પાનમ ડેમમાંથી પાણી છોડાતા નદી બે કાંઠે વહેતી – તંત્ર સતર્ક, ખેતી પાકો તાજગી પામ્યા

પંચમહાલ જિલ્લો પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય અને કૃષિ આધારિત જીવન માટે ઓળખાય છે.

અહીં આવેલ પાનમ ડેમ જિલ્લાની જીવાદોરી સમાન ગણાય છે કારણ કે તે માત્ર પાણી પુરવઠો જ નહીં પરંતુ સિંચાઈ, પીવાનું પાણી અને પર્યાવરણના સંતુલન માટે અગત્યની ભૂમિકા ભજવે છે. તાજેતરમાં ઉપરવાસમાં સતત વરસી રહેલા વરસાદને કારણે ડેમમાં પાણીની સારી એવી આવક થતાં તંત્રને ત્રણ ગેટ ખોલવાના નિણર્ગય લેવા પડ્યા હતા. ત્રણ ગેટમાંથી 14,058 ક્યુસેક પાણી નદીમાં છોડાતા પાનમ નદી બે કાંઠે વહેતી થઈ હતી અને નદી કિનારે આવેલા ગામોમાં સતર્કતા જાહેર કરવામાં આવી હતી.

પાનમ ડેમની હાલની પરિસ્થિતિ

પાનમ જળાશયની જળ સપાટી હાલમાં 127.21 મીટર સુધી પહોંચી ગઈ છે. આ સપાટી ભયજનક સ્તર 127.41 મીટરથી માત્ર 0.20 મીટર જેટલી ઓછી છે, એટલે કે ડેમ લગભગ સંપૂર્ણ ક્ષમતા સુધી પહોંચી ગયો છે. હાલ ડેમ 97.21 ટકા ભરાયો છે જે પાણી પુરવઠાના દ્રષ્ટિકોણે ખૂબ જ હર્ષનો વિષય છે. જો કે, આ જળ સપાટી વધુ વધે તો સુરક્ષા માટે તંત્રને નિયમિત રીતે પાણી છોડવું ફરજીયાત બની જાય છે.

ડેમમાં સતત 13,348 ક્યુસેક પાણીની નવી આવક થઈ રહી છે. એટલે કે, ડેમમાં પાણી પ્રવેશ અને પાણી છોડવાનું પ્રમાણ તંત્ર દ્વારા સંતુલિત રાખવામાં આવી રહ્યું છે જેથી જળાશય સુરક્ષિત રહે.

નદી કાંઠે ગ્રામજનોને એલર્ટ

ડેમમાંથી પાણી છોડાતા જ પાનમ નદીમાં પાણીનો સ્તર અચાનક વધી ગયો હતો. નદી બે કાંઠે વહેતી થતા નદી કિનારે આવેલા ગામોને તંત્ર દ્વારા એલર્ટ કરવામાં આવ્યા છે. ખાસ કરીને નદી કિનારે રહેતા ખેડૂતો, પશુપાલકો અને માછીમારોને નદી પાસે ન જવાની અપીલ કરવામાં આવી છે. ગ્રામજનોને બેનરો, જાહેરાતો અને જાહેર મથકો પર માઇક દ્વારા સૂચના આપવામાં આવી રહી છે.

તંત્રે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું છે કે પાણી છોડવાનું પ્રમાણ પરિસ્થિતિ પ્રમાણે બદલાઈ શકે છે. તેથી લોકો અનાવશ્યક સાહસ ન કરે અને નદી તરફ ન વળે.

ખેડૂતો માટે જીવંત દાન સમાન વરસાદ

આ વર્ષે વરસાદે પંચમહાલ જિલ્લામાં ખુશીની લહેર ફેલાવી છે. નદી, કોતર, તળાવ અને ડેમો પાણીથી છલકાઈ ઉઠ્યા છે. ખાસ કરીને પાનમ ડેમ ભરાઈ જવાથી સિંચાઈની ચિંતાઓ દૂર થઈ ગઈ છે.

ખેડૂતો કહે છે કે છેલ્લા બે-ત્રણ વર્ષમાં અપૂરતા વરસાદને કારણે સિંચાઈની મુશ્કેલી પડી હતી. ઘણા ખેડૂતોને સૂકા પાકો લેવા પડતા હતા. પરંતુ આ વર્ષે પાનમ જળાશયના ઓવરફ્લો થવાની પરિસ્થિતિ આવી હોવાથી હવે રબીના પાકો પણ સારી રીતે ઉપજાવી શકાશે.

ખેડૂતો માટે આ પાણી ખરેખર જીવંત દાન સમાન છે. ખાસ કરીને મકાઈ, તુવેર, કપાસ અને ચણા જેવા પાકોમાં તાજગી આવી ગઈ છે. ખેતરોમાં લીલાછમ હરિયાળી દેખાવા લાગી છે.

ગામડાંમાં ખુશીની લાગણી

પાનમ નદીમાં વહેતા પાણીના દ્રશ્યો જોતા ગ્રામજનોમાં વિશેષ ઉત્સાહ જોવા મળ્યો. બાળકો, યુવાનો અને વૃદ્ધો સૌએ નદીના કિનારે ઉભા રહી આ નજારો જોયો.

ખેડૂતો કહે છે કે પાણી એટલે જીવન. પાણી હોય તો પાક થાય, પશુઓને ચારો મળે, તળાવો ભરાય અને પીવાનું પાણી પણ મળી રહે. આ વર્ષે પાનમ ડેમમાંથી છલકાતું પાણી ગ્રામજનો માટે આશીર્વાદ સમાન છે.

ઘણા ગામોમાં તો લોકો આ પ્રસંગે ભગવાન ઈન્દ્રને આભાર માનતા પૂજાપાઠ પણ કર્યા. કારણ કે પાણી એટલે વિકાસ અને સમૃદ્ધિનું પ્રતિક.

તંત્રની કામગીરી અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા

ડેમમાંથી પાણી છોડતા જ તંત્રે તાત્કાલિક સુરક્ષા વ્યવસ્થા હાથ ધરી હતી. નદી કાંઠે રહેતા ગ્રામજનોને સ્થળાંતર માટે તૈયારી રાખવા સૂચના આપવામાં આવી છે. ગામોમાં પોલિસ બંદોબસ્ત મુકાયો છે જેથી કોઈ નદી કિનારે ન જાય.

સાથે સાથે, ડેમ પર નિયંત્રણ રૂમમાં અધિકારીઓ સતત નજર રાખી રહ્યા છે. પાણીની આવક-જાવક, જળ સપાટી, વરસાદનું પ્રમાણ વગેરેના ડેટા મોનિટર કરવામાં આવી રહ્યા છે.

લોકોને એ પણ સૂચવાયું છે કે વરસાદી મોસમ હજુ યથાવત છે, તેથી આવનારા દિવસોમાં વધુ પાણી છોડવાની શક્યતા છે.

પાનમ ડેમનું મહત્વ

પાનમ ડેમ માત્ર પંચમહાલ જિલ્લો જ નહીં પરંતુ આસપાસના વિસ્તારો માટે પણ જીવદોરી સમાન છે. આ ડેમમાંથી

સિંચાઈ માટે હજારો હેક્ટર જમીનને પાણી મળે છે.
ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પીવાના પાણીનું પૂરું પુરવઠો થાય છે.
પર્યટન માટે પણ આ વિસ્તાર જાણીતો છે.

હાલમાં ડેમના છલકાતા દ્રશ્યો જોવા માટે પણ આસપાસના લોકો મોટી સંખ્યામાં આવી રહ્યા છે.

પર્યાવરણ અને જીવસૃષ્ટિ પર અસર

નદીમાં નવા પાણીના પ્રવાહથી માછલીઓ અને જળચર જીવો માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિ ઉભી થઈ છે. ગામડાંના તળાવો અને કુવાનો પાણી પણ વધતા પશુઓને પીવાનું પાણી ઉપલબ્ધ થયું છે.

પાનમ નદીના કિનારે આવેલા જંગલ વિસ્તારમાં જંગલી પ્રાણીઓને પણ પાણીનો પુરતો પુરવઠો મળશે. એટલે કે આ વરસાદ અને પાણીની આવકથી પર્યાવરણનો કુદરતી સંતુલન જળવાઈ રહ્યો છે.

સાવચેતી અને ભવિષ્યની તૈયારી

જ્યાં પાણી આશીર્વાદ સમાન છે ત્યાં તે આપત્તિ પણ બની શકે છે. તેથી તંત્ર સતત સતર્ક છે. ગ્રામજનોને ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે નદીમાં વહેતા પાણીમાં ન ઉતરવું, પશુઓને નદી તરફ ન લઈ જવું અને બાળકોને નદી પાસે ન રમવા દેવા.

તંત્રે રેસ્ક્યુ ટીમને પણ તૈયાર રાખી છે જેથી જરૂર પડે તો તાત્કાલિક મદદ મળી શકે.

સારાંશ

પંચમહાલ જિલ્લાના પાનમ ડેમમાં પાણીની અવિરત આવક થતાં ડેમ લગભગ સંપૂર્ણ ભરાયો છે. સુરક્ષાના ભાગરૂપે તંત્રે ત્રણ ગેટ ખોલીને 14,058 ક્યુસેક પાણી છોડ્યું, જેના કારણે પાનમ નદી બે કાંઠે વહેતી થઈ ગઈ. ગામડાંમાં એલર્ટ જાહેર કરીને લોકોની સુરક્ષા માટે તંત્રે પગલાં લીધા છે.

બીજી બાજુ, ખેડૂતોમાં આ વરસાદ અને પાણીથી ખુશીની લાગણી છે કારણ કે હવે પાકો તાજગી પામ્યા છે અને સિંચાઈની સમસ્યા દૂર થઈ છે. તળાવો, કોતર અને નદીઓમાં નવા નીર આવતા ગ્રામજનોના જીવનમાં આનંદ છવાઈ ગયો છે.

આ રીતે, પાનમ ડેમ માત્ર પાણીનો સ્ત્રોત જ નહીં પરંતુ હજારો ખેડૂતો અને ગ્રામજનોના જીવનનો આધાર છે. આ વર્ષે તેની છલકતી જળરાશિ સૌ માટે સમૃદ્ધિ અને આશીર્વાદનો સંદેશો લઈને આવી છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060