અમદાવાદ શહેરમાં છેલ્લા કેટલાંક મહિનાથી શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં ગેરરીતિઓ અને અનિયમિતતાઓને લઈને અનેક કેસો સામે આવી રહ્યા છે. હવે શહેરની જાણીતી સેવન્થ ડે સ્કૂલને લઈને એક મોટો ખુલાસો થયો છે. જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારી (DEO) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી વિગતવાર તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે આ સ્કૂલ નિયમોના ભંગ સાથે ચલાવવામાં આવી રહી હતી, તેમજ તેના સંચાલનમાં ઘોર અનિયમિતતા અને પ્રશાસકીય ખામીઓ જોવા મળી છે. તપાસના આધારે સ્કૂલનું વહીવટ સરકાર અથવા અન્ય યોગ્ય ટ્રસ્ટને સોંપવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે.
🔍 તપાસની શરૂઆતઃ ફરિયાદથી ઉઠેલો મામલો
સેવન્થ ડે સ્કૂલ સામે આ મામલો ત્યારે બહાર આવ્યો જ્યારે કેટલાક શિક્ષકો અને વાલીઓએ DEO કચેરીમાં લેખિત ફરિયાદ કરી કે સ્કૂલમાં શિક્ષણની ગુણવત્તા ઘટી રહી છે, સ્ટાફની ભરતીમાં મનમાની થાય છે અને નાણાકીય વ્યવહારોમાં પારદર્શિતા નથી.
ફરિયાદો મળ્યા બાદ DEOની ટીમે સંસ્થાની દસ્તાવેજી તપાસ સાથે સાઇટ પર ઇન્સ્પેક્શન હાથ ધર્યું હતું. શરૂઆતમાં આ તપાસ માત્ર નિયમિત રેકોર્ડ ચકાસણી પૂરતી મર્યાદિત હતી, પરંતુ તપાસ દરમિયાન જેટલી ખામીઓ મળી, તેને જોતા પુરી એડમિનિસ્ટ્રેટિવ ઑડિટ હાથ ધરવાની ફરજ પડી.
તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે સ્કૂલ માન્યતા અને સંચાલનના શૈક્ષણિક ધોરણોનું પાલન કરી રહી નથી. શાળા વ્યવસ્થાપન સમિતિની બેઠકોના મિનિટ્સ નોધપોથીમાં ન હતા, શિક્ષક નિમણૂક પ્રક્રિયામાં નિયમોનું ઉલ્લંઘન થયું હતું, તેમજ વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી લેવામાં આવતા ફી માળખામાં પણ અનિયમિતતાઓ જોવા મળી.
🏫 સ્કૂલની પૃષ્ઠભૂમિ અને પ્રતિષ્ઠા
સેવન્થ ડે સ્કૂલ અમદાવાદમાં વર્ષો જૂની શૈક્ષણિક સંસ્થા છે, જે શહેરના મધ્યભાગમાં આવેલી છે. શરૂઆતમાં આ સ્કૂલ ખ્રિસ્તી ધર્મપ્રચારક સંસ્થા દ્વારા શરૂ કરાયેલી હતી, જેમાં આદર્શ નૈતિક શિક્ષણ અને શૈક્ષણિક ગુણવત્તા પર ભાર મૂકાતો. વર્ષો સુધી આ સ્કૂલનું નામ પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાઓમાં લેવામાં આવતું હતું.
પરંતુ છેલ્લા ચારથી પાંચ વર્ષમાં, સ્કૂલના સંચાલનનો ચહેરો બદલાયો. નવા મેનેજમેન્ટના હાથમાં સ્કૂલનું વહીવટ આવતાં શૈક્ષણિક સ્તર કરતાં નફાકારક પ્રવૃત્તિઓ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો. પરિણામે, ઘણા અનુભવી શિક્ષકોએ રાજીનામાં આપ્યા અને સ્કૂલમાં આંતરિક અસંતોષનું વાતાવરણ સર્જાયું.
⚠️ તપાસમાં ખુલાસાઃ નિયમભંગની ચોંકાવનારી વિગતો
DEOની ટીમ દ્વારા તૈયાર કરાયેલા વિગતવાર રિપોર્ટ મુજબ સ્કૂલમાં નીચે મુજબના ગંભીર નિયમભંગો થયા હોવાનું બહાર આવ્યું છેઃ
-
ફી માળખામાં અનિયમિતતા:
સ્કૂલ દ્વારા શિક્ષણ વિભાગની મંજૂરી વિના વાર્ષિક ફીમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. અનેક વાલીઓએ આ અંગે લેખિત વિરોધ નોંધાવ્યો હતો. -
શિક્ષક ભરતીમાં ભેદભાવ:
શિક્ષકોની ભરતીમાં યોગ્ય લાયકાત ધરાવતા ઉમેદવારોને અવગણીને પોતાના લોકોની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. કેટલાક શિક્ષકો પાસે ફરજિયાત B.Ed. અથવા TAT/CTAT જેવી લાયકાત પણ ન હતી. -
શૈક્ષણિક ધોરણોનું ઉલ્લંઘન:
સ્કૂલમાં સમયસર વર્ગો ન ચાલતા હોવાની તેમજ વિદ્યાર્થી ઉપસ્થિતિના ખોટા રેકોર્ડ તૈયાર કરવામાં આવતા હોવાની જાણકારી મળી. -
નાણાકીય વ્યવહારમાં ગોટાળો:
સ્કૂલની ફીથી આવકનું યોગ્ય એકાઉન્ટિંગ ન રાખવામાં આવતું હતું. કેટલાક નાણાકીય વ્યવહારો ટ્રસ્ટના નિયમિત ખાતામાં દાખલ નહોતા કરાયા, જે ભ્રષ્ટાચારની સંભાવના દર્શાવે છે. -
ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને સલામતીના નિયમોનું ઉલ્લંઘન:
સ્કૂલ બિલ્ડિંગના ફાયર સેફ્ટી સર્ટિફિકેટ અને બિલ્ડિંગ સ્ટ્રક્ચર સેફ્ટી ચેક રિપોર્ટ સમયસર રિન્યુ થયા ન હતા, જેના કારણે વિદ્યાર્થીઓની સુરક્ષા પર પ્રશ્નો ઊભા થયા.
👩🏫 વાલીઓ અને શિક્ષકોની ચિંતાઓ
જ્યારે તપાસની માહિતી બહાર આવી, ત્યારે વાલીઓમાં ભારે રોષ અને ચિંતાનો માહોલ જોવા મળ્યો. ઘણા વાલીઓએ જણાવ્યું કે તેઓ વર્ષોથી સ્કૂલની પ્રતિષ્ઠા જોઈને પોતાના બાળકોને અહીં દાખલ કરતા હતા, પરંતુ હવે તેઓને ઠગાઈની લાગણી થઈ રહી છે.
એક વાલી મુજબ,
“સ્કૂલના નામે હજારો રૂપિયા ફી વસુલાય છે, પણ ન તો શિક્ષણની ગુણવત્તા છે ન તો કોઈ જવાબદારી. જો સરકારે કડક પગલાં ન લે તો બાળકોના ભવિષ્ય સાથે રમાઈ રહ્યું છે.”
શિક્ષકોએ પણ ગુપ્ત રીતે સ્વીકાર્યું કે મેનેજમેન્ટની દબાણની નીતિ અને મનમાની નિર્ણયોના કારણે સ્ટાફમાં અસંતોષ છે.
🏛️ DEOનો રિપોર્ટ અને ભલામણો
તપાસ પૂર્ણ થયા બાદ જિલ્લા શિક્ષણ અધિકારીએ સરકારને સોંપેલા રિપોર્ટમાં લખ્યું છે કે —
“સ્કૂલનું વર્તમાન સંચાલન નિયમો અને શૈક્ષણિક ધોરણોનું પાલન કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યું છે. તે કારણે સંસ્થાનું વહીવટ સરકાર કે અન્ય માન્ય ટ્રસ્ટને સોંપી દેવું જરૂરી છે, જેથી વિદ્યાર્થીઓના હિતનું રક્ષણ થાય.”
રિપોર્ટમાં એ પણ જણાવાયું છે કે સ્કૂલના વર્તમાન સંચાલકો સામે શૈક્ષણિક અધિનિયમ હેઠળ કાયદાકીય કાર્યવાહી શરૂ કરવાની પ્રક્રિયા હાથ ધરવામાં આવે.
⚖️ શૈક્ષણિક અધિનિયમ મુજબ શક્ય કાર્યવાહી
ગુજરાત રાજ્યના પ્રાઇવેટ સ્કૂલ્સ રેગ્યુલેશન અધિનિયમ મુજબ, જો કોઈ માન્ય શાળા નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે તો સરકારને નીચે મુજબના અધિકારો મળે છેઃ
-
શાળાની માન્યતા રદ કરવી,
-
સ્કૂલનું સંચાલન અસ્થાયી રૂપે સરકારની કચેરીને સોંપવું,
-
અથવા અન્ય યોગ્ય ટ્રસ્ટને વહીવટ માટે નિમણૂક કરવી.
તદુપરાંત, નાણાકીય ગોટાળા સાબિત થાય તો ટ્રસ્ટી અને મેનેજર સામે ફોજદારી કાર્યવાહી પણ થઈ શકે છે.
🧩 સરકારી સ્તરે ચર્ચા અને આગળની કાર્યવાહી
માહિતી મુજબ, DEOનો રિપોર્ટ હાલ રાજ્ય શિક્ષણ વિભાગના સચિવાલયમાં ચર્ચા હેઠળ છે. શક્ય છે કે આગામી એક મહિનામાં આ મામલે અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવશે. જો સરકાર રિપોર્ટમાં કરાયેલી ભલામણોને સ્વીકારે, તો સ્કૂલના હાલના સંચાલન બોર્ડને હટાવીને નવો ટ્રસ્ટ અથવા સરકારી અધિકારીને એડમિનિસ્ટ્રેટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવશે.
શૈક્ષણિક વિભાગના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું —
“અમારું પ્રથમ ધ્યેય વિદ્યાર્થીઓનું ભવિષ્ય સુરક્ષિત રાખવાનું છે. સ્કૂલને રાજકીય કે ધાર્મિક દબાણથી મુક્ત રાખી શિક્ષણની ગુણવત્તા સુધારવાનો પ્રયાસ કરાશે.”
📚 શૈક્ષણિક ક્ષેત્રમાં વિશ્વાસની જરૂરિયાત
આ સમગ્ર ઘટના ફરી એકવાર બતાવે છે કે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પારદર્શિતા અને જવાબદારી જાળવવી કેટલી જરૂરી છે. સ્કૂલો માત્ર શિક્ષણ આપતી નથી, પણ સમાજના ભાવિ પેઢીને ઘડતી સંસ્થા છે. તેથી, એમાં થતી ગેરરીતિઓ માત્ર કાયદાનું ઉલ્લંઘન નથી, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓના વિશ્વાસ સાથેની દગાબાજી છે.
વિશેષજ્ઞોના મત મુજબ, આવી ઘટનાઓ રોકવા માટે સરકારને નિયમિત સ્કૂલ ઑડિટ સિસ્ટમ વધુ મજબૂત બનાવવી જોઈએ. દરેક શૈક્ષણિક વર્ષના અંતે સ્કૂલોના વહીવટ, નાણાકીય વ્યવહાર અને શૈક્ષણિક ધોરણોની તૃતીય પક્ષ તપાસ ફરજિયાત બનાવવી જોઈએ.
🧾 ઉપસંહાર
સેવન્થ ડે સ્કૂલની તપાસે ગુજરાતના શૈક્ષણિક માળખામાં રહેલા ઘણા ખાડા બહાર લાવ્યા છે. એક પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થા ગેરરીતિના જાળમાં ફસાઈ શકે છે, તો નાના સ્તરની શાળાઓની સ્થિતિ કલ્પી શકાય. હવે સમય છે કે સરકાર શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં કડક દેખરેખની વ્યવસ્થા કરે અને દરેક વિદ્યાર્થીઓને ન્યાય આપે.
જો સરકાર સમયસર પગલાં લેશે, તો માત્ર એક સ્કૂલ નહીં પણ સમગ્ર શિક્ષણવ્યવસ્થામાં વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત થશે.
