ગુજરાતના ખેડૂત સમાજ માટે કપાસ માત્ર એક પાક નથી, પરંતુ જીવનરક્ત સમાન પાક છે. ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારના ખેડૂતોની આજીવિકા કપાસ પર આધારિત રહી છે. કપાસથી જ હજારો પરિવારોની ગુજરાન ચાલે છે અને અનેક ઉદ્યોગો પણ આ કપાસથી જ ગતિ પામે છે. પરંતુ હાલમાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા એક નિર્ણયને કારણે ગુજરાતના ખેડૂતોમાં ભારે અસંતોષ ફેલાયો છે. કેન્દ્રની ભાજપ સરકારએ વિદેશથી કપાસની આયાત પર લાગેલી ૧૧ ટકા ડ્યુટી માફ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ નિર્ણયના પરિણામે અમેરિકન ખેડૂતોને તો વિશાળ લાભ થશે પરંતુ ગુજરાતના ખેડૂતોને મોટું નુકસાન સહન કરવું પડશે.
જામનગર જિલ્લામાં આમ આદમી પાર્ટી કિસાન સેલ દ્વારા આ મુદ્દે તીખો વિરોધ વ્યક્ત કરવામાં આવ્યો છે. ખેડૂતોને ન્યાય મળે અને વિદેશી ખેડૂતોના હિતમાં લેવામાં આવેલા આવા તઘલખી નિર્ણયને સરકાર પાછો ખેંચે તે માટે જામનગર કલેકટર મારફતે આવેદનપત્ર આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
કપાસ : ગુજરાતનો મુખ્ય પાક
ગુજરાત ભારતનો સૌથી મોટો કપાસ ઉત્પાદક રાજ્ય છે. ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્રના જિલ્લાઓમાં – જામનગર, રાજકોટ, અમરેલી, ભાવનગર, જુનાગઢ વગેરે – લાખો ખેડૂતો કપાસનું વાવેતર કરે છે. આ વર્ષે વરસાદમાં અનિશ્ચિતતા અને કુદરતી પરિસ્થિતિઓને કારણે કપાસનું વાવેતર અગાઉના વર્ષની સરખામણીએ ઓછું થયું છે. ખેડૂતોમાં આશા હતી કે વાવેતર ઓછું હોવાથી ભાવ સારા મળશે અને નુકસાન ભરપાઈ થશે. પરંતુ સરકાર દ્વારા અચાનક કપાસ આયાત ડ્યુટી દૂર કરી દેવામાં આવતા સ્થાનિક બજારમાં વિદેશી કપાસનું પ્રવેશદ્વાર ખુલ્લું થઈ ગયું છે.
ખેડૂતોમાં વ્યાપક નારાજગી
ખેડૂતોમાં એવી લાગણી છે કે સરકારે પોતાનો નિર્ણય લેતાં પહેલાં સ્થાનિક ખેડૂતોની સ્થિતિનો વિચાર કર્યો નથી. વાવેતર ઓછું હોવાથી અને પાકની અનિશ્ચિતતાને ધ્યાનમાં લેતાં ગુજરાતના ખેડૂતોને વધુ ભાવ મળવા જોઈએ. પરંતુ વિદેશી કપાસ ભારતમાં સસ્તામાં આવશે તો સ્થાનિક વેપારીઓ વિદેશી કપાસ ખરીદવાનું પસંદ કરશે. પરિણામે ગુજરાતના ખેડૂતોની મહેનતનો યોગ્ય ભાવ નહીં મળે.
અમેરિકન ખેડૂતોને લાભ, ભારતીય ખેડૂતોને નુકસાન
કપાસના વેપાર પર નજર કરીએ તો અમેરિકાના ખેડૂતોને સરકારના આ નિર્ણયથી સીધી રીતે લાભ થશે. તેઓ પોતાના કપાસને ભારતીય બજારમાં સહેલાઈથી નિકાસ કરી શકશે. બીજી તરફ, ભારતીય ખાસ કરીને ગુજરાતના ખેડૂતોને તેમના માલનો ભાવ નીચે ધકેલાવાનો ભય છે. આમ, સરકારનો નિર્ણય ભારતીય ખેડૂત વિરોધી અને વિદેશી ખેડૂતોને ફાયદો કરાવનાર તરીકે જોવામાં આવી રહ્યો છે.
આમ આદમી પાર્ટીનો વિરોધ
જામનગર જિલ્લા તથા શહેર આમ આદમી પાર્ટી કિસાન સેલે સરકારના આ નિર્ણય સામે મક્કમ અવાજ ઉઠાવ્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે, “આ સરકાર દેશના ખેડૂતોને નુકસાન પહોંચાડી અમેરિકાના ખેડૂતોને ફાયદો કરાવે છે. ગુજરાતના ખેડૂતો આ નિર્ણયથી સીધું અસરગ્રસ્ત થશે. પાક ઓછું થતાં ભાવ સારા મળે તેવી પરિસ્થિતિ બની હતી, પરંતુ સરકારના નિર્ણયથી એ આશા તૂટીને રહી ગઈ છે.”
આમ આદમી પાર્ટી કિસાન સેલે જણાવ્યું છે કે તેઓ આ મુદ્દે કલેક્ટર મારફતે સરકારને આવેદનપત્ર આપશે અને ખેડૂતોની સમસ્યાઓને અવાજ આપશે.
આવેદનપત્ર મારફત માંગણીઓ
આમ આદમી પાર્ટી કિસાન સેલે કલેક્ટરને આપવામાં આવનાર આવેદનપત્રમાં કેટલીક મુખ્ય માંગણીઓ રજૂ થશે :
-
કપાસ આયાત ઉપરની ૧૧% ડ્યુટી ફરીથી લાગુ કરવામાં આવે.
-
સ્થાનિક ખેડૂતોના હિતને ધ્યાનમાં રાખી કપાસની ખરીદી માટે સહકારી મંડળીઓ અને કપાસ નિગમને સક્રિય કરવામાં આવે.
-
ખેડૂતોને ન્યાયી ભાવ મળે તે માટે “ભાવ આધારિત સહાય યોજના” વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવે.
-
વિદેશી ખેડૂતોને લાભ થાય તેવી આયાત નીતિઓ તરત પાછી ખેંચવામાં આવે.
ખેડૂત સમાજમાં અસંતોષની લહેર
જામનગર સહિત સમગ્ર સૌરાષ્ટ્રમાં ખેડૂત સમાજમાં નારાજગી વ્યાપી ગઈ છે. અનેક સ્થળોએ ખેડૂતોની બેઠકો યોજાઈ રહી છે અને સરકારના નિર્ણય સામે તીવ્ર પ્રતિસાદ આપવામાં આવી રહ્યો છે. ખેડૂતોનો સીધો આક્ષેપ છે કે સરકાર વિદેશી કંપનીઓ અને વેપારીઓના દબાણમાં આવીને આવા નિર્ણયો લે છે, જ્યારે દેશના અન્નદાતાના હિતની અવગણના કરવામાં આવે છે.
રાજકીય રંગ ચઢતો મુદ્દો
આ મુદ્દો માત્ર કૃષિ આર્થિકતામાં મર્યાદિત નથી રહ્યો, પરંતુ હવે રાજકીય રંગ પણ ચડી રહ્યો છે. વિરોધ પક્ષો સરકારને ખેડૂતો વિરોધી ગણાવીને આ મુદ્દાને લોકો સુધી પહોંચાડવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. ખાસ કરીને આમ આદમી પાર્ટીએ આ મુદ્દે સક્રિયતા બતાવી છે. તેઓ ખેડૂતો સાથે સંવાદ સ્થાપી રહ્યા છે અને તેમને ન્યાય અપાવવા માટે રસ્તા પર ઉતરવાની પણ ચેતવણી આપી રહ્યા છે.
ખેડૂતોની પીડા
ખેડૂતોની હાલત એવી છે કે એક તરફ વરસાદની અનિશ્ચિતતા, બીજી તરફ ખાતર-બીજના વધેલા ભાવ અને હવે સરકારના આવા નિર્ણયથી તેમની મુશ્કેલી વધી ગઈ છે. એક ખેડૂતે જણાવ્યું કે :
“અમને લાગ્યું કે આ વર્ષે પાક ઓછો છે એટલે સારો ભાવ મળશે. પણ જો વિદેશી કપાસ સસ્તામાં આવશે તો અમારી મહેનતનો કોઈ ખરીદદાર નહીં મળે. આ તો અમારા પર ડબલ આઘાત છે.”
નીતિ અંગે પ્રશ્નો
વિશ્વ સ્તરે ભારત કપાસ ઉત્પાદન અને નિકાસમાં અગત્યનું સ્થાન ધરાવે છે. ત્યારે સરકાર પોતાના દેશના ખેડૂતોને અવગણીને વિદેશી આયાતને પ્રોત્સાહન આપે તેવા પ્રશ્નો ઉઠવા સ્વાભાવિક છે. ખેડૂત સંગઠનો પણ આ મુદ્દે સરકાર પાસે જવાબ માંગવા લાગ્યા છે.
નિષ્કર્ષ
કપાસ આયાત ડ્યુટી હટાવવાનો ભાજપ સરકારનો નિર્ણય હાલ ચર્ચાનો કેન્દ્ર બની ગયો છે. ગુજરાતના ખેડૂતો માટે આ નિર્ણય આર્થિક રીતે નુકસાનકારક સાબિત થઈ શકે છે. આમ આદમી પાર્ટી કિસાન સેલે આ મુદ્દે સરકાર વિરુદ્ધ અવાજ ઉઠાવીને ખેડૂતોની વાણી બનવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. જો સરકાર આ મુદ્દે પુનઃવિચારણા નહીં કરે તો આવનારા સમયમાં ખેડૂત આંદોલનોની શક્યતાઓ પણ વધી શકે છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060
