રાજ્યભરમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી પડેલા કમોસમી વરસાદે ખેડૂતોના ચહેરા પરથી સ્મિત છીનવી લીધું છે. ફાળિયાઓમાં હજી તાજું હસતું પાક વરસાદના અણધાર્યા ત્રાટકવાથી નાશ પામ્યું છે. ઘણા વિસ્તારોમાં પાણી ભરાઈ જતાં ખેતરોમાં ઉભા પાક તણાઈ ગયા છે, કપાસ, મગફળી, તુવેર, ચણા, જવાર, ઘઉં જેવા પાકોમાં ભારે નુકસાન નોંધાયું છે. ખેડૂતોની આંખોમાં ચિંતા અને નિરાશાની લાગણી જોવા મળી રહી છે. પરંતુ આ દુઃખની ઘડીમાં રાજ્ય સરકાર અને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ ખુદ ખેડૂતોની સાથે ખભે ખભો મિલાવી ઉભા છે.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે પોતાના સત્તાવાર ટ્વિટર એકાઉન્ટ પરથી સંવેદનાભર્યો સંદેશ આપી રાજ્યના અન્નદાતાઓને આશ્વાસન આપ્યું છે કે સરકાર ખેડૂતોના હિત માટે પૂરતું દાયિત્વ નિભાવશે અને ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં રાહત સહાય પેકેજ જાહેર કરશે.
🔹 કમોસમી વરસાદનો કહેર – પાક બરબાદ, ખેડૂતો ચિંતામાં
રાજ્યના અનેક જિલ્લાઓમાં છેલ્લા એક અઠવાડિયામાં અચાનક પડેલા વરસાદે રબી સિઝનના પાકને ભારે અસર કરી છે. ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર, ઉત્તર ગુજરાત, મધ્ય ગુજરાત અને દક્ષિણ ગુજરાતના ઘણા જિલ્લાઓમાં પાકમાં સડત અને નાશ જોવા મળ્યો છે.
સૌરાષ્ટ્રના અમરેલી, ભાવનગર, રાજકોટ, જૂનાગઢ, દ્વારકા, જામનગર, પોરબંદર જેવા જિલ્લાઓમાં મગફળી અને કપાસના પાકમાં ભારે નુકસાન થયાની માહિતી મળી રહી છે. અનેક જગ્યાએ ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ જતા પાકનું મૂળ ગળી જતું રહ્યું છે.
ઉત્તર ગુજરાતમાં મહેસાણા, પાટણ, બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા વિસ્તારોમાં તુવેર અને ઘઉંના પાકમાં નુકસાન નોંધાયું છે, જ્યારે મધ્ય ગુજરાતના અરવલ્લી, ખેડા, પંચમહાલ અને દક્ષિણના નવસારી, વલસાડ, ડાંગ, નર્મદા જિલ્લાઓમાં પણ બગીચા પાક, કેરી, કેળા અને શાકભાજીમાં ભારે નુકસાન થયું છે.
ખેડૂતોના મતે, પહેલેથી જ ઇનપુટ ખર્ચો (બિયારણ, ખાતર, ડીઝલ) વધ્યો હતો, હવે આ કમોસમી વરસાદે તેમની આશાઓ પર પાણી ફેરવી દીધું છે.
🔹 મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલનો સંદેશ – “સરકાર ખેડૂતોની સાથે છે”
આ કુદરતી આફતની પૃષ્ઠભૂમિમાં મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે ટ્વીટ કરીને જણાવ્યું:
“રાજ્યના વિવિધ જિલ્લાઓમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં થયેલા કમોસમી વરસાદને કારણે ખેડૂતોના ઉભા પાકને વ્યાપક નુકસાન થયું છે. કુદરતી આપત્તિની આ અણધારી આફતમાં રાજ્ય સરકાર પૂરી સંવેદનાથી ખેડૂતોની પડખે ઉભી છે.”
તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું કે રાજ્યના મંત્રીશ્રીઓએ જાતે મેદાનમાં જઈને અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોની મુલાકાત લીધી છે અને ખેડૂતોની સ્થિતિનો પ્રત્યક્ષ અંદાજ લીધો છે. તંત્રને પાકને થયેલા નુકસાનની સમીક્ષા અને સર્વેના કામમાં ઝડપી ગતિ લાવવા સૂચના આપવામાં આવી છે.
મુખ્યમંત્રીના શબ્દોમાં:
“હું સતત આ સંદર્ભે મંત્રીશ્રીઓ અને અધિકારીઓની સાથે સંકલનમાં છું. ધરતીપુત્રોના હિતને સર્વોચ્ચ પ્રાધાન્ય આપીને રાજ્ય સરકાર ટૂંક સમયમાં રાહત સહાય પેકેજ જાહેર કરશે.”
🔹 રાજ્ય સરકારની તાત્કાલિક કાર્યવાહી – મેદાનમાં તંત્ર સક્રિય
કમોસમી વરસાદ પછી રાજ્યના તંત્ર દ્વારા ઝડપી સર્વે હાથ ધરવામાં આવ્યો છે. જિલ્લા કલેક્શન કચેરીઓને સૂચના આપવામાં આવી છે કે દરેક તાલુકા સ્તરે કૃષિ વિભાગના અધિકારીઓ ખેડૂતોના ખેતરોમાં જઈને પાકને થયેલા નુકસાનનો પ્રાથમિક સર્વે તૈયાર કરે.
અનુમાન મુજબ અત્યાર સુધીમાં સૌરાષ્ટ્ર અને ઉત્તર ગુજરાતના વિસ્તારોમાં આશરે ૧.૨ લાખ હેક્ટર જમીનનો પાક અસરગ્રસ્ત થયો છે. કેટલાક જિલ્લાઓમાં પાકની ૮૦ ટકાથી વધુ હાનિ નોંધાઈ છે.
રાજ્યના કૃષિ વિભાગના સૂત્રો મુજબ, મગફળી અને કપાસના પાકને સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે, જ્યારે કેટલાક વિસ્તારોમાં બટાકા, ડુંગળી અને લસણના પાકમાં પણ ભારે નુકસાન નોંધાયું છે.
🔹 મંત્રીમંડળની ટીમ મેદાનમાં — ખેડૂતો સાથે સીધી મુલાકાત
રાજ્ય સરકારના મંત્રીશ્રીઓ — કૃષિ મંત્રી રાઘવજી પટેલ, સહકારી મંત્રી જગદીશ વિશ્વકર્મા, જળસંપદા મંત્રી કુનવરજી બાવળિયા સહિતના પ્રતિનિધિઓ અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં પહોંચી રહ્યા છે. તેમણે ખેતરોમાં જઈને ખેડૂતોની વાતો સાંભળી અને ખાતરી આપી કે સરકાર તેમની સાથે છે.
કેટલાક વિસ્તારોમાં ખેડૂતો આંખોમાં આંસુ સાથે મંત્રીઓને બતાવતા કહેતા હતાં કે આખું વર્ષ જે પાક માટે મહેનત કરી, તે એક જ રાતના વરસાદે નાશ કરી દીધું. આવા હૃદયસ્પર્શી દૃશ્યો સોશિયલ મીડિયા પર પણ વાયરલ થઈ રહ્યા છે.
🔹 રાહત પેકેજની તૈયારી – કયા પ્રકારની સહાય અપાશે?
સરકાર દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવતો રાહત પેકેજ બહુમુખી સ્વરૂપનો હશે. તેમાં નીચે મુજબની શક્યતાઓ પર વિચારણા ચાલી રહી છે:
-
પાકહાનિ મુજબ વળતર: ખેડૂતોને હેક્ટર દીઠ પાકહાનિ મુજબની સહાય રકમ સીધી DBT મારફતે ચૂકવવામાં આવશે.
-
વીમાની મદદ: PMFBY (પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના) હેઠળ નોંધાયેલ ખેડૂતોને વીમાની રકમ ઝડપી ચુકવવામાં આવશે.
-
ખેતર પુનઃસ્થાપન સહાય: જેમના ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ ગયું છે અથવા માટી ખરાબ થઈ છે, તેમને જમીન પુનઃસ્થાપન માટે વધારાની સહાય આપવામાં આવશે.
-
ખાતર અને બિયારણ સહાય: આગામી રબી સિઝન માટે ખાતર અને બિયારણ ખરીદીમાં સહાય આપવામાં આવશે.
-
બેંક લોન રાહત: અસરગ્રસ્ત ખેડૂતોને બેંક લોનની ચુકવણી માટે મુદત વધારવા અને વ્યાજમાં છૂટછાટની ભલામણ થશે.
🔹 ખેડૂતોમાં આશાની કિરણ
મુખ્યમંત્રીના આ નિવેદન બાદ ખેડૂતોમાં આશાની કિરણ પ્રસરી છે. અન્નદાતા સમુદાયને વિશ્વાસ છે કે રાજ્ય સરકાર તેમની સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને યોગ્ય સહાય પૂરી પાડશે. અનેક કૃષિ સંસ્થાઓ અને સહકારી મંડળોએ પણ સરકારના આ નિર્ણયનું સ્વાગત કર્યું છે.
રાજ્યના ખેતમજૂર સંગઠનના અધ્યક્ષે જણાવ્યું કે, “મુખ્યમંત્રીએ જે રીતે ઝડપી પ્રતિસાદ આપ્યો છે તે વખાણનીય છે. હવે સહાય સમયસર અને પારદર્શી રીતે પહોંચે તે મહત્વનું છે.”
🔹 ભવિષ્ય માટેની યોજના – ટેક્નોલોજીથી નુકસાન સર્વેમાં પારદર્શિતા
આ વખત રાજ્ય સરકારે ટેક્નોલોજીનો વધુ ઉપયોગ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ઉપગ્રહ ચિત્રો અને ડ્રોન સર્વે દ્વારા પાકના નુકસાનની ચોક્કસ ગણતરી કરવામાં આવશે. આથી સહાય વિતરણમાં કોઈ અનિયમિતતા રહે નહીં.
કૃષિ વિભાગના અધિકારીઓએ જણાવ્યું છે કે દરેક તાલુકામાંથી ડિજિટલ નકશા તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યા છે જેમાં સ્પષ્ટ રીતે બતાવવામાં આવશે કે કયા વિસ્તારના ખેતરો સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત છે.
🔹 કુદરતી આફતો સામે ખેડૂત સુરક્ષા માટેના દીર્ધદ્રષ્ટિ કાર્યક્રમો
રાજ્ય સરકારના આયોજન વિભાગ મુજબ, આગામી સમયમાં આવા કમોસમી વરસાદ અને આફતો સામે ખેડૂતોને સુરક્ષિત રાખવા માટે વિશેષ “વેધર રેસિલિયન્ટ એગ્રિકલ્ચર સ્કીમ” અમલમાં લાવવામાં આવશે.
આ યોજનામાં —
-
સ્માર્ટ સિંચાઈ પદ્ધતિ,
-
માઇક્રો-ડ્રેનેજ સિસ્ટમ,
-
પાક વીમા કવરેજમાં વધારો,
-
તેમજ રિયલ ટાઇમ વેધર એલર્ટ સિસ્ટમ જેવા પગલાં લેવામાં આવશે.
🔹 નિષ્કર્ષ — ધરતીપુત્રો માટે સરકારની સંવેદના અને પ્રતિબદ્ધતા
કમોસમી વરસાદ જેવી કુદરતી આફતો સામે કોઈ માનવ શક્તિ રોકી શકતી નથી, પરંતુ આફત પછી સરકાર અને સમાજની સંવેદના જ સાચી શક્તિ સાબિત થાય છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે સમયસર પ્રતિસાદ આપીને ફરી એકવાર સાબિત કર્યું છે કે ગુજરાત સરકાર માત્ર પ્રશાસક નથી, પરંતુ દરેક ખેડૂતના દુઃખમાં સાથી છે.
અત્યારે તંત્ર પૂરજોશમાં મેદાનમાં છે, સર્વે કામગીરી પૂર્ણ થતાં જ રાહત પેકેજ જાહેર થશે અને ખેડૂતોને રાહતનો શ્વાસ મળશે.
