“આદિ કર્મયોગી અભિયાન : આદિવાસી વિસ્તારોમાં શાસન-સેવા વિતરણમાં ધરમૂળથી પરિવર્તન લાવતું ભારતનું સૌથી વિશાળ જનઆંદોલન”

પ્રસ્તાવના

ભારત એક બહુવિધતા ધરાવતો દેશ છે જ્યાં આદિવાસી સમાજનો ઈતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને જીવનશૈલી દેશની ગૌરવસભર ધરોહર ગણાય છે. પરંતુ દાયકાઓથી આ સમુદાયને આરોગ્ય, શિક્ષણ, પોષણ, આજીવિકા, પાણીની ઉપલબ્ધતા તથા શાસન વ્યવસ્થામાં પહોંચના મુદ્દે પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો છે. આ પરિસ્થિતિ બદલવા અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીના “છેલ્લા માઈલ ડિલિવરી” ના વિઝનને હકીકતમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે ભારત સરકારે “આદિ કર્મયોગી અભિયાન” શરૂ કર્યું છે.

આ અભિયાન માત્ર એક શાસન યોજનાની મર્યાદામાં બંધાયેલું નથી, પરંતુ તે જન આંદોલન છે – જે આદિવાસી વિસ્તારોમાં પાયાની સેવા-વિતરણ વ્યવસ્થામાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવવા માટે રચાયેલું છે.

અભિયાનનો ઉદ્દેશ્ય

આ અભિયાનનો મુખ્ય હેતુ “આદિવાસી નાગરિકોને વિકાસના સક્રિય સહ-નિર્માતાઓ” માં રૂપાંતરિત કરવાનો છે. એટલે કે સરકાર કે અધિકારીઓ દ્વારા નક્કી કરેલી દિશામાં માત્ર લાભાર્થી ન બની, પરંતુ આદિવાસી સમુદાય પોતે વિકાસની દિશામાં નેતૃત્વ ભજવે.

➡️ આ માટે ૨૦ લાખ આદિવાસી પરિવર્તન નેતાઓ (Change Leaders) તૈયાર કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે.
➡️ આ નેતાઓ પોતપોતાના ગામડાંઓ અને વિસ્તારોમાં વિકાસના એજન્ટ બની સેવા વિતરણ સુનિશ્ચિત કરશે.

ગુજરાતમાં અભિયાનનો વ્યાપ

ગુજરાતમાં આદિવાસી વસ્તી ધરાવતા વિસ્તારોમાં આ અભિયાન વિશેષ ગતિશીલ બનાવવામાં આવશે.

૧૫ જિલ્લાઓ
૯૪ તાલુકાઓ
૪૨૪૫ ગામડાંઓ

અહીં આદિ કર્મયોગી અભિયાન હેઠળ કાર્ય કરવામાં આવશે.

ગુજરાત જેવા પ્રગતિશીલ રાજ્યમાં પણ આદિવાસી વિસ્તારોમાં શિક્ષણ, આરોગ્ય, પોષણ અને રોજગારીના મુદ્દાઓ મહત્વ ધરાવે છે. આ અભિયાન થકી આ ક્ષેત્રોમાં નવી દિશા અને ગતિ લાવવામાં આવશે.

અભિયાનની મૂળભાવના

આદિ કર્મયોગી અભિયાનના ત્રણ મુખ્ય આધારસ્તંભ છે:

સેવા – સમુદાય માટે નિઃસ્વાર્થ સેવા ભાવથી કાર્ય કરવું.
સમર્પણ – લાંબા ગાળે સતત પરિવર્તન માટે પ્રતિબદ્ધતા.
સંકલ્પ – પડકારો સામે અડગ રહી અંતિમ લક્ષ્ય સુધી પહોંચવાનો દ્રઢ નિશ્ચય.

અભિયાન અને રાષ્ટ્રીય મિશનનો સંબંધ

આદિ કર્મયોગી અભિયાન બે મુખ્ય રાષ્ટ્રીય માળખાઓ સાથે સંકલિત છે:

PM-JANMAN (પ્રધાનમંત્રી જનજાતિય આદિવાસી મહા અભિયાન)
- આદિવાસી વિસ્તારોમાં બહુમુખી વિકાસ માટે.
DA-JGUA (ધરતી આબા જનજાતિય ગ્રામ ઉત્કર્ષ અભિયાન)
- ગ્રામ્ય સ્તરે ભાગીદારી આધારિત વિકાસ માટે.

આ બંને માળખાઓ સાથે જોડાયેલી યોજનાઓ અને કાર્યક્રમોનો સુમેળ સાધીને લોક કેન્દ્રિત શાસન પ્રણાલી સ્થાપિત કરવી એ આ અભિયાનનો હેતુ છે.

ગાંધીનગર વર્કશોપ

તાજેતરમાં ગાંધીનગર ખાતે આદિજાતિ વિકાસ નિયામક શ્રી આશિષકુમારની અધ્યક્ષતામાં એક દિવસીય વર્કશોપ યોજાયો હતો.

તેમાં ૭૦ થી વધુ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા.
અધિકારીઓને અભિયાનના હેતુઓ, મિશન, વિઝન અને અમલીકરણ પદ્ધતિ વિશે માહિતગાર કરવામાં આવ્યા.
અધિકારીઓએ શપથ લીધો કે તેઓ સેવા, સમર્પણ અને સંકલ્પ સાથે પોતાના વિસ્તારમાં અભિયાનને સફળ બનાવશે.

તાલીમ કાર્યક્રમ – પુણે, મહારાષ્ટ્ર

તા. ૧૧ થી ૧૭ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૫ દરમિયાન પુણે ખાતે રીજનલ પ્રોસેસ લેબ (RPL) તાલીમ યોજાઈ.

ગુજરાત રાજ્યમાંથી ૮ અધિકારીઓ એ તાલીમ લીધી.
ત્રણ અધિકારીઓ (શ્રી આર. ધનપાલ, ડો. વિપુલ રામાણી, ડો. નયન જોશી) એ પોતાના અનુભવ શેર કર્યા.
તેમણે કહ્યું કે કેવી રીતે વ્યક્તિગત, સંગઠનાત્મક અને સામુદાયિક બદલાવ માટે ચેન્જ લીડરની ભૂમિકા નિર્માણ કરી શકાય.
તાલીમમાં ગામડાંઓની સમસ્યાઓ ઓળખવી, ઉકેલ શોધવો અને સરકારી યોજનાઓને ૧૦૦% સેચ્યુરેશન સુધી પહોંચાડવી – એ વિષય પર ભાર મૂકાયો.

અધિકારીઓની સમજણ અને પ્રતિબદ્ધતા

આ કાર્યક્રમમાં શ્રી આકાશ ભલગામા એ પ્રેઝન્ટેશન આપ્યું.
તેમણે જણાવ્યું કે –

અભિયાનને રાજ્ય સ્તરથી ગ્રામ્ય કક્ષા સુધી કેવી રીતે લઈ જવું.
વિવિધ સ્તરે જવાબદારીનું વહન કેવી રીતે કરવું.
રજીસ્ટ્રેશન, તાલીમ અને જૂથ રચના જેવી પ્રક્રિયા કેવી રીતે સુવ્યવસ્થિત કરવી.

આ ઉપરાંત પાણી જેવી મૂળભૂત સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે એક ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ પણ બતાવવામાં આવી.

આદિવાસી વિસ્તારોના પડકારો

આદિવાસી સમુદાય હજુ પણ અનેક પડકારોનો સામનો કરી રહ્યો છે:

આરોગ્ય સુવિધાઓનો અભાવ.
પોષણની અછત, ખાસ કરીને માતા અને બાળકોમાં.
ગુણવત્તાસભર શિક્ષણમાં અભાવ.
રોજગારી અને આજીવિકાની અછત.
પીવાના પાણી અને મૂળભૂત સુવિધાઓમાં ખામી.
શાસન પ્રણાલીમાં પહોંચમાં અવરોધો.

આદિ કર્મયોગી અભિયાન આ પડકારોને દૂર કરવા લોકો સાથે લોકો માટેની નીતિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

ધ્રોલ નગરપાલિકા ના લોક મેળામાં રાઈડ્સને મંજૂરી ના મળતા વિવાદ – વિરોધપક્ષના નેતા અદનાન ઝન્નરે કરી લેખિત માંગણી, પ્લોટની રકમ પરત કરવાની ઉઠાવી જોરદાર માંગ

અભિયાનની વિશિષ્ટતાઓ

૨૦ લાખ પરિવર્તન નેતાઓનું નિર્માણ
૧૦.૫ કરોડ આદિવાસી નાગરિકોને આવરી લેવાનું લક્ષ્ય
૩૦ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં અમલીકરણ
૫૫૦ જિલ્લાઓ, ૩,૦૦૦ તાલુકાઓ અને ૧ લાખ ગામડાંઓનો સમાવેશ
ટકાઉ વિકાસ, જવાબદારી અને છેલ્લા માઈલ ડિલિવરી પર ભાર

લોક કેન્દ્રિત શાસન – એક નવું મોડલ

અભિયાનનું મુખ્ય ધ્યેય છે કે –

લોકો શાસનનો હિસ્સો બને.
સમસ્યા ઓળખવા થી લઈને ઉકેલ સુધીની પ્રક્રિયામાં સામેલ રહે.
જાહેર સંસ્થાઓમાં લોકોનો વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત થાય.

આથી આદિવાસી વિસ્તારોમાં સમાવેશક વિકાસ શક્ય બનશે.

સમાપન

આદિ કર્મયોગી અભિયાન એ માત્ર એક સરકારી યોજના નથી, પરંતુ એક સામાજિક ક્રાંતિ છે.
તે આદિવાસી વિસ્તારોમાં પાયાની સેવા વિતરણમાં ધરમૂળથી પરિવર્તન લાવી શકે છે.
ગુજરાત સહિત દેશભરમાં આ અભિયાન સફળ થાય તો આદિવાસી સમાજને વિકાસની મુખ્યધારા સાથે જોડવામાં આવશે.

આ અભિયાન વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીના “સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસ અને સબકા પ્રયત્ન” ના મંત્રને સાકાર કરે છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060