દ્વારકા, તા.૨૭ સપ્ટેમ્બર :
ભારત સરકાર દ્વારા સ્વચ્છતા પ્રત્યે જાગૃતિ લાવવા માટે દર વર્ષે ૧૭ સપ્ટેમ્બરથી ૨ ઓક્ટોબર સુધી “સ્વચ્છતા હી સેવા” પખવાડિયું ઉજવવામાં આવે છે. આ અભિયાન માત્ર સરકાર અથવા અધિકારીઓ પૂરતું મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેમાં સમાજના દરેક વર્ગનો સહભાગ અનિવાર્ય ગણાય છે. આ જ હેતુસર દ્વારકા ખાતે આવેલ મુખ્ય બસ સ્ટેશન પર વિશાળ શ્રમદાન કાર્યક્રમ યોજાયો હતો.
આ પ્રસંગે જિલ્લા પરિવહન અધિકારી (DTO) શ્રી જે.વી. ઈશરાણી, ડેપો મેનેજર શ્રી એમ.આર. રાઠોડ, તેમજ સ્ટેશન પર ફરજ બજાવતા અનેક ડ્રાઇવર અને કન્ડક્ટર સાથીઓ ઉત્સાહપૂર્વક ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. સૌએ પોતાના હાથમાં ઝાડૂ, ડસ્ટપેન, પાણીના પાઇપ જેવા સાધનો લઈને સફાઈ કાર્યમાં સક્રિય યોગદાન આપ્યું હતું.
🚍 દ્વારકા બસ સ્ટેશનનું મહત્વ
દ્વારકા યાત્રાધામ હોવાને કારણે અહીં દરરોજ હજારો યાત્રિકો અને પ્રવાસીઓ બસ દ્વારા આવે છે. બસ સ્ટેશન એ દ્વારકા શહેરનું એક મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર ગણાય છે. અહીંથી સોરાષ્ટ્ર, કચ્છ, ઉત્તર ગુજરાત તેમજ રાજ્ય બહારના વિસ્તારો માટે પણ સીધી બસ સેવા ઉપલબ્ધ છે. એટલાં માટે બસ સ્ટેશન પર સ્વચ્છતા જાળવવી અત્યંત આવશ્યક છે.
યાત્રાળુઓના સતત અવરજવરનાં કારણે સ્ટેશન પર કચરાનો ભંડાર થતો રહે છે. પાણીની બોટલ, ચા-નાસ્તાની પ્લાસ્ટિક થેલીઓ, ટિકિટના કાગળ, ખાદ્યપદાર્થોના રેપર્સ જેવી વસ્તુઓ ઘણીવાર જમીન પર પડેલી જોવા મળે છે. આને કારણે ન માત્ર દૃશ્ય દુષિત થાય છે પરંતુ આરોગ્ય માટે જોખમકારક પરિસ્થિતિ ઊભી થાય છે.
🧹 શ્રમદાનની શરૂઆત
શનિવાર સવારથી જ સમગ્ર સ્ટેશન પર અલગ અલગ વિભાગોમાં સ્વચ્છતા અભિયાન શરૂ થયું હતું. DTO શ્રી ઈશરાણી પોતે હાથમાં ઝાડૂ લઈને આગળ રહ્યા. તેમની સાથે ડેપો મેનેજર શ્રી રાઠોડે પણ કર્મચારીઓને પ્રોત્સાહિત કર્યા. સ્ટેશનના પ્રવેશદ્વાર, પ્રતીક્ષા કક્ષ, ટિકિટ કાઉન્ટર, પ્લેટફોર્મ વિસ્તાર અને બસ પાર્કિંગ ઝોનમાં એકસાથે ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી.
ડ્રાઇવર-કન્ડક્ટર સાથીઓએ નિયમિત ફરજ વચ્ચે સમય કાઢીને શ્રમદાનમાં ભાગ લીધો. કેટલાકે ઝાડૂ માર્યા, કેટલાકે પ્લાસ્ટિક કચરો ભેગો કર્યો, તો કેટલાકે પાણીના પાઇપ વડે ધૂળ-માટીને ધોઈ કાઢી. આ દૃશ્યે મુસાફરોમાં પણ જાગૃતિ પેદા કરી.

🙏 મુસાફરોને અપીલ
શ્રમદાન દરમ્યાન મુસાફરોને સીધી અપીલ કરવામાં આવી કે,
“કચરો માત્ર ડસ્ટબિનમાં જ નાખો. સ્ટેશન આપણું છે, તેની સ્વચ્છતા જાળવવી દરેકની જવાબદારી છે.”
સ્ટેશન પર વધારાના ડસ્ટબિન મૂકવામાં આવ્યા. અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે કચરો જમીન પર ન ફેંકવો જોઈએ, કારણ કે એક નાની અવગણના અન્ય લોકોને અસુવિધા અને બીમારીનું કારણ બની શકે છે.
ઘણા મુસાફરો આ સંદેશાથી પ્રેરાઈ તરત જ સ્વયંસેવક તરીકે ઝુંબેશમાં જોડાયા. કોઈએ પાણીની બોટલ ઉઠાવીને ડસ્ટબિનમાં નાખી, તો કોઈએ પોતાના બાળકોને પણ સમજાવ્યું કે “સ્વચ્છતા એ સેવા છે.”
🌍 સ્વચ્છતા અને સમાજ
સ્વચ્છતા માત્ર દેખાવ માટે નથી, તે સ્વાસ્થ્ય, પર્યાવરણ અને આધ્યાત્મિકતા સાથે પણ જોડાયેલી છે. દ્વારકા જેવા ધાર્મિક સ્થળે લાખો યાત્રાળુઓ આવે છે. અહીં સ્વચ્છતા જાળવવી એ માત્ર નગરપાલિકા કે પરિવહન વિભાગની ફરજ નથી પરંતુ દરેક યાત્રી, વેપારી અને સ્થાનિક નાગરિકની સંયુક્ત જવાબદારી છે.
ભારતના પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ “સ્વચ્છ ભારત મિશન”ની શરૂઆત કરી ત્યારે તેમણે કહ્યું હતું કે, “સ્વચ્છતા એ સેવા છે.” આ સૂત્ર આજે દ્વારકા બસ સ્ટેશન પર સાકાર થયું.
📢 અધિકારીઓની પ્રતિક્રિયા
DTO શ્રી ઈશરાણીએ જણાવ્યું કે,
“સ્વચ્છતા એ એક દિવસનો કાર્યક્રમ નથી. તે રોજિંદી આદત બનવી જોઈએ. આજે બસ સ્ટેશન પર શ્રમદાન કરી અમે એક સંદેશ આપ્યો છે. હવે આ જાગૃતિ મુસાફરોમાં સતત જાળવવી અમારી પ્રાથમિકતા રહેશે.”
ડેપો મેનેજર શ્રી રાઠોડે ઉમેર્યું કે,
“ડ્રાઇવર અને કન્ડક્ટર સાથીઓ અમારી બસ સેવા સાથે મુસાફરોનો સીધો સંપર્ક ધરાવે છે. જો તેઓ સ્વચ્છતા પ્રત્યે મુસાફરોને સતત સમજાવશે તો નિશ્ચિત રીતે લાંબા ગાળે તેનો સકારાત્મક પ્રભાવ પડશે.”
👥 સમાજનો સહભાગ
આ કાર્યક્રમમાં સ્થાનિક વેપારીઓ, પાન-નાસ્તાની દુકાનો ચલાવતા લોકોએ પણ સહભાગ લીધો. તેમણે પોતાના સ્ટોલ પાસે કચરો ન ફેંકવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. ઘણા યુવાનો એ દિવસ માટે સ્વયંસેવક તરીકે જોડાયા.
યાત્રાળુ પરિવારોમાંથી કેટલાકે કહ્યું કે, “અમે ગામડાથી દ્વારકા દર્શન કરવા આવ્યા છીએ. બસ સ્ટેશન સ્વચ્છ દેખાતું હોવાથી અમારી યાત્રાની શરૂઆત સારા માહોલમાં થઈ.”
🎯 અભિયાનનો લાંબા ગાળાનો પ્રભાવ
સ્વચ્છતા અભિયાનનું સત્યમૂલ્ય ત્યારે સાબિત થાય છે જ્યારે તે એક દિવસની ઘટના ન રહીને લાંબા ગાળે પ્રભાવ પેદા કરે. દ્વારકા બસ સ્ટેશન પર થયેલી આ ઝુંબેશ એ માત્ર એક શરૂઆત છે. હવે દર અઠવાડિયે કર્મચારીઓ પોતપોતાના વિભાગમાં નાની-નાની સફાઈ કામગીરી કરશે.
સાથે જ મુસાફરો માટે પ્રચાર પત્રકો, દિવાલ પર ચિત્રો અને લાઉડસ્પીકર દ્વારા સંદેશાઓ આપવામાં આવશે. કચરો ફેંકતા પકડાયેલા મુસાફરો સામે દંડની કાર્યવાહી કરવાની પણ યોજના છે.
📝 સમાપ્તિ
દ્વારકા બસ સ્ટેશન પર યોજાયેલ “સ્વચ્છતા હી સેવા” અંતર્ગત શ્રમદાન એ માત્ર સફાઈ કાર્ય નથી, પરંતુ એક પ્રેરણાત્મક સંદેશ છે કે, “જ્યારે સૌ સાથે આવે, ત્યારે સ્વચ્છતા એક સંસ્કાર બની જાય છે.”
DTO, ડેપો મેનેજર, ડ્રાઇવર-કન્ડક્ટર તથા મુસાફરોની સંયુક્ત મહેનતથી દ્વારકા બસ સ્ટેશનનું વાતાવરણ સચોટ રીતે “યાત્રાધામને લાયક” બન્યું.
સ્વચ્છતા જાળવવા માટેનો સંદેશ માત્ર બસ સ્ટેશન પૂરતો મર્યાદિત ન રહી, પરંતુ દરેક ઘરમાં, રસ્તે, અને સમાજના દરેક ખૂણે પ્રસરે એ જ આ અભિયાનનું સાચું ધ્યેય છે.