કચ્છમાં કરોડોના રોકાણ કૌભાંડનો ભાંડો ફોડઃ હજારો રોકાણકારોને લૂંટનારી ખાનગી કંપનીનો મેનેજર ઝડપાયો

ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લામાં ફરી એકવાર મોટાપાયે ફાઈનાન્સીયલ કૌભાંડ સામે આવ્યું છે. રોકાણકારોને “મોટા નફા” અને “ઉચ્ચ વ્યાજ”ના સપના દેખાડી કચ્છના ભુજ તથા ગાંધીધામ સહિત સમગ્ર જિલ્લામાંથી અંદાજે ૧૦૦૦થી ૧૫૦૦ રોકાણકારોને લૂંટનારી ખાનગી કંપની સામે પોલીસ દ્વારા મોટાપાયે કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવી છે. અંદાજિત ૩૦ થી ૩૫ કરોડ રૂપિયાનું આ ફુલેકું ફાટતાં, અનેક પરિવારોની મહેનતની કમાણી પલમાં હવા થઈ ગઈ છે.

આ સમગ્ર કૌભાંડમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવનારા કંપનીના જનરલ મેનેજર હસમુખ ડોડિયાને કચ્છ પોલીસ દ્વારા અમદાવાદના મોટેર વિસ્તારેથી પકડી પાડવામાં આવ્યા છે. હાલ આરોપી સામે પોલીસ રિમાન્ડ મેળવવા માટે કોર્ટમાં રજૂઆત કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ છે.

રોકાણકારોને લલચાવવાનો આખો રમતિયાળ ખેલ

કંપનીનું નામ યુનિક મર્કેન્ટાઈલ ઈન્ડિયા લિમિટેડ, જેનું મુખ્ય મથક અમદાવાદમાં હોવાનો ખુલાસો થયો છે. આ કંપની છેલ્લા કેટલાક વર્ષથી કચ્છ સહિત ગુજરાતના અનેક વિસ્તારોમાં રોકાણકારોને પોતાની સ્કીમોમાં પૈસા મૂકી દેવા માટે પ્રલોભન આપતી હતી.

રોકાણ પર ઉચ્ચ વ્યાજના વાયદા કરવામાં આવતા.
લોકોની મહેનતની બચતને ડબલ-ટ્રિપલ કરવાની લાલચ આપવામાં આવતી.
ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં ખાસ એજન્ટો મૂકી લોકોને વિશ્વાસમાં લઈ દસ્તાવેજી કરારો કરાવાતા.
આરંભિક મહિનાઓમાં સમયસર વ્યાજ ચુકવીને વિશ્વાસ જીતવામાં આવતો, જેથી વધુ લોકો પૈસા મૂકે.

રોકાણકારોમાં મોટા ભાગે નાના વેપારીઓ, રિટાયર થયેલા કર્મચારીઓ, મહિલાઓ તથા ખેતી મજૂરો સામેલ છે.

કચ્છમાં કૌભાંડ ફાટી નીકળ્યું

ભુજ તથા ગાંધીધામમાં કંપનીના ડિપોઝિટ સ્કીમો દ્વારા લોકો પાસેથી મોટાપાયે રૂપિયા એકત્ર થયા હતા. પરંતુ થોડા મહિનાથી લોકો પોતાના રોકાણ પર વ્યાજ કે મૂળ રકમ માગવા લાગ્યા ત્યારે કંપનીના સ્થાનિક કાર્યાલય બંધ થઈ ગયા.

રોકાણકારો દ્વારા પોલીસ મથકમાં ફરિયાદોનો વરસાદ થવા લાગ્યો. એકંદરે ૧૦૦થી વધુ પ્રાથમિક ફરિયાદો નોંધાઈ ચૂકી છે, જયારે હકીકતમાં અસરગ્રસ્તોની સંખ્યા હજારોમાં હોવાનું પોલીસ સૂત્રો દ્વારા માનવામાં આવે છે.

મુખ્ય આરોપીઓ સામે કાર્યવાહી

પોલીસે જનરલ મેનેજર હસમુખ ડોડિયાની ધરપકડ કર્યા પછી હવે કંપનીના વડા, ચેરમેન-ડાયરેક્ટર-એમડી રાજકુમાર રાય, ડાયરેક્ટર રાહુલ રાય અને ઉત્કર્ષ રાય સહિતના સંડોવાયેલા અન્ય જવાબદાર વ્યક્તિઓને શોધવા માટે તાગીદ શરૂ કરી છે.

હસમુખ ડોડિયાની પૂછપરછમાં પોલીસને મહત્વની કડીઓ મળવાની શક્યતા છે.
રિમાન્ડ દરમિયાન કંપની દ્વારા એકત્ર કરાયેલા પૈસા ક્યાં ખસેડાયા?
કોને કયા નામે બેંક ખાતાઓ ખોલીને વ્યવહાર થયો?
કયા રાજકીય કે પ્રભાવશાળી વ્યક્તિઓ આ ગોટાળામાં સંડોવાયેલા છે?

આ તમામ મુદ્દાઓની તલસ્પર્શી તપાસ હાથ ધરાશે.

રોકાણકારોની દયનીય હાલત

ભુજ અને ગાંધીધામના અનેક વિસ્તારોમાં રોકાણ કરનારા લોકોના ઘરોમાં હાલમાં ભારે તંગી જોવા મળે છે. ઘણા લોકોએ પોતાની જીવનભરની બચત ગુમાવી દીધી છે.

એક મહિલા રોકાણકારે જણાવ્યું –
“અમે દીકરીના લગ્ન માટે ૫ લાખ રૂપિયા બચાવ્યા હતા, એ પૈસા આ કંપનીમાં મૂકી દીધા. શરૂઆતમાં વ્યાજ મળ્યું પણ હવે તો બધું બંધ. દીકરીના લગ્ન પણ અટકી ગયા.”

એક વડીલ નિવૃત્ત કર્મચારીએ કહ્યું –
“પેન્શન સિવાયનો આખો ફંડ અહીં મૂકી દીધો. હવે દવાખાનાની સારવાર માટે પણ પૈસા નથી.”

આવા અનેક હૃદયદ્રાવક કિસ્સાઓ સામે આવતા લોકોએ સામૂહિક રીતે કોર્ટમાં ન્યાય મેળવવા માટે અરજી કરવાની તૈયારી શરૂ કરી છે.

કાનૂની જંગની શરૂઆત

પોલીસે હાલ આ કૌભાંડમાં ફ્રોડ, વિશ્વાસઘાત અને ચીટિંગ સંબંધિત કલમો હેઠળ ગુનો નોંધ્યો છે.

ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમો અનુસાર –

કલમ 406 (વિશ્વાસઘાત)
કલમ 420 (ઠગાઈ)
કલમ 409 (જાહેર વિશ્વાસના ભંગ)
કલમ 120-બી (ષડયંત્ર)

આધીન કેસ ચાલી રહ્યો છે. જો આરોપ સાબિત થશે તો દોષિતોને ૧૦ વર્ષથી વધુની કેદની સજા થઈ શકે છે.

કચ્છ પોલીસની કાર્યવાહી અને પડકાર

કચ્છ એ-ડિવિઝન પોલીસ મથકે તાત્કાલિક તપાસ ટીમ રચી છે.

અલગ-અલગ સ્થળેથી એકત્ર કરાયેલા દસ્તાવેજોનું નિરીક્ષણ.
બેંક ટ્રાન્ઝેક્શન તથા ડિજિટલ રેકોર્ડ્સની તપાસ.
એજન્ટો તથા કંપનીના લોકલ સ્ટાફના નિવેદનો.
હસમુખ ડોડિયાના મોબાઈલ તથા ઈમેઈલ ડેટા ખંગાળવાનું કામ.

પોલીસ માટે સૌથી મોટો પડકાર રોકાણકારોની રકમ પાછી મેળવવાનો છે, કારણ કે મોટા ભાગે પૈસા હવાળા તથા શેલ કંપનીઓ મારફતે અન્યત્ર ખસેડાઈ ગયાનો શંકા છે.

ભૂતકાળના સમાન કૌભાંડો

ગુજરાતમાં અગાઉ પણ આવી અનેક ચીટ ફંડ તથા મલ્ટી-લેવલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ લોકોની કમાણી ગળી લીધી છે.

અર્બન કો-ઓપરેટિવ બેંક કૌભાંડ
સાહારા કંપની કૌભાંડ
રોઝ વેલી ચીટ ફંડ કેસ

આ તમામ કિસ્સાઓમાં લોકોની કરોડોની મહેનતની કમાણી ડૂબી ગઈ હતી. કચ્છના હાલના કિસ્સામાં પણ પરિસ્થિતિ સમાન જ છે.

સરકાર અને નિયમનકારી તંત્રની ભૂમિકા

રોકાણકારો હવે સરકારને અપીલ કરી રહ્યા છે કે –

કડક નિયમનકારી કાયદા બનાવવામાં આવે.
શંકાસ્પદ કંપનીઓ પર તાત્કાલિક કાર્યવાહી થાય.
રોકાણકારોને સુરક્ષિત પ્લેટફોર્મ પૂરા પાડવામાં આવે.

રોકાણકારોનું કહેવું છે કે, જો સમયસર સત્તાધીશો કાર્યવાહી કરે તો હજારો પરિવારોને આર્થિક વિનાશથી બચાવી શકાય.

જનચેતના જરૂરી

નાણા નિષ્ણાતો કહે છે કે –
“ઉચ્ચ વ્યાજનો લોભ ક્યારેય ન કરવો. વિશ્વસનીય બેંક અથવા સરકાર દ્વારા માન્ય નાણાકીય સંસ્થા સિવાય પૈસા મૂકી દેવાનું ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે.”

તેમણે ઉમેર્યું કે, આવા કૌભાંડો સામે સમાજમાં જાગૃતિ વધારવી તાત્કાલિક જરૂરી છે.

નિષ્કર્ષ

કચ્છમાં ફાટી નીકળેલો આ નાણાકીય કૌભાંડ માત્ર એક-બે વ્યક્તિઓનો પ્રશ્ન નથી, પરંતુ હજારો પરિવારોના જીવનમાં તોફાન લાવી ગયો છે. રોકાણકારો આજે ન્યાયની રાહ જોઈ રહ્યા છે અને પોલીસ-પ્રશાસન સામે મોટો પડકાર ઉભો થયો છે કે – કરોડોની લૂંટાયેલા રકમમાંથી કેટલું પાછું મેળવી શકાય?

હસમુખ ડોડિયાની ધરપકડથી પોલીસને તાકાત મળી છે, પરંતુ હજી પણ આ કૌભાંડના મુખ્ય ગોટાળાખોર રાજકુમાર રાય અને તેના સાથીઓ સુધી પહોંચવું જરૂરી છે. આ કિસ્સો એક મોટો ચેતાવણીનો સંકેત છે કે, લોભાળું વ્યાજ આપતી અજાણી કંપનીઓમાં રોકાણ કરવું એટલે આપણી મહેનતની કમાણી ગુમાવવાનો ખતરો.