મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં મોસમનો ચમત્કારિક પલટો જોવા મળી રહ્યો છે. સામાન્ય રીતે નવરાત્રિ પછી અને દિવાળીના આસપાસ વરસાદને વિદાય મળતી હોય છે, પરંતુ આ વર્ષે કુદરતે માનવની ગણતરીઓને પડકાર આપ્યો છે. નવરાત્રિથી શરૂ થયેલી વરસાદી ઝાપટાંની શ્રેણી દિવાળી સુધી લંબાઈ ગઈ અને હવે લાભપાંચમ પૂરી થઈ ગઈ હોવા છતાં આકાશમાં વાદળો હજુ પણ તાણ ખાઈ રહ્યા છે. હવામાન વિભાગે નવા અહેવાલમાં સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે રાજ્યના વિવિધ ભાગોમાં આજે એટલે કે સોમવારથી લઈને આવનારા ગુરુવાર સુધી ધોધમાર વરસાદ વરસવાની પૂરી શક્યતા છે.
🌩️ મુંબઈ, થાણે, રાયગડ અને કોંકણમાં ફરી ધોધમાર વરસાદની આગાહી
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા મુજબ મુંબઈ, થાણે, પાલઘર, રાયગડ, રત્નાગિરિ અને સિંધુદુર્ગ જિલ્લાઓમાં આગામી ચાર દિવસ દરમિયાન વરસાદી માહોલ રહેશે. ખાસ કરીને કોંકણ પટ્ટામાં આજે જ ધમધોકાર વરસાદ પડી શકે છે. કેટલીક જગ્યાએ વીજળીના કડાકા-ભડાકા સાથે ધોધમાર વરસાદ વરસશે એવી ચેતવણી પણ આપવામાં આવી છે.
હાલ અરબી સમુદ્રના મધ્ય ભાગમાં એક હળવું દબાણ (Low Pressure Area) સર્જાયું છે. આ દબાણની અસર કોંકણ અને મધ્ય મહારાષ્ટ્રના દરિયાકાંઠા વિસ્તારોમાં સ્પષ્ટપણે જોવા મળી રહી છે. પવનની દિશા દક્ષિણ-પશ્ચિમ તરફ વળી ગઈ છે, જેના કારણે ભેજ ભરેલી હવાની પ્રવાહો ફરી જમીન તરફ ધસી રહ્યા છે.
⚡ વીજળીના કડાકા-ભડાકા અને તોફાની પવનની શક્યતા
હવામાન વિભાગે ચેતવણી આપી છે કે આ વરસાદ સામાન્ય નહીં પરંતુ વીજળીના કડાકા-ભડાકા સાથે આવશે. કેટલીક જગ્યાએ પવનની ઝડપ ૪૦થી ૫૦ કિલોમીટર પ્રતિ કલાક સુધી પહોંચી શકે છે. જો દબાણ વધુ મજબૂત બનશે તો દરિયામાં પવનની ગતિ ૬૫ કિલોમીટર પ્રતિ કલાક સુધી વધવાની પણ શક્યતા છે.
તેને ધ્યાનમાં રાખીને માછીમારોને દરિયામાં ન જવાની કડક સલાહ આપવામાં આવી છે. રાજ્યના દરિયાકાંઠા વિસ્તારોમાં સ્થાયી ચેતવણી ઝંડા લહેરાવવામાં આવ્યા છે. ખાસ કરીને પાલઘર, રાયગડ, રત્નાગિરિ અને સિંધુદુર્ગના દરિયાકાંઠે રહેતા માછીમારોને આગામી પાંચ દિવસ માટે માછીમારી અટકાવવાની વિનંતી કરવામાં આવી છે.

🐟 માછીમારો માટે મુશ્કેલીભર્યા દિવસો
આચાનક આવતી કુદરતી ઉથલપાથલ માછીમાર સમાજ માટે મુશ્કેલી ઊભી કરી રહી છે. માછીમારી સિઝનની શરૂઆતની ઘડીએ જ દરિયો તોફાની બનવાથી ઘણાં બોટો કિનારે બંધ રાખવામાં આવી છે. માછીમારોએ જણાવ્યું છે કે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી દરિયામાં ઊંચી મોજાં સાથે અચાનક પવનના ઝોકા વધી ગયા છે, જેના કારણે સમુદ્રના તાપમાનમાં પણ ફેરફાર નોંધાયો છે.
માછીમારોના સંગઠનના નેતા સંજય પરબે જણાવ્યું કે,
“અમે પહેલેથી જ ઓક્ટોબર પછી સમુદ્રમાં લાંબી મુસાફરી માટે તૈયાર થઈ રહ્યા હતા, પણ આ અચાનક ચેતવણી મળતાં જ બોટો કિનારે લાવવામાં આવી છે. પાંચ દિવસ માછીમારી બંધ રાખવી પડશે તો લાખો રૂપિયાનું નુકસાન થશે, પરંતુ જીવ સૌથી અગત્યનો છે.”
🌧️ હવામાન વિભાગની વિગતવાર આગાહી
ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD)ના કોલાબા અને સાંતાક્રુઝ કેન્દ્રોમાંથી મળેલા આંકડા મુજબ છેલ્લા 24 કલાકમાં મુંબઈના અનેક વિસ્તારોમાં 25થી 60 મિલીમીટર સુધી વરસાદ નોંધાયો છે. થાણે અને રાયગડમાં 70 મિલીમીટર સુધી વરસાદ પડ્યો છે.
IMDના વૈજ્ઞાનિક ડૉ. અનિલ કુમારે જણાવ્યું કે,
“અરબી સમુદ્રમાં સર્જાયેલું હળવું દબાણ ઉત્તર તરફ ખસી રહ્યું છે. તેનો સીધો પ્રભાવ મુંબઈ અને થાણેના દરિયાકાંઠા વિસ્તારોમાં પડશે. ગુરુવાર સુધી આ દબાણ સક્રિય રહેશે, જેના કારણે સતત ઝાપટાં પડતા રહેશે.”
🌦️ નવરાત્રિથી દિવાળી સુધી વરસાદનું અસાધારણ ચક્ર
આ વર્ષે મોસમના પાટા પરથી વરસાદ વિદાય લેવાનો સમય સપ્ટેમ્બરના અંતમાં આવી જાય છે, પરંતુ ઓક્ટોબર મહિનો પણ આ વખતે વરસાદી બની રહ્યો છે. નવરાત્રિ દરમિયાન કેટલાક વિસ્તારોમાં અચાનક વરસાદ પડતાં ગરબા કાર્યક્રમો પણ ખલેલમાં આવ્યા હતા. દિવાળીના સપ્તાહ દરમિયાન પણ અનેક શહેરોમાં વરસાદને કારણે દીવડા પ્રગટાવવામાં મુશ્કેલી થઈ હતી. હવે લાભપાંચમ પૂરી થઈ ગઈ હોવા છતાં વરસાદની લહેર ચાલુ રહી છે.
વિશ્વના હવામાન નિષ્ણાતો માનતા છે કે આ વર્ષ એલ નીનો (El Niño) અસર હેઠળ છે, જેના કારણે હવામાન ચક્રોમાં અનિયમિતતા વધી છે. સમુદ્રના તાપમાનમાં વધારો થતા વરસાદની અવધિ લાંબી બની ગઈ છે.
🛣️ રસ્તાઓ પર પાણી ભરાયા, નાગરિકોને ચિંતા
મુંબઈ, થાણે અને નાશિકના કેટલાક વિસ્તારોમાં વરસાદને કારણે રસ્તાઓ પર પાણી ભરાઈ જવાથી વાહન વ્યવહાર ધીમી ગતિએ ચાલી રહ્યો છે. કેટલાક નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં પાણી ભરાવાની સમસ્યા ઉભી થઈ છે. પાલિકા તંત્ર દ્વારા પાણીની નિકાલ માટે પમ્પિંગ સ્ટેશનો સક્રિય કરવામાં આવ્યા છે.
રાયગડના પેંણ વિસ્તારમાં નાળાઓમાં પાણી ભરાઈ જવાથી બે ગામ વચ્ચેનો માર્ગ બંધ કરવો પડ્યો છે. શાળાઓ અને કૉલેજોને સાવચેતી રૂપે આજે રજા આપવામાં આવી છે.
🌊 તોફાની દરિયો અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા
કોસ્ટ ગાર્ડ, નેવી અને સ્થાનિક પ્રશાસન દ્વારા દરિયાકાંઠે વિશેષ પેટ્રોલિંગ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. દરિયામાં નાની બોટો અથવા માછીમારના સમૂહો ન જાય તે માટે કિનારે વોચ ટીમો તૈનાત કરવામાં આવી છે.
રત્નાગિરિના જિલ્લા કલેક્ટર શ્રી મિલિંદ શિંદેએ જણાવ્યું કે,
“અમે બધા માછીમારોને સૂચના આપી દીધી છે. હાર્બર ક્ષેત્રમાં લાઉડસ્પીકર દ્વારા એલર્ટ આપી રહ્યા છીએ. કોઈ પણ માછીમારને દરિયામાં જવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. હાલ કુદરત સામે સાવચેતી જ શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.”
🏠 નાગરિકોને આપવામાં આવેલી સલાહ
હવામાન વિભાગે નાગરિકોને નીચે મુજબની સૂચનાઓ આપી છે:
-
અનાવશ્યક બહાર ન નીકળવું.
-
જૂના વૃક્ષો, બિલબોર્ડ અને ઇલેક્ટ્રિક વાયરથી દૂર રહેવું.
-
વીજળીના કડાકા દરમિયાન મોબાઇલ કે મેટલ ઉપકરણોનો ઉપયોગ ટાળવો.
-
બાળકો અને વડીલોને ઘરની અંદર જ રાખવા.

🌈 ક્યારે મળશે વરસાદથી રાહત?
હવામાન નિષ્ણાતોના અનુમાન મુજબ ગુરુવાર સુધી આ વરસાદી પ્રવૃત્તિ ચાલુ રહેશે. ત્યાર બાદ હળવેથી દબાણ નબળું પડશે અને હવામાન સ્થિર થવાની શક્યતા છે. જો કે, કોંકણ પટ્ટામાં હજુ પણ 31 ઓક્ટોબર સુધી હળવાં ઝાપટાં ચાલુ રહી શકે છે.
☀️ સારાંશમાં… કુદરતનો અનોખો ખેલ
આ વર્ષે કુદરતનો ખેલ લોકો માટે ચિંતાનો વિષય તો છે જ, પણ એક ચેતવણી પણ છે કે હવામાન ચક્રોમાં થતાં ફેરફારો માનવ પ્રગતિ સામેનો મૌન સંદેશ છે. નવરાત્રિથી દિવાળી પછી સુધી વરસતો વરસાદ હવે લાભપાંચમ પછી પણ ચાલુ છે, અને આ સ્થિતિ બતાવે છે કે કુદરતનું સંતુલન ખોરવાઈ રહ્યું છે.
માછીમારો દરિયાકાંઠે બેસીને આકાશમાં ઘેરાયેલા વાદળોને જોઈ રહ્યા છે — તેઓ જાણે છે કે આ વાદળો વરસાદ લાવે છે, પણ સાથે જીવનની કસોટી પણ. હવામાન વિભાગની ચેતવણીને ધ્યાનમાં રાખી સૌએ સાવચેતી રાખવી, એ જ સમયની જરૂર છે.
👉 “આજથી ગુરુવાર સુધી વરસાદની શક્યતા, એમાંય આજે ધમધોકાર” — આ એક હેડલાઇન નથી, પરંતુ કુદરતનો સંદેશ છે કે માનવ જેટલો પણ પ્રગતિશીલ બને, કુદરત હજી તેની પોતાની ભાષામાં બોલે છે — અને એની ભાષા છે વાદળો, પવન અને વરસાદ! 🌧️
Author: samay sandesh
7







