માત્ર ત્રણ દિવસમાં સિંગતેલ 30 રૂપિયા મોંઘું, એક ડબ્બાનો ભાવ 2550 સુધી પહોંચ્યો
કપાસ અને પામોલિન તેલના ભાવ સ્થિર — ગ્રાહકો અને વેપારીઓમાં ચિંતા**
દેશ-વિદેશના બજારોમાં ચોમાસાની પરિસ્થિતિ, આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોના ભાવમાં ઉતાર-ચઢાવ અને આયાત ખર્ચ વધતા ગુજરાત સહિત દેશના મોટા ભાગમાં ખાદ્યતેલના ભાવ ફરી એક વખત ઉંચાઈ તરફ દોડ્યા છે. ખાસ કરીને સિંગતેલ, જે ગુજરાતના રસોડામાં સૌથી વધુ વપરાતું તેલ માનવામાં આવે છે, તેના ભાવમાં સતત બીજા તબક્કાનો વધારો નોંધાયો છે.
બજારના વેપારીઓ અને તેલ મિલરો પાસેથી મળતી વિગતો અનુસાર માત્ર છેલ્લા ત્રણ દિવસમાં સિંગતેલના ભાવમાં સીધો 30 રૂપિયાનો વધારો નોંધાયો છે. જેના કારણે 15 કિલોના એક ડબ્બાનો દર હવે ₹2,550 સુધી પહોંચી ગયો છે. આ અચાનક વધારો સામાન્ય ગ્રાહકો સાથે વેપાર જગતમાં પણ ચિંતાનો માહોલ ઊભો કરી રહ્યો છે.
🔸 ભાવવધારો કેમ થયો? બજાર વિશ્લેષણ
સિંગતેલના ભાવમાં તેજીએ અનેક કારણો જવાબદાર છે. બજાર નિષ્ણાતો જણાવે છે કે—
1️⃣ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ભાવ મોંઘા થવા લાગ્યા
વિદેશી બજારમાં ખાદ્યતેલ ખાસ કરીને ગ્રાઉન્ડનટ અને એડિબલ બોયલ્ડ ઓઈલના ભાવમાં ઉછાળો નોંધાયો છે. ભારત સિંગતેલનું ઉત્પાદન કરે છે છતાં આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોની અસર અહીં જોવા મળે છે.
2️⃣ આયાત ખર્ચમાં વધારો
ડોલર વિરૂદ્ધ રૂપિયા નબળો પડતા આયાતી તેલ મોંઘું થવાનું સ્વાભાવિક છે. પરિહન ખર્ચ (ફ્રેઇટ રેટ) વધવાથી તેલનાં તમામ વર્ગો પર અસર જોવા મળી રહી છે.
3️⃣ શેંગદાણા પાકમાં મિશ્ર ચિત્ર
ગત સિઝનમાં શેંગદાણાના ઉત્પાદનનું પ્રમાણ સ્થળવાળા વિસ્તારમાં ઓછું આવ્યું હતું. કેટલાક વિસ્તારોમાં વરસાદ વધુ પડતા ગુણવત્તા પર અસર પડી. જેના કારણે તેલ મિલરોને કાચા માલની ખરીદી મોંઘી પડી રહી છે.
4️⃣ ચોમાસા પછી વધતી માંગ
હવામાન ઠંડું પડતા ઘરેલું વપરાશ વધે છે અને મીઠાઈ-નમકીન ઉદ્યોગોની માંગ પણ વધી જાય છે. માંગ વધે તો ભાવ ઊપર જાય છે.
🔸 સિંગતેલ 30 રૂપિયા મોંઘું – ગ્રાહકો પર શું અસર?
છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં જોવામાં આવે તો સિંગતેલમાં કુલ મળીને ₹70–80 જેટલો વધારો નોંધાઈ ચૂક્યો છે. સામાન્ય મધ્યમવર્ગીય પરિવારો માટે આ વધારો સીધી રીતે માસિક બજેટ પર અસર કરતા જોવા મળી રહ્યો છે.
ઘણા લોકો હવે સિંગતેલને બદલે સસ્તા વિકલ્પો જેમ કે પામોલિન, સોયાબીન અથવા મિશ્ર તેલ તરફ વળવા મજબૂર થઈ રહ્યા છે.
🔸 વેપારીઓમાં પણ ઉહાપોહ – મીઠાઈ, નમકીન ઉદ્યોગો પર અસર
સિંગતેલના ભાવ વધવાથી માત્ર ઘરેલું વપરાશ જ નહીં, પણ નાના-મોટા ઉદ્યોગોને પણ અસર થાય છે—
-
મીઠાઈ ઉદ્યોગ
-
નમકીન ઉત્પાદન એકમો
-
હોટલ-રસોઈગૃહો
-
તળેલા નાસ્તા બનાવતી મશીનો
આ તમામ ક્ષેત્રો સિંગતેલ અથવા વધુ ગુણવત્તાવાળા તેલનો ઉપયોગ કરે છે. ભાવ વધતા ઉત્પાદન ખર્ચ વધે છે, જેના કારણે બજારમાં તળેલા નાસ્તાના ભાવ પણ વધવાની શકયતા છે.
🔸 બીજી તરફ—કપાસતેલ અને પામોલિનમાં સ્થિરતા
જ્યારે સિંગતેલમાં 30 રૂપિયાનો વધારો નોંધાયો છે, ત્યારે કપાસતેલ અને પામોલિનના ભાવ છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી સ્થિર છે.
✔ કપાસતેલ
કપાસતેલનું ઉત્પાદન ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર અને મધ્યપ્રદેશમાં સારી સ્થિતિમાં છે. સપ્લાય સરળ હોવાથી ભાવમાં ખાસ મોટો ફેરફાર જોવા નથી મળ્યો.
✔ પામોલિન
મલેશિયા-ઇન્ડોનેશિયા માર્કેટમાં પામ તેલના ભાવ સ્થિર હોવાથી ભારતમાં આયાતી પામોલિનના ભાવ પણ સ્થિર છે.
ઘરેલું બજારમાં પામોલિનનું વપરાશ વધુ હોવાથી અસર મર્યાદિત છે.
બજારના એક નિષ્ણાતે જણાવ્યું:
“જો પામોલિન સ્થિર ન હોત, તો બજારમાં ખાદ્યતેલની મોંઘવારી વધુ ગંભીર બની જાત.”
🔸 આવનારા દિવસોમાં ભાવ વધુ વધશે?
નિષ્ણાતો મિશ્ર અભિપ્રાય આપે છે.
-
જો આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ભાવ વધે તો તેલ વધુ મોંઘું થઈ શકે.
-
જો શેંગદાણાનું નવું ઉત્પાદન બજારમાં પુરતું આવે તો ભાવ સ્થિર થઈ શકે.
-
પામોલિન અને સોયા જેવી તેલની સ્થિરતા બજારને સંતુલિત રાખી શકે.
મોટા ભાગના વેપારીઓનું માનવું છે કે ડિસેમ્બર–જન્યુઆરી દરમ્યાન ભાવ વધુ 20–25 રૂપિયા વધી શકે છે.
🔸 લોકો શું કરે ત્યારે બચત થઇ શકે? – નિષ્ણાતોની સલાહ
ભાવવધારા વચ્ચે ગ્રાહકોને બજેટ સાચવવા નિષ્ણાતો નીચેના સૂચનો આપે છે:
📌 મિશ્ર તેલનો ઉપયોગ કરો
સિંગતેલ + પામોલિન અથવા સોયા મિશ્રણ સ્વાસ્થ્ય અને ખર્ચ બંને માટે સારું.
📌 નાના પ્રમાણમાં ખરીદી કરવા કરતાં એક વખત મોટા પ્રમાણમાં ખરીદી સસ્તી પડે
ડબ્બામાં ખરીદો તો પ્રતિ કિલો કિંમત ઓછી.
📌 ઘરેલું ઉપાયોથી તેલ ઓછું વાપરવાનું શીખો
રસોઈમાં એરફ્રાયર અથવા સ્ટીમ વિકલ્પ વધારવા.
📌 બ્રાન્ડેડ કરતાં સ્થાનિક મિલોના તાજા તેલ સસ્તું પડે
વેપારીઓ શું કહે છે?
વેપારીઓનું કહેવું છે કે બજારમાં હાલ તંગી નહીં પરંતુ અસ્થિરતા છે.
મોટા વેપારીએ કહ્યું:
“સરકારે જો સમયસર આયાત ડ્યૂટીમાં રાહત આપે અથવા સ્ટોકમાં દખલ કરે તો ભાવ સ્થિર થઈ શકે.”
કેટલાક વેપારીઓનું માનવું છે કે—
-
શેંગદાણા તોડાઈ બજારમાં પુરતું આવ્યું છે
-
સ્ટોક વધે તો 10–15 દિવસમાં ભાવ સ્થિર થવાની શકયતા
સિંગતેલનો ભાવવધારો સામાન્ય લોકોને સૌથી વધુ અસરકારક
સિંગતેલનો ભાવ 2550 રૂપિયા પ્રતિ ડબ્બા થઈ જતાં સામાન્ય ઘરેલું બજેટ પર ભારે અસર થવાની છે.
કપાસ અને પામોલિનના ભાવ સ્થિર છે એટલે બજારમાં સંપૂર્ણ મોંઘવારીનો દબાણ હળવો છે, પણ સિંગતેલના ભાવમાં સતત ઉછાળો લોકોની ચિંતા વધારી રહ્યો છે.
આગામી દિવસોમાં બજાર કેવી રીતે વર્તે છે તે શેંગદાણા સ્ટોક, આંતરરાષ્ટ્રીય ભાવ, આયાત ખર્ચ અને સરકારની નીતિઓ પર આધાર રાખશે.
