મુંબઈ – ભારતની આર્થિક રાજધાની અને સપનાનાં શહેર તરીકે ઓળખાતું મુંબઈ આજે એક નવી દિશામાં આગળ વધ્યું છે. પર્યાવરણ અનુકૂળ પરિવહન વ્યવસ્થાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે બૃહન્મુંબઈ ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (BEST) તંત્રએ શહેરના પરિવહન માળખાને આધુનિક બનાવવા માટે મોટું પગલું ભર્યું છે. મુંબઈમાં હવે BESTના કાફલામાં એકસાથે ૧૫૭ નવી ઇલેક્ટ્રિક બસો ઉમેરાઈ છે. આ બસો મુંબઈના ૨૧ અલગ-અલગ રૂટ પર દોડશે, જેના કારણે આશરે ૧.૯ લાખ જેટલા મુસાફરોને દૈનિક લાભ મળશે.
આ મહત્ત્વના પ્રસંગે મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને ઉપમુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેની હાજરીમાં કોલાબા ડેપોમાં વિધિવત કાર્યક્રમ યોજાયો હતો. મુખ્ય પ્રધાન ફડણવીસે પોતે આ નવી ઇલેક્ટ્રિક બસમાં સવારી કરીને તેની આરામદાયકતા અને તકનીકી સુવિધાનો અનુભવ કર્યો. મુંબઈના પરિવહન ઈતિહાસમાં આ દિવસ એક નવો માઈલસ્ટોન બની રહ્યો છે.
🌿 હરિત ઊર્જા તરફનો મહત્વપૂર્ણ પ્રયાસ
મુખ્ય પ્રધાન ફડણવીસે આ પ્રસંગે કહ્યું હતું કે, “BESTની સેવા મુંબઈની લાઇફલાઇન જેવી છે. હજારો મુંબઈગરાઓ રોજ આ બસ સેવાને પોતાના રોજિંદા જીવનનો ભાગ બનાવે છે. કર્મચારીઓ સંતુષ્ટ રહેશે તો સેવા પણ ઉત્તમ થશે – એ અમારા માટે અગત્યનું છે.” તેમણે આગળ જણાવ્યું કે, “આ નવી ઇલેક્ટ્રિક બસો શહેરના પ્રદૂષણ ઘટાડવામાં મદદરૂપ થશે અને હરિત ઊર્જા તરફના આપણા સંકલ્પને મજબૂત બનાવશે.”
આ ઇલેક્ટ્રિક બસો સંપૂર્ણપણે બેટરી પર ચાલતી હોવાથી એમાંથી કાર્બન ઉત્સર્જન નાબૂદ થશે. BESTના તંત્ર દ્વારા નક્કી કરાયેલા ૫,૦૦૦ ઇલેક્ટ્રિક બસોના લક્ષ્ય તરફ આ પહેલું મોટું પગલું માનવામાં આવી રહ્યું છે. હાલ ૧૫૭ બસો શરૂ કરવામાં આવી છે, પરંતુ આગામી મહિનાઓમાં આ સંખ્યા સતત વધતી જશે.
🚌 મુસાફરો માટે આરામદાયક અને આધુનિક અનુભવ
નવી ઇલેક્ટ્રિક બસો મુસાફરોને વધુ આરામદાયક પ્રવાસની અનુભૂતિ કરાવશે. ડીઝલ અથવા CNG બસની તુલનામાં આ ઇલેક્ટ્રિક બસોમાં એન્જિનની ઘરઘરાટી નથી, એટલે પ્રવાસ શાંતિપૂર્ણ રહેશે. બસની અંદર બેઠકો આરામદાયક છે, એર-કન્ડિશનિંગ સુવિધા ઉપલબ્ધ છે અને મુસાફરો માટે પૂરતી જગ્યા સાથે આધુનિક ઇન્ટિરિયર તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
વિશેષ કરીને વયસ્ક નાગરિકો અને દિવ્યાંગ મુસાફરો માટે બસોમાં રૅમ્પની સુવિધા આપવામાં આવી છે. એટલે હવે સિનિયર સિટિઝન કે વ્હીલચેર પર ચાલતા મુસાફરોને ચડવા-ઉતરવામાં મુશ્કેલી નહીં રહે. આ માનવીય અભિગમ BESTની સેવાઓને વધુ સમાનતાપૂર્ણ અને સર્વગ્રાહી બનાવે છે.
⚡ “વેટ લીઝ” પદ્ધતિથી સેવા
આ ઇલેક્ટ્રિક બસો “વેટ લીઝ” પદ્ધતિ હેઠળ કાફલામાં ઉમેરવામાં આવી છે. એટલે કે આ બસો ખાનગી કંપનીઓ દ્વારા જાળવવામાં આવશે અને BEST દ્વારા તેનું સંચાલન કરવામાં આવશે. આ પદ્ધતિથી સરકારને નવા વાહનોની ખરીદીનો મોટો ખર્ચ એકસાથે ઉપાડવો નહીં પડે, અને તંત્રને લાંબા ગાળાની સુવિધા પણ મળશે.
હાલમાં ઉમેરાયેલી ૧૫૭ બસોમાંથી ૮૨ બસ ઓશિવરા ડેપોને, ૩૩ બસ આણિક ડેપોને, ૧૧ બસ વાડાલા ડેપોને અને ૨૪ બસ ગોરાઈ ડેપોને ફાળવવામાં આવી છે. આ બસો અંધેરી (વેસ્ટ), જોગેશ્વરી (વેસ્ટ), કુર્લા (ઈસ્ટ અને વેસ્ટ), બાંદરા (વેસ્ટ), કાંદિવલી (વેસ્ટ) અને બોરીવલી (વેસ્ટ) જેવા મુખ્ય રૂટ્સ પર દોડશે.
🚉 રેલવે અને મેટ્રો સાથે જોડાણ – “લાસ્ટ માઇલ કનેક્ટિવિટી”
આ ઇલેક્ટ્રિક બસો શહેરના મુખ્ય રેલવે સ્ટેશનો તેમજ મેટ્રો લાઇન સાથે જોડાણ પૂરું પાડશે. મેટ્રો 1 (વર્સોવા-ઘાટકોપર), મેટ્રો 2A (દહિસર-દીએનનગર), મેટ્રો 7 (દહિસર-આંધીરી-પૂર્વ) અને મેટ્રો 3 (કોલાબા-બાંદ્રા-સીઇપીઝી) ઍક્વા લાઇનના સ્ટેશનોને જોડતી રૂટ્સ પર આ બસો દોડશે.
આ સાથે મુંબઈમાં “લાસ્ટ માઇલ કનેક્ટિવિટી”ની સમસ્યાનો મોટો ઉકેલ મળશે. હજારો મુસાફરો, જેમને રેલવે કે મેટ્રો સુધી પહોંચવામાં મુશ્કેલી થતી હતી, તેઓ હવે સરળતાથી બસ દ્વારા તે સ્થળે પહોંચી શકશે. શહેરના વિવિધ ભાગોમાં મુસાફરી કરનાર આશરે ૧.૯ લાખ મુસાફરોને આ નવી બસો સીધો લાભ આપશે.
🌍 પર્યાવરણ માટે મોટું યોગદાન
મુંબઈ શહેરમાં પ્રદૂષણ એક ગંભીર સમસ્યા બની રહ્યું છે. વાહનવ્યવહારથી થતું કાર્બન ઉત્સર્જન હવામાન પર માઠો પ્રભાવ પાડી રહ્યું છે. આ પરિસ્થિતિમાં BESTની આ પહેલ પર્યાવરણ માટે આશીર્વાદરૂપ બની શકે છે.
દરેક ઇલેક્ટ્રિક બસથી દરરોજ આશરે ૧૦૦ કિલોમીટર સુધીનો ડીઝલ બચી શકે છે, જે વર્ષ દરમિયાન લાખો લીટર ઇંધણ બચાવશે. આ સાથે કાર્બન ઉત્સર્જનમાં પણ મહત્ત્વનો ઘટાડો થશે.
🔋 ટેકનોલોજીકલ સુવિધાઓ અને ચાર્જિંગ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર
ઇલેક્ટ્રિક બસો માટે ખાસ ચાર્જિંગ સ્ટેશનો તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. કોલાબા, વાડાલા, આણિક, ઓશિવરા અને ગોરાઈ જેવા મુખ્ય ડેપોમાં ફાસ્ટ ચાર્જિંગ સ્ટેશનો સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. બસો રાત્રે ડેપોમાં પાર્કિંગ દરમિયાન સંપૂર્ણ રીતે ચાર્જ થશે અને દિવસે સતત રૂટ પર દોડશે.
પ્રત્યેક બસની રેન્જ ૧૨૦ થી ૧૫૦ કિલોમીટર વચ્ચે છે અને તેમાં અદ્યતન લિથિયમ-આયન બેટરી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ થયો છે.
👷 કર્મચારીઓ અને તંત્ર માટે વિશેષ તાલીમ
BEST તંત્રે બસ ચાલકો અને ટેકનિશિયન માટે ખાસ તાલીમ કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે. ઇલેક્ટ્રિક વાહન ટેકનોલોજી પર સ્પેશિયલ વર્કશોપ લેવામાં આવી રહી છે જેથી નવી પેઢીની બસોનું સંચાલન અને જાળવણી વધુ કાર્યક્ષમ રીતે કરી શકાય.
💬 નાગરિકોનો ઉત્સાહ
મુંબઈના અનેક વિસ્તારોમાં નવા બસ રૂટ્સ શરૂ થયા બાદ નાગરિકોમાં આનંદની લાગણી જોવા મળી. સ્થાનિક મુસાફરો કહે છે કે આ બસો માત્ર આરામદાયક જ નહીં પરંતુ સમયપાબંદ પણ છે. મુસાફરો માટે મોબાઇલ ઍપ મારફતે લાઈવ ટ્રેકિંગની સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ થશે જેથી બસનું સ્થાન અને આગમન સમય જાણી શકાય.
📈 મુંબઈની હરિત પરિવહન ક્રાંતિની દિશામાં આગળ વધતું શહેર
BESTનું આ પગલું મુંબઈને ભવિષ્યના હરિત શહેર તરીકે વિકસાવવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ છે. શહેરમાં હજી પણ હજારો વાહનો ડીઝલ અને પેટ્રોલ પર ચાલે છે, પરંતુ આગામી દાયકામાં સરકારનો લક્ષ્ય છે કે મોટાભાગનું જાહેર પરિવહન ઇલેક્ટ્રિક બને.
ફડણવીસે કાર્યક્રમના અંતે જણાવ્યું હતું કે, “અમે એવી મુંબઈ ઈચ્છીએ છીએ જ્યાં પ્રદૂષણ ઓછું, પ્રવાસ આરામદાયક અને ટેકનોલોજી અદ્યતન હોય. આ ઇલેક્ટ્રિક બસો એ દિશામાં એક મોટું પગલું છે.”
ઉપસંહાર:
BESTની ૧૫૭ નવી ઇલેક્ટ્રિક બસોનું મુંબઈના કાફલામાં જોડાણ માત્ર પરિવહન સુધારણાનો નહીં, પરંતુ હરિત ભવિષ્યની શરૂઆતનો સંકેત છે. પર્યાવરણ રક્ષણ, મુસાફરોની સુવિધા, ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિ અને શહેરી વિકાસ – ચારેય ક્ષેત્રમાં આ પહેલ મુંબઈ માટે મીલનો પથ્થર સાબિત થશે. આગામી વર્ષોમાં જ્યારે બાકી ૫,૦૦૦ ઇલેક્ટ્રિક બસો પણ શરૂ થશે, ત્યારે મુંબઈ સાચે જ “હરિત પરિવહનનું શહેર” તરીકે ઓળખાશે. 🌱🚌
