ખેડૂતોના દિલમાં નવી આશા…
ગુજરાત રાજ્યમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી ખેતી ખર્ચ વધી રહ્યો છે, ઉત્પાદન પર અસર પડી રહી છે અને બજારમાં કિંમતોમાં ભારે ચઢાવ-ઉતાર જોવા મળી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં રાજ્યના લાખો ખેડૂતો સરકાર તરફ આશાભરી નજરે જોઈ રહ્યા હતા કે ક્યારે ટેકાના ભાવે પાક ખરીદીની જાહેરાત થશે અને ખેડૂતોને પોતાની મહેનતનો યોગ્ય ભાવ મળશે.
આ વચ્ચે રાજ્યના કૃષિમંત્રી જીતુ વાઘાણીએ એક મોટું નિવેદન કરતા જણાવ્યું કે “રાજ્ય સરકાર સોમવારથી ખેડૂતો પાસેથી ડાંગરની ટેકાના ભાવે ખરીદી શરૂ કરશે.” આ જાહેરાતે ખેડૂતોના ચહેરા પર લાંબા સમય પછી સ્મિત અને આશાની ઉજાસ ફેલાવી છે.
ટેકાના ભાવે ડાંગર ખરીદી: 1 લાખથી વધુ અરજીઓ પહેલેથી જ
જીતુ વાઘાણીએ આપેલી માહિતી મુજબ રાજ્યમાં ટેકાના ભાવે ડાંગરની ખરીદી માટે ખેડૂતોનો ભારે પ્રતિસાદ મળ્યો છે. અત્યાર સુધીમાં 1 લાખથી વધુ ખેડૂતોએ ઓનલાઈન પોર્ટલ પર અરજી કરી દીધી છે.
ખેડૂતોની આટલી વિશાળ સંખ્યામાં અરજીઓ એ પણ દર્શાવે છે કે ખેડૂતોને બજારમાં યોગ્ય ભાવ મળતો નથી અને તેઓ સરકારની MSP વ્યવસ્થામાં સંપૂર્ણ વિશ્વાસ રાખે છે.
ખેતઉત્પાદનમાં MSPનું મહત્વ
-
MSP એટલે કે Mininum Support Price ખેડૂતોની આવકને સુરક્ષિત કરવા માટે બનાવેલી યોજના છે.
-
ડાંગર (પેડી) ખરીદી માટે MSP દર વર્ષે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નક્કી કરાય છે.
-
MSP પર ખરીદી થવાથી ખેડૂતોને બજારના જોખમમાંથી રાહત મળે છે.
આ વર્ષે MSP પર ખરીદી શરૂ થતાં ખેડૂતોને મોટી રાહત મળશે એવું કૃષિમંત્રી વાઘાણીનું કહેવું છે.
ખરીદી પહેલેથી જ શરૂ: 5 કરોડનું ચુકવણું પણ થઈ ગયું
રાજ્ય સરકારના દાવા મુજબ ખેડૂતો પાસેથી ડાંગરની ખરીદી મોટા પ્રમાણમાં શરૂ થઈ ગઈ છે. અત્યાર સુધીમાં 5 કરોડ જેટલી રકમનું ચુકવણું ખેડૂતોને કરી દેવામાં આવ્યું છે — જે સરકારની ખરીદી પ્રક્રિયા ઝડપી રીતે આગળ વધી રહી હોવાનો સંકેત આપે છે.
ખેડૂતોના જણાવ્યા મુજબ—
-
આ વર્ષે વરસાદની અનિશ્ચિતતા,
-
ડીઝલના સતત વધી રહેલા ભાવ,
-
ખાતરની અછત,
-
મજૂરીના ખર્ચમાં વધારો
આ બધાને કારણે ખેડૂતો પર ભાર વધી ગયો છે.
ટેકાના ભાવે ખરીદીથી ખેડૂતોને સીધી આર્થિક મદદ મળશે.
સોયાબીન ખરીદી અંગે સરકારની સ્પષ્ટતા
વાઘાણીએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે ડાંગર સાથે સોયાબીનની ખરીદીનો પ્રોસેસ પણ શરૂ થઈ ગયો છે.
-
અત્યાર સુધીમાં 15,000 અરજીઓ મળી આવી છે.
-
જેમાંથી 415 ખેડૂતો પાસેથી ખરીદી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.
સોયાબીન ઉત્પાદકો માટે પણ MSP ખરીદી એક મોટી રાહત માનવામાં આવે છે.
મોટા વિકાસ બાદ પણ લોકો તાળી નથી પાડતા — મંત્રীর કટાક્ષ
રાજકોટના એક કાર્યક્રમમાં કૃષિમંત્રી જીતુ વાઘાણીએ એક રસપ્રદ ટિપ્પણી કરી:
“મેયર સાહેબે 545 કરોડના કામોની જાહેરાત કરી, છતાં કોઈના પેટનું પાણી પણ ન હલ્યું. એકসময় ગામડામાં 50,000ની ગ્રાન્ટ મંજૂર થાય તો ઢોલ વાગતા… આજે 545 કરોડની જાહેરાત થાય તો પણ તાળીઓ નથી પડતી.”
લોકો તાળી કેમ નથી પાડતા?
જીતુ વાઘાણીનું કહેવું છે કે—
-
સરકાર દ્વારા છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં વિકાસનું સેચ્યુરેશન એટલું વધી ગયું છે કે
-
હવે લોકોને 500-600 કરોડની જાહેરાત સામાન્ય લાગી રહી છે.
-
રાજ્યમાં રસ્તા, પાણી, વિજળી, સિંચાઈ, સ્વચ્છતા, શહેરી સુવિધાઓ વગેરેમાં મોટા ફેરફાર થયા છે.
-
તેથી મોટી રકમોના કામો પ્રત્યે હવે લોકો ચોંકતા નથી.
આ નિવેદન રાજકીય વર્તુળોમાં પણ ચર્ચાનો વિષય બન્યું છે.
રાજકોટની પાણી સમસ્યા: इतिहासથી આજ સુધીનો સફર
રાજકોટ શહેર વર્ષો સુધી પાણી સંકટ માટે જાણીતું રહ્યું છે. એકસમયે તો પરિસ્થિતિ એટલી ગંભીર હતી કે—
પાણીની ટ્રેનો રાજકોટમાં મોકલવાની ફરજ પડી હતી.
કૃષિમંત્રી જીતુ વાઘાણીએ આ પ્રસંગને યાદ કરતા કહ્યું:
“આજે લોકો ભૂલી ગયા છે કે ક્યારેક રાજકોટ પાણી માટે કેટલી મુશ્કેલીઓ ભોગવી ચૂક્યું છે. આજે પાણીની થાળી સુધી સરળતાથી પહોંચાડવાનું શ્રેય ‘સૌની’ જેવી ઐતિહાસિક યોજનાને જાય છે.”
સૌની યોજના: નરેન્દ્ર મોદીની દૂરંદેશી
2012માં તે સમયના મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા સૌરાષ્ટ્રને જીવનદાન સમાન સૌની યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી.
સૌની એટલે: Saurashtra Narmada Avtaran Irrigation
આ યોજનાથી નર્મદાનું પાણી સૌરાષ્ટ્રના 100થી વધુ ડેમોમાં પહોંચાડવામાં આવ્યું.
યોજનાના લાભો—
-
હજારો હેક્ટર જમીન સિંચાઈ હેઠળ આવી
-
રાજકોટ સહિત અનેક શહેરોમાં પીવાનું પાણી સરળ થયું
-
કૃષિ ઉત્પાદનામાં મોટી વૃદ્ધિ
-
પાણીના આધારે ચાલતા ઉદ્યોગોમાં વધારો
જીતુ વાઘાણીએ જણાવ્યું કે આજે લોકો પાણી સંકટ ભૂલી ગયા છે કારણ કે સૌની યોજનાએ સૌરાષ્ટ્રનો ચહેરો જ બદલી નાખ્યો છે.
2 લાખ અરજદારોમાંથી 1 લાખનું કામ પૂર્ણ — ગુજરાત સરકારનો દાવો
રાજકોટ જિલ્લા ઉપરાંત સમગ્ર સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાં મોટા પ્રમાણમાં ખેડૂતો ડાંગર ખરીદી માટે અરજી કરી રહ્યા છે.
-
રાજકોટ શહેર અને જિલ્લામાં કુલ 2 લાખ જેટલા અરજદારો
-
જેમાંથી 1 લાખ અરજીઓનું કામ પૂર્ણ
માત્ર આ આંકડા જ દર્શાવે છે કે સરકાર આ પ્રક્રિયા પર ખાસ ધ્યાન આપી રહી છે.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના હસ્તે કોફીટેબલ બુકનું વિમોચન પણ થયું — જે સરકારના કૃષિ વિકાસના દાવાઓને રજૂ કરે છે.
ટેકાના ભાવે ખરીદી: ખેડૂતો માટે કેટલી ફાયદાકારક?
1. બજાર ભાવ કરતાં MSP ઊંચો રહે છે
ખેડૂતોએ ઘણી વખત બજારમાં 1100–1200 રૂપિયા મળે છે જ્યારે MSP લગભગ 2200–2300 રૂપિયા હોય છે.
2. મધ્યસ્થીઓનો અંત
સરકારી મંડળો દ્વારા સીધી ખરીદી થવાથી middlemenની લૂંટ અટકે છે.
3. સમયસર ચુકવણી
સરકારી ચુકવણીઓ DBT મારફતે સીધું ખાતામાં જમા થાય છે.
4. પાક વાવેતરમાં સ્થિરતા
ખેડૂતોએ ખાતરી સાથે પાક વાવેતર કરી શકે છે કારણ કે ભાવને લગતું જોખમ ઘટે છે.
ખેડૂતોની પ્રતિક્રિયા — અંતરમાં સંતોષ પણ કેટલીક ફરિયાદો પણ
ફાયદા અંગે ખેડૂતો કહે છે—
-
“વર્ષો પછી સાચે MSP પર વેતરણ મળતું જોયું.”
-
“સરકારએ ઝડપી ખરીદી શરૂ કરવી એ સ્વાગત યોગ્ય છે.”
-
“5 કરોડનું ચુકવણું થઈ ગયું એ મોટી વાત છે.”
તેમ છતાં કેટલીક સમસ્યાઓ યથાવત—
-
કેટલીક સેન્ટરોમાં લાંબી કતાર
-
વેરિફિકેશનમાં ભૂલો
-
બારકોડમાં ટેક્નિકલ પ્રોબ્લેમ
-
તોલકાંટા પર વિવાદ
-
પરિવહન ભાડાનું ભારણ
પરંતુ કુલ મિલ્લીને ખેડૂતો સરકારના નિર્ણયથી ખુશ છે.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
કૃષિ વિશ્લેષકો મુજબ:
-
MSP પર ખરીદીના કારણે બજારમાં ભાવમાં સ્થિરતા આવશે
-
વેપારીઓ દ્વારા મોટા પ્રમાણમાં ભાવ દબાણ ઓછું પડશે
-
ખેડૂતોની આવક વધશે
-
રુરલ ઈકોનોમીને મોટા પ્રમાણમાં બૂસ્ટ મળશે
નિષ્કર્ષ — ખેડૂતો માટે ખરેખર આશાજનક દિવસોની શરૂઆત?
ટેકાના ભાવે ખરીદી શરૂ થવાની જાહેરાત ખરેખર રાજ્યના ખેડૂતો માટે મોટી રાહત છે.
જીતુ વાઘાણીના નિવેદનો, સૌની યોજનાની યાદ, અને રાજ્યના વિકાસ અંગેની ચર્ચાઓ સાથે આ આખી જાહેરાત રાજકીય અને આર્થિક બંને રીતે મહત્વપૂર્ણ બની છે.
ખરેખર આશાજનક લાગતું છે કે—
-
સરકાર ઝડપે ખરીદી કરી રહી છે
-
ચુકવણીઓ સમયસર થઈ રહી છે
-
ખેડૂતોને યોગ્ય ભાવ મળી રહ્યો છે
-
મોટી સંખ્યામાં અરજીઓનો અભૂતપૂર્વ પ્રતિસાદ મળી રહ્યો છે
આ સીઝન ગુજરાતના ખેડૂતો માટે એક નવી શરૂઆત બની શકે છે.
