આયુર્વેદ લોકો માટે – પૃથ્વીના કલ્યાણાર્થે : આઇ.ટી.આર.એ. જામનગર દ્વારા આયુર્વેદ દિવસ નિમિત્તે સફળ કાર્યક્રમોની શ્રૃંખલા, સંશોધનથી લઇ ટેક્નોલોજી સુધી સર્વાંગી વિકાસ તરફ અભૂતપૂર્વ યાત્રા

ભારતની પ્રાચીન વારસામાં સ્થાન પામેલ આયુર્વેદ માત્ર એક વૈદ્યક પદ્ધતિ નથી,

પરંતુ જીવન જીવવાની કલાનું વિજ્ઞાન છે. મનુષ્યથી માંડીને પ્રાણી સુધી, પર્યાવરણથી માંડીને ટેક્નોલોજી સુધી અને શરીરથી માંડીને મનસ્વસ્થતા સુધી સર્વાંગી કલ્યાણનું દિશાનિર્દેશન આયુર્વેદ આપે છે. દર વર્ષે આયુષ મંત્રાલય, ભારત સરકાર દ્વારા રાષ્ટ્રીય આયુર્વેદ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે, જેનો હેતુ માત્ર ભારતીય સમાજ જ નહીં પરંતુ વિશ્વના દરેક ખૂણે આયુર્વેદની પ્રાસંગિકતા પહોંચાડવાનો છે.

આ વર્ષે ૨૩ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૫ના રોજ આયુર્વેદ દિવસની ઉજવણીનો વિષય હતો – “આયુર્વેદ લોકો માટે અને પૃથ્વીના કલ્યાણાર્થે.” આ થીમને જીવન્ત કરવા માટે જામનગર સ્થિત ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટીચિંગ એન્ડ રિસર્ચ ઇન આયુર્વેદ (આઇ.ટી.આર.એ.) દ્વારા એક માસ પૂર્વેથી જ કાર્યક્રમોની વિશાળ શ્રૃંખલા આયોજિત કરવામાં આવી.

✨ એક માસીય ઉજવણીની ઝલક

આઇ.ટી.આર.એ. દ્વારા આયોજિત કાર્યક્રમો વિવિધતા અને વ્યાપકતાના અનોખા નમૂના રહ્યા. બાળકો, કિશોરો, યુવાનો, વૃદ્ધો, ગર્ભવતી મહિલાઓથી માંડીને પશુઓના સ્વાસ્થ્ય અને પર્યાવરણના સંવર્ધન સુધી સૌને કેન્દ્રમાં રાખીને કાર્યક્રમોનું આયોજન થયું.

૩૪થી વધુ પ્રકારના કાર્યક્રમો યોજાયા.
૭,૦૦૦થી વધુ લોકો સીધા જોડાયા.
શાળાના ૧૩૨૮થી વધુ બાળકોનું સ્વાસ્થ્ય પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું.
૨૫૦ વિદ્યાર્થીઓએ ઇટ્રા કેમ્પસની મુલાકાત લઇ હર્બલ ગાર્ડન અને સંશોધન સુવિધાઓ નિહાળી.
૧૫થી વધુ સ્વાસ્થ્ય કેમ્પો દ્વારા હજારો લોકો સુધી નિદાન-સારવાર અને જાગૃતિ પહોંચાડાઈ.
યોગ, નેચરોપેથી અને જીવનશૈલી સુધારણા અંગે અનેક વર્ગો યોજાયા.
સ્વચ્છતા ઝુંબેશ, વૃક્ષારોપણ અને જાગૃતિ રેલીઓથી પર્યાવરણ સંરક્ષણનો સંદેશ આપવામાં આવ્યો.
ડિજિટલ યુગને અનુરૂપ ફ્લેગશિપ કોન્ફરન્સ અને પ્રથમવાર આયોજિત મૃગઆયુર્વેદ પરિસંવાદે કાર્યક્રમોને અનોખું વૈશ્વિક મહત્વ આપ્યું.

🧘‍♀️ આયુર્વેદ અને સર્વાંગી વિકાસ

આઇ.ટી.આર.એ.એ કાર્યક્રમોને એવી રીતે રચ્યા કે જેમાં આયુર્વેદનો લાભ દરેક ઉંમર, વર્ગ અને ક્ષેત્રને પહોંચે.

બાળકો માટે: પોષણ, જીવનશૈલી, સામાન્ય રોગોથી બચાવ અંગે જાગૃતિ.
યુવાનો માટે: યોગાભ્યાસ, માનસિક તાણ ઘટાડવા માર્ગદર્શન.
મહિલાઓ માટે: ગર્ભાવસ્થા કાળજી, પોષણ અને આરોગ્ય વિષે વર્કશોપ.
વૃદ્ધો માટે: દીર્ઘકાલીન રોગો માટે ઉપચાર પદ્ધતિઓ.
પ્રકૃતિ માટે: હર્બલ ગાર્ડન પરિચય, વૃક્ષારોપણ, સ્વચ્છતા ઝુંબેશ.
પશુઓ માટે: ‘મૃગઆયુર્વેદ’ પરિસંવાદ દ્વારા પશુચિકિત્સામાં આયુર્વેદની ભૂમિકા.
ટેક્નોલોજી માટે: ડિજિટલ ટ્રાન્સફોર્મેશન કોન્ફરન્સથી નવી દિશા.

📌 બે ઐતિહાસિક પહેલ

(૧) આયુર્વેદનું ડિજિટલ પરિવર્તન : પરંપરા અને ટેક્નોલોજી વચ્ચેનો સેતુ

જામનગરના ઇટ્રા ખાતે આયુર્વેદના ડિજિટલ પરિવર્તન પર વિશાળ કોન્ફરન્સ યોજાયું. તેમાં રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય નિષ્ણાતો, WHO GTMCના ડાયરેક્ટર સહિતના તજજ્ઞો જોડાયા.

મુખ્ય ચર્ચાના વિષયો હતા:

પરંપરાગત ચિકિત્સામાં ડિજિટલ ગ્રંથાલયનું મહત્વ.
ટેલિમેડિસિન દ્વારા આયુર્વેદિક ઉપચારનો વ્યાપ.
નાડી પરિક્ષણ, અગ્નિકર્મ જેવી પદ્ધતિઓ માટે આધુનિક યંત્રોના વિકાસ.
એ.આઈ.નો ઉપયોગ આયુર્વેદિક નિદાનમાં.
પેપરલેસ હોસ્પિટલ અને દરદી રેકોર્ડની ડિજિટલ જાળવણી.

ઇટ્રાના ડાયરેક્ટર પ્રો. ડૉ. તનુજા નેસરીએ જણાવ્યું કે –
“આ કોન્ફરન્સ પરંપરા અને ટેક્નોલોજી વચ્ચેના સેતુ સમાન છે. આધુનિકતા અને આયુર્વેદના સંગમથી વિશ્વસ્તરે નવો આરોગ્ય ક્રાંતિ માર્ગ ખુલશે.”

(૨) મૃગઆયુર્વેદ – પશુચિકિત્સામાં આયુર્વેદનો અભિનવ સંગમ

આયુષ મંત્રાલયે આઇ.ટી.આર.એ.ને દેશની એકમાત્ર નોડલ સંસ્થા તરીકે પસંદ કરી છે, જે વેટરનરી હેલ્થમાં આયુર્વેદ પર કામ કરે છે.

‘મૃગઆયુર્વેદ’ પરિસંવાદમાં ગૌઆયુર્વેદ, હસ્તાયુર્વેદ, પાલકાપ્ય સંહિતા, શાલિહોત્ર સંહિતા જેવા ગ્રંથોમાં દર્શાવેલા પશુચિકિત્સા જ્ઞાનને આધુનિક દૃષ્ટિકોણથી પરખાયું.

ચર્ચાના મુદ્દાઓ:

પશુઓમાં સામાન્ય રોગોના આયુર્વેદિક ઉપચાર.
સ્વસ્થ પશુઓને વધુ સ્વસ્થ બનાવવા આયુર્વેદિક દવાઓ.
પશુચિકિત્સામાં આયુર્વેદ હસ્તપ્રતોનો અભ્યાસ.
ટેક્નોલોજી સહીત આયુર્વેદ-વેટરનરી સુશ્રુષા.

આ પરિસંવાદમાં કેરળ અને આંધ્રપ્રદેશથી આવેલા નિષ્ણાતોએ પોતાના અનુભવ શેર કર્યા.

🌏 વૈશ્વિક સ્તરે પ્રતિધ્વનિ

આયુર્વેદ દિવસની ઉજવણી માત્ર ભારત સુધી મર્યાદિત નહોતી. ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ મારફતે અનેક દેશોના તજજ્ઞો જોડાયા. WHO, CCRAS, આયુષ મંત્રાલય અને અન્ય સંસ્થાઓએ આ પહેલને વૈશ્વિક આરોગ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ ગણાવી.

🙌 સમાજમાં સંદેશ

આ ઉજવણીથી સ્પષ્ટ થાય છે કે –

આયુર્વેદ માત્ર ચિકિત્સા નથી, પરંતુ જીવન જીવવાનો માર્ગ છે.
માનવથી પ્રાણી અને પર્યાવરણ સુધી સર્વાંગી કલ્યાણમાં તેનો ફાળો છે.
ટેક્નોલોજી સાથે જોડાય ત્યારે તે વધુ અસરકારક અને વ્યાપક બની શકે છે.

🔮 ઉપસંહાર

જામનગરની આઇ.ટી.આર.એ.એ આયુર્વેદ દિવસ નિમિત્તે યોજેલા ૩૪થી વધુ કાર્યક્રમો દ્વારા “આયુર્વેદ લોકો માટે – પૃથ્વીના કલ્યાણાર્થે” થીમને વાસ્તવિકતામાં ફેરવી દીધો.

આયુર્વેદના સંશોધન, શિક્ષણ, જનજાગૃતિ અને ટેક્નોલોજી આધારિત પ્રયાસો થકી આ સંસ્થા માત્ર ભારત જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ માટે આરોગ્યનું નવું યુગ સર્જી રહી છે. આવનારા સમયમાં આઇ.ટી.આર.એ. દ્વારા નવા સીમાચિન્હો અંકિત થશે તે નિશ્ચિત છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606`