કમોસમી વરસાદથી પીડિત ખેડૂતો માટે રાજ્ય સરકારનો મોટો સહાય પેકેજ.

ગુજરાત સરકારે અત્યાર સુધી રૂ. 6,805 કરોડથી વધુની સહાય ચૂકવી; મગફળી, સોયાબીન, મગ અને અડદ માટે 2.18 લાખથી વધુ ખેડૂતોને રૂ. 3,468 કરોડનું ચુકવણી

ગાંધીનગર:
ગુજરાતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં વારંવાર થયેલા કમોસમી વરસાદ અને અતિશય હવામાન ફેરફારના કારણે ખેડૂતોને ભારે નુકસાન સહન કરવું પડ્યું છે. ખેતી પર આધારિત રાજ્યમાં પાક નુકસાનનો વ્યાપ સતત વધતા, રાજ્ય સરકારે નુકસાનગ્રસ્ત ખેડૂતોને રાહત આપવા માટે વિશાળ આર્થિક સહાય પેકેજ અમલમાં મૂક્યું છે.

રાજ્ય સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા તાજા આંકડાઓ મુજબ, કમોસમી વરસાદથી થયેલ પાક નુકસાન સામે અત્યાર સુધીમાં કુલ રૂ. 6,805 કરોડથી વધુની સહાય ખેડૂતોને ચૂકવવામાં આવી છે. ખાસ કરીને મગફળી, સોયાબીન, મગ અને અડદ જેવા મુખ્ય પાકોને થયેલ નુકસાન બદલ 2.18 લાખથી વધુ ખેડૂતોને રૂ. 3,468 કરોડની સીધી સહાય આપવામાં આવી છે.

🌾 ખરીફ અને રવિ સિઝનમાં કમોસમી વરસાદનો માર

ગુજરાતમાં છેલ્લા બે-ત્રણ વર્ષથી:

• અચાનક વરસાદ

• વાવાઝોડા

• તાપમાનમાં અચાનક ફેરફાર

જવા પરિબળોના કારણે ખરીફ અને રવિ બન્ને પાકોને વ્યાપક નુકસાન થયું છે. ખાસ કરીને:

• મગફળી

• સોયાબીન

• મગ

• અડદ

આ પાકો એવા તબક્કે નુકસાન પામ્યા જ્યાં:

• પાક કાપણી માટે તૈયાર હતો

• કે કાપણી બાદ ખુલ્લા ખેતરમાં પડેલો હતો

ફળસ્વરૂપે ખેડૂતોને ઉત્પાદન ખર્ચ પણ પરત ન મળવાની પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ.

💰 રૂ. 6,805 કરોડની સહાય: રાજ્ય સરકારનો દાવો

રાજ્ય સરકારના અધિકૃત નિવેદન અનુસાર:

• કમોસમી વરસાદથી અસરગ્રસ્ત જિલ્લાઓમાં

• સર્વે બાદ

• નિયમ મુજબ

ખેડૂતોના ખાતામાં ડાયરેક્ટ બેંક ટ્રાન્સફર (DBT) મારફતે સહાય રકમ જમા કરાવવામાં આવી છે.

👉 અત્યાર સુધીમાં:

• કુલ સહાય: રૂ. 6,805 કરોડથી વધુ

• લાભાર્થી ખેડૂતો: લાખો

આ સહાયનો હેતુ:

• ખેડૂતોને તાત્કાલિક નાણાકીય રાહત

• આગામી પાક માટે તૈયારી

• દેવાના બોજમાંથી બહાર આવવામાં મદદ

કરવાનો છે.

🌱 મગફળી, સોયાબીન, મગ અને અડદ માટે વિશેષ સહાય

ખાસ નોંધપાત્ર બાબત એ છે કે:

• મગફળી, સોયાબીન, મગ અને અડદ જેવા મુખ્ય પાકો માટે

• 2.18 લાખથી વધુ ખેડૂતોને

• રૂ. 3,468 કરોડની સહાય ચૂકવવામાં આવી છે

આ પાકો ગુજરાતના અનેક જિલ્લાઓમાં:

• મુખ્ય આવક સ્ત્રોત

• ખેતી આધારિત અર્થતંત્રની રીઢ

રૂપે ઓળખાય છે.

📍 કયા જિલ્લાઓ વધુ અસરગ્રસ્ત?

કમોસમી વરસાદથી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત જિલ્લાઓમાં:

• સૌરાષ્ટ્રના અનેક જિલ્લાઓ

• ઉત્તર ગુજરાત

• મધ્ય ગુજરાતના કેટલાક ભાગો

સમાવેશ થાય છે. ખાસ કરીને જ્યાં:

• મગફળી અને દાળોના પાકનું મોટા પ્રમાણમાં વાવેતર થાય છે

• ત્યાં નુકસાનનું પ્રમાણ પણ વધુ નોંધાયું છે

રાજ્ય સરકારે જિલ્લા સ્તરે:

• કૃષિ અધિકારીઓ

• મહેસૂલ તંત્ર

મારફતે સર્વે કરાવી નુકસાનનું મૂલ્યાંકન કર્યું હતું.

🧾 સહાયની પ્રક્રિયા: સર્વે થી DBT સુધી

સરકારના જણાવ્યા મુજબ:

1. કમોસમી વરસાદ બાદ ફીલ્ડ લેવલ સર્વે

2. પાક નુકસાનની ટકાવારી નક્કી

3. તાલુકા અને જિલ્લા કક્ષાએ ચકાસણી

4. રાજ્ય સરકાર દ્વારા મંજૂરી

5. DBT દ્વારા ખેડૂતોના ખાતામાં સીધી રકમ

આ સમગ્ર પ્રક્રિયા પારદર્શિતા અને ઝડપથી પૂરી કરવામાં આવી હોવાનો સરકારનો દાવો છે.

🧑‍🌾 ખેડૂતોમાં મિશ્ર પ્રતિભાવ

રાજ્ય સરકારની સહાય અંગે:

• ઘણા ખેડૂતો દ્વારા આ સહાયને રાહતરૂપ ગણાવવામાં આવી છે

• પરંતુ કેટલાક વિસ્તારોમાં

  • સહાય મોડે મળવી

  • નુકસાનની ટકાવારી ઓછી ગણાવવી

જવા મુદ્દાઓને લઈને નારાજગી પણ સામે આવી છે.

ખેડૂતોનું કહેવું છે કે:

“સહાય જરૂરી હતી, પરંતુ ખર્ચ અને નુકસાનની સરખામણીમાં તે હજુ પણ ઓછી છે.”

⚠️ વિરોધ પક્ષોનો આક્ષેપ

વિરોધ પક્ષોએ સરકાર પર આરોપ લગાવ્યો છે કે:

• સહાયની જાહેરાત વધુ છે, પરંતુ વાસ્તવિક લાભમાં વિલંબ છે

• તમામ નુકસાનગ્રસ્ત ખેડૂતોને સમાન રીતે સહાય નથી મળી

• સર્વેમાં ગેરરીતિઓ થઈ હોવાનો આરોપ

જ્યારે સરકારનું કહેવું છે કે:

“એક પણ યોગ્ય ખેડૂત સહાયથી વંચિત ન રહે, એ માટે તંત્ર સતત કાર્યરત છે.”

🌦️ હવામાન ફેરફાર અને ખેતી: ભવિષ્યની ચિંતા

કૃષિ નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે:

• હવામાન પરિવર્તનના કારણે

• કમોસમી વરસાદની આવર્તન વધશે

• ખેતી વધુ જોખમી બનશે

આવા સંજોગોમાં:

• પાક વીમા યોજના

• સમયસર સહાય

• હવામાન આગાહી આધારિત ખેતી

જવી બાબતો પર વધુ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે.

🛡️ પાક વીમા અને સહાય વચ્ચે સંતુલન

ઘણા વિસ્તારોમાં:

• પાક વીમાની રકમ મોડેથી મળે છે

• અથવા પૂરતી નથી

એટલે સરકારની સીધી સહાય ખેડૂતો માટે તાત્કાલિક જીવનરેખા સમાન બની છે. જોકે નિષ્ણાતો માને છે કે:

“દીર્ઘકાલીન ઉકેલ માટે માત્ર સહાય નહીં, પરંતુ ખેતી પ્રણાલીમાં સુધારા જરૂરી છે.”

🏁 નિષ્કર્ષ

કમોસમી વરસાદથી થયેલ પાક નુકસાન સામે ગુજરાત સરકારે રૂ. 6,805 કરોડથી વધુની સહાય ચૂકવીને ખેડૂતોને મોટી રાહત આપી છે. મગફળી, સોયાબીન, મગ અને અડદ જેવા મુખ્ય પાકો માટે 2.18 લાખથી વધુ ખેડૂતોને રૂ. 3,468 કરોડની સહાય રાજ્યના કૃષિ ક્ષેત્ર માટે મહત્વપૂર્ણ પગલું ગણાય છે.

પરંતુ હવામાન પરિવર્તનની પડકારજનક પરિસ્થિતિને જોતા:

• સમયસર સહાય

• પારદર્શી સર્વે

• મજબૂત પાક વીમા

• અને વૈજ્ઞાનિક ખેતી

આવશ્યક બની ગઈ છે. હવે જોવાનું એ રહેશે કે આ સહાય ખેડૂતોને કેટલી હદ સુધી સંજીવની પૂરવાર થાય છે અને રાજ્ય સરકાર ભવિષ્યમાં શું નવી નીતિઓ લાવે છે.

Author: samay sandesh