નવરાત્રીમાં રાજકોટ પોલીસનો કડક અમલ: મધરાત પછી માઇક-લાઉડ સ્પીકર પર પ્રતિબંધ, ભંગ કરનાર સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી

રાજકોટ, તા. ૧૯ સપ્ટેમ્બર

ગુજરાતમાં નવરાત્રી માત્ર તહેવાર જ નથી પરંતુ સંસ્કૃતિનું પ્રતિક અને શ્રદ્ધા સાથે જોડાયેલો ઉત્સવ છે. દર વર્ષે શરદ ઋતુમાં આવતી આ નવરાત્રીમાં, મા દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની ઉપાસના સાથે અઢળક સ્થળોએ ભવ્ય ગરબા યોજાય છે. ખાસ કરીને રાજકોટ શહેર, જેને ગરબાનું રાજધાની કહેવામાં આવે છે, અહીં નવરાત્રીના દિવસોમાં લાખો લોકો ઊમટી પડે છે. પરંપરા, ભક્તિ, સંગીત અને નૃત્યનું અનોખું મિશ્રણ લોકોમાં ઉર્જા ફેલાવે છે. પરંતુ આ ભવ્યતા વચ્ચે જાહેર વ્યવસ્થા, આરોગ્ય અને શાંતિ જાળવવા માટે કાયદા-નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી બને છે.

આ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને રાજકોટ શહેરના પોલીસ કમિશનર બ્રજેશકુમાર ઝા દ્વારા મહત્વનો આદેશ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. તેમના સ્પષ્ટ આદેશ મુજબ, નવરાત્રી દરમિયાન રાત્રિના ૧૨ વાગ્યા પછી માઇક અને લાઉડ સ્પીકરનો ઉપયોગ સખત મનાઈ રહેશે. આ નિયમ તા. ૨૨ સપ્ટેમ્બરથી ૨ ઓક્ટોબર સુધી લાગુ રહેશે. જો કોઈ વ્યક્તિ કે સંસ્થા આ નિયમનો ભંગ કરશે, તો તેમની સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી હાથ ધરાશે.

કાયદાકીય પરિસ્થિતિ અને પૃષ્ઠભૂમિ

ભારતના વિવિધ રાજ્યોમાં “ધ્વનિ પ્રદૂષણ નિયંત્રણ અધિનિયમ” હેઠળ જાહેર સ્થળોએ લાઉડ સ્પીકરના ઉપયોગ માટે ચોક્કસ સમય મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે. સામાન્ય રીતે રાત્રે ૧૦ વાગ્યા પછી લાઉડ સ્પીકર પર પ્રતિબંધ હોય છે. તેમ છતાં ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રસંગોને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર ક્યારેક ૨ કલાકની વિશેષ છૂટછાટ આપે છે. આ પ્રમાણે નવરાત્રી જેવા તહેવારો દરમિયાન માઇક-લાઉડ સ્પીકરનો ઉપયોગ મધરાત સુધી એટલે કે ૧૨ વાગ્યા સુધી મંજૂર કરવામાં આવે છે.

રાજકોટ પોલીસ કમિશનરે પણ આ જ નિયમને સ્પષ્ટ કરતા કહ્યું છે કે, ૧૨ વાગ્યા સુધી ગરબાની ઉજવણી પૂરી પાડવા માટે માઇક અને સાઉન્ડ સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી શકાય છે, પરંતુ ત્યારબાદ તેનો ઉપયોગ કરવો ગેરકાયદેસર ગણાશે.

પોલીસ કમિશનર બ્રજેશકુમાર ઝાનો આદેશ

પોલીસ કમિશનર બ્રજેશકુમાર ઝાએ જાહેર જનતાને સંદેશ આપતા જણાવ્યું કે:

નવરાત્રીમાં સૌએ શ્રદ્ધા અને આનંદ સાથે માતાજીની આરાધના કરવી જોઈએ.
પરંતુ શહેરની શાંતિ અને નાગરિકોના આરામમાં ખલેલ ન પડે તે દરેકની જવાબદારી છે.
રાત્રિના ૧૨ વાગ્યા પછી માઇક-લાઉડ સ્પીકર બંધ રાખવા ફરજિયાત રહેશે.
જો કોઈ સંસ્થા, ક્લબ કે વ્યક્તિ આ નિયમનો ભંગ કરશે, તો તેમના સામે તાત્કાલિક ફોજદારી કાર્યવાહી થશે.
ધ્વનિ પ્રદૂષણથી બીમાર દર્દીઓ, વૃદ્ધો, બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓને થતી તકલીફને ધ્યાનમાં રાખીને આ નિર્ણય લેવાયો છે.

રાજકોટમાં નવરાત્રીનું વિશેષ મહત્વ

રાજકોટમાં નવરાત્રી એ માત્ર ધાર્મિક ઉત્સવ નહીં પરંતુ એક વિશાળ સામાજિક અને આર્થિક પરિબળ છે. શહેરની દરેક ગલી-મોહલ્લા, ક્લબ અને સોસાયટીઓમાં ગરબા રમાય છે. “યુનિવર્સિટી રોડ”, “રેસકોર્સ ગ્રાઉન્ડ”, “રૈયા રોડ” અને “કલાવડ રોડ” જેવા વિસ્તારોમાં દર વર્ષે લાખો લોકો ગરબાના મેદાનમાં ભેગા થાય છે. સ્થાનિક કલાકારોથી માંડીને રાષ્ટ્રીય સ્તરના ગાયક-વાદકો અહીં પોતાની કળાનો જાદૂ ફેલાવે છે.

પરંતુ આ ભવ્યતાની સાથે પોલીસ વિભાગને ભારે જવાબદારી નિભાવવી પડે છે. ટ્રાફિક વ્યવસ્થા, ભીડ નિયંત્રણ, સુરક્ષા અને ધ્વનિ પ્રદૂષણ — આ બધાને સંભાળવા માટે પોલીસને દિવસ-રાત કાળજી લેવી પડે છે.

ધ્વનિ પ્રદૂષણના ખતરાઓ

વિજ્ઞાનીઓ અને આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે લાંબા સમય સુધી ઊંચા અવાજમાં સંગીત કે શોરશરાબામાં રહેવું માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે.

વધારે અવાજથી સાંભળવાની ક્ષમતા પર અસર પડે છે.
રક્તચાપ અને હૃદયની તકલીફ વધે છે.
માનસિક તાણ, ચિડચિડાપણું અને ઉંઘની તકલીફો ઉભી થાય છે.
ખાસ કરીને નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને હોસ્પિટલોમાં દાખલ દર્દીઓને ભારે મુશ્કેલી પડે છે.

તેથી જ કાયદા હેઠળ રાત્રિ પછી શાંતિ જાળવવી ફરજિયાત રાખવામાં આવી છે.

નવરાત્રી આયોજકોની જવાબદારી

રાજકોટના વિવિધ ક્લબો અને આયોજકોને પોલીસ કમિશનરે સ્પષ્ટ સૂચના આપી છે કે:

૧૨ વાગ્યાની મર્યાદાનો કડક પાલન કરાવવો.
લાઉડ સ્પીકર અને સાઉન્ડ સિસ્ટમ તાત્કાલિક બંધ કરવી.
પરિસરમાં શાંતિ જાળવવી અને ભીડને શિસ્તપૂર્વક વિદાય કરાવવી.
નિયમોનો ભંગ થાય તો કાર્યક્રમના આયોજકોને સીધી જવાબદારી વહન કરવી પડશે.

સામાન્ય નાગરિકો માટે સૂચનો

આદેશને લઈને સામાન્ય નાગરિકોને પણ સૂચના આપવામાં આવી છે:

રાત્રે ૧૨ વાગ્યા પછી કોઈ પણ સ્થળે લાઉડ સ્પીકર ચાલુ હોય તો નજીકના પોલીસ સ્ટેશનમાં જાણ કરવી.
નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને બીમાર દર્દીઓની સુવિધાને ધ્યાનમાં રાખીને શાંતિ જાળવવી.
ઉત્સવના આનંદ સાથે કાયદાનું પાલન કરવું એ દરેકની ફરજ છે.

રાજકીય અને સામાજિક પ્રતિસાદ

પોલીસ કમિશનરના આ આદેશ પર શહેરના અનેક સમાજ સેવકો, ડૉક્ટરો અને નાગરિક સંગઠનોનું સ્વાગત મળ્યું છે. ઘણા લોકોએ જણાવ્યું કે:

“ગરબા ૧૨ વાગ્યા સુધી પૂરતો આનંદ આપી જાય છે, ત્યારબાદ પણ ચાલુ રાખવાથી શાંતિ ભંગ થાય છે.”
“ધ્વનિ પ્રદૂષણથી વિદ્યાર્થીઓને અભ્યાસમાં ખલેલ પડે છે, તેથી આ નિર્ણય યોગ્ય છે.”
“તહેવારની મજા પણ રહે અને કાયદો પણ જળવાઈ રહે તે માટે આ એક સંતુલિત પગલું છે.”

પરંતુ બીજી તરફ કેટલાક યુવા ગરબા રસિકોએ સોશિયલ મીડિયામાં પ્રતિભાવ આપતાં કહ્યું કે “ગરબાનો આનંદ મધરાત પછી જ વધી જાય છે, ૧૨ વાગ્યે બંધ કરવો થોડું અઘરૂં લાગે છે.” તેમ છતાં કાયદાકીય ફરજને કારણે મોટા ભાગના આયોજકો આ નિર્ણયને સ્વીકારી રહ્યા છે.

ભૂતકાળના ઉદાહરણો

પાછલા વર્ષોમાં રાજકોટ સહિત ગુજરાતના કેટલાક શહેરોમાં મધરાત પછી લાઉડ સ્પીકર ચાલુ રાખવાના કિસ્સાઓ સામે આવતા પોલીસને દંડાત્મક પગલાં લેવા પડ્યા હતા. અનેક આયોજકો સામે કાયદેસર ફરિયાદ નોંધાઈ હતી અને કેટલાક સ્થળોએ કાર્યક્રમ વચ્ચે જ સાઉન્ડ સિસ્ટમ બંધ કરાવી દેવામાં આવી હતી.

તેના કારણે આ વર્ષે આગોતરા આદેશ જાહેર કરીને પોલીસ તંત્રએ ચેતવણી આપી દીધી છે જેથી પછી કોઈ ગેરસમજ કે તકલીફ ઊભી ન થાય.

સુરક્ષા વ્યવસ્થા

નવરાત્રી દરમિયાન રાજકોટમાં પોલીસ તંત્ર દ્વારા વિશાળ સુરક્ષા દળ તહેનાત કરવામાં આવશે. મહિલાઓની સુરક્ષા માટે મહિલા પોલીસ કર્મચારીઓ, ટ્રાફિક નિયંત્રણ માટે ખાસ દળ અને સીસીટીવી દેખરેખ દ્વારા આખા શહેર પર નજર રાખવામાં આવશે. પોલીસ તંત્રનું માનવું છે કે ઉત્સવની ભવ્યતા વચ્ચે શિસ્ત જળવાઈ રહેવી એટલી જ અગત્યની છે.

નિષ્કર્ષ

નવરાત્રીનો ઉત્સવ આનંદ, શ્રદ્ધા અને સંગીતથી ભરપૂર છે. પરંતુ આ આનંદ કોઈ બીજા માટે મુશ્કેલીનું કારણ ન બને તે પણ એટલું જ અગત્યનું છે. રાજકોટ પોલીસ કમિશનર બ્રજેશકુમાર ઝાનો આદેશ એ જ સંદેશ આપે છે કે “ઉત્સવ ઉજવો, પણ કાયદા અને શાંતિની મર્યાદામાં રહીને.”

રાત્રિના ૧૨ વાગ્યા પછી માઇક અને લાઉડ સ્પીકર પર પ્રતિબંધ લાદવાનો આ નિર્ણય માત્ર કાયદાકીય ફરજ નથી પરંતુ સામાજિક જવાબદારીનું પણ પ્રતિબિંબ છે. દરેક નાગરિક અને આયોજકે આ નિયમનું પાલન કરે તો નવરાત્રીનો ઉત્સવ ખરેખર “શાંતિપૂર્ણ, ભવ્ય અને યાદગાર” બની શકે છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606