મુંબઈ સહિત રાજ્યની ૨૯ મહાનગરપાલિકાઓની આવનારી ચૂંટણીને લઈ મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિમાં મોટો ફેરફાર થતો દેખાઈ રહ્યો છે. શિવસેના (ઉદ્ધવ બાળાસાહેબ ઠાકરે – UBT)ના વરિષ્ઠ નેતા અને સાંસદ સંજય રાઉતે મોટો રાજકીય સંકેત આપતાં જણાવ્યું છે કે શિવસેના (UBT)ના વડા ઉદ્ધવ ઠાકરે અને મહારાષ્ટ્ર નવનિર્માણ સેના (MNS)ના પ્રમુખ રાજ ઠાકરે આવનારી મહાનગરપાલિકા ચૂંટણી માટે એકસાથે પ્રચારસભાઓ સંબોધશે. આ જાહેરાતને મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિમાં એક મહત્વપૂર્ણ અને ઐતિહાસિક ઘટનાના રૂપમાં જોવામાં આવી રહી છે.
આગામી તા. ૧૫ જાન્યુઆરીએ મુંબઈ સહિત રાજ્યની કુલ ૨૯ મહાનગરપાલિકાઓની ચૂંટણી યોજાવાની છે. એ પહેલાં ઠાકરે ભાઈઓ એકસાથે પ્રચાર મેદાનમાં ઉતરશે એવી માહિતી સામે આવતા રાજકીય વર્તુળોમાં ભારે ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે. છેલ્લા અનેક વર્ષોથી અલગ-અલગ રાજકીય માર્ગે ચાલતા ઉદ્ધવ અને રાજ ઠાકરે ફરી એક મંચ પર દેખાશે એવી શક્યતા મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં નવી સમીકરણો ઊભી કરી શકે છે.
સંજય રાઉત–રાજ ઠાકરે મુલાકાત પછી મોટા સંકેત
મંગળવારે શિવસેના (UBT)ના નેતા સંજય રાઉતે મહારાષ્ટ્ર નવનિર્માણ સેના (MNS)ના પ્રમુખ રાજ ઠાકરે સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ બેઠક બાદ સંજય રાઉતે મીડિયા સાથે વાતચીત કરતા જણાવ્યું હતું કે શિવસેના (UBT) અને MNS આગામી મહાનગરપાલિકા ચૂંટણીમાં સાથે મળીને મેદાનમાં ઉતરશે. તેમણે કહ્યું હતું કે મુંબઈ, મીરા–ભાઈંદર, કલ્યાણ–ડોમ્બિવલી, થાણે, પુણે અને નાશિક જેવી મહાનગરપાલિકાઓમાં બંને પક્ષો વચ્ચે સંયુક્ત રાજકીય વ્યૂહરચના ઘડાઈ રહી છે.
સંજય રાઉતે જણાવ્યું કે ‘આવતા એકાદ અઠવાડિયામાં આ ગઠબંધન અંગે સત્તાવાર જાહેરાત કરવામાં આવશે. ઉદ્ધવ ઠાકરે અને રાજ ઠાકરે માત્ર મુંબઈમાં જ નહીં, પરંતુ મુંબઈની બહાર પણ એકસાથે જાહેરસભાઓ કરશે. હાલની પરિસ્થિતિમાં આ મહારાષ્ટ્રની જરૂરિયાત છે.’
ઠાકરે ભાઈઓનું એક થવું : રાજકીય અને ભાવનાત્મક અર્થ
ઉદ્ધવ ઠાકરે અને રાજ ઠાકરે એકસાથે દેખાવાનો મુદ્દો માત્ર રાજકીય નથી, પરંતુ તેમાં ભાવનાત્મક પાસું પણ જોડાયેલું છે. બાળાસાહેબ ઠાકરે પછી બંને ભાઈઓ અલગ-અલગ રાજકીય માર્ગે ગયા હતા અને લાંબા સમયથી તેઓ એકસાથે રાજકીય મંચ પર જોવા મળ્યા નથી. હવે જો બંને સાથે પ્રચાર કરશે તો તે માત્ર તેમના સમર્થકો માટે નહીં, પરંતુ સમગ્ર મહારાષ્ટ્ર માટે એક મોટો રાજકીય સંદેશ હશે.
રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે મુંબઈ અને આસપાસના શહેરી વિસ્તારોમાં મરાઠી મતદારો પર ઠાકરે પરિવારનો હજુ પણ મોટો પ્રભાવ છે. જો ઉદ્ધવ અને રાજ સાથે આવે છે, તો એનો સીધો ફાયદો મહાનગરપાલિકા ચૂંટણીમાં મહાયુતિ સામે મજબૂત પડકાર ઉભો કરી શકે છે.
મહાયુતિ સામે એકજૂટ થવાનો પ્રયાસ
હાલ મહારાષ્ટ્રમાં રાજ્ય સરકાર મહાયુતિ દ્વારા ચલાવવામાં આવી રહી છે, જેમાં ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP), શિવસેના (એકનાથ શિંદે જૂથ) અને નૅશનલિસ્ટ કૉન્ગ્રેસ પાર્ટી (NCP – અજિત પવાર જૂથ)નો સમાવેશ થાય છે. આ ગઠબંધન સામે શિવસેના (UBT), MNS અને અન્ય વિપક્ષી પક્ષો નવા સમીકરણો ઘડી રહ્યા છે.
સંજય રાઉતે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું હતું કે ‘BJPએ બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન (BMC)ની ચૂંટણીમાં અજિત પવારની NCPને સાથે રાખી નથી. તેમણે એ માટેનું કારણ મુંબઈના NCP નેતા નવાબ મલિકને ગણાવ્યું છે, જે સંપૂર્ણપણે હાસ્યાસ્પદ છે.’ સંજય રાઉતે આ નિર્ણયને રાજકીય દ્વિધા અને તકવાદી રાજનીતિ ગણાવી હતી.
નવાબ મલિક મુદ્દે BJP પર આક્ષેપ
સંજય રાઉતે BJP પર આક્ષેપ કરતા કહ્યું હતું કે નવાબ મલિકના નામે બહાનું કાઢીને BJPએ NCPને BMC ચૂંટણીમાંથી દૂર રાખી છે. તેમણે કહ્યું કે ‘નવાબ મલિક એક વ્યક્તિ છે, પરંતુ તેના નામે આખી પાર્ટીને બાજુએ રાખવી એ રાજકીય મજબૂરી દર્શાવે છે. BJP પોતાની રાજકીય સુવિધા મુજબ નિર્ણયો લઈ રહી છે.’
રાઉતે ઉમેર્યું હતું કે BJPની આ નીતિથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તેઓ મુંબઈમાં મજબૂત ગઠબંધનથી ડરી રહ્યા છે. આ પરિસ્થિતિમાં શિવસેના (UBT) અને MNS સાથે મળીને ચૂંટણી લડે તો મહાયુતિ માટે મુશ્કેલીઓ વધી શકે છે.
મહાનગરપાલિકા ચૂંટણીનું મહત્ત્વ
મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC) માત્ર મહાનગરપાલિકા નથી, પરંતુ તે દેશની સૌથી સમૃદ્ધ સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થા માનવામાં આવે છે. વર્ષોથી BMC પર શિવસેનાનો પ્રભાવ રહ્યો છે. ૨૦૧૭ની ચૂંટણીમાં શિવસેના અને BJP વચ્ચે સીધી ટક્કર જોવા મળી હતી. ત્યાર બાદ રાજ્યની રાજનીતિમાં મોટાં ફેરફાર થયા છે.
આ વખતે શિવસેના બે ભાગમાં વિભાજિત છે – એક તરફ એકનાથ શિંદેનું શિવસેના જૂથ અને બીજી તરફ ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT). એ વચ્ચે જો રાજ ઠાકરેની MNS ઉદ્ધવ ઠાકરે સાથે આવે છે, તો મુંબઈ સહિત અનેક શહેરોમાં રાજકીય સમીકરણો સંપૂર્ણપણે બદલાઈ શકે છે.
મરાઠી મતદારોને એકત્ર કરવાનો પ્રયાસ
ઉદ્ધવ–રાજ ઠાકરેની સંયુક્ત પ્રચારસભાઓને મરાઠી અસ્મિતા અને સ્થાનિક મુદ્દાઓ સાથે પણ જોડવામાં આવી રહી છે. બંને નેતાઓના સમર્થકો લાંબા સમયથી આ ક્ષણની રાહ જોઈ રહ્યા હતા. જો આ ગઠબંધન મજબૂત રીતે ઊભું રહે છે, તો તે મરાઠી મતદારોને ફરી એકસાથે લાવવાનો પ્રયાસ ગણાશે.
રાજકીય વિશ્લેષકો શું કહે છે?
રાજકીય નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આ ગઠબંધન માત્ર ચૂંટણી પૂરતું નહીં રહે, પરંતુ ભવિષ્યની રાજ્ય રાજનીતિ પર પણ તેની અસર પડી શકે છે. મહાનગરપાલિકા ચૂંટણી એ ૨૦૨૯ની વિધાનસભા ચૂંટણી માટેનો માર્ગ તૈયાર કરતી હોય છે. તેથી ઉદ્ધવ–રાજ ઠાકરેની નજીકતા લાંબા ગાળે મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિને નવી દિશા આપી શકે છે.
આગલા દિવસોમાં સત્તાવાર જાહેરાતની શક્યતા
સંજય રાઉતના નિવેદન બાદ હવે સૌની નજર આગામી અઠવાડિયામાં થનારી સત્તાવાર જાહેરાત પર છે. જો બંને પક્ષો સત્તાવાર રીતે સંયુક્ત પ્રચાર અને સહકારની જાહેરાત કરે છે, તો મહાનગરપાલિકા ચૂંટણીમાં જોરદાર રાજકીય ટક્કર જોવા મળી શકે છે.
આ રીતે, ઉદ્ધવ ઠાકરે અને રાજ ઠાકરેનું એક મંચ પર આવવું માત્ર ચૂંટણી પ્રચાર નથી, પરંતુ મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિમાં એક નવો અધ્યાય શરૂ થતો હોવાની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.
