ગોંડલ: ગોંડલ એસટી બસ સ્ટેન્ડ, જે શહેર અને આસપાસના તાલુકાઓને જોડતા વાહન વ્યવહારનો મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર છે, આજે ફરી એકવાર ચર્ચાનો વિષય બની ગયું છે. અહીં દરરોજ દસ હજારથી વધુ મુસાફરો પ્રવાસ કરે છે અને આશરે 500થી વધુ ટ્રિપો સ્ટેન્ડમાંથી વિદેશી અને સ્થાનિક માર્ગો પર જતા હોય છે, પરંતુ તાજેતરમાંનું અવલોકન બતાવે છે કે, સરકારી તંત્ર દ્વારા શરૂ કરાયેલા “સ્વચ્છતા અભિયાન”ના ધજાગરા માત્ર કાગળોમાં જ જોવા મળે છે. વાસ્તવિકતા એ છે કે, બસ સ્ટેન્ડમાં ગંદકીના ઢગલા ઠેર ઠેર જોવા મળી રહ્યા છે અને સ્થિતિ હવે સામાજિક મીડિયાની સુપરફાસ્ટ નેટવર્ક દ્વારા વાયરલ થઈ ગઈ છે.
સ્વચ્છતા અભિયાનનું રૂપરેખાંકન અને તંત્રની કામગીરી
ગોંડલ એસટી બસ સ્ટેન્ડ પર તંત્ર દ્વારા સ્વચ્છતા પખવાડિયું દરમિયાન એક વિશેષ સફાઈ અભિયાન યોજવામાં આવ્યું હતું. આ અભિયાનનો હેતુ માત્ર સિમ્બોલિક પ્રદર્શન કરવા માટે નહોતો, પરંતુ મુસાફરો અને સ્થાનિકો માટે સ્વચ્છ અને આરોગ્યપ્રદ પર્યાવરણ સુનિશ્ચિત કરવાનો હતો. સ્ટેન્ડ પર સફાઈ માટે એક કોન્ટ્રાક્ટિંગ એજન્સી નિયુક્ત કરવામાં આવી છે, જે નિયમિત રીતે કચરો ઉઠાવવા, ફ્લોર, વેઈટિંગ એરિયા અને ટોયલેટની સફાઈ કરવા જવાબદાર છે.
અબજો ચકાસણી પરથી દેખાય છે કે, આ અભિયાન અંતર્ગત કેટલીક અનિવાર્ય કામગીરી માત્ર ફોટો અપલોડ કરવા અને તંત્રના અધિકારીઓના સમક્ષ દેખાવ માટે કરવામાં આવી હતી. અનેક લોકો સ્ટેન્ડ પર ગંદકીના ફોટા બનાવ્યા અને સોશિયલ મીડિયામાં પોસ્ટ કર્યા, જે viral થઈ ગયા. આ તસવીરોના આધારે સ્પષ્ટ થાય છે કે, કચરો એન્જલ્સના ઘસારા હેઠળ હજુ પણ બહાર મુકાયેલા છે, ફ્લોર પર ભીખારડું કચરો પડેલો છે અને ટોયલેટના સુવિધાઓ બિનવ્યવસ્થિત છે.
મુસાફરો અને નાગરિકોનો રોષ
દરરોજ હજારો મુસાફરો અહીંથી મુસાફરી કરતા હોય, અને તેઓ જાતે જણાવી રહ્યા છે કે, સ્ટેન્ડ પર કચરો અને ગંદકીના આઠ-દસ્ગો ધજલાંએ મુસાફરીને અશાંત બનાવ્યું છે. ખાસ કરીને વૃદ્ધો, બાળકો અને મહિલાઓ માટે ટોયલેટ અને વેઈટિંગ એરિયામાં ગંદકીનું આ વર્તન વધુ અહિતજનક બની રહ્યું છે. મુસાફરોનું કહેવું છે કે, સરકાર અને તંત્ર દ્વારા સ્વચ્છતા અભિયાન વિશે બહુ જજારો કથન કરવામાં આવે છે, પરંતુ વાસ્તવિક જાળવણી અને નિયમિત સફાઈ જોવા મળતી નથી.
મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો એ છે કે, કોન્ટ્રાક્ટ એજન્સીઓ પોતાના કામનો ભારી બિલ સરકારને મોકલતી હોય છે, પરંતુ તે તેમની જવાબદારી પૂર્ણ કરવામાં નિષ્ફળ રહે છે. અહીં ખુલ્લી સાંઠગાંઠ, સુપરવાઈઝર્સ અને કોન્ટ્રાક્ટ કંપની વચ્ચેનું ગેરકાયદેસર સહયોગ પણ સામે આવ્યું છે, જે તંત્રની મૌન નીતિનું પરિણામ છે. લોકોએ આ અંગે કડક કાર્યવાહી કરવાની માંગ ઉઠાવી છે.
તંત્રની મૌન સ્થિતિ અને મુદ્દા
ગોંડલ એસટી બસ સ્ટેન્ડ પર તંત્રના અધિકારીઓ હજુ પણ કોઈ પ્રતિસાદ આપતા નથી. આવું મૌન રાજ્ય સરકારની અને સ્થાનિક નગર પાલિકા દ્વારા નિયુક્ત કોન્ટ્રાક્ટ એજન્સીઓ પર પ્રભાવશાળી દેખાય છે. લોકોએ તંત્ર સામે સવાલ ઉઠાવ્યો છે કે, જ્યારે પ્રવાસીઓ અને શહેરના નાગરિકો નિયમિત રીતે સ્ટેન્ડ પર આવ્યા કરે છે, ત્યારે સ્વચ્છતા અભિયાન માત્ર જાહેરનામામાં કેમ પૂરતું થાય છે?
સ્વચ્છતા અભિયાનના સુપરવાઈઝરોએ પણ ઘણીવાર હાજરી દર્શાવવાની માત્ર રંગીન છબી તૈયાર કરી છે. કેટલાક મુસાફરો અને સ્થાનિકો જણાવી રહ્યા છે કે, સુપરવાઈઝર્સ અનેક વખત કચરો ઉઠાવવા, ટોયલેટ સફાઈ અને ફ્લોર પર ગંદકી દૂર કરવાનો દાવ કરતા હોય છે, પરંતુ તે નક્કી રીતે અમલમાં જોવા મળતો નથી.
કાયદાકીય પાસા અને ભવિષ્યના પગલાં
સ્થિતિ પર નિયંત્રણ લાવવા માટે, નાગરિકો અને મુસાફરો દાવો કરે છે કે, કોન્ટ્રાક્ટ કંપનીઓને બ્લેકલિસ્ટ કરવામાં આવવું જોઈએ અને દંડ ફટકારવાની કાર્યવાહી તુરંત કરવામાં આવે. આ ઉપરાંત, સુપરવાઈઝર્સ અને સ્ટેન્ડ મેનેજમેન્ટ પર કડક તપાસ કરવાની જરૂર છે. સ્થાનિક નગર પાલિકા અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા આ બાબતને ગંભીરતા સાથે લેવો જરૂરી છે.
સ્વચ્છતા અભિયાન માત્ર એક જાહેરનામું નહીં, પરંતુ દરરોજના વાસ્તવિક જાળવણી સાથે કામ કરવું જોઈએ. સ્ટેન્ડ પર 24 કલાક ચક્રસ્વરૂપ સફાઈ ટિમની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ. CCTV અને ડિજિટલ મોનિટરિંગના માધ્યમથી, કચરો નિકાલ, ટોયલેટ સફાઈ અને સફાઈ કર્મચારીઓની કામગીરી નિયમિત રીતે ચકાસી શકાય.
નાગરિકો માટે સલાહ અને માર્ગદર્શન
મુસાફરો અને નાગરિકો માટે સલાહ છે કે, સ્ટેન્ડ પર કોઈ પણ કચરો કે ગંદકીને યોગ્ય કચરો કન્ટેનર અથવા binsમાં જ મૂકો. કોઈ પણ ગંદકી કરનારા સામે તંત્રને જાણ કરો. જો કોઇ કોન્ટ્રાક્ટ એજન્સી કામ ન કરે તો તંત્ર દ્વારા કોઈ હેતુપૂર્વકનું કાર્યવાહી કરાવવાનો પ્રયાસ કરો.
નિષ્કર્ષ
ગોંડલ એસટી બસ સ્ટેન્ડ પર સ્વચ્છતા અભિયાનનો પ્રદર્શિત ફલિત દેખાવ માત્ર કાગળમાં જોવા મળે છે. વાસ્તવિકતા એ છે કે, ઠેર ઠેર ગંદકીના ઢગલા જોવા મળી રહ્યા છે, તંત્ર મૌન છે અને કોન્ટ્રાક્ટ એજન્સીઓ પોતાની જવાબદારીથી ભાગી રહી છે. મુસાફરો અને નાગરિકો માટે આ હાલત અસહ્ય બની રહી છે. સ્થાનિક તંત્ર અને રાજ્ય સરકારને તાત્કાલિક પગલાં ભરવાની જરૂર છે – કોન્ટ્રાક્ટ કંપનીને બ્લેકલિસ્ટ કરવી, સુપરવાઈઝર્સ પર કડક કાર્યવાહી કરવી અને સ્ટેન્ડ પર 24/7 સ્વચ્છતા જાળવણી સુનિશ્ચિત કરવી.
આ સ્થિતિમાં, ગોંડલ એસટી બસ સ્ટેન્ડ માત્ર પ્રવાસીઓ માટે નહીં, પરંતુ શહેરના પ્રતિષ્ઠિત કેન્દ્ર તરીકે પણ એક સ્વચ્છ અને સુવ્યવસ્થિત ચિત્ર પ્રદર્શિત કરવું આવશ્યક છે. નાગરિકો અને તંત્ર બંનેએ મળીને આ અભિયાનને માત્ર પ્રોજેક્ટમાં નહીં, વાસ્તવિક જીવનમાં સફળ બનાવવું જરૂરી છે.
