ગાંધીનગરઃ ગુજરાતના ખેડૂતો માટે રાહ જોવાતી એક મોટી સારા સમાચાર સામે આવ્યા છે. રાજ્ય સરકાર દ્વારા ખરીફ સીઝન 2025 માટેના પાકોની ટેકાના ભાવે (Minimum Support Price – MSP) ખરીદીની પ્રક્રિયા આવતીકાલથી સત્તાવાર રીતે શરૂ થવા જઈ રહી છે. શરૂઆતમાં રાજ્યભરમાં કુલ 97 ખરીદી કેન્દ્રો પરથી ટેકાના ભાવે ખરીદીનો ઔપચારિક પ્રારંભ કરવામાં આવશે, જ્યારે સોમવારથી કુલ 300 કેન્દ્રો પરથી ખરીદીની વ્યવસ્થા કાર્યાન્વિત થશે.
આ સમગ્ર કામગીરીનો ઉદ્દેશ ખેડૂતોને બજારના ઉતાર-ચઢાવથી સુરક્ષિત રાખવાનો છે અને તેમની મહેનતના યોગ્ય ભાવની ખાતરી કરાવવાનો છે. ગુજરાતના કૃષિ વિભાગ, નાફેડ અને માર્કેટિંગ ફેડરેશનના સહયોગથી આ મહાયોજનાની સુવ્યવસ્થિત અમલવારી માટે તમામ તૈયારી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.
🌾 ટેકાના ભાવે ખરીદી એટલે શું?
ટેકાનો ભાવ એટલે કે “Minimum Support Price (MSP)” એ એવી સરકારી યોજના છે જેના હેઠળ ખેડૂતોને તેમના પાક માટે ઓછામાં ઓછો નક્કી કરેલો ભાવ મળવો જ જોઈએ. જો બજારમાં ભાવ તેની નીચે જાય, તો પણ સરકાર ખેડૂતો પાસેથી પાક ટેકાના ભાવે ખરીદે છે.
આ વ્યવસ્થાથી ખેડૂતોને ભાવની અનિશ્ચિતતાથી રક્ષણ મળે છે અને તેઓને સ્થિર આવકની ખાતરી મળે છે.
📍 પ્રથમ તબક્કામાં 97 કેન્દ્રો, બાદમાં કુલ 300 કેન્દ્રો કાર્યરત
ગુજરાતના તમામ જિલ્લાઓમાં રાજ્ય સરકારે જિલ્લા સહકારી માર્કેટિંગ યુનિયન અને નાફેડ સાથે મળીને ખરીદી કેન્દ્રો કાર્યરત કર્યા છે.
-
આવતીકાલથી શરૂ થનારા પ્રથમ તબક્કામાં 97 ખરીદી કેન્દ્રો પરથી ખરીદી થશે.
-
આ પ્રારંભિક તબક્કામાં રાજ્યના મુખ્ય ખેતી વિસ્તારવાળા જિલ્લાઓ — રાજકોટ, જામનગર, જુનાગઢ, ભાવનગર, અમરેલી, બનાસકાંઠા, મહેસાણા, સુરત, વડોદરા, અને પંચમહાલમાં મુખ્યત્વે કેન્દ્રો ખોલવામાં આવ્યા છે.
-
ત્યારબાદ સોમવારથી કુલ 300 કેન્દ્રો પર વ્યાપક રીતે ખરીદી પ્રક્રિયા શરૂ થશે, જેથી રાજ્યના દરેક ખેડૂતને પોતાના તાલુકા અથવા નજીકના વિસ્તારમાં સુવિધા મળી રહે.
કૃષિ ઉત્પાદનના મુખ્ય પાકો — તુવર, ચણા, ધાણા, રાયડો, તલ, મગફળી અને જવાર માટે ટેકાના ભાવે ખરીદી થશે.
📦 ખરીદી માટેના માપદંડ અને પ્રક્રિયા
દરેક ખેડૂતોને ટેકાના ભાવે પાક વેચવા માટે e-Khedut પોર્ટલ પર અગાઉથી નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત રાખવામાં આવી છે. નોંધાયેલા ખેડૂતોને એસએમએસ દ્વારા તેમના ખરીદી કેન્દ્ર, તારીખ અને સમયની માહિતી આપવામાં આવશે.
ખરીદી કેન્દ્ર પર લાવવામાં આવેલા પાકની ગુણવત્તા ચકાસણી પછી જ તેની ખરીદી થશે.
-
પાકના ભેજનું પ્રમાણ, શુદ્ધતા અને વજનની ચકાસણી બાદ ખેડૂતના ખાતામાં સીધો રકમ જમા કરવામાં આવશે.
-
સમગ્ર વ્યવસ્થા ડિજિટલ મોડમાં પારદર્શક રીતે હાથ ધરવામાં આવી રહી છે.
🎥 ખરીદી પ્રક્રિયા પર CCTV લાઇવ મોનિટરિંગ
આ વર્ષે પ્રથમ વખત રાજ્ય સરકારે દરેક ખરીદી કેન્દ્ર પર CCTV કવરેજ અને લાઇવ મોનિટરિંગ સિસ્ટમ શરૂ કરી છે.
-
દરેક કેન્દ્રની કામગીરી સીધી રાજ્ય નિયંત્રણ કક્ષેથી લાઇવ મોનિટર કરી શકાય તેવી વ્યવસ્થા બનાવવામાં આવી છે.
-
ખરીદી દરમ્યાન કોઈ અનિયમિતતા કે ભ્રષ્ટાચાર ન થાય તે માટે ઉચ્ચ અધિકારીઓ પણ અચાનક મુલાકાત લેશે.
કૃષિ પ્રધાનશ્રી રાઘવજી પટેલે જણાવ્યું કે,
“ખેડૂતના હિતને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે. દરેક દાણા ટેકાના ભાવે ખરીદવાનો અમારી સરકારનો સંકલ્પ છે. CCTV મોનિટરિંગથી પારદર્શિતા અને વિશ્વાસ બંને વધશે.”
💰 પાકના ટેકાના ભાવનો અંદાજ
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા MSP અનુસાર વિવિધ પાકોના ટેકાના ભાવ નીચે મુજબ છે (આંદાજિત મૂલ્ય):
-
તુવર (અરહર): ₹7000 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
-
ચણા: ₹5900 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
-
મગફળી: ₹6400 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
-
રાયડો: ₹5600 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
-
ધાણા: ₹7000 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
રાજ્ય સરકારે નાફેડ મારફતે ખરીદીની પ્રક્રિયા માટે પૂરતી ફંડ ફાળવણી કરી છે, જેથી ખેડૂતોને રકમ સમયસર ચૂકવાઈ શકે.
👨🌾 ખેડૂતોમાં આનંદ અને રાહત
રાજ્યભરના ખેડૂતોમાં આ જાહેરાત બાદ ભારે આનંદ અને રાહતની લાગણી જોવા મળી રહી છે. ઘણા ખેડૂતોનો મત છે કે સરકાર દ્વારા ટેકાના ભાવે ખરીદી શરૂ થતાં હવે તેમને બજારના મધ્યસ્થીઓ અને વેપારીઓના દબાણથી મુક્તિ મળશે.
જામનગર જિલ્લાના ખેડૂત જિતુભાઈ ઠાકોર કહે છે,
“ગયા વર્ષે બજારમાં મગફળીના ભાવ ઘટતાં અમને ભારે નુકસાન થયું હતું. આ વર્ષે સરકારની ટેકાના ભાવે ખરીદી શરૂ થતાં અમને યોગ્ય ભાવ મળશે એ વિશ્વાસ છે.”
બીજી તરફ, સહકારી મંડળીના પ્રમુખોએ જણાવ્યું કે, ખરીદી પ્રક્રિયા માટે ટ્રેક્ટર પાર્કિંગ, તોલકાંટા અને ગોડાઉન સુવિધા વધારવામાં આવી છે.
🧾 રજીસ્ટ્રેશન અને દસ્તાવેજોની જરૂરિયાત
ખેડૂતોએ નીચેના દસ્તાવેજો સાથે ખરીદી કેન્દ્ર પર હાજર રહેવું ફરજિયાત રહેશે:
-
આધાર કાર્ડ
-
જમીનનો 7/12 ઉતારો
-
પાકની વિગતો અને e-Khedut નોંધણી નંબર
-
બેંક પાસબુકની નકલ
દરેક ખરીદી બાદ ખેડૂતોને ડિજિટલ રસીદ આપવામાં આવશે. ચુકવણી 7 થી 10 દિવસમાં સીધી બેંક ખાતામાં જમા કરવામાં આવશે.
⚙️ તંત્રની તૈયારીઓ પૂર્ણ
કૃષિ વિભાગના અગ્ર સચિવશ્રીએ જણાવ્યું કે, સમગ્ર પ્રક્રિયા માટે સ્પેશિયલ કન્ટ્રોલ રૂમ ગાંધીનગરમાં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો છે. દરેક જિલ્લાના અધિકારીઓને નિયંત્રણ કેન્દ્રથી દૈનિક રિપોર્ટ મોકલવા સુચના આપવામાં આવી છે.
અધિકારીઓએ દરેક ખરીદી કેન્દ્ર પર પૂરતો માનવીબળ, તોલકાંટા, બોરી અને ટ્રાન્સપોર્ટેશનની વ્યવસ્થા પણ પૂરી કરી છે.
🌦️ કમોસમી વરસાદ અને પાકની અસર
આ વર્ષે રાજ્યના અનેક વિસ્તારોમાં કમોસમી વરસાદને કારણે પાકને મર્યાદિત નુકસાન થયું છે. તેમ છતાં, ખેડૂતોના હિતમાં સરકારએ ખરીદીમાં કોઈ વિલંબ ન થાય તે માટે તાત્કાલિક આયોજન કર્યું છે.
રાજ્ય સરકારના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું કે,
“ખેડૂતનો દરેક દાણા અમુલ્ય છે. વરસાદ બાદ પણ પાકના જે ભાગ વેચાણયોગ્ય છે તે બધું ટેકાના ભાવે ખરીદવામાં આવશે.”
🧑💼 નાફેડ અને માર્કફેડની ભૂમિકા
નાફેડ (National Agricultural Cooperative Marketing Federation of India) અને ગુજરાત સ્ટેટ કોઑપરેટિવ માર્કેટિંગ ફેડરેશન (MARKFED) બંને સંસ્થાઓ આ ખરીદી પ્રક્રિયાના મુખ્ય સંચાલક તરીકે કાર્યરત રહેશે.
તેઓ ખરીદાયેલ પાકને બાદમાં સંગ્રહ ગોડાઉન, તેલ મિલો અને પ્રોસેસિંગ યુનિટ્સ સુધી પહોંચાડશે.
📈 ખેડૂતોના આર્થિક સ્થિરતાનો માર્ગ
ટેકાના ભાવે ખરીદી માત્ર સહાયરૂપ યોજના નથી, પરંતુ રાજ્યના ગ્રામ્ય અર્થતંત્રને મજબૂત બનાવવાનો એક મુખ્ય સ્તંભ છે.
જ્યારે ખેડૂતોને પાકનો યોગ્ય ભાવ મળે છે ત્યારે તેઓ આગળના સિઝનમાં વધુ ઉત્સાહથી ખેતી કરે છે.
કૃષિ વિશ્લેષકોના મતે, આ યોજનાથી રાજ્યના કૃષિ ક્ષેત્રમાં આશરે ₹2000 કરોડથી વધુની રકમ સીધી ખેડૂતોના ખાતામાં જશે, જે ગ્રામ્ય અર્થતંત્રમાં નવી ઉર્જા લાવશે.
📊 પારદર્શકતાનું નવું મોડેલ
CCTV મોનિટરિંગ, ડિજિટલ રજીસ્ટ્રેશન અને સીધી ચુકવણી જેવી વ્યવસ્થાઓને કારણે ગુજરાતે ટેકાના ભાવે ખરીદી પ્રક્રિયામાં એક નવું પારદર્શક મોડેલ સ્થાપિત કર્યું છે.
આ મોડેલને અન્ય રાજ્યો માટે પણ રોલ મોડલ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે.
🔔 અંતમાં
રાજ્યમાં આવતીકાલથી શરૂ થનારી ટેકાના ભાવે ખરીદી એ માત્ર એક સરકારી પ્રક્રિયા નથી, પરંતુ તે ખેડૂતોના જીવનમાં નવી આશાનું બીજ છે.
સરકાર, તંત્ર અને સહકારી મંડળીઓના સંકલિત પ્રયાસોથી હવે ગુજરાતના ખેડૂતોને તેમની મહેનતનો યોગ્ય ભાવ મળશે — એમાં કોઈ શંકા નથી.
