મહારાષ્ટ્રની રાજનીતિમાં મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC)ની ચૂંટણી હંમેશાં વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. ભારતની આ સૌથી ધનિક નગરપાલિકાની સત્તા કયા પક્ષના હાથમાં જાય છે તેના આધારે રાજ્યની રાજકીય દિશા પણ બદલાય છે. લાંબા સમયથી આ કિલ્લો શિવસેનાના કબજામાં રહ્યો છે, પરંતુ હવે પરિસ્થિતિઓ બદલાઈ રહી છે. એક તરફ ભાજપ મુંબઈના કિલ્લા પર ઝંડો ફરકાવવા માટે સંપૂર્ણ તાકાત સાથે મેદાનમાં ઉતરવા તૈયાર છે, તો બીજી તરફ ઉદ્ધવ ઠાકરે અને રાજ ઠાકરે પહેલી વાર એક મંચ પર સાથે આવીને નવા સમીકરણો ઉભા કરી રહ્યા છે.
આ વખતે સૌથી મોટો મુદ્દો એ છે કે સીટ શૅરિંગ માટે ઠાકરે બ્રધર્સ 60:40 ફોર્મ્યુલા પર સહમત થયા હોવાની ચર્ચા છે. 227 બેઠકોમાંથી ઉદ્ધવ ઠાકરેનાં શિવસેના (UBT)ને 147 બેઠકો અને રાજ ઠાકરેની મનસે (MNS)ને 80 બેઠકો મળવાની શક્યતા છે. આ સમાચાર બહાર આવતા જ રાજકીય હલચલ વધી ગઈ છે.
મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન : સત્તાનો કિલ્લો
મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કૉર્પોરેશન માત્ર એક સ્થાનિક સ્વરાજ્ય સંસ્થા નથી, પરંતુ તે દેશની સૌથી ધનિક નગરપાલિકા છે. BMCનું વાર્ષિક બજેટ અનેક નાના રાજ્યોના બજેટથી પણ વધારે હોય છે. દર વર્ષે હજારો કરોડો રૂપિયાની યોજનાઓ, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ, આરોગ્ય-શિક્ષણની નીતિઓ અહીંથી નક્કી થાય છે.
રાજકીય પક્ષો માટે BMC માત્ર સત્તાનું કેન્દ્ર નથી, પરંતુ પોતાનું પ્રભાવ વિસ્તૃત કરવાનો એક મુખ્ય દરવાજો પણ છે. વર્ષોથી શિવસેના આ કિલ્લા પર કબજો જાળવી રાખી હતી, પરંતુ ભાજપના ઉદય સાથે સમીકરણો બદલવા લાગ્યા છે.
ઠાકરે ભાઈઓનો એક મંચ પર આગમન
ઉદ્ધવ ઠાકરે અને રાજ ઠાકરે, બંને એકજ પરિવારના હોવા છતાં છેલ્લા બે દાયકાથી અલગ રાજકીય માર્ગે ચાલતા રહ્યા છે. શિવસેનાથી અલગ થઈને રાજ ઠાકરેએ મનસેની સ્થાપના કરી હતી. શરૂઆતમાં મનસેએ મુંબઈમાં સારી પકડ બનાવી પણ સમય જતાં તેમનું જનાધાર ઘટી ગયું. બીજી તરફ, ઉદ્ધવ ઠાકરે શિવસેનાના વારસદાર તરીકે આગળ વધ્યા પરંતુ 2022માં થયેલા વિભાજન બાદ તેમની સામે પડકારો ઉભા થયા.
આવા સમયમાં બંને ભાઈઓ ફરી એક મંચ પર આવતા, રાજકીય સંદેશ સ્પષ્ટ છે – BJP અને એકનાથ શિંદે સામે એક મજબૂત વિકલ્પ ઉભો કરવો.
60:40 ફોર્મ્યુલા : કોણ કેટલી બેઠકો લડશે?
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ઠાકરે બ્રધર્સ વચ્ચે ચર્ચા બાદ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે બેઠકોનું વિતરણ 60:40 ના પ્રમાણમાં કરવામાં આવશે.
-
ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT) – 147 બેઠકો
-
રાજ ઠાકરેની મનસે (MNS) – 80 બેઠકો
આ વિતરણ પક્ષોની હાલની તાકાત, અગાઉની ચૂંટણીમાં મળેલા મતપ્રતિશત અને વિસ્તારવાર પ્રભાવના આધારે કરવામાં આવ્યું હોવાનું કહેવાય છે.
તેમ છતાં કેટલાક વિસ્તારોમાં મુશ્કેલી ઉભી થઈ શકે છે. દાદર-માહિમ, લાલબાગ, પરેલ, શિવડી, વિક્રોલી, દિંડોશી, ઘાટકોપર પશ્ચિમ, દહિસર અને ભાંડુપ જેવા વિસ્તારોમાં બંને પક્ષો મજબૂત છે. અહીં બેઠકોની 50-50 વહેંચણી થવાની ચર્ચા છે.
ગઠબંધન પર BJP અને શિંદે ગૃપની નજર
ઠાકરે ભાઈઓના ગઠબંધનના સમાચાર આવ્યા બાદ ભાજપ અને એકનાથ શિંદેની આગેવાનીવાળી શિવસેના (Shinde Sena) સતર્ક થઈ ગઈ છે. અત્યાર સુધી ભાજપ શિંદે ગૃપ સાથે મળીને BMCમાં જીતની વ્યૂહરચના બનાવી રહ્યું હતું. પરંતુ જો ઉદ્ધવ અને રાજ એક થઈ જાય તો મતવિભાગનો મોટો હિસ્સો તેમના ખિસ્સામાં જઈ શકે છે.
વિશ્લેષકો માને છે કે આ ગઠબંધન મુંબઈ ઉપરાંત થાણે, નાસિક અને કલ્યાણ-ડોંબિવલીમાં પણ BJPને પડકાર આપી શકે છે.
કૉંગ્રેસની ભૂમિકા
એક મહત્વનો પ્રશ્ન એ છે કે આ ગઠબંધનને લઈને કૉંગ્રેસનું શું વલણ રહેશે?
કૉંગ્રેસ હાલમાં મહા વિકાસ આઘાડી (MVA)નો ભાગ છે, જેમાં ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT) અને શરદ પવારની NCP શામેલ છે. રાજ ઠાકરે પહેલાથી જ સ્પષ્ટ કરી ચૂક્યા છે કે તેમનો પક્ષ કૉંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન નહીં કરે. તેમ છતાં, કૉંગ્રેસે સંકેત આપ્યો છે કે તેને મનસે સાથે કોઈ વાંધો નથી.
જો ઉદ્ધવ ઠાકરે કૉંગ્રેસ સાથેના સંબંધો જાળવી રાખશે તો ત્રિપક્ષીય ગઠબંધન વધુ મજબૂત બનશે. પરંતુ જો રાજ ઠાકરેના દબાણ હેઠળ કૉંગ્રેસને દૂર રાખવામાં આવશે તો નવા સમીકરણો ઉભા થઈ શકે છે.
વિજયાદશમી રેલી : ગઠબંધનની જાહેરાતનો મંચ?
સૌની નજર વિજયાદશમીની રેલી પર છે. પરંપરાગત રીતે શિવસેના માટે આ રેલી ખૂબ જ મહત્વની રહી છે. આ વખતે ઉદ્ધવ અને રાજ બંને સાથે હાજર રહેશે, એટલે કે સીટ-શૅરિંગ ફોર્મ્યુલા અને ગઠબંધનની સત્તાવાર જાહેરાત પણ આ જ મંચ પરથી થઈ શકે છે.
જો આવું થાય તો તે માત્ર BMC નહીં પરંતુ સમગ્ર મહારાષ્ટ્રની રાજકીય દિશા નક્કી કરશે.
રાજકીય વિશ્લેષકોની દૃષ્ટિએ
વિશ્લેષકો માને છે કે જો ઠાકરે ભાઈઓ એક થઈ જાય તો તે BJP માટે ગંભીર પડકાર બની શકે છે.
-
ઉદ્ધવ પાસે પરંપરાગત શિવસેનાનો મત છે.
-
રાજ પાસે હજુ પણ મધ્યમવર્ગીય અને યુવાનોમાં એક ખાસ પ્રભાવ છે.
-
બંનેની સંયુક્ત વ્યૂહરચના મુંબઈમાં સત્તાનું સમીકરણ બદલી શકે છે.
હાલમાં BMCમાં ભાજપનો પ્રભાવ વધી રહ્યો છે. છેલ્લા ચૂંટણીમાં ભાજપને 82 બેઠકો મળી હતી જ્યારે શિવસેના પાસે 84 બેઠકો હતી. મનસે ફક્ત 7 બેઠકો પર સીમિત રહી હતી. પરંતુ હવે પરિસ્થિતિ બદલાઈ શકે છે.
પડકારો અને મતવિભાગનો ખતરો
તેમ છતાં આ ગઠબંધન સામે કેટલાક પડકારો છે :
-
સીટ વિતરણનો મતભેદ – જ્યાં બંને પક્ષો મજબૂત છે ત્યાં કોણ ઉમેદવાર ઊભો કરશે તે મોટો પ્રશ્ન છે.
-
કૉંગ્રેસની ભૂમિકા – જો કૉંગ્રેસ દૂર થાય તો મુસ્લિમ બહુમતી વિસ્તારોમાં નુકસાન થઈ શકે છે.
-
મતવિભાગનો ખતરો – ભાજપ આ વાતનો લાભ લઈ શકે છે કે મત વહેંચાઈ જશે અને ગઠબંધન અંદરથી કમજોર થશે.
ચૂંટણીની વ્યૂહરચના : BJP સામે મહાગઠબંધન
BJP હાલમાં મુંબઈમાં પોતાની તમામ શક્તિ લગાવી રહી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ગૃહમંત્રી અમિત શાહ સહિતના ટોચના નેતાઓના રોડ શો અને સભાઓની તૈયારી થઈ રહી છે. બીજી બાજુ, ઠાકરે ભાઈઓના ગઠબંધનથી વિરોધ પક્ષોને એક નવી ઊર્જા મળી છે.
સંજય રાઉત, અનિલ પરબ અને અનિલ દેસાઈ જેવા નેતાઓ વ્યૂહરચના ઘડી રહ્યા છે. મનસે પોતાના પ્રભાવ ધરાવતા વિસ્તારોમાં ખાસ ઝુંબેશ ચલાવશે.
અંતિમ શબ્દ
મુંબઈની BMC ચૂંટણી માત્ર સ્થાનિક ચૂંટણી નથી, પરંતુ તે મહારાષ્ટ્રની રાજકીય દિશા નક્કી કરશે. ઉદ્ધવ અને રાજ ઠાકરેના ગઠબંધનથી BJP સામે એક મજબૂત પડકાર ઉભો થઈ શકે છે. 60:40 ફોર્મ્યુલા પર બેઠકોનું વહેંચાણ બંને પક્ષો માટે સ્વીકાર્ય બનશે તો ચૂંટણીનું મેદાન ખૂબ જ રસપ્રદ બનશે.
આવતા દિવસોમાં દિવાળીની આસપાસ અથવા વિજયાદશમીની રેલીમાં ગઠબંધનની સત્તાવાર જાહેરાત થવાની સંભાવના છે. હવે સૌની નજર આ પર જ ટકેલી છે કે ઠાકરે ભાઈઓની જોડણી ખરેખર મહારાષ્ટ્રની રાજકીય ગતિ બદલી શકશે કે નહીં.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
