રાધનપુર: પાણીનો એક ટીપો બચાવવાની વાતો કરતા શાસકોના વચનો વચ્ચે, રાધનપુર શહેરના નર્મદા કોલોની પાસે ગુરુવારની સવારે પાઈપલાઈન તૂટી અને તંત્ર ત્રિપાણી ઉડાવતું રહી ગયું. ત્રણ કલાક સુધી હજારો લિટર પાણી રસ્તા પર વહી ગયું. સ્થાનિક રહીશો અને વાહનચાલકો મુશ્કેલીમાં મુકાયા અને આખરે જ્યારે નગરસેવિકા જયાબેન ઠાકોર ઘટના સ્થળે પહોંચી, ત્યાર બાદ જ તંત્રને “મરામત” કરવાની યાદ આવી.
પાણી બચાવો! – પાણી બચાવો! — એ સૂત્રો સૂત્રોની હદે જ સીમિત રહી ગયા છે. રાધનપુરના મુખ્ય બજાર માર્ગ પાસે આવેલા નર્મદા કોલોની વિસ્તારની પાઈપલાઈન ગુરુવારે ઉદયકાળે ફાટી, નદી બની ગયેલા રસ્તા પર સેંકડો લિટર પાણી અવિરત વહી રહ્યું હતું. વાહનચાલકો પાણીના પ્રવાહમાં ફસાયા, રાહદારો ગભરાયા અને વેપારીઓએ દુકાન આગળ છાંટા ખાધા – પણ પાલિકા તંત્ર… ઊંઘમાં જ હતું.
ત્રણ કલાક સુધી તંત્ર મંત્રમુગ્ધ, લોકો ત્રસ્ત
પાઈપલાઈન ફાટ્યા બાદ ટપકાટ નહીં, તૂટી પડેલો પ્રવાહ સતત ત્રણ કલાક સુધી શહેરના મુખ્ય રસ્તે વહેતો રહ્યો. આ સમયે, શહેરના અનેક વિસ્તારો પાણીની તંગીથી પીડાઈ રહ્યા છે — જ્યાં નળે તદ્દન ટીપું પણ મળતું નથી.
જોકે, આટલી ગંભીર સ્થિતિ હોવા છતાં, પાલિકા તંત્રની ઓછી ચુંસાઈ અને વધુ સૂસ્તી ફરીથી એકવાર જણાઈ આવી. જાણે પાણીની જગ્યાએ ‘ઝઘડો’ વહેતો હોય તેમ, કોઈ અધિકારી ઘટનાસ્થળે પધાર્યો નહીં.
જયાબેન ઠાકોર – ઘટનાની “અલાર્મ ક્લોક”
જ્યારે રહેવાસીઓ અને દુકાનદારો પાણીમાં તરતાં હતા, ત્યારે છેલ્લે સ્થાનિક નગરસેવિકા જયાબેન ઠાકોરને જાણ કરવામાં આવી. તેમણે તાત્કાલિક ઘટનાસ્થળે પહોંચીને પ્લાસ્ટિકના પાવડાથી પાણી રોક્યું નહોતું, પણ પાલિકા તંત્રને ઢાંસપાંસ આપી જાગૃત કર્યું. તેમની સતર્કતાને કારણે ચારથી પાંચ કલાક બાદ તંત્રે મરામત કામગીરી શરૂ કરી — પણ તબક્કાવાર નહિ, તકલિફવાર.
તાત્કાલિક વીડિયો બનાવી અને પાલિકાના અધિકારીઓને મોકલી, જયાબેને તંત્રને “અખિર જાગો, પાણી વહે છે” કહેવું પડ્યું. ત્યારબાદ નળ બંધ કરાયો, મજૂરો આવ્યો અને તૂટી ગયેલી પાઈપલાઈનને મૂડવાથી રોકાઈ ગયેલું પાણી ફરી નળમાં વળ્યું.
પાણીનો વેડફાટ – શહેરી સમસ્યાની ‘મોટી લીક’
આ ઘટના ફક્ત એક પાઈપ તૂટી એ નહીં, પણ સમગ્ર શહેરી પાણી વ્યવસ્થાપન તંત્રની ઘિસાયેલ માનસિકતાની પોલ ખોલે છે. જ્યાં પાણીની બૂંદ માટે લોકો ઝઝૂમી રહ્યા છે, ત્યાં હજારો લિટર પાણીનું આ રીતે વેડફાઈ જવું, એ માત્ર દુર્ભાગ્ય નહીં – પાપ છે.
સ્થાનિક રહેવાસીઓએ આક્ષેપ કર્યો છે કે, “પાઈપલાઈન વર્ષોથી જર્જરિત છે. આવા અનેક વિસ્તારોમાં પાઈપો ફાટવાના બનાવો વારંવાર બને છે, છતાં પાલિકા દ્વારા પૂર્વતયારી કે જાળવણીનો ખ્યાલ લેવાતો નથી.”
ભવિષ્યમાં આવું નહીં થાય તે માટે શું થઈ રહ્યું છે?
પાલિકા તંત્ર દ્વારા બાદમાં થોડીક રજુઆત એવડી થઈ કે “મરામત કરાઈ, પાણીનો વહેવાર બંધ કરાયો અને મિશન પૂર્ણ!” પણ આ દૃષ્ટિથી સ્થાનિકો સંતુષ્ટ નથી.
તેઓની માંગ છે કે, આવા ઉચ્ચ જોખમવાળા વિસ્તારો માટે એમર્જન્સી રિસ્પોન્સ ટીમો હોવી જોઈએ. ટેલિફોનિક ફરિયાદ આવે અને પાણી વહેતાં હોય તો ફાયર બ્રિગેડની જેમ તરત દોડી જવાની વ્યવસ્થા હોય.
આ પ્રશ્ન માત્ર રાધનપુરનો નથી – આ છે રાજ્યભરની તંત્રની “લીક વૃત્તિ”
આજ રાધનપુર છે, કાલે ધોળકા હશે અને પરમસવારે પાટણ કે જામનગર… પાણીની પાઈપ તૂટે ત્યારે પ્રતિક્રિયા નહીં, તૈયાર રહેવું જરૂરી છે. એક ટીપો બચાવાની વાતો એવાંજ કામ આવે જ્યારે ટંકીઓમાં પાણી રહે.
શહેરોમાં જ્યાં વસ્તી સતત વધી રહી છે અને વોટર પ્રેશર વધે છે, ત્યાં જૂની પાઈપલાઈનો ભૂકંપ જેવી ફાટ ફાટીને પાણી વિતરણથી વધુ “પાણી વહાવવાનું મિડિયા ઈવેન્ટ” બની રહી છે.
નિષ્કર્ષ: હવે ચોકસાઈ નહીં તો પાણી નહીં
રાધનપુરની આ ઘટના એ માત્ર પાઈપલાઈન તૂટી એવું નહીં, પણ એક ‘પ્રશ્નપત્ર’ છે તંત્રના કાર્યશૈલી માટે. કેટલાય વિસ્તારોમાં પીવાનું પાણી મળે છે ઓરેઝડીથી – અને અહીં પીવાનું પાણી રસ્તે વહે છે લીકથી.
જયાબેન જેવી જવાબદાર નગરસેવિકા હોવાને કારણે એક પગલાં ભરાયું, પણ પ્રશ્ન એ છે કે તંત્ર કેટલાં સમય સુધી નાગરિકોને જ ‘અલાર્મ ક્લોક’ તરીકે જુએ?
શહેરી વિકાસ માટે હવે માત્ર રૂટિન કામગીરી નહીં, પણ ઇનોવેટિવ અને ઈમરજન્સી મેકેનિઝમ ઊભા કરવાનો સમય આવી ગયો છે.
INSTAGRAM: https://www.instagram.com/samay__sandesh/
FACEBOOK: https://www.facebook.com/SamaySandeshoffice
આવા ને આવા લટટેસ્ટ ન્યુસ જાણવા માટે સમયસંદેશન્યુસની વેબસાઇટને વિઝિટ કરો
