ગોંડલ તાલુકાનું સુલતાનપુર ગામ એક નાનું પણ સંઘર્ષશીલ ગામ છે. અહીંના મોટા ભાગના લોકો આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના છે અને જીવનનિર્વાહ માટે સરકાર દ્વારા આપવામાં આવતા સસ્તા અનાજ પર નિર્ભર રહે છે. પરંતુ છેલ્લા કેટલાક સમયથી ગામના ગરીબ ગ્રાહકોને જે અનાજ સસ્તા અનાજની દુકાનમાંથી મળે છે, તેમાં અત્યંત મોટાપાયે ખામીઓ જોવા મળી રહી છે. ગ્રાહકોના જણાવ્યા અનુસાર ગહું, ચોખા, દાળ જેવી વસ્તુઓમાં ફૂગ લાગી ગઈ હોય છે, દાણા બાટલી ગયા હોય છે અને ખાવા યોગ્ય જ ન હોય એવું ખરાબ ગુણવત્તાનું અનાજ આપવામાં આવે છે.
સુલતાનપુરના લોકોને મળતું અનાજ – ખાવા યોગ્ય નહીં
ગામના વડીલો, મહિલાઓ અને ગરીબ પરિવારો દ્વારા મળેલી ફરિયાદો મુજબ રેશન દુકાનમાંથી મળતું અનાજ ભેજ લાગેલું હોય છે, દુર્ગંધ આવે છે અને તેમાં સફેદ-કાળી ફૂગ દેખાય છે. ગહું પીસવા લઈ જઈએ તો ચક્કીના માલિકો પણ કહી દે છે કે આ દાણા બગડેલા છે, તેમાં થી સડેલી ગંધ આવે છે અને લોટ બનાવવામાં આવે તો તે કાળા પડતા હોય છે.
ઘણા ગરીબ લોકો જણાવ્યું કે—
“હું કોઇપણ જગ્યાએથી સારો ધાન્ય ખરીદી શકું એવો માણસ હોત તો અહીં ફરિયાદ કરવાની જરૂર પડે નહીં. અમને તો જે અનાજ સરકારી દુકાને આપે છે એ જ ખાઈને ગુજરાન ચલાવવું પડે છે.”
અવસ્થાઓ એવી છે કે ક્યારેક તો ગરીબ લોકો બગડેલા ગહૂં વાળીને, સાફ કરીને, જે થોડું સારું રહે તે ભાગ થી જ રોટલી બનાવવાનું પડે છે. બાળકો અને વૃદ્ધોના સ્વાસ્થ્ય પર તેનો ગંભીર પ્રભાવ પડી રહ્યો છે.
ગરીબોની પહેલી પીડા : અમારે શું વિકલ્પ?
સુલતાનપુરના લોકોને સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે તેઓ પાસે બજારમાંથી મોંઘું અનાજ ખરીદવાની શક્તિ જ નથી. બજારમાં ગહું, ચોખા, દાળ અને ચણા-ચોળાની કિંમત સામાન્ય માણસ માટે પણ ભારે પડે છે. ગામના લોકો કહે છે કે—
“અમારે જેમને રોજ મજુર કરીને પરિવાર ચલાવવો પડે, તેઓ બજારમાંથી ગુણવત્તાયુક્ત અનાજ ખરીદી શક્યા વગર, સરકારી દુકાનના અનાજ પર જ આધારીત છીએ. જો અહીંથી મળતું અનાજ પણ બગડેલું હોય તો અમારા બાળકો શું ખાય?”
ગામના કેટલાય પરિવારો રોજના કામ મળે તો બે ટાઈમ ભોજન મળે, નહીં તો ભુખ્યા રહેવાની પણ પરિસ્થિતિ આવે છે. આવી વેળાએ ફૂગવાળું અનાજ મળવાથી ગરીબોની મુશ્કેલી વધી ગઈ છે.
ગામજનોએ સરકારને કરી હૃદયસ્પર્શી વિનંતી
સમગ્ર સુલતાનપુરના લોકો મળીને લખિત તથા મૌખિક રજૂઆતો દ્વારા સરકારને વિનંતી કરી રહ્યા છે કે—
-
રેશન દુકાનમાં યોગ્ય ગુણવત્તાનું અનાજ આપવામાં આવે.
-
દાણા બગડેલા હોય તો સપ્લાય બંધ કરી બદલીને નવું અનાજ મોકલવામાં આવે.
-
ગરીબ લોકોનું આરોગ્ય બગડે એવું અનાજ ન અપાય.
ગામના સજ્જનો કહે છે કે તેઓને સરકાર પર પૂરો વિશ્વાસ છે કે યોગ્ય પગલા લેવામાં આવશે. પરંતુ અત્યાર સુધી આ સમસ્યા ગંભીર બની રહી છે.
બીજી મોટી સમસ્યા : બાયોમેટ્રિક સિસ્ટમમાં વડીલોના અંગૂઠા ના આવતા અનાજ મળે નહીં!
ગામમાં એક સૌથી પીડાદાયક સમસ્યા એ પણ છે કે 18-11-2025 થી સરકાર દ્વારા ઓટીપી સિસ્ટમ બંધ કરી દેવામાં આવી છે. હવે માત્ર બાયોમેટ્રિક દ્વારા જ અનાજ વિતરણ થાય છે.
પરંતુ મોટી ઉંમરના લોકોના અંગૂઠાની લાઇન સ્પષ્ટ ન રહેતી હોવાને કારણે તેમના અંગૂઠા બાયોમેટ્રિક મશીનમાં ઓળખાઈ જ નહીં. પરિણામે—
કેટલાય ગરીબ વડીલોને અનાજ મળતું જ નથી!
ગામની વડીલ બહેનો અને વૃદ્ધ પુરુષોએ કહ્યું—
“અમારો અંગૂઠો મશીનમાં નથી આવતો… તો અમે શું ખાઈએ? અમારું પેટ તો ખોટું નથી ને? અમે વર્ષોથી આ જ રેશન દુકાનમાંથી અનાજ લેતા આવ્યા છીએ, હવે અચાનક અમને રોકી દેવામાં આવે છે!”
કેટલાય વૃદ્ધો રડતા રડતા કહી બેઠા કે—
“ઓટીપી હોત ત્યારે અમને સરળતાથી અનાજ મળી જાય. હવે તો મશીન સામે ઊભા રહી રહીને થાકી જઈએ છીએ પણ અંગૂઠો નથી આવે.”
સરકારને લોકોની વિનંતી : ઓટીપી સિસ્ટમ ફરી શરૂ કરો
ગામના તમામ ગરીબો અને વડીલો એક જ બાબત સરકાર સમક્ષ રજૂ કરી રહ્યાં છે—
“બાયોમેટ્રિક સાથે ઓટીપી સિસ્ટમ પણ ચાલુ કરો.”
કારણ કે —
-
વડીલો માટે અંગૂઠો સ્કેન થતો નથી
-
હાલના સમયમાં શિયાળામાં ત્વચા સૂકાઈ જવાના કારણે લાઇન સ્પષ્ટ નથી રહેતી
-
મજૂર અને ખેડૂતોના હાથના ચામડા ઘીસાઈ ગયા હોવાથી મશીન ઓળખી શકતું નથી
જો ઓટીપી સિસ્ટમ ફરીથી શરૂ થશે તો જે લોકોનું બાયોમેટ્રિક ન આવે તેઓને પણ સરળતાથી અનાજ મળી શકશે.
ગામજનોએ રજૂ કરેલી તાત્કાલિક માંગણીઓ
-
રેશન દુકાનમાં મળતા અનાજની ગુણવત્તાની તાત્કાલિક તપાસ કરાવવામાં આવે.
-
બગડેલું અનાજ આપનાર વિતરક સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવે.
-
યોગ્ય અને પૌષ્ટિક અનાજ મોકલી ગ્રામજનોને મળી રહે તે સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે.
-
બાયોમેટ્રિક સાથે ઓટીપી સિસ્ટમ ફરીથી અમલમાં મૂકવામાં આવે.
-
વડીલો, દિવ્યાંગો અને અંગૂઠો ન આવનાર લોકો માટે ખાસ વ્યવસ્થા કરવામાં આવે.
-
ગામમાં રેશન દુકાનનું નિયમિત નિરીક્ષણ થાય અને ફરિયાદ દર મહિને નોંધવામાં આવે.
ગરીબોની વાસ્તવિક પીડા – માત્ર અનાજ નહિ, જીવનનો પ્રશ્ન
આ સમસ્યા ફક્ત રેશનના દાણા પુરતી નથી, પણ આ ગરીબોની દૈનિક જીવનયાત્રાને સીધી અસર કરતી સમસ્યા છે. બગડેલા અનાજના કારણે—
-
બાળકોમાં પાચન સમસ્યા
-
મહિલાઓમાં આરોગ્ય બગાડ
-
વૃદ્ધોમાં ઊલટીઓ અને ડાયરીયા
-
પીરસેલા ભોજનમાં દુર્ગંધ
-
ભોજન લેતી વખતે બાળકોનો વિરોધ
આવા અનેક સવાલ ઊભા થઈ રહ્યા છે.
એક ગરીબ માતાએ આક્રંદ સાથે જણાવ્યું—
“મારા બાળકો બગડેલા ગહૂંની રોટલી ખાઈને બીમાર થઈ ગયા. હવે હું એમને શું આપું? દૂધ ખરીદવાનું પણ પરવડે નહીં.”
ગામમાં ઊભી થઈ રહેલી સામાજિક અસર
માત્ર ખાદ્ય ગુણવત્તા જ નહીં, પરંતુ બાયોમેટ્રિકની સમસ્યાએ તો ગરીબોની પરિસ્થિતિ વધુ વિકટ કરી છે.
-
વૃદ્ધોને દર મહિને ત્રણ-ત્રણ વખત દુકાન પર જવું પડે છે
-
મશીન કામ ન કરે તો પાછા ઘરે ખાલીહાથ જવું પડે છે
-
બીજા લોકો પાસેથી ઉછીનું અનાજ લેવું પડે છે
-
આર્થિક ભાર વધે છે
-
પરિવારના ખોરાકમાં ઘટાડો થવા લાગે છે
ઘણાં લોકોમાં નિરાશા વધી રહી છે કે—
“સરકારની યોજના ગરીબ માટે હોય છે. પરંતુ અમને જ અનાજ મેળવવામાં મુશ્કેલી પડે છે.”
સુલતાનપુર ગામની સામૂહિક રજૂઆત : સરકાર તાત્કાલિક પગલા લઇ કડક નિર્દેશ આપે
ગામના તમામ વડીલો, મહિલાઓ, યુવાનો અને ગરીબ પરિવારો આશા રાખે છે કે રાજ્ય સરકાર અને જિલ્લા પૂરવઠા વિભાગ ગરીબોની વેદના સાંભળી યોગ્ય પગલા લેશે.
ગામજનોએ સ્પષ્ટ રીતે કહ્યું છે—
“અમને ભિક્ષા નથી જોઇતી, અમને માત્ર સરકાર દ્વારા આપવામાં આવતા હક્કના રોટલા જોઈએ છે, અને તે પણ સ્વચ્છ અને યોગ્ય ગુણવત્તાના.”
ઉપસંહાર : ગરીબોની અવાજ સરકાર સુધી પહોંચાડતી એક સામૂહિક ચેતવણી
સુલતાનપુર ગામના લોકો કોઇ વિરોધ કે હુલ્લડ નથી કરી રહ્યા, તેઓ માત્ર પોતાની ન્યાયસંગત માંગ કરી રહ્યા છે.
તેમનો અવાજ સરળ પણ શક્તિશાળી છે—
-
“યોગ્ય અનાજ આપો”
-
“બગડેલું અનાજ બંધ કરો”
-
“બાયોમેટ્રિક સાથે ઓટીપી શરૂ કરો”
-
“વડીલોનું ધ્યાન રાખો”
આ સ્ક્રિપ્ટનો ઉદ્દેશ પણ એ જ છે કે આ અવાજ સરકાર સુધી મજબૂતીથી પહોંચે, જેથી ગરીબોના હક્કો અને તેમના આરોગ્યનું સંરક્ષણ થઈ શકે.
