જામનગરઃ “મેડ ઇન ઇન્ડિયા”ના વિચારને વાસ્તવિકતામાં રૂપાંતરિત કરવાનો સમય આવી ગયો છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ દેશને આપેલા “વોકલ ફોર લોકલ”ના સંદેશને હવે સામાન્ય નાગરિકોથી લઈને નાના સ્વસહાય જૂથો સુધી જીવંત બનાવવાની શરૂઆત થઈ છે. તહેવારોના આ સમયગાળામાં દેશના ખૂણે ખૂણે “વોકલ ફોર લોકલ”ની ઝળહળતી ઝાંખી જોવા મળી રહી છે. જામનગરમાં પણ આ અભિયાનને નવો ઉર્જાસ્વરૂપ આપતા સખી મંડળના બહેનો એ સ્વદેશી ચીજવસ્તુઓના પ્રદર્શનો તથા વેચાણ દ્વારા લોકોને સ્થાનિક ઉત્પાદનો અપનાવવા અનુરોધ કર્યો છે.
🔹 સ્વદેશી મેળાનો જીવંત ઉત્સવ
જામનગર મહાનગરપાલિકાના સહયોગથી શહેરમાં વિશાળ “સ્વદેશી મેળો”નું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. શહેરના હૃદયસ્થળે યોજાયેલ આ મેળામાં વિવિધ સ્વસહાય જૂથો, મહિલા મંડળો, અને નાના ઉદ્યોગકારોએ પોતપોતાના હસ્તકલા ઉત્પાદનો પ્રદર્શિત કર્યા છે. મેળાનું મુખ્ય આકર્ષણ એ છે કે અહીં એક પણ વિદેશી ચીજ નથી — દરેક વસ્તુ સ્થાનિક સ્તરે બનેલી છે, જે આપણા કારીગરોની કલા અને સ્ત્રીઓની મહેનતનું પ્રતિબિંબ છે.
મહિલાઓએ હસ્તકલા અને ઘરગથ્થુ ઉત્પાદનોથી મેળાને રંગબેરંગી બનાવી દીધો છે. દિવાળીના તહેવારને ધ્યાને રાખીને રંગોળી મટીરિયલ, સુશોભન સામગ્રી, કાગળની દીવડીઓ, માટીના દીવા, પૂજા થાળી, ટોડલીયા, તોરણ, હેન્ડમેડ ગિફ્ટ આઇટમ્સ, મુખવાસ અને ઘર માટેના શોપીસ જેવી વસ્તુઓનું વેચાણ થઈ રહ્યું છે.
🔹 મહાકાલી સ્વસહાય જૂથનું પ્રેરણાત્મક કાર્ય
આ મેળામાં ખાસ આકર્ષણ રહ્યું છે મહાકાલી સ્વસહાય જૂથનું. આ જૂથની મહિલા શિવાંગીબા ચૌહાણ જણાવે છે કે, “સરકારે અમને આ તહેવાર દરમિયાન સ્વદેશી ચીજવસ્તુઓ વેચવાનો પ્લેટફોર્મ આપ્યો છે, જેના કારણે અમારા હાથની કળાને નવા ગ્રાહકો સુધી પહોંચાડવાનો મોકો મળ્યો છે. વડાપ્રધાનશ્રીના ‘વોકલ ફોર લોકલ’ના સૂત્રને સાકાર કરવાની આ સોનેરી તક છે.”
તેમણે ઉમેર્યું કે ગ્રુપની બહેનો છેલ્લા કેટલાય મહીનાથી દિવાળીને ધ્યાનમાં રાખીને હેન્ડમેડ ચીજવસ્તુઓ તૈયાર કરી રહી છે. ખાસ કરીને પર્યાવરણમૈત્રી વસ્તુઓ જેમ કે માટીના દીવા, કુદરતી રંગોથી બનેલી રંગોળી પાવડર, રિસાયકલ્ડ કાગળના તોરણ અને હાથથી બનાવેલા પૂજા સામાન પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે.
🔹 સ્થાનિક સ્ત્રીઓ માટે આત્મનિર્ભરતાનો માર્ગ
જામનગરના આસપાસના વિસ્તારોની અનેક સ્ત્રીઓ હવે આ પ્રકારના સ્વસહાય જૂથોમાં જોડાઈને આર્થિક રીતે સ્વાવલંબન તરફ આગળ વધી રહી છે. અગાઉ ઘરકામ પૂરતું જ જીવન મર્યાદિત રાખનારી મહિલાઓ આજે પોતાના હસ્તકલા ઉત્પાદનો દ્વારા દર મહિને સારી આવક મેળવી રહી છે.
શિવાંગીબા જણાવે છે કે, “અમારું ધ્યેય માત્ર ચીજ વેચવાનું નથી, પરંતુ સ્વદેશી વિચારને જનમાનસમાં જીવંત કરવાનું છે. જ્યારે લોકો અમારી વસ્તુઓ ખરીદે છે, ત્યારે તે ફક્ત એક ઉત્પાદન નહીં પરંતુ એક સ્ત્રીના આત્મવિશ્વાસને ખરીદે છે.”
🔹 “વોકલ ફોર લોકલ” અભિયાનનું વિશાળ મહત્વ
વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ “વોકલ ફોર લોકલ”નો ઉલ્લેખ સૌપ્રથમ વખત કોરોના મહામારી દરમિયાન કર્યો હતો, જ્યારે સમગ્ર વિશ્વ વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન પર નિર્ભર હતું. તે સમયે તેમણે ભારતીયોને અપીલ કરી હતી કે આપણે પોતાના દેશમાં બનેલા ઉત્પાદનો અપનાવીએ, જેથી નાના ઉદ્યોગકારો અને કારીગરોને નવો જીવ મળે.
આ વિચાર હવે માત્ર સૂત્ર પૂરતો નથી રહ્યો, પરંતુ તે એક આર્થિક ચળવળ બની ગયો છે. સ્વદેશી ઉત્પાદન દ્વારા દેશની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત થાય છે, રોજગાર સર્જાય છે અને સ્થાનિક કારીગરોને પ્રતિષ્ઠા મળે છે.
🔹 સરકારનો સહયોગ અને સખી મંડળોની ભૂમિકા
જામનગર મહાનગરપાલિકા અને જિલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રના સહયોગથી આ મેળામાં ભાગ લેનાર દરેક ગ્રુપને સ્ટોલ ફ્રી ઓફ કૉસ્ટ આપવામાં આવ્યા છે. મહિલાઓને તાલીમ આપવામાં આવી છે કે કેવી રીતે પ્રોડક્ટ પ્રેઝન્ટેશન કરવું, ગ્રાહકો સાથે વાતચીત કરવી અને પોતાના ઉત્પાદનોને માર્કેટમાં કેવી રીતે આગળ લાવવા.
સરકારના મહિલા અને બાળ વિકાસ વિભાગ હેઠળ ચાલતા અનેક કાર્યક્રમો — જેમ કે “મહિલા આર્થિક સશક્તિકરણ યોજના”, “સખી મંડળ સહાય યોજના” — દ્વારા પણ આ બહેનોને નાણાકીય સહાય આપવામાં આવી છે.
🔹 મેળામાં ઉમટેલો જનસમુદાય
સ્વદેશી મેળાના આ કાર્યક્રમમાં જામનગર શહેરના નાગરિકોએ ભારે સંખ્યામાં હાજરી આપી. ખરીદી કરવા આવેલા લોકો કહે છે કે, “આવો મેળો આપણને સ્વદેશી વસ્તુઓની કિંમત સમજાવે છે. અહીંની દરેક વસ્તુમાં એક ભાવનાત્મક જોડાણ છે.”
ઘણા પરિવારો બાળકોને સાથે લઈને આવ્યા હતા, જેથી બાળકોને પણ સ્થાનિક ઉત્પાદન અને હસ્તકલા વિશે સમજ મળે.
🔹 પર્યાવરણમૈત્રી વિચાર સાથેનો તહેવાર
દિવાળીના તહેવાર દરમિયાન લોકો ચમકદાર પ્લાસ્ટિક અને ચાઇનીઝ લાઇટિંગમાં ફસાઈ જાય છે, પરંતુ આ મેળાએ લોકોને પ્રેરણા આપી છે કે આપણા દેશના કારીગરો પણ એથી ઓછી નથી. હાથથી બનેલી માટીની દીવડીઓ અને કુદરતી રંગોથી બનેલા તોરણો ન માત્ર સૌંદર્ય આપે છે, પરંતુ પર્યાવરણને પણ સાચવે છે.
શિવાંગીબા કહે છે, “જ્યારે અમે હાથથી દીવા બનાવીએ છીએ, ત્યારે તે માત્ર પ્રકાશ માટે નહીં પરંતુ આશા અને આત્મવિશ્વાસનું પ્રતિક બને છે.”
🔹 સ્થાનિક વેપાર માટે નવો ઉત્સાહ
આ પ્રકારના મેળાઓથી સ્થાનિક વેપારીઓને સીધો ફાયદો થાય છે. અનેક નાના ઉત્પાદકો અને ઘરઆધારિત ઉદ્યોગોને નવા ગ્રાહકો મળે છે. ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે આ મેળા જીવન બદલાવનારા સાબિત થાય છે. તેઓ હવે પોતાના બ્રાન્ડ નામથી વસ્તુઓ વેચવાનું શરૂ કરી રહી છે અને ઑનલાઇન માર્કેટિંગની તાલીમ પણ લઈ રહી છે.
🔹 લોકોની પ્રતિભાવ અને પ્રેરણાદાયક ઉદાહરણો
મેળામાં આવેલા એક ગ્રાહકે કહ્યું, “મેં અહીંથી હાથથી બનેલી પૂજા થાળી અને માટીના દીવા લીધા છે. આ ચીજો ફક્ત દેખાવમાં સુંદર નથી, પરંતુ તે આપણા દેશની સંસ્કૃતિ અને કળાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.”
અન્ય ગ્રાહકો કહે છે કે સ્વદેશી વસ્તુ ખરીદવાથી જે સંતોષ મળે છે તે કોઈ બ્રાન્ડેડ વિદેશી વસ્તુથી મળતો નથી.
🔹 “સખી મંડળ”નું સંદેશ — “ખરીદો સ્થાનિક, બચાવો રાષ્ટ્રીય”
સખી મંડળની બહેનોનો એક જ સંદેશ છે — “વોકલ ફોર લોકલ એટલે ફક્ત શબ્દો નહીં, પરંતુ જીવનની નવી દિશા.” જો દરેક વ્યક્તિ પોતાના દૈનિક જીવનમાં ૧૦ વસ્તુ પણ સ્વદેશી અપનાવે, તો કરોડો રૂપિયાનું વિદેશી મૂદ્રા બચી શકે છે અને હજારો પરિવારોને રોજગાર મળી શકે છે.
🔹 અંતિમ સંદેશ
જામનગરના આ સ્વદેશી મેળાએ સાબિત કર્યું છે કે દિવાળી ફક્ત દીપાવલી નથી, પરંતુ “આત્મનિર્ભર ભારત”ના સપના તરફનો પ્રકાશ છે.
આ મેળામાં ભાગ લેનાર મહિલાઓએ બતાવ્યું છે કે જો તક મળે, તો ગ્રામ્ય સ્ત્રી પણ ઉદ્યોગસાહસિક બની શકે છે.
સાચા અર્થમાં આ કાર્યક્રમ વડાપ્રધાનના સંકલ્પ “વોકલ ફોર લોકલ”ને જીવનમાં ઉતારવાનો ઉદાહરણ છે — જ્યાં દરેક દીવો સ્વદેશી છે, દરેક ખરીદી ભારતીય છે અને દરેક ચહેરા પર આત્મવિશ્વાસનો પ્રકાશ છે.
🔸નિષ્કર્ષઃ
જામનગરની સખી મંડળની બહેનો દ્વારા પ્રસ્તુત આ મેળો ફક્ત વેપારનું સ્થળ નથી, પરંતુ એક વિચારધારાનું પ્રતિક છે — “દેશની સ્ત્રીઓ ઉભી થાય ત્યારે દેશ ઉંચો ઉડે.”
ચાલો, આ દિવાળીએ આપણે પણ સંકલ્પ લઈએ — “ખરીદશું દેશી, ઉજવશું પ્રકાશનો તહેવાર સ્વદેશી.” ✨
