દેવભૂમિ દ્વારકા અને ગીર સોમનાથ જિલ્લાઓમાં છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી હવામાન અચાનક બદલાતા ખેડૂતો માટે મુશ્કેલી ઉભી થઈ છે. ખાસ કરીને સુત્રાપાડા તાલુકામાં શુક્રવાર રાત્રિથી શરૂ થયેલો ધોધમાર વરસાદ આજે શનિવાર સુધી અવિરત ચાલુ રહ્યો હતો. એકંદરે તાલુકામાં 5 ઈંચથી વધુ વરસાદ પડ્યો હોવાનું સત્તાવાર સૂત્રો અને ગ્રામજનો દ્વારા જણાયું છે. આ અચાનક પડેલા કમોસમી વરસાદને કારણે સુત્રાપાડા તથા આજુબાજુના વિસ્તારોમાં કૃષિ ક્ષેત્રમાં નુકસાનની આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.
🌧️ ધોધમાર વરસાદે ખેતરોમાં ભરાયા પાણી
સુત્રાપાડા તાલુકાના મેવાસા, ધામલપર, નારાયણપુર, જાસાપર, સુત્રાપાડા શહેર તથા આસપાસના ગામોમાં સતત વરસતા વરસાદના કારણે ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ ગયાં છે. અનેક જગ્યાએ તો પાણી ખેતરોની હદ પાર કરીને મુખ્ય રસ્તાઓ પર આવી પહોંચ્યું છે. ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં કાચા રસ્તાઓ ચીકણાં થઈ જતા લોકોનું સંચાલન મુશ્કેલ બન્યું છે. ઘણા ગામોમાં ખેતીનાં સાધનો તથા પશુધનને પણ નુકસાન થયું હોવાની માહિતી મળી રહી છે.
સ્થાનિક ખેડૂત દિપક જોષી જણાવે છે કે, “પાછલા અઠવાડિયે મગફળીનો પાક ખેતરમાં સુકાવવા પાથર્યો હતો, પરંતુ આ અચાનક પડેલા વરસાદે આખો પાક ભીંજાઈ ગયો છે. જો બે દિવસમાં હવામાન સુધરશે નહીં તો પાકની ગુણવત્તા ઘટી જશે અને ભાવ પણ ઘટશે.”
🌾 મગફળી, સોયાબીન, તલ અને શાકભાજી પાકને મોટું નુકસાન
આ કમોસમી વરસાદે સુત્રાપાડા પંથકમાં ખાસ કરીને મગફળી અને સોયાબીનના પાકને ભારે અસર કરી છે. ખેડૂતોના જણાવ્યા અનુસાર વરસાદ પહેલાં પાક તોડવાની તૈયારી ચાલી રહી હતી, પરંતુ હવે ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ જતાં પાક ભીંજાઈ ગયો છે. ભીના માટીના કારણે કાપણી શક્ય નથી અને પાકમાં સડાણ શરૂ થઈ ગઈ છે.
મગફળીના પાક ઉપરાંત તલ, તુવેર અને શાકભાજીના પાકને પણ નુકસાન પહોંચ્યું છે. ઘણા ખેડૂતોના ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ જતાં પાક જમીનમાં જ સડી જવાની શક્યતા વધી છે. ખેડૂતોના જણાવ્યા અનુસાર આ વરસાદે છેલ્લા કેટલાક મહિનાના તેમના શ્રમ અને ખર્ચને વેડફી નાખ્યો છે.
ખેડૂત નટુભાઈ દેસાઈએ જણાવ્યું કે, “એક એક એકર ખેતર માટે 10 થી 12 હજાર રૂપિયા જેટલો ખર્ચ થયો હતો. હવે વરસાદે આખો પાક બગાડી નાખ્યો છે. સરકારે તાત્કાલિક સર્વે કરીને યોગ્ય વળતર આપવું જોઈએ.”
🚜 ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં અવરજવર ખોરવાઈ
તાલુકાના ઘણા ગામોમાં કાચા રસ્તાઓ પર પાણી ભરાઈ જતાં વાહન વ્યવહાર ખોરવાઈ ગયો છે. અનેક ગામોમાં લોકો ઘરોમાં જ પુરાયા છે, કારણ કે મુખ્ય માર્ગો પર પાણી ભરાઈ જતાં બહાર નીકળવું જોખમભર્યું બન્યું છે. ખાસ કરીને શાળાઓ અને આરોગ્ય કેન્દ્રો સુધી પહોંચવામાં મુશ્કેલી સર્જાઈ છે.
ગામના સરપંચોએ તાલુકા તંત્રને તાત્કાલિક રાહત પગલાં લેવાની માંગ કરી છે. તંત્ર દ્વારા પ્રાથમિક દોરે ખેતરોની મુલાકાત શરૂ કરવામાં આવી છે અને તાલુકા કૃષિ અધિકારીઓએ ખેડૂતોને નુકસાનના અહેવાલ આપવા કહ્યું છે.
☁️ હવામાન નિષ્ણાંતની ચેતવણી : સિસ્ટમ હજી સક્રિય
હવામાન નિષ્ણાંત પરેશ ગોસ્વામીએ જણાવ્યું કે અરબી સમુદ્રમાં હાલ એક સક્રિય હવામાન સિસ્ટમ સર્જાઈ છે જેનો ઘેરાવો આશરે 380 કિલોમીટરનો છે અને તે દરિયાકાંઠેથી 440 કિલોમીટર દૂર સ્થિત છે. આ સિસ્ટમના કારણે સૌરાષ્ટ્રના દરિયાકાંઠાના જિલ્લાઓમાં આગામી 24 કલાક દરમિયાન વધુ વરસાદ પડી શકે છે.
પરેશ ગોસ્વામીએ વધુમાં જણાવ્યું કે, “હાલની સ્થિતિમાં હવામાનની દિશા પશ્ચિમ તરફ છે, જેના કારણે સુત્રાપાડા, વેરાવળ, કોડીનાર અને તલાલા વિસ્તારમાં વરસાદની તીવ્રતા વધુ રહેવાની શક્યતા છે. ખેડૂતોને હાલ ખેતરમાં પ્રવેશ ન કરવા અને પાકની સુરક્ષા માટે તકેદારી રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.”
🌊 તંત્ર સતર્ક, નાગરિકોને એલર્ટ
તાલુકા પ્રશાસન અને તાત્કાલિક સેવા વિભાગોએ સતત મોનિટરિંગ શરૂ કર્યું છે. તંત્ર તરફથી હાઇ રિસ્ક ગામોને એલર્ટ કરવામાં આવ્યા છે અને જો વધુ વરસાદ થશે તો રાહત ટીમોને તાત્કાલિક ખસેડવા માટે તૈયાર રાખવામાં આવ્યા છે. કેટલાક ગામોમાં નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં પાણી ઘૂસવાની સ્થિતિ જોતા ગ્રામજનોને સલામત સ્થળે ખસેડવાની તૈયારી પણ શરૂ થઈ છે.
📞 ખેડૂતોની માંગ : તાત્કાલિક સર્વે અને વળતર
ખેડૂતોના સંગઠનો અને સ્થાનિક કૃષિ મંડળોએ રાજ્ય સરકારને વિનંતી કરી છે કે તાત્કાલિક પાક નુકસાનનું સર્વેક્ષણ હાથ ધરીને યોગ્ય વળતર જાહેર કરવામાં આવે. ખેડૂતોનો દાવો છે કે છેલ્લા બે વર્ષથી હવામાનની અનિશ્ચિતતા વધતી જતાં તેઓ પહેલેથી જ દેવામાં ધકેલાઈ ગયા છે. આ કમોસમી વરસાદે તેમની આર્થિક સ્થિતિ વધુ ખરાબ બનાવી દીધી છે.
કૃષિ વિભાગના એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે, “તાલુકાના વિવિધ વિસ્તારોમાં પ્રાથમિક સર્વે હાથ ધરાયો છે. જ્યાં પણ પાકને ગંભીર નુકસાન થયું છે ત્યાં જિલ્લા કક્ષાના અધિકારીઓ અહેવાલ મોકલી રહ્યા છે. રાજ્ય સરકારે ખેડૂતોને રાહત આપવાની પ્રક્રિયા તાત્કાલિક શરૂ કરશે.”
🧭 ખેતરમાં નુકસાનની સાક્ષાત્કાર તસવીરો
સુત્રાપાડા પંથકના ઘણા ગામોમાંથી મળેલી તસવીરોમાં ખેતરોમાં પાણી ભરાયેલા, મગફળીના પાથરાં તરતા અને શાકભાજીના ખેતરોમાં સડાણ દેખાઈ રહ્યું છે. ગ્રામજનો પોતાના ખેતરોમાંથી પાણી કાઢવાની કોશિશ કરી રહ્યા છે, પરંતુ સતત વરસતા વરસાદે પ્રયાસ નિષ્ફળ બનાવી દીધા છે.
🌱 ખેડૂતો માટે માર્ગદર્શન
કૃષિ નિષ્ણાંતો ખેડૂતોને સલાહ આપી રહ્યા છે કે ભીના ખેતરોમાં તરત પ્રવેશ ન કરે, કારણ કે જમીન વધુ ભીની હોય ત્યારે પાકના મૂળને નુકસાન થઈ શકે છે. સાથે જ, પાક બચાવવા માટે ફૂગનાશક દવાઓનો છંટકાવ કરવો, ખેતરનો નિકાલ સુધારવો અને પાકની નમૂનાઓ સાચવવા જેવી તકેદારીઓ લેવી જરૂરી છે.
🏢 સમાપ્તિ : કુદરત સામે ખેડૂતોનો સંઘર્ષ
આ માવઠા બાદ એક વાત સ્પષ્ટ થઈ છે કે હવામાનની અનિશ્ચિતતા સામે ખેડૂતોનું જીવન વધુ જોખમભર્યું બની રહ્યું છે. વર્ષભરનો પરિશ્રમ, ખર્ચ અને આશા—all in one moment વરસાદે ધોઈ નાખી છે. હવે ખેડૂતો સરકાર તરફ આશાભરી નજરે જોઈ રહ્યા છે કે તેમને યોગ્ય વળતર અને ટેકો મળે જેથી તેઓ ફરી ઉભા રહી શકે.
નિષ્કર્ષ :
સુત્રાપાડા પંથકમાં પડેલો આ કમોસમી વરસાદ માત્ર હવામાનનો ફેરફાર નથી, પરંતુ ખેડૂતો માટે આર્થિક આપત્તિ સમાન છે. સરકાર અને તંત્ર હવે આ સંજોગોમાં કેટલા ઝડપથી પગલાં લે છે, તે ખેડૂતોના ભવિષ્ય માટે નક્કીકારી સાબિત થશે.
