જામનગરઃ સમગ્ર વિશ્વમાં ગુરુ નાનક દેવજીની ૫૫૬મી જન્મજયંતિની ઉજવણી શ્રદ્ધા અને ભક્તિભાવ સાથે કરવામાં આવી રહી છે. સીખ ધર્મના પ્રથમ ગુરુ અને માનવતા, સમાનતા તથા સેવા ના ઉપદેશ આપનાર મહાન સંત ગુરુ નાનક દેવજીના અવતરણ દિવસ નિમિત્તે જામનગરના મુખ્ય ગુરુદ્વારામાં હર્ષોલ્લાસ, ભક્તિભાવ અને આધ્યાત્મિક વાતાવરણ વચ્ચે ભવ્ય ઉજવણી યોજાઈ હતી.
આ પાવન પ્રસંગે આખા ગુરુદ્વારાને દીવો, રંગબેરંગી લાઇટ્સ અને ફૂલોની સુગંધથી સજાવવામાં આવ્યો હતો. ગુરુદ્વારાના પરિસરમાં રાત્રિના સમયે પ્રકાશના ઝગમગાટથી એવું લાગતું હતું કે જાણે ધર્મ અને ભક્તિનો આકાશીય ઉત્સવ જામનગરમાં ઉતરી આવ્યો હોય.
🔹 ગુરુ નાનક દેવજીના ૫૫૬મા પ્રકાશોત્સવની શરૂઆત પ્રભાત ફેરીથી
ઉજવણીની શરૂઆત વહેલી સવારે “પ્રભાત ફેરી”થી કરવામાં આવી હતી. સીખ ભાઈઓ, બહેનો અને નાનાં બાળકો ગુરુની વાણીના પવિત્ર ગુર્જ સાથે શહેરના વિવિધ માર્ગો પર ફર્યા હતા. “વાહે ગુરુજી કા ખાલસા, વાહે ગુરુજી કી ફતેહ”ના જયઘોષ સાથે શહેરમાં ધાર્મિક ઉલ્લાસનો માહોલ સર્જાયો હતો.
સંગતના સભ્યોએ ગુરુનાનક દેવજીના ઉપદેશોનું સ્મરણ કરતાં શાંતિ, પ્રેમ અને ભાઈચારા માટે પ્રાર્થનાઓ અર્પી હતી. પ્રભાત ફેરીમાં નગરજનો પણ ભાવપૂર્વક જોડાયા હતા અને અનેક લોકોએ પોતાના ઘરોની સામે ફૂલ અને દીવો રાખી ગુરુજી પ્રત્યેની આસ્થા વ્યક્ત કરી હતી.
🔹 સેજ સાહેબનો આરંભ અને સમાપ્તિ — ભક્તિનો સૂર સંભળાયો
ઉજવણીના ભાગરૂપે એક સપ્તાહ સુધી ગુરુ ગ્રંથ સાહેબજીનું સતત પાઠ એટલે કે “સેજ પાઠ” આરંભવામાં આવ્યો હતો. આજ રોજ, ૫ નવેમ્બર ના રોજ, સવારે ૧૦:૩૦ વાગ્યે સેજ પાઠની પવિત્ર સમાપ્તિ કરાઈ હતી. સમાપ્તિ સમયે ગુરુદ્વારાના હોલમાં અવિરત શબ્દ કીર્તન, ધૂન અને આરતીનો મધુર માહોલ છવાયો હતો.
સેજ સાહેબની સમાપ્તિ બાદ ગુરુની મહિમાનું ગાન કરતા શબ્દ કીર્તનનું આયોજન કરવામાં આવ્યું. પવિત્ર ગુર્જના ઉચ્ચાર સાથે ગુરુદ્વારાનું વાતાવરણ સંપૂર્ણ રીતે આધ્યાત્મિકતા અને શાંતિથી ભરાઈ ગયું હતું.
🔹 વિશેષ મહેમાન ભાઈ સાહેબ જસપાલ સિંહજીની હાજરી
આ પ્રસંગે દિલ્હીથી વિશેષરૂપે આમંત્રિત થયેલા ભાઈ સાહેબ જસપાલ સિંહજી ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. તેમણે ગુરુનાનક દેવજીના જીવન, સિદ્ધાંતો અને ઉપદેશો પર આધારીત કથા રજૂ કરી.
ભાઈ સાહેબે પોતાના પ્રવચનમાં જણાવ્યું કે “ગુરુ નાનક દેવજીનું જીવન આપણને શીખવે છે કે સાચો ધર્મ એ માણસમાં માણસ માટેનો પ્રેમ છે. ‘નામ જપો’, ‘કિરત કરો’ અને ‘વંડ છકો’ એ તેમના ત્રિવેણી સિદ્ધાંતો છે — ભગવાનનું સ્મરણ કરો, મહેનત કરો અને કમાણીમાંથી અન્ય લોકો સાથે વહેંચો.”
તેમણે ઉમેર્યું કે આજના સમયમાં સમાજને ગુરુનાનકજીના માર્ગદર્શનોની ખૂબ જ જરૂર છે, કારણ કે દુનિયામાં વધતી અશાંતિ અને વિખવાદનો ઉકેલ માત્ર ગુરુના માર્ગમાં જ છે.
🔹 ગુરુના ઉપદેશો : માનવતા અને સમાનતાના પ્રણેતા
ગુરુનાનક દેવજીનો જન્મ નાનકાણા સાહેબ (હાલ પાકિસ્તાન) ખાતે માતા તૃપ્તાજી અને પિતા મેહતા કાલૂજીના ગૃહમાં થયો હતો. બાળપણથી જ તેમણે ભેદભાવ અને અંધશ્રદ્ધા સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો.
તેમના ઉપદેશો સમયની સીમાઓને પાર કરીને આજે પણ વિશ્વમાં માનવતા અને સમાનતાનું પ્રતિક બની રહ્યા છે.
તેમણે કહ્યું હતું કે,
“સાચો ધર્મ એ છે કે તમે બીજા માટે જે અનુભવો છો તે પ્રેમ અને દયા હોય. ઈશ્વર એક છે, તે દરેક પ્રાણીમાં વસે છે.”
ગુરુનાનક દેવજીના ઉપદેશો માત્ર સીખ ધર્મ માટે જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર માનવજાત માટે માર્ગદર્શક રૂપ છે. તેમણે પોતાના જીવન દરમ્યાન વિશ્વના અનેક પ્રદેશો — અરબ, તિબ્બત, શ્રીલંકા અને ચીન સુધી ધર્મપ્રચાર માટે પ્રવાસ કર્યા હતા.
🔹 ગુરુના શબ્દ કીર્તનથી ગુંજ્યો જામનગર ગુરુદ્વારો
સેજ પાઠ બાદ ગુરુદ્વારામાં અવિરત શબ્દ કીર્તન શરૂ થયું. સંગીતના મધુર સ્વર સાથે જ્યારે “સતનામ વાહે ગુરુ”નો નાદ ગુંજ્યો ત્યારે સમગ્ર સંગત આધ્યાત્મિક આનંદમાં તરબતર થઈ ગઈ હતી.
નાનાં બાળકો પણ કીર્તનમાં જોડાયા હતા અને ભક્તિભાવથી હાથ જોડીને ગુરુજીને પ્રાર્થના કરી રહ્યા હતા.
કીર્તન બાદ ગુરુદ્વારામાં શાંતિ અને શુક્રના વાતાવરણમાં આરતીનો કાર્યક્રમ યોજાયો. દીવો અને ધૂપની સુગંધ સાથે આખું સ્થળ ધર્મના પવિત્ર પ્રકાશથી ઝળહળી ઉઠ્યું હતું.
🔹 ગુરુકા લંગર — સેવા અને સમાનતાનો જીવંત સંદેશ
ઉજવણીના અંતિમ તબક્કે ‘ગુરુકા લંગર’ પ્રસાદનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. લંગર એટલે કે સામુહિક ભોજન એ સીખ ધર્મની અનોખી પરંપરા છે, જેમાં દરેક વ્યક્તિ જાતિ, ધર્મ કે વર્ગના ભેદભાવ વિના એકસાથે બેસીને ભોજન કરે છે.
આ લંગરમાં શીખ સમાજના સભ્યો ઉપરાંત સિંધી સમાજ અને અન્ય ધર્મના લોકો પણ મોટી સંખ્યામાં જોડાયા હતા. સૌએ એકસાથે ભોજન લીધું અને ગુરુનાનકજીના “વંડ છકો”ના સિદ્ધાંતને જીવંત કર્યો હતો.
લંગર માટે શીખ ભાઈઓ અને બહેનો વહેલી સવારે જ રસોડામાં સેવા આપી રહ્યા હતા. ભોજન બાદ દરેકને પ્રસાદી તરીકે ખીચડી, દાળ, શાક અને મીઠાઈ આપવામાં આવી હતી.
🔹 એક સપ્તાહ સુધી ધાર્મિક કાર્યક્રમોનો મહોત્સવ
જામનગર ગુરુદ્વારામાં ગુરુનાનક દેવજીની જન્મજયંતિના ઉપક્રમે આખા સપ્તાહ દરમિયાન વિવિધ ધાર્મિક અને સામાજિક કાર્યક્રમો યોજાયા હતા.
બાળકો માટે ‘ગુરુ નાનક બાલ કવિ સમ્મેલન’, ‘કીર્તન સ્પર્ધા’ તેમજ ‘સેવા દિવસ’ જેવા કાર્યક્રમો યોજાયા હતા. સ્ત્રી સંગત દ્વારા “સુખમણી સાહેબ પાઠ”નું આયોજન થયું હતું.
સ્થાનિક ગુરુસિંઘ સભાના પ્રમુખે જણાવ્યું કે “જામનગરના ગુરુદ્વારામાં દર વર્ષે ગુરુનાનક દેવજીનો પ્રકાશોત્સવ વિશેષ શ્રદ્ધા સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે પણ શહેરભરના સીખ સમાજના સભ્યો અને અન્ય ધર્મના લોકો મોટી સંખ્યામાં જોડાયા હતા. ગુરુનાનકજીના ઉપદેશો માનવતાનો સાચો માર્ગ બતાવે છે.”
🔹 ગુરુનાનક દેવજીના ઉપદેશો આજના સમયમાં પણ જીવંત
આજના યુગમાં, જ્યાં સમાજમાં વિખવાદ, અવિશ્વાસ અને સ્વાર્થ વધી રહ્યો છે, ત્યાં ગુરુનાનક દેવજીની વાણી એ આશાની કિરણ સમાન છે. “નામ જપો”, “કીર્તન કરો” અને “વંડ છકો”ના સિદ્ધાંતો એ આધુનિક જીવન માટે માર્ગદર્શક છે.
તેમણે માનવતાની એકતા પર ભાર મૂક્યો હતો — “કોઈ હિંદુ નથી, કોઈ મુસલમાન નથી, સૌ એક ઈશ્વરની સંતાન છે.”
આ વિચાર આજે પણ સમાન મહત્વ ધરાવે છે અને સમાજને સંવેદનશીલ બનાવે છે.
🔹 સમારોપ
જામનગરમાં યોજાયેલી ગુરુ નાનક દેવજીની ૫૫૬મી જન્મજયંતિની ઉજવણી માત્ર એક ધાર્મિક પ્રસંગ નહોતી, પરંતુ માનવતા, પ્રેમ અને એકતાનો ઉત્સવ હતી. ગુરુદ્વારામાં ભક્તિભાવ સાથે ઉજવાયેલ આ પ્રસંગે સૌને ગુરુના ઉપદેશો સ્મરણ કરાવ્યા —
કે ધર્મ એ વિવાદ નહિ, પરંતુ સેવા અને સમાનતાનું નામ છે.
આ પવિત્ર પ્રસંગે સમગ્ર જામનગરમાં શાંતિ, પ્રેમ અને ગુરુની કૃપાનો માહોલ છવાઈ ગયો હતો — જાણે ગુરુનાનક દેવજીની વાણી હજી પણ એ જ રીતે ગુંજી રહી હોય —
“એક ઓંકાર, સતનામ, વાહે ગુરુ…”
