૧૧મા આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ નિમિત્તે દેવભૂમિ અંબાજી ખાતે એક અનોખી અને આધ્યાત્મિકતા છલકતી ઉજવણી જોવા મળી. બનાસકાંઠા જિલ્લાના કલેક્ટર શ્રી મિહિર પટેલના માર્ગદર્શન હેઠળ તથા અંબાજી મંદિરના વહીવટી તંત્રના સંકલન સાથે અંબાજી મંદિરના ચાચર ચોકમાં “યોગ ગરબા” નામની વિશિષ્ટ અને પ્રથમવાર યોજાયેલી ઉજવણી દ્વારા યોગ, સંગીત, નૃત્ય અને ભક્તિનો મીલન જોવા મળ્યો. “યોગ ફોર વન અર્થ, વન હેલ્થ” જેવી વૈશ્વિક થીમને સ્થાનિક સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓ સાથે સાંકળતી આ ઉજવણી માત્ર યોગ દિવસની ઉજવણી રહી નહીં, પણ આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક ભવ્યતાનો જીવંત દાખલો બની રહી.
યોગ અને ગરબાનો આધ્યાત્મિક સમન્વય
આ કાર્યક્રમનો મુખ્ય આકર્ષણ રહેલો ‘યોગ ગરબા’ એ એવું રૂપાંતરીત સ્વરૂપ છે જ્યાં યોગાસનોને ગુજરાતની લોકકલાના સર્વોપરી સ્વરૂપ ‘ગરબા’ સાથે સંકલિત કરવામાં આવ્યા હતા. યોગ ગુરુ અનીશ રંગરંજએ પોતાના ઉદ્દબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, “યોગ એ શિવનું પ્રતીક છે અને ગરબો શક્તિનું. બંનેનું સંગમ એ માત્ર આધ્યાત્મિક ઉન્નતિનો değil પરંતુ શારીરિક અને માનસિક સંતુલનનો પણ ઉત્તમ માર્ગ છે.”
તેમણે ઉમેર્યું કે, “ગુજરાતના લોકો માટે ગરબો માત્ર નૃત્ય નહીં, પણ જીવનની શૈલી છે. જ્યારે યોગાસન અને ગરબાના તાલનું ભવ્ય મિલન થાય ત્યારે શરીર, મન અને આત્મા વચ્ચે એક અનોખી ત્રિવેણી રચાય છે.”
સવારથી જ ભક્તિમાં રંગાયેલા અંબાજીધામમાં ઊર્જાવાન શરુઆત
સવારના સમયે અંબાજી મંદિરના ચાચર ચોકમાં લોકોએ યોગ શિક્ષકોના માર્ગદર્શન હેઠળ યોગાસન સત્રમાં ભાગ લીધો. વિવિધ આસનો સાથે પ્રાણાયામ અને ધ્યાન દ્વારા મનને શાંતિ અને શરિરને શક્તિ આપતી પ્રવૃતિઓ કરાવવામાં આવી. યોગ સત્ર બાદ જયારે ગરબાના તાલે યોગાસનોનું આયોજન થયું ત્યારે સમગ્ર અંબાજી ધામ જાણે આધ્યાત્મિક રાસમાં લીન થઈ ગયું. ગરબા દરમિયાન યોગભર્યા હાવભાવો, હાથના મુદ્રા, શ્વાસની ગણતરી અને ચક્રોના જાગરણ સાથે ભક્તિભાવે ગરબાની ગુંજ ઉડી.
શિવ-શક્તિના સમન્વય સાથે આધ્યાત્મિક સંદેશ
અંબાજી વહીવટદાર અને અધિક કલેક્ટર શ્રી કૌશિક મોદીએ આ પ્રસંગે જણાવ્યું હતું કે, “અંબાજી શક્તિ પીઠ છે, જ્યાં શક્તિની આરાધના થતી હોય છે. યોગ એ શિવનું પ્રતીક છે અને ગરબો શક્તિનું. ત્યારે શિવ-શક્તિના આ સંગમથી ઉત્પન્ન થયેલી આધ્યાત્મિક ઊર્જા અહીં પ્રગટ થઈ છે. આ કાર્યક્રમ માત્ર એક ઉજવણી નહીં, પણ સમગ્ર સમાજ માટે માર્ગદર્શક બની રહેશે.”
તેમણે ઉમેર્યું કે, “આવા કાર્યક્રમો દ્વારા આપણે આપણા સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો અને પરંપરાઓને વૈશ્વિક દિશામાં પ્રસારી શકીએ છીએ. જ્યારે યોગને લોકકલાથી સાંકળીએ, ત્યારે તે વધુ સંવેદનશીલ અને વ્યાપક બની રહે છે.”
શ્રદ્ધાળુઓ, ગ્રામજનો અને વિદ્યાર્થીઓની ઉમટતી હાજરી
આ કાર્યક્રમમાં ન માત્ર અંબાજી મંદિરના ટ્રસ્ટના કર્મચારીઓ, અધિકારીઓ, વહીવટી તંત્રના પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લીધો, પણ આસપાસના ગામડાઓના શ્રદ્ધાળુઓ, સ્થાનિક નાગરિકો અને મોટી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓ પણ જોડાયા હતા. વિદ્યાર્થીઓ માટે આ કાર્યક્રમ યોગ અને સંસ્કૃતિના નજદીકી સંબંધને સમજવાનો એક જીવંત પાઠ બની રહ્યો.
ગરબા દરમિયાન તમામ ઉમંગભેર તાલ પર હાથ ઊંચા કરી ગરબાના વૃત્તમાં ગતિ કરતા જોવા મળ્યા. યોગના મુદ્રાઓ સાથે ગરબા એ દરેકના ચહેરા પર ભક્તિ અને આનંદના તરૂણ ઝાંખા વિખેરી ગયા.
યોગ અને ગરબાનો વૈશ્વિક સંદેશ
આ કાર્યક્રમની સૌથી વિશિષ્ટ બાબત એ રહી કે, અંબાજી મંદિર જેવા શાક્ત પીઠ સ્થાને યોગ અને ગરબાના સંયોજન દ્વારા એક વૈશ્વિક સંદેશ આપવામાં આવ્યો કે આધ્યાત્મિકતા અને આરોગ્યના મંચ પર સૌ કોઈ જોડાઈ શકે છે. યોગનું વૈશ્વિક મહત્ત્વ, જેમાં શારીરિક ફિટનેસથી લઈને આંતરિક શાંતિ સુધીનો સમાવેશ થાય છે, હવે લોકકલાના માધ્યમથી વધુ વ્યાપક બની રહ્યું છે.
આ કાર્યક્રમ દ્વારા લોકોએ માત્ર યોગ અને ગરબાની મજા નહિ લીધી, પણ સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવવાનો સંકલ્પ પણ કર્યો. ઘણા લોકોએ કાર્યક્રમ બાદ જણાવ્યું કે આવો અનુભવ પહેલો હતો અને તેઓ આવનારા સમયગાળામાં રોજિંદા જીવનમાં યોગ અને લોકકલાકૃત પ્રવૃતિઓને સ્થાન આપશે.
વિશિષ્ટ દ્રશ્યો અને ભાવનાત્મક ક્ષણો
ચાચર ચોકના પાવન અંગણે જ્યારે એક તરફ યોગગુરૂઓ આસનોનું માર્ગદર્શન આપી રહ્યાં હતાં, ત્યારે બીજી તરફ નાદ, તાલ અને ગરબાના ભવ્ય સંગમ સાથે માહોલ ધર્મભક્તિમાં રંગાયો. હજારો શ્રદ્ધાળુઓની હાજરીએ કાર્યક્રમને મહાકાય બનાવ્યો.
ઉપસંહારરૂપે, યોગ દિવસ પર અંબાજી મંદિર ખાતે યોજાયેલ ‘યોગ ગરબા’ કાર્યક્રમ એ આધ્યાત્મિકતા, આરોગ્ય, સાંસ્કૃતિક વારસો અને ભક્તિનો સશક્ત સંગમ સાબિત થયો. આ અનોખી પહેલ હવે સમગ્ર ગુજરાત માટે એક મોડેલ બની શકે તેમ છે કે કેવી રીતે યોગના વૈશ્વિક સંદેશને સ્થાનિક સાંસ્કૃતિક સ્તરે ઉતારવા માટે નવીન પહેલો થઈ શકે.
આ કાર્યક્રમ ભવિષ્યમાં પણ અનુકરણિય બનશે અને સંસ્કૃતિ સાથે આરોગ્યને મજબૂત જોડાણ આપતી એવી યોગ પરિવ્રાજના અવિરત યાત્રાના પ્રારંભરૂપે યાદ રહેશે.
