ગુજરાત રાજ્યમાં આવશ્યક ચીજવસ્તુઓના વિતરણ સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ જાહેરાત સાથે સરકારે સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે, રાજ્યના કોઈપણ ગરીબ પરિવારને રાશન વિતરણથી વંચિત નહીં રાખવામાં આવે. વ્યાજબી ભાવના દુકાનદારોની હડતાળ વચ્ચે પણ રાજ્ય સરકારે સંવેદનશીલ વલણ અપનાવીને નવો નિર્ણય કર્યો છે – ૧લી નવેમ્બર ૨૦૨૫થી અંત્યોદય (AAY) અને PHH એટલે કે NFSA લાભાર્થીઓને અનાજ અને આવશ્યક ચીજવસ્તુઓનું વિતરણ શરૂ કરવામાં આવશે.
આ નિર્ણયથી રાજ્યભરના આશરે ૭૫ લાખથી વધુ કુટુંબો અને ૩.૨૫ કરોડથી વધુ નાગરિકોને સીધો લાભ મળશે. આ સાથે રાજ્ય સરકારે દુકાનદારોને કમિશન અને રાહતના મુદ્દે પણ મહત્વપૂર્ણ સ્પષ્ટતા કરી છે.
🌾 રાશન વિતરણની સંવેદનશીલ યોજનાનો આધાર – પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના
દેશનાં વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના વિઝન અને મિશનથી પ્રેરિત થઈને ગુજરાતનાં મુખ્યમંત્રી શ્રી ભુપેન્દ્ર પટેલની આગેવાની હેઠળ રાજ્ય સરકાર ગરીબોની સુખાકારી માટે અવિરત પ્રયત્નશીલ છે.
પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના (PMGKAY) અંતર્ગત રાજ્યમાં રાષ્ટ્રીય અન્ન સુરક્ષા કાયદા (NFSA) હેઠળ નોંધાયેલ તમામ રાશનકાર્ડ ધારકોને ઘઉં અને ચોખાનું વિનામૂલ્યે વિતરણ કરવામાં આવે છે.
રાજ્ય સરકાર ફક્ત અનાજ પૂરું પાડવામાં મર્યાદિત નથી રહી, પરંતુ પોષણસભર આહારની દિશામાં પણ વિશેષ ધ્યાન આપી રહી છે. તે માટે તુવેરદાળ, ચણા, ખાંડ, મીઠું જેવી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ રાહતદરે ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે છે.
ગુજરાત એ એકમાત્ર રાજ્ય છે, જ્યાં દિવાળી અને જન્માષ્ટમી જેવા તહેવારો દરમિયાન સીંગતેલ અને વધારાની ખાંડનું પણ વિતરણ રાહતદરે કરવામાં આવે છે. આ પ્રકારની યોજના દેશના અન્ય કોઈ રાજ્યમાં અમલમાં નથી, જે ગુજરાત સરકારની “લોકકલ્યાણમય શાસન”ની દિશામાં મોટી સિદ્ધિ છે.
📦 નવેમ્બર મહિનાના આગોતરા આયોજનની વિગતો
રાજ્ય સરકાર દ્વારા નવેમ્બર-૨૦૨૫ માટેના રાશન વિતરણનું પૂર્વ આયોજન પૂરું કરી લેવામાં આવ્યું છે.
-
કુલ લાભાર્થી કુટુંબો : ૭૫ લાખથી વધુ
-
કુલ લાભાર્થી જનસંખ્યા : ૩.૨૫ કરોડથી વધુ
-
વિતરણ માટે અનાજ તથા ચીજવસ્તુઓનું ચલણ સંપૂર્ણ રીતે જનરેટ થયું છે.
-
ઘઉં અને ચોખા વિનામૂલ્યે આપવામાં આવશે,
-
જ્યારે તુવેરદાળ, ચણા, ખાંડ અને મીઠું રાહતદરે ઉપલબ્ધ થશે.
ચલણની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને બાકી રહેલા વાજબી ભાવના દુકાનદારો માટે પણ નાણાંની ભરપાઈ પૂર્ણ થઈ ચૂકી છે. જેથી ૧લી નવેમ્બરથી વિતરણ વિના વિલંબ શરૂ થઈ શકે છે.
🏪 વ્યાજબી ભાવના દુકાનદારોના પ્રશ્નો અને સરકારની પ્રતિબદ્ધતા
તાજેતરમાં વ્યાજબી ભાવના દુકાનદારો દ્વારા રાજ્યવ્યાપી હડતાળ જાહેર કરવામાં આવી હતી. તેમની મુખ્ય માંગણી હતી કે મિનિમમ કમિશન રૂ.૩૦,૦૦૦ પ્રતિમાસ રાખવામાં આવે અને તફાવતની રકમ વધારવામાં આવે.
સરકાર દ્વારા આ મુદ્દે સ્પષ્ટતા કરતા જણાવાયું છે કે –
-
હાલમાં દુકાનદારોને કમિશન ઉપરાંત તફાવતની ઘટતી રકમ તરીકે રૂ.૨૦,૦૦૦ પ્રતિમાસ ચુકવવામાં આવે છે.
-
આ સંપૂર્ણ ખર્ચ રાજ્ય સરકાર પોતાના ખજાનામાંથી કરે છે.
-
સમગ્ર ભારત દેશમાં ફક્ત ગુજરાત રાજ્યમાં જ દુકાનદારોને રૂ.૨૦,૦૦૦ની મિનિમમ કમિશનની ચુકવણી કરવામાં આવે છે.
-
કમિશનની તમામ વિગતો દુકાનદારોના e-passbook લોગિનમાં ઉપલબ્ધ છે.
સરકારે વધુમાં ઉમેર્યું કે દુકાનદારોની રૂ.૩૦,૦૦૦ મિનિમમ કમિશનની માંગણી નીતિગત વિષય છે, જે હાલ સરકારના વિચારાધિન છે.
💰 કમિશનના ચુકવણાં સમયસર પૂર્ણ
રાજ્ય સરકારના નિવેદન મુજબ, સપ્ટેમ્બર-૨૦૨૫ સુધીના તમામ કમિશનનાં ચુકવણાં પૂર્ણ થઈ ગયા છે.
દર મહિને નિયમિતપણે કમિશનની ચુકવણી સમયસર કરવામાં આવે છે જેથી દુકાનદારોની પોષણક્ષમતા જળવાઈ રહે અને વિતરણ વ્યવસ્થામાં કોઈ વિલંબ ન થાય.
સરકારએ સ્પષ્ટ જણાવ્યું કે “દુકાનદારોના પ્રશ્નોને ઉકેલવા માટે રાજ્ય સરકારે હંમેશા સંવાદનું વલણ અપનાવ્યું છે.”
તાજેતરમાં એસોસિએશનનાં પ્રતિનિધિઓ સાથે બેઠક યોજવામાં આવી છે, જેમાં રજૂ કરાયેલી મોટાભાગની માંગણીઓ નીતિગત સ્વરૂપની છે અને તે અંગે નિર્ણય રાજ્ય સરકારના વિચાર બાદ લેવામાં આવશે.
👨👩👧👦 લાભાર્થીઓને વિતરણથી વંચિત ન રાખવાની અપીલ
સરકારે ખાસ નોંધ્યું કે “વ્યાજબી ભાવના દુકાનદારોનાં પ્રશ્નો અલગ છે, પરંતુ લાભાર્થીઓને અનાજ અને આવશ્યક ચીજવસ્તુઓના લાભથી વંચિત રાખવું યોગ્ય નથી.”
અંત્યોદય (AAY) તથા NFSA અંતર્ગત ગરીબ પરિવારો માટે આ યોજનાઓ જીવનરેખા સમાન છે, તેથી સરકારએ અપીલ કરી છે કે દુકાનદારો અણધાર્યા વિલંબ વિના વિતરણ શરૂ કરે.
રાજ્ય સરકારે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે વિતરણ ૧લી નવેમ્બરથી સમયસર શરૂ થશે અને દરેક લાભાર્થીને પુરતા જથ્થામાં ચીજવસ્તુઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે.
વન નેશન વન રેશનકાર્ડ યોજના – ગુજરાત અગ્રેસર રાજ્ય
વન નેશન વન રેશનકાર્ડ યોજના અંતર્ગત, કોઈપણ લાભાર્થી હવે પોતાની પસંદગી મુજબ રાજ્ય કે દેશના કોઈપણ ખૂણેથી પોતાના રાશનનો લાભ લઈ શકે છે.
બાયોમેટ્રિક ઓળખના આધારે વિતરણની સુવિધાથી એકતા, પારદર્શિતા અને ભ્રષ્ટાચારમુક્ત વ્યવસ્થાને પ્રોત્સાહન મળ્યું છે.
ગુજરાત રાજ્ય આ યોજનાની સફળ અમલવારીમાં અગ્રેસર રાજ્ય તરીકે ઉભર્યું છે. અત્યાર સુધીમાં ૧ કરોડથી વધુ લાભાર્થીઓએ આ યોજનાનો લાભ લીધો છે.
આ સિસ્ટમ દ્વારા ગરીબ પરિવારોને પોતાના રોજગાર કે નિવાસસ્થાન બદલાવ છતાં અનાજની ઉપલબ્ધિ સતત રહે છે, જે તેમની અન્નસુરક્ષા માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
🚚 ડોર સ્ટેપ ડિલિવરી અને નવી ટેક્નોલોજીકલ વ્યવસ્થા
અન્ન અને નાગરિક પુરવઠા વિભાગે ડોર સ્ટેપ ડિલિવરી માટે નવી ટેક્નોલોજી આધારિત વ્યવસ્થા શરૂ કરી છે.
મંત્રીશ્રીના અધ્યક્ષ સ્થાને યોજાયેલ બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે –
-
ગ્રામ્ય તથા શહેરી તકેદારી સમિતિના ઓછામાં ઓછા ૮૦% સભ્યોના બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનથી વિતરણ પ્રક્રિયા માન્ય ગણાશે.
-
૩૧ ડિસેમ્બર ૨૦૨૫ સુધી ઓછામાં ઓછા ૫૦% સભ્યોનાં બાયોમેટ્રિક અથવા OTP આધારિત વેરિફિકેશન ફરજિયાત રહેશે.
-
આ વ્યવસ્થા અમલમાં લાવવા માટે નાયબ નિયામક (અન્ન અને નાગરિક પુરવઠા), ગાંધીનગર દ્વારા પરિપત્ર પણ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.
આ પગલું વિતરણ પ્રક્રિયાની પારદર્શિતા વધારવા અને મધ્યસ્થ દુરુપયોગ અટકાવવા માટે લેવામાં આવ્યું છે.
🧾 રાજ્ય સરકારની લોકકલ્યાણમય પ્રતિબદ્ધતા
ગુજરાત સરકારનું સ્પષ્ટ વલણ છે કે “ગરીબોને અન્ન અને આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની કોઈ અછત ન રહે.”
રાજ્ય સરકારના આ નિર્ણયથી એક તરફ લાભાર્થીઓને રાહત મળશે, તો બીજી તરફ દુકાનદારોના નાણાકીય પ્રશ્નો ઉકેલવા દિશામાં પણ પ્રયત્નો ચાલુ રહેશે.
ભુપેન્દ્ર પટેલ સરકાર સતત આ બાબત પર ભાર મૂકે છે કે કલ્યાણકારી યોજનાઓનો હેતુ ગરીબ સુધી સીધો લાભ પહોંચાડવાનો છે, અને એ હેતુ માટે સરકાર કોઈપણ પ્રકારની અવરોધને સ્વીકારશે નહીં.
🏁 સમાપન : ગુજરાતમાં રાશન વિતરણ વ્યવસ્થાનો નવો માઇલસ્ટોન
ગુજરાત રાજ્યએ છેલ્લા કેટલાય વર્ષોમાં અન્નસુરક્ષા અને પારદર્શક વિતરણ વ્યવસ્થાના ક્ષેત્રે આગવી ઓળખ બનાવી છે. હવે નવેમ્બર-૨૦૨૫થી શરૂ થતું આ નવું તબક્કું પણ એ જ દિશામાં એક વધુ માઇલસ્ટોન છે.
સરકાર, દુકાનદારો અને લાભાર્થીઓ – ત્રણેય વચ્ચે સમન્વયથી આ યોજનાનું સુચારૂ અમલીકરણ થશે, અને ગુજરાત ફરી એક વાર “જનકલ્યાણમાં અગ્રણી રાજ્ય” તરીકે પોતાના સ્થાનને મજબૂત કરશે.
