આયુષ મંત્રાલય–WHOના સહઆયોજન હેઠળ 17–19 ડિસેમ્બર 2025ની વૈશ્વિક ગ્લોબલ સમિટ તૈયાર
નવી દિલ્હી, ભારત મંડપમ — ભારત પરંપરાગત દવાઓના ક્ષેત્રે ફરી એક વાર વૈશ્વિક નેતૃત્વ દર્શાવવા તૈયાર છે. આયુષ મંત્રાલય અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) દ્વારા સહ–આયોજિત બીજી WHO ગ્લોબલ સમિટ ઓન ટ્રેડિશનલ મેડિસિન 17થી 19 ડિસેમ્બર 2025 દરમિયાન નવી દિલ્હીના પ્રતિષ્ઠિત ભારત મંડપમ ખાતે યોજાશે. પરંપરાગત ચિકિત્સાના વૈજ્ઞાનિક પ્રમાણીકરણ, ડિજિટલ હેલ્થ ઇન્ટિગ્રીશન, વૈશ્વિક નીતિ સહકાર અને જૈવવિવિધતા સંરક્ષણ જેવી અગત્યની થીમો પર ચર્ચા માટે વિશ્વના 100થી વધુ દેશો આ સમિટમાં જોડાશે.
2023માં ગુજરાતમાં સફળ સંમેલન બાદ ફરી ભારત વૈશ્વિક મંચ પર આગેવાની કરશે
2023માં ગુજરાતમાં યોજાયેલી પ્રથમ WHO ટ્રેડિશનલ મેડિસિન સમિટે વૈશ્વિક સ્તરે ભારતને નવી ઓળખ આપી હતી. એની સફળતા બાદ ફરી એકવાર WHOએ ભારત સાથે ભાગીદારી કરી છે. આ સમિટ ભારતના ‘સર્વે ભવન્તુ સુખિનઃ, સર્વે સन्तુ નિરામયઃ’ના આરોગ્ય વિઝનને મજબૂત બનાવશે, એવી આશા કેન્દ્ર સરકારે વ્યક્ત કરી છે.
સમિટની મુખ્ય થીમ “Restoring Balance: The science and practice of health and well-being” (સંતુલન પુનઃસ્થાપિત કરવું) જાહેર કરવામાં આવી છે. આ થીમ અનુસાર વિશ્વના વૈજ્ઞાનિકો અને નીતિ નિર્માતાઓ પરંપરાગત ચિકિત્સાનું આધુનિક અને પુરાવા આધારિત સ્વરૂપ કેવી રીતે રચવું તે અંગે માર્ગદર્શન આપશે.
વિશ્વ સ્તરના મહાનુભાવો હશે ઉપસ્થિત
આ ત્રણ દિવસીય વિશાળ સમિટમાં નીચે મુજબના પ્રતિનિધિઓ ભાગ લેશે:
-
100થી વધુ દેશોના આરોગ્ય મંત્રીઓ
-
નીતિ ઘડવૈયાઓ
-
WHOના ટોચના વૈજ્ઞાનિકો
-
પરંપરાગત ચિકિત્સાના નિષ્ણાતો
-
વૈશ્વિક સંશોધન સંસ્થાઓ
-
પ્રેક્ટિશનર્સ અને ઉદ્યોગના પ્રતિનિધિઓ
ભારતના પ્રધાનમંત્રી દ્વારા સમાપન સમારંભમાં ઉપસ્થિત રહેવાની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે, જે ભારત માટે ગૌરવની બાબત છે.
અશ્વગંધા પર વિશેષ આંતરરાષ્ટ્રીય સાઇડ-ઇવેન્ટ
આયુષ મંત્રાલય સમિટમાં અશ્વગંધાને એક વિશેષ સત્ર સમર્પિત કરશે. “અશ્વગંધા: પરંપરાગત જ્ઞાનથી વૈશ્વિક અસર સુધી” થીમ હેઠળ યોજાનાર આ સત્રમાં વિશ્વના અગ્રણી સંશોધકો અને ક્લિનિશિયનો ભાગ લેશે.
આ સત્રમાં ચર્ચાના મુખ્ય મુદ્દા હશે:
-
અશ્વગંધાના ન્યુરોપ્રોટેક્ટિવ ગુણધર્મો
-
સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ અને સુખાકારીમાં તેની ભૂમિકા
-
ઇમ્યુનોમોડ્યુલેશન પર આધુનિક સંશોધન
-
વૈશ્વિક બજાર અને સલામતી ધોરણો
-
પુરાવા આધારિત ઉત્પાદનોની વૈશ્વિક સ્વીકૃતિ
અશ્વગંધા ભારતની સૌથી લોકપ્રિય ઔષધી ગણાય છે, જેને વૈશ્વિક સ્તરે પણ ઝડપી સ્વીકાર મળી રહ્યો છે.
પરંપરાગત ચિકિત્સામાં ભારતનો વધતો વૈશ્વિક વિશ્વાસ
ભારતની આયુષ પ્રણાલીઓ — આયુર્વેદ, યુનાની, સિદ્ધ, સોવા-રિગ્પા, હોમિયોપેથી, યોગ અને નેચરોપેથી — સદીઓથી લાખો લોકો માટે અસરકારક અને સર્વગ્રાહી સારવારનું સાધન રહી છે. આજે વિશ્વ આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં ‘ઇન્ટિગ્રેટિવ હેલ્થકેર’ના વધતા ટ્રેન્ડ વચ્ચે આ પ્રણાલીઓ અત્યંત મહત્વ ધરાવે છે.
જામનગરમાં સ્થિત WHO Global Traditional Medicine Centre (GTMC) એ ભારતના પરંપરાગત જ્ઞાન પર વિશ્વનો વધતો વિશ્વાસ દર્શાવે છે. નવું કેમ્પસ તૈયાર થાય ત્યાં સુધી તેનું કામચલાઉ કાર્યાલય પણ ITRAમાં કાર્યરત છે, જે ભારતની આગેવાનીનો એક વધુ પુરાવો છે.
સમિટમાં ચર્ચાનો મુખ્ય ફોકસ
વિશ્વભરના નિષ્ણાતો નીચેના મુદ્દાઓ પર ઊંડાણપૂર્વક ચર્ચા કરશે:
-
પરંપરાગત દવાઓનું વૈજ્ઞાનિક પ્રમાણીકરણ
-
ડિજિટલ હેલ્થ ટેકનોલોજીનું સંકલન
-
જૈવવિવિધતાનું સંરક્ષણ
-
પુરાવા આધારિત નિયમન તંત્રની રચના
-
વૈશ્વિક સહકારના નવા મોડેલ
-
પરંપરાગત દવાઓની સલામતી અને ગુણવત્તા નિયંત્રણ
ITRA, જામનગર: રાષ્ટ્રીય શૈક્ષણિક અને વૈજ્ઞાનિક પિલર તરીકે અગત્યની ભૂમિકા
જામનગરનું Institute of Teaching and Research in Ayurveda (ITRA) આ સમિટમાં ભારતનું મુખ્ય શૈક્ષણિક–વૈજ્ઞાનિક સ્ટેકહોલ્ડર છે. ITRAના ડિરેક્ટર પ્રોફેસર તનુજા નેસરી સમિટની કોર ઓર્ગેનાઇઝિંગ કમિટીની મહત્ત્વપૂર્ણ સભ્ય છે અને અનેક કમિટીઓના નેતૃત્વમાં છે.
ITRAના યોગદાનમાં સામેલ છે:
-
સમિટના વિવિધ ટ્રૅક્સ માટે ટેક્નિકલ બ્રીફ્સ અને સંશોધન પેપર્સ તૈયાર કરવું
-
ફાર્માકોવિજિલન્સ અને ડિજિટલ દસ્તાવેજીકરણમાં માર્ગદર્શન
-
વૈશ્વિક ફેલોશિપ મોડ્યુલ્સ અને ક્ષમતા વિકાસ કાર્યક્રમોમાં સહયોગ
-
આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર માટે ફ્રેમવર્ક વિકસાવવું
-
WHO-GTMC સાથે સતત વૈજ્ઞાનિક જોડાણ
આ ભૂમિકા જામનગર અને સમગ્ર ગુજરાત માટે ગૌરવની બાબત છે.
વિશ્વ મંચ પર રજૂ થશે જામનગરનું કલાત્મક યોગદાન
સમિટના સાંસ્કૃતિક વિભાગ માટે ITRAના સહયોગથી એક વિશેષ કાર્યક્રમ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. વિશ્વપ્રસિદ્ધ, ત્રણ વાર ગ્રેમી એવોર્ડ વિજેતા વિકિ કેજ ‘Restoring the Balance’ થીમ પર ખાસ સંગીત પ્રસ્તુતિ કરશે.
આ પ્રસ્તુતિમાં:
-
પરંપરાગત ચિકિત્સા પ્રથાઓની વાર્તાઓ
-
વિશ્વના છેવાડાના પરંપરાગત ઉપચારકોની જીવન ગાથા
-
પ્રકૃતિ–માનવ સંબંધનું કલાત્મક મૂલ્યાંકન
-
આયુર્વેદના પ્રાચીન જ્ઞાનનું આધુનિક સંગીતમાં રૂપાંતર
જામનગર માટે આ પ્રસ્તુતિ વૈશ્વિક મંચ પર એક વિશિષ્ટ ઓળખ સર્જશે.
સમિટમાં વિશાળ પ્રદર્શન ક્ષેત્ર: આયુર્વેદની શક્તિ વિશ્વ સમક્ષ
આયુષ મંત્રાલય સમિટમાં વિશેષ એક્સ્પો એરિયા પણ રજૂ કરશે, જેમાં રહેશે:
-
આયુર્વેદ અને અન્ય પરંપરાગત પ્રણાલીઓના મોડલ પ્રદર્શન
-
ઇન્ટિગ્રેટિવ હેલ્થકેર મોડલ્સ
-
ક્લિનિકલ અને ફાર્માસ્યુટિકલ ડેટાના પુરાવા
-
ડિજિટલ હેલ્થ ટેક્નોલોજીની રજૂઆત
-
ભારતમાં ચાલી રહેલી નવીનતાઓ
-
સમુદાય આધારિત પરંપરાગત દવાઓની સફળતાઓ
આ પ્રદર્શન વિશ્વને બતાવશે કે ભારત પરંપરાગત ચિકિત્સા વ્યવસ્થામાં વૈજ્ઞાનિક, ટેક્નોલોજીકલ અને સંશોધન આધારિત પ્રગતિ કરી રહ્યું છે.
વૈશ્વિક આરોગ્યના ભવિષ્યને દિશા આપશે દિલ્હી સમિટ
વિશ્વભરમાં વધતા ક્રોનિક રોગો, જીવનશૈલીનાં પડકારો અને આરોગ્ય ખર્ચમાં વધારાનો સામનો કરતી રાષ્ટ્રો હવે પુરાવા આધારિત પરંપરાગત દવાઓ તરફ વળી રહ્યા છે. WHO અને ભારત માનતા છે કે પરંપરાગત ચિકિત્સા સિસ્ટમો આગામી વિશ્વ આરોગ્ય મોડલમાં અગત્યના પાયાના સ્તંભ બની શકે છે.
સમિટમાં ઉદ્ભવતી ભલામણો ભવિષ્ય માટે માર્ગદર્શક બની શકે છે, ખાસ કરીને:
-
સર્વગ્રાહી આરોગ્ય વિઝન
-
પ્રિવેન્ટિવ હેલ્થકેર
-
કુદરતી દવાઓની જવાબદાર અને વૈજ્ઞાનિક સ્વીકૃતિ
-
આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારના નવા માર્ગ
આ સમિટ માત્ર પરંપરાગત દવાઓનો મહોત્સવ નથી, પરંતુ વૈશ્વિક આરોગ્યની નવી દિશાનું રાજકીય, વૈજ્ઞાનિક અને સંસ્કૃતિક મંચ છે. ભારત, WHOના સહયોગથી, પરંપરાગત દવામાં વૈજ્ઞાનિકતા અને આધુનિકતાનો સમન્વય કેવી રીતે સર્જી શકાય તેનું વિશ્વને એક અનોખું મોડલ બતાવવા તૈયાર છે.
