નવરાત્રિ મહોત્સવની ગણતરીના દિવસો બાકી છે ત્યારે મહારાષ્ટ્રમાં ગરબા પંડાલોમાં પ્રવેશને લઈને ભારે વિવાદ ઊભો થયો છે. વિશ્વ હિંદૂ પરિષદ (VHP)એ ખુલ્લેઆમ જાહેરાત કરી છે કે ગરબા પંડાલોમાં ફક્ત હિંદૂઓને જ એન્ટ્રી આપવામાં આવશે, અને કોઈપણ મુસ્લિમ વ્યક્તિ કે અન્ય ધર્મના લોકો ગરબા રમવા માટે પ્રવેશ ન મેળવી શકે. આ નિવેદન પછી રાજ્યના રાજકારણમાં ભારે તોફાન મચ્યું છે.
અજિત પવારના નેતૃત્વવાળા રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (NCP)ના જૂથે આ મુદ્દે વાંધો ઉઠાવ્યો છે અને કહ્યું છે કે ધાર્મિક કાર્યક્રમોને લઈને કોઈને પણ હેરાન કરવું યોગ્ય નથી. પૂર્વ સાંસદ અને પાર્ટીના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા આનંદ પરાંજપેએ નિવેદન આપતા કહ્યું કે “અनेक મુસ્લિમોના તહેવારો હોય છે જેમાં હિંદૂઓ સામેલ થાય છે, ત્યારે કોઈ હિંદૂને પોતાની ઓળખ બતાવવાની ફરજ પડતી નથી. તેમ જ નવરાત્રિના તહેવારમાં કોઈને ધર્મના નામે બહાર કાઢવું એ ભારતની પરંપરા અને બંધારણીય મૂલ્યોને ખંડિત કરે છે.”
🛑 VHPનું કડક નિવેદન : ફક્ત હિંદૂઓને જ એન્ટ્રી
21 સપ્ટેમ્બરે વિશ્વ હિંદૂ પરિષદના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા શ્રીરાજ નાયરે જાહેર કર્યું કે ગરબા ફક્ત નૃત્ય નથી, પરંતુ દેવીની ઉપાસનાનું એક સ્વરૂપ છે. તેમણે દલીલ કરી કે મુસ્લિમ સમાજ મૂર્તિપૂજા માનતો નથી, તેથી તેમને આવી ધાર્મિક પરંપરામાં સામેલ થવાની પરવાનગી ન હોવી જોઈએ.
VHPના સૂચન અનુસાર :
-
દરેક પંડાલમાં એન્ટ્રી ગેટ પર આધાર કાર્ડ/આઇડી કાર્ડ ચેક કરવામાં આવશે.
-
જે લોકોને પ્રવેશ આપવામાં આવે તેમને તિલક કરવામાં આવશે અને પૂજા કરાવીને જ એન્ટ્રી આપવામાં આવશે.
-
બજરંગ દળ અને VHPના કાર્યકરો મેદાનમાં હાજર રહી દેખરેખ રાખશે.
આ ઘોષણા બાદ સોશિયલ મીડિયા અને રાજકીય મંચો પર ભારે ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ.
🗣️ અજિત પવાર જૂથનો વિરોધ : “ધાર્મિક રંગ આપવો યોગ્ય નથી”
અજિત પવાર જૂથના પ્રવક્તા આનંદ પરાંજપેના જણાવ્યા મુજબ, નવરાત્રિના પાવન પ્રસંગે મહિલાઓ સહિતના તમામ ખેલૈયાઓને સુરક્ષિત વાતાવરણ પૂરૂં કરવું એ મુખ્ય જવાબદારી છે. પરંતુ, ધાર્મિક આધાર પર ભેદભાવ કરીને એન્ટ્રી આપવી કે અટકાવવી એ અયોગ્ય છે.
તેમણે સ્પષ્ટ કહ્યું :
“ભારત એક સહિષ્ણુ દેશ છે. અહીં હિંદૂ, મુસ્લિમ, સીખ, ખ્રિસ્તી – બધા સાથે મળીને તહેવારો ઉજવે છે. મુસ્લિમોના ઈદ, મોહર્રમ, બકરી ઈદ જેવા તહેવારોમાં હિંદૂઓ સહર્ષ ભાગ લે છે. ત્યારે તેમને ધર્મની ઓળખ આપી પ્રવેશ મળતો નથી. તો પછી ગરબામાં આટલી કડકાઈ શા માટે?”
પરાંજપેનો દાવો છે કે લૉ એન્ડ ઑર્ડર જળવાઈ રહે તે માટે પોલીસ તંત્ર પૂરતી જવાબદારી નિભાવશે, પરંતુ કોઈને ધાર્મિક કારણસર ગરબા રમતાં અટકાવવું એ ભારતની સાંસ્કૃતિક એકતાને નુકસાન પહોંચાડે છે.
⚖️ કાયદો અને વ્યવસ્થા : સરકારનો સ્ટૅન્ડ
મહારાષ્ટ્ર સરકાર આ મુદ્દે સતત ચર્ચા હેઠળ છે. અજિત પવાર જૂથે ભાર મૂક્યો કે અંતિમ નિર્ણય સરકાર અને પોલીસ તંત્ર લેશે. જો કોઈ અશાંતિ કે લૉ એન્ડ ઑર્ડરની સમસ્યા ઉભી થાય તો પોલીસ ચોક્કસ રીતે હસ્તક્ષેપ કરશે.
મુંબઈ પોલીસ અને મહારાષ્ટ્ર પોલીસ બંનેએ સૂચના આપી છે કે દરેક પંડાલ માટે ઑર્ગેનાઇઝર્સે પૂર્વ મંજૂરી લેવી પડશે. કાર્યક્રમ દરમ્યાન સુરક્ષા કડક રહેશે, જેથી કોઈ અનિચ્છનીય ઘટના ન બને.
🏛️ રાજકીય પ્રતિસાદ : કોંગ્રેસ, BJP અને અન્ય પક્ષો
આ મુદ્દે અન્ય રાજકીય પક્ષો પણ મેદાનમાં ઉતરી ગયા છે.
-
કૉન્ગ્રેસના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન વિજય વડેટ્ટીવારે કડક પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું :
“VHPનું નિવેદન સમાજમાં આગ લગાડવા જેવું છે. આ સંસ્થા ધર્મના આધારે લોકોને વહેંચીને રાજકીય ફાયદો મેળવવા માગે છે. ‘અનેકતામાં એકતા’ એ ભારતની ઓળખ છે, પરંતુ આવા વલણોથી દેશના મૂળભૂત મૂલ્યો હલી જશે.”
-
BJPના નેતા અને પ્રધાન ચંદ્રકાંત બાવનકુળેએ અલગ જ અભિપ્રાય આપ્યો. તેમણે કહ્યું કે ઑર્ગેનાઇઝર પાસે આ અધિકાર છે કે તેઓ કોને પ્રવેશ આપે અને કોને નહીં. પરંતુ, તેઓ પાસે પોલીસની પરવાનગી હોવી આવશ્યક છે.
આ રીતે, એક જ મુદ્દે રાજકીય પક્ષો વચ્ચે જુદા જુદા મત પ્રગટ થયા છે.
🕉️ ગરબાની ધાર્મિક મહત્તા
વિશ્વ હિંદૂ પરિષદના દાવા મુજબ, ગરબા માત્ર ડાન્સ નથી. એ દેવી દુર્ગાની ઉપાસના છે, જ્યાં ખેલૈયા માતાજીની આરાધના કરે છે. તેઓ માને છે કે જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ મૂર્તિપૂજા નથી માનતી, ત્યારે એનો ગરબામાં સામેલ થવો એ ધાર્મિક વિધિની ભાવનાને નુકસાન કરે છે.
VHPએ ગરબાને માત્ર મનોરંજન ગણાવતી માન્યતાઓને ખોટી ઠરાવી, એને ભક્તિપૂર્ણ અનુષ્ઠાન ગણાવ્યું છે.
🤝 એકતા વિરુદ્ધ વિભાજન : સામાજિક અસર
સમાજશાસ્ત્રીઓના મતે, આ વિવાદ માત્ર રાજકીય નથી પરંતુ સામાજિક માળખાને પણ અસર કરે છે.
-
એક બાજુ, ભારતની પરંપરા એ રહી છે કે હિંદૂ-મુસ્લિમ તહેવારોમાં પરસ્પર સહભાગીતા થાય છે.
-
બીજી બાજુ, જો આવા પ્રસંગોને ધાર્મિક આધાર પર વિભાજિત કરવામાં આવશે તો સમાજમાં તણાવ વધવાની શક્યતા છે.
મહિલાઓના સંગઠનોએ પણ આ મુદ્દે અવાજ ઉઠાવ્યો છે કે સુરક્ષાનો પ્રશ્ન મહત્વનો છે, પરંતુ તેની આડમાં કોઈ પણ સમુદાયને નિશાન બનાવવું યોગ્ય નથી.
📜 ઐતિહાસિક પરિસ્થિતિ
ગરબા ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં સદીઓથી ઉજવાતો પરંપરાગત તહેવાર છે. ગામડાઓથી લઈને મહાનગરો સુધી, દરેક સમાજના લોકો નવરાત્રિમાં ભાગ લે છે.
ઈતિહાસકારોના મતે, ઘણા દાયકાઓથી મુસ્લિમો પણ ગરબા અને દાંડીયામાં ભાગ લેતા આવ્યા છે. સંગીતકારો, વાદકો, અને કલાકારોમાં અનેક મુસ્લિમો મહત્વનો ફાળો આપે છે. આવી સ્થિતિમાં તેમને ગરબાથી અલગ પાડવાનો પ્રયાસ ભારતીય સંસ્કૃતિના સમન્વયવાદી સ્વરૂપને ખંડિત કરે છે.
🌐 સોશિયલ મીડિયા પર ચર્ચા
સોશિયલ મીડિયા પર આ મુદ્દે ભારે ચર્ચા ચાલી રહી છે.
-
કેટલાક યુઝર્સ VHPના સ્ટૅન્ડને સમર્થન આપે છે અને કહે છે કે ધાર્મિક પરંપરાનું સંરક્ષણ કરવું જરૂરી છે.
-
અન્ય યુઝર્સે આને “અન્યાયી અને અસહિષ્ણુ” કહીને વિરોધ કર્યો છે.
#LetMuslimsPlayGarba અને #SaveGarba જેવા હૅશટૅગ્સ ટ્વિટર (X) પર ટ્રેન્ડ થયા.
🔮 આગળનો માર્ગ
રાજકીય નિષ્ણાતો કહે છે કે આ મુદ્દો નવરાત્રિના આગલા દિવસોમાં વધુ ઉગ્ર બનશે. રાજ્ય સરકાર, ખાસ કરીને અજિત પવાર જૂથ, શરદ પવાર જૂથ, કોંગ્રેસ અને BJP – બધા જ પોતાની રાજકીય સગવડ મુજબ નિવેદનો આપશે.
પ્રશ્ન એ છે કે :
-
શું ગરબા પંડાલોમાં ખરેખર આઈડી ચેકિંગ અને તિલકની વ્યવસ્થા થશે?
-
શું મુસ્લિમ ખેલૈયાઓને બહાર રાખવામાં આવશે?
-
કે પછી સરકાર કોઈ મધ્યમ માર્ગ શોધશે?
✍️ અંતિમ શબ્દ
ગરબાનો તહેવાર મૂળભૂત રીતે આનંદ, ભક્તિ અને એકતાનો પ્રતીક છે. પરંતુ મહારાષ્ટ્રમાં ઊભેલો આ વિવાદ બતાવે છે કે ધાર્મિક પ્રસંગો પણ રાજકીય ફાયદા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે.
અજિત પવાર જૂથે જે રીતે કહ્યું, “મુસ્લિમ તહેવારોમાં હિંદૂઓ સામેલ થાય છે, ત્યારે કોઈ ચકાસણી થતી નથી, તો પછી ગરબામાં શા માટે?” – એ પ્રશ્ન આજની પરિસ્થિતિમાં ખૂબ જ પ્રાસંગિક છે.
સમય જ બતાવશે કે આ મુદ્દે સરકાર અને સમાજ કઈ દિશામાં આગળ વધે છે. પરંતુ એક વાત સ્પષ્ટ છે : નવરાત્રિની પાવન ઉજવણીમાં વિવાદ અને વિભાજનનો રંગ ચઢાવવો એ ભારતની ‘એકતા માં અનેકતા’ની પરંપરાને પડકારવા જેવું છે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
