ગુજરાતનું ગિર વન દેશનું એવું એકમાત્ર વસવાટ કરો તેટલું જંગલ છે, જ્યાં આજે પણ એશિયાટિક સિંહો પોતાનું વતન માને છે. ગુજરાત માટે ગીર માત્ર જંગલ નથી, તે ગૌરવ છે. એ એક આગવી ઓળખ છે — ‘સાવજની ભૂમિ’. ત્યારે અહીં રહેતા દરેક સિંહ સાથે લોકોનું એક ભાવનાત્મક જોડાણ બનતું જાય છે.
સિંહપ્રેમીઓ માટે આજે એક દુ:ખદ સમાચાર સામે આવ્યા છે. ગીરના પ્રસિદ્ધ અને લોકોમાં પ્રિય બનેલા ‘જય’ અને ‘વિરૂ’ નામના બે સિંહો વચ્ચેની પ્રેમાળ અને સંગઠિત જોડી હવે ભૂતકાળ બની ગઈ છે.
વિરૂએ લીધા અંતિમ શ્વાસ, સાવજ સંરક્ષણના મંચ પર લાગ્યું ભારે આઘાત
આજે વહેલી સવારે લગભગ 3:30 વાગ્યે ‘વિરૂ’એ અંતિમ શ્વાસ લીધા. તે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ગંભીર રીતે બીમાર હતો અને સારવાર હેઠળ હતો. તે અને જય બન્ને અન્ય પુરૂષ સિંહો સાથેના તીવ્ર સંઘર્ષ બાદ ઘાયલ થયા હતા. લડાઈ ગીરના કડક વનજીવનની એક સામાન્ય ઘટના હોય શકે છે, પરંતુ આ વખતે નુકસાન ઘણું મોટું હતું — એક પ્રખ્યાત અને ઘનિષ્ઠ સાથ છોડ્યો.
સારવારના તમામ પ્રયાસ નિષ્ફળ ગયાં
વિરૂને બચાવવા માટે સમગ્ર વનવિભાગ, પશુચિકિત્સકો, અને જામનગરના વનતારા રેસ્ક્યૂ સેન્ટરની ટીમે તમામ પ્રયાસો હાથ ધર્યા. ડૉ. મોહન રામના માર્ગદર્શન હેઠળ સતત સારવાર ચાલી. જામનગરથી આવેલા વનતારા સેન્ટરના નિષ્ણાતોએ ગિર ખાતે બે દિવસ સુધી રહીને વ્હાલા વિરૂને જીવિત રાખવાનો બધો જ પ્રયાસ કર્યો.
તબીબી વ્યવસ્થાઓ, ઔષધિઓ, નિષ્ણાતોની દેખરેખ છતાં વિરૂના શારીરિક અવયવો કામ કરવાનું બંધ કરતા ગયા. આજે સવારે તે શાંત થઈ ગયું — તે પણ એ જ ધરતી પર જ્યાં તે ગર્વભેર ગર્જન કરતાં ફરતું હતું.
‘જય’ જીવિત છે, પણ એકલતાની સાથે
વિરૂના અવસાનથી તેનો સાથી ‘જય’ હવે એકલો રહી ગયો છે. જયની હાલત હાલ સ્થિર જણાવાઈ છે અને તેમાં સુધારો નોંધાયો છે. જો કે, વનવિભાગના અધિકારીઓએ કહ્યું કે સાઇકોલોજિકલ અસર તરીકે વિરૂના ગુમાવાથી જયના વર્તનમાં પરિવર્તન આવી શકે છે. સાથસંગી ગુમાવવાનો શોક ફક્ત માનવજાતમાં જ નથી, પશુઓમાં પણ તે ભાવના હોતી છે — ખાસ કરીને સિંહોમાં જેમનું સામૂહિક જીવન હોય છે.
લોકપ્રિયતા અને વૈભવભર્યું જીવન
જય અને વિરૂ માત્ર સિંહ નહતા — તેઓ ‘સાવજ સેલિબ્રિટી’ હતા. ઘણા સમયથી તેઓ ગીરના વિવિધ બ્લોકમાં સાથે જોવાતા. તેમની ગતિશીલતા, સંગઠિત ચાલ, અને શિકારની ક્ષમતા માટે તેઓ વિશેષ ઓળખાતા. જય-વિરૂની જોડીએ ઘણી વખત પારિવારિક જૂથોને એકસાથે રાખ્યા હતા.
વિશ્વભરના વન્યજીવ ફોટોગ્રાફર્સ માટે જય અને વિરૂ ફેવરિટ સબજેક્ટ હતા. ઘણા પ્રવાસીઓ પણ તેમનો ફોટો લાવવાનો ભાગ્ય માનતા. તેમને મળવા માટે ખાસ ટુરિસ્ટ તેમના ટ્રેકિંગ રૂટ ફોલો કરતા. તેઓ ગીરની ખ્યાતિ વધારતા એક જીવંત ચિહ્ન હતા.
વડાપ્રધાન મોદીની મુલાકાત અને ઐતિહાસિક સ્મૃતિ
વિશ્વભરમાં ગુજરાતના ગિરની જાણતામાં વધારો થવામાં વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના યોગદાનને નકારી શકાય નહીં. તેમના મુખ્યમંત્રીપદના સમયથી ગિર અને સાવજ તેમના હ્રદયને અતિપ્રિય વિષય રહ્યા છે. તેમણે તેમની છેલ્લી ગિર મુલાકાત દરમિયાન પણ જય અને વિરૂને પોતાના હસ્તે જોઈને પ્રશંસા કરી હતી. એ તસવીરો આજે પણ સોશિયલ મીડિયા પર છવાયેલી છે.
વિરૂના અવસાનથી વડાપ્રધાન મોદીની એ મુલાકાત હવે વધુ યાદગાર બની ગઈ છે. વિરૂને તેમના જીવનકાળમાં મળેલી માન્યતા અને મહત્વ એ સિદ્ધ કરે છે કે ગીરના પ્રાણી માત્ર જંગલમાં રહેલા પાંજરમાં બંધ નામ નથી, પણ ગુજરાતની સંસ્કૃતિનો એક અવિભાજ્ય ભાગ છે.
શોક અને પ્રતિસાદ
વિરૂના અવસાનની ખબર મળતાં જ વનવિભાગ, રાજ્યના વનપ્રેમી, રિસર્ચર્સ અને સામાન્ય નાગરિકોમાં શોકની લાગણી ફેલાઈ છે. રાજ્યસભા સાંસદ પરિમલ નથવાણીએ ખાસ ટ્વિટ કરી આ દુઃખદ ઘટનાને લઈ શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું:
“ગિરના બે પ્રખ્યાત સાવજ વચ્ચેની સુંદર જોડીએ આજે વિદાય લીધી છે. વિરૂ હવે અમારામાં નથી. જય હજુ લડી રહ્યો છે. હું શોકમાં છું અને સમગ્ર ગુજરાતના વન્યજીવનના પ્રેમીઓને આ ક્ષણ ખૂબ જ દાયમની લાગણી આપી ગઈ છે.”
કઈ રીતે હવે ગીર વિભાગ જયના યોગ્ય નિવાસ અને માનસિક સંભાળ માટે આગળ વધે છે, તે જોઈ શકાય તેવી બાબત રહેશે.
અંતિમ નિગમ
વિરૂના અવસાન સાથે માત્ર એક સિંહ ગુમાયો નથી — એક યુગ સમાપ્ત થયો છે. જય અને વિરૂ એ હમેશા માટે ગીરના ઈતિહાસમાં તેમના દાઝતા પગલાંછાપો છોડી ગયા છે. તેઓ સાવજ માત્ર નહતા, Gujarat’s wildlife legacyના જીવંત વારસદાર હતા.
મૃત્યુ અવશ્ય છે, પણ યાદગિરી અવિનાશી. વિરૂ હવે નથી પણ તેનું ઋણ, તેની ગર્જના અને ગીરની ધરતી પર તેની ચાલ હંમેશા માટે જીવંત રહેશે — સાવજના હૃદયમાં અને ગુજરાતની ઓળખમાં.
રિપોર્ટર જગદીશ આહિર
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
