૌથી મહત્વનું આયોજન UPS (Unified Pension Scheme) સાથે જોડાયેલું છે. UPS એ જૂની પેન્શન યોજના (OPS) અને નવી પેન્શન યોજના (NPS) વચ્ચેનું સંતુલિત મોડલ છે, જેમાં કર્મચારીઓને નિવૃત્તિ બાદ વધુ સ્થિર અને ગેરંટીવાળી પેન્શન સુવિધા મળે છે.
પરંતુ UPS પસંદ કરવાની સમયમર્યાદા 30 નવેમ્બર સુધી જ છે. આ તારીખ ચૂકી જવાય તો UPS માં શિફ્ટ થવા માટે કર્મચારીઓને આગામી વિન્ડો સુધી રાહ જોવી પડશે.
સરકારના માર્ગદર્શન અનુસાર:
• કર્મચારીઓએ પોતાના CRA પોર્ટલ પર જઈ ‘Option for UPS’ પસંદ કરવાનું રહેશે.
• એકવાર UPS પસંદ કરી લેવાય પછી પાછા NPS પર જવાની મર્યાદિત જ તક ઉપલબ્ધ રહેશે.
• UPS પસંદ કરવા પર પેન્શનનું ગણીત OPSની જેમ વધુ સ્થિર મોડલ પર આધારિત રહેશે.
ખાતરી કરો: જો તમે સમયસર UPS માટે અરજી નહીં કરો તો તમારા ભવિષ્યના નિવૃત્તિ આયોજન પર મોટો પ્રભાવ પડી શકે છે.
૨. પેન્શનરો માટે ‘લાઈફ સર્ટિફિકેટ’ જમા કરવાની ફરજિયાત તારીખ: ૩૦ નવેમ્બર અંતિમ દિવસ
દર વર્ષ મુજબ આ વર્ષે પણ પેન્શન ચાલુ રાખવા માટે 30 નવેમ્બર સુધી લાઈફ સર્ટિફિકેટ જમા કરાવવું આવશ્યક છે. દેશના લગભગ 70 લાખ પેન્શનરો માટે આ પ્રક્રિયા અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.
લાઈફ સર્ટિફિકેટ શું છે?
પેન્શનરો જીવિત છે તેની સરકારને પુષ્ટિ આપવા માટે દર વર્ષે એક વખત આ પ્રમાણપત્ર આપવું પડે છે. જો આ પ્રક્રિયા ચૂકાઈ જાય તો આવતા મહિને પેન્શન બંધ થઈ જાય છે અને ફરી સક્રિય કરવા વધારાની પ્રક્રિયા કરવી પડે છે.
સુવિધા:
સરકારે આ પ્રક્રિયાને સરળ બનાવી છે:
• જીવન પ્રમાણ એપ દ્વારા ઘરે બેઠા સર્ટિફિકેટ મોકલી શકાય છે.
• બેંક, પોસ્ટ ઓફિસ અથવા CSC સેન્ટર પર પણ આ પ્રક્રિયા સરળતાથી થઈ શકે છે.
• આધાર-ઓટીએસ દ્વારા ‘Face Authentication’ સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ છે.
પેન્શનરોમાં સૌથી વધુ ફરિયાદ હોય છે કે બેંકમાં લાંબી લાઇન અને પેન્શન અટકવાની ભીતિ. પરંતુ ડિજિટલ પ્રોસેસને લીધે હવે આ સમસ્યાઓ મોટા પ્રમાણમાં ઘટી છે.
૩. TDS–TCS ફાઇલિંગ અને ટેક્સ રિપોર્ટિંગ માટે ૩૦ નવેમ્બર અગત્યની ડેડલાઈન
કરદાતાઓ માટે નવેમ્બરના છેલ્લા દિવસો ખૂબ જ મહત્વના છે. આવકવેરા વિભાગ દ્વારા અનેક પ્રકારના TDS સ્ટેટમેન્ટ તથા આવકવેરા રિપોર્ટિંગ માટે 30 નવેમ્બર અંતિમ તારીખ નક્કી કરવામાં આવી છે.
કયા ફોર્મ્સ 30 નવેમ્બરે ફરજિયાત છે?
• કલમ 194-IA, 194-IB, 194M અને 194S હેઠળના TDS સ્ટેટમેન્ટ
• ફોર્મ 3CEAA – ભારતમાં કામ કરતી વિદેશી કંપનીઓ માટે
• કલમ 92E હેઠળનો Transfer Pricing Report
જો આ ફાઇલિંગ સમયસર ન થાય તો:
• આવકવેરા વિભાગ તરફથી નોટિસ આવી શકે
• 5,000 થી 1 લાખ રૂપિયા સુધીની પેનાલ્ટી લાગી શકે
• ભવિષ્યનાં રિફંડ અથવા રિટર્ન પ્રક્રિયામાં વિલંબ થઈ શકે
ભારત સરકાર ટેક્સ કંપ્લાયન્સ મજબૂત બનાવવા છેલ્લા બે વર્ષથી TDS–TCS રેફોર્મ પર જોર આપી રહી છે. 2025માં પણ આ સખ્તાઈ યથાવત રહેશે.
૪. ૧ ડિસેમ્બરથી LPG સિલિન્ડરના ભાવમાં સંભાવિત ફેરફાર: રસોડાના બજેટ પર થશે અસર
દર મહિનાની પહેલી તારીખે ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ LPG ગેસના ભાવની સમીક્ષા કરે છે. અંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડના ભાવમાં થયેલી તેજી–મંદી સીધી ગેસના ભાવને અસર કરે છે.
શા માટે મહત્વનું?
• LPG ભારતના મોટા ભાગના ઘરોમાં મુખ્ય રાંધણ ઈંધણ છે.
• ઘરેલુ સિલિન્ડરના ભાવમાં ₹30–₹80 સુધીની સંભાવિત વધઘટ થવાની શક્યતા છે.
• કોમર્શિયલ સિલિન્ડરના ભાવમાં તાજેતરમાં ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ ડિસેમ્બરમાં ફરીથી વધારો થાય તેવું સૂત્રોમાંથી જાણવા મળે છે.
આ ફેરફારનો સૌથી વધુ અસર મધ્ય વર્ગ અને નીચી આવકવાળા પરિવારો પર પડે છે. વર્ષના અંતિમ મહિનામાં વધારેલા ખર્ચા તેમના બજેટને વધુ તણાવમાં મૂકી શકે છે.
૫. હવાઈ મુસાફરી મોંઘી થવાની સંભાવના: ATF ના ભાવ પર નજર
હવાઈ મુસાફરી કરનારા માટે ડિસેમ્બર મહિનો સામાન્ય રીતે પ્રવાસનો પીક સીઝન ગણાય છે. નવા વર્ષ, ક્રિસમસ વેકેશન અને પર્યટનના વધતા ટ્રાફિક વચ્ચે ટિકિટના ભાવ સામાન્ય રીતે વધી જાય છે.
પરંતુ આ વર્ષે ATF – Aviation Turbine Fuel ના ભાવમાં 1 ડિસેમ્બરે થનારી સમીક્ષા મુસાફરીના ખર્ચામાં વધુ વધારો લાવી શકે છે.
શા માટે ATF મહત્વનું છે?
• એરલાઈન્સ ખર્ચામાં ATFનો હિસ્સો 40% થી 45% હોય છે.
• ATF મોંઘું થાય તો એરલાઈન્સ ટિકિટના ભાવમાં વધારો કરે છે.
• ડોમેસ્ટિક અને ઇન્ટરનેશનલ બંને ટિકિટ મોંઘી થઈ શકે છે.
2025ની પ્રથમ છ મહિનામાં ATFના ભાવમાં સતત ચઢતાની અસર એરલાઈન્સે ટિકિટોમાં નાના–મોટા વધારા કરીને દર્શાવી હતી. ડિસેમ્બરમાં પણ મુસાફરોને આ અસરનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
1 ડિસેમ્બરથી લાગુ થતા નવા નિયમો તમારા ખિસ્સા, પેન્શન અને ટેક્સ પ્લાનિંગને સીધી અસર કરશે
નાગરિકો માટે નવેમ્બર–ડિસેમ્બરનો સમય આર્થિક રીતે અત્યંત મહત્વનો છે. UPS–NPS પસંદગી, પેન્શનની સતત ચુકવણી, આવકવેરા ફાઇલિંગની ફરજિયાતતા, LPGની કિંમતોમાં ફેરફાર અને હવાઈ ભાડાંમાં સંભાવિત વધારો – આ તમામ ફેરફારો અંગે ચેતન રહેવું જરૂરી છે.
શું કરવું જરૂરી છે?
✔ UPS અથવા NPS માં તમે જે પસંદગી કરવી હોય તે 30 નવેમ્બર પહેલાં કરો
✔ પેન્શનરો લાઈફ સર્ટિફિકેટ તાત્કાલિક જમા કરે
✔ ટેક્સદાતાઓ તમામ ફરજિયાત ફોર્મ્સ સમયસર ફાઇલ કરે
✔ LPG–ATF ભાવ બદલાવને ધ્યાનમાં રાખીને બજેટ આયોજન કરે
1 ડિસેમ્બરથી શરૂ થનારો આ નવો ચક્ર તમારા નાણાકીય વ્યવસ્થાપનને મજબૂત બનાવી શકે છે — શરતે કે તમે સમયસર જરૂરી કાર્યવાહી કરો.
