“સુદામા સેતુનો વનવાસ પૂર્ણ: દ્વારકા ગોમતી પર ૧૪ કરોડથી ઊભરશે આધુનિક સ્ટેનલેસ સ્ટીલ કેબલ બ્રિજ, પવિત્ર નગરીના પ્રવાસનને મળશે અભૂતપૂર્વ ગતિ”

દ્વારકા – અધ્યાત્મ, ભક્તિ, સમુદ્ર, દંતકથા અને ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની પવિત્ર લિલાઓનું ધામ. અહીંનો દરેક પથ્થર ઈતિહાસની સુગંધ આપે છે, દરેક માર્ગ પર પ્રસાદી જળનો આશીર્વાદ મળે છે અને દરેક શ્વાસમાં ભક્તિનો ભાવ ભળી જાય છે. આવા પવિત્ર નગરીના મધ્યમાં ગોમતી નદીનું અસ્તિત્વ અને તેના ઉપરનું સુદામા સેતુ, સદીઓથી નગરીના સૌંદર્યને મહત્વ આપતું આવ્યું છે. પરંતુ છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી આ સુદામા સેતુનું વાસ્તવિક રૂપે અસ્તિત્વ ખૂટી ગયું હતું. તાત્કાલિક સુવિધા માટે બનાવેલો સેતુ સમય સાથે જૂનો પડ્યો, જોખમી બન્યો અને અંતે બંધ કરવો પડ્યો. આ બંધની સાથે જ પ્રવાસીઓ, સ્થાનિક વેપારીઓ અને દ્વારકાના વિકાસને મોટો ઝાટકો લાગ્યો.

પરંતુ હવે આખરે એ દિવસ આવી ગયો છે જ્યારે કહી શકાય— “સુદામા સેતુનો વનવાસ પૂર્ણ!”
હવે ગોમતીના પવિત્ર પટ પર ફરી એક વખત આધુનિકતા અને સૌંદર્યનો ગૌરવ ઊભરશે, કારણ કે સરકારે ૧૪ કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે સ્ટેનલેસ સ્ટીલ કેબલ બ્રિજ બનાવવા માટે વર્ક ઓર્ડર ઈશ્યુ કર્યો છે. આ નવો સેતુ માત્ર એક બ્રિજ નહીં, પણ દ્વારકા પ્રવાસનના નવા યુગની શરૂઆત સાબિત થશે.

🔱 ૧. સુદામા સેતુ—એક ઐતિહાસિક પરિચય

સુદામા સેતુ માત્ર પ્રવાસીઓ માટે પાર પડવાની સુવિધા ન હતી, તે દ્વારકા શહેરની આધ્યાત્મિક ઓળખનો મહત્ત્વનો ભાગ હતો. ગોમતી ઘાટની jednej બાજુ દ્વારકાધીશનું મંદિર અને બીજી બાજુ પવિત્ર પંથક—ત્રણે વચ્ચે આ સેતુ બ્રિજ જેવા ઉત્સવની જેમ ઉભરતો હતો.

જૂના સેતુની રચના મુખ્યત્વે સસ્પેન્શન બ્રિજના મોડેલ પર કરવામાં આવી હતી. આ સેતુ પવન, વરસાદ અને દરિયાકાંઠાની વનસ્પતિને સહન કરવા માટે પૂરતો મજબૂત શરૂઆતમાં લાગતો હતો, પણ સમય જતાં તેની સ્પર્ધા વધી ગઈ.

અતિશય ભાર, સતત ભીડ, વર્ષોથી ચાલતી મરામતનો અભાવ અને વાતાવરણની તીવ્ર અસરને કારણે તે અસુરક્ષિત ઘોષિત થયો હતો. પરિણામે ૨૦૨૨માં તે સંપૂર્ણપણે બંધ કરવો પડ્યો.

અને એ સાથે જ:

• ગુમ થઈ ગઈ ગોમતી આરતીના સુવર્ણ દૃશ્યો જોવા મળી શકતી ઊંચાઈ

• બંધ થઈ ગયા પુલ પરથી થતી ફોટોગ્રાફી અને પ્રવાસીઓની ભીડ

• વેપારીઓની આવકમાં ઘટાડો

• ભક્તોને માર્ગમાં મોટી અસુવિધા

• સ્થાનિકોનું રોજિંદું પરિવહન મુશ્કેલ

દ્વારકા જેવા મિથિકલ શહેર માટે આ બહુ મોટી પીડા હતી.

🔱 ૨. નવો સેતુ—દ્વારકા માટે ‘પ્રવાસન બૂસ્ટર ડોઝ’

દ્વારકા—સ્માર્ટ સિટી પ્રોજેક્ટ, હેરિટેજ સિટી મિશન અને પ્રવાસન વિકાસની લક્ષણાત્મક દોડમાં પહેલેથી જ આગળ વધી રહ્યું છે. પરંતુ સુદામા સેતુના અભાવે એ વિકાસની ગતિ ધીમી પડી હતી. હવે ૧૪ કરોડ રૂપિયાના ફાળવણી સાથે સ્ટેનલેસ સ્ટીલ કેબલ બ્રિજ બનવાની જાહેરાત દ્વારકા માટે નવજીવન સમાન છે.

નવો સેતુ હશે:

• સંપૂર્ણપણે સ્ટેનલેસ સ્ટીલથી બનેલો

• કેબલ સ્ટે કન્સ્ટ્રક્શન ટેકનિક સાથે

• ગુજરાતની સૌથી આકર્ષક પેડેસ્ટ્રિયન બ્રિજ સુવિધાઓમાંથી એક

• ગોમતી ઘાટ અને મંદિર વિસ્તારના કુલ દૃશ્યોને આવરી લેતો સીનિક વ્યૂ ધરાવતો

• પ્રવાસીઓની સલામતીને અનુકૂળ કઠોર માપદંડો સાથે

આ નવો પુલ માત્ર એક પરિવહનનો માર્ગ નહીં રહે, પણ પ્રવાસીઓને ફોટોગ્રાફી, ધાર્મિક યાત્રાઓ, વોકિંગ ટ્રેક અને સાંજના ગોમતી ઘાટ દર્શન માટે વિશેષ આકર્ષણ બનશે.

🔱 ૩. શું હશે નવા સેતુની ખાસિયતો?

સરકારી નોટિફિકેશન અને એન્જિનિયરિંગ ટીમોની પ્રાથમિક ચર્ચાઓ અનુસાર નવા કેબલ બ્રિજમાં નીચે મુજબ નવીન સુવિધાઓ રહેશે:

✔ ૧. ૩૦૦ વર્ષ સુધી ટકી શકે એવું સ્ટેનલેસ સ્ટીલ મટીરિયલ

સ્ટીલના હાલના મોડેલો દરિયાકાંઠાની ભેજ, મીઠાશ અને પવનને સર્વોત્તમ રીતે સહન કરે છે.
આ કારણે:

• કોટિંગ ખરડાઈ નહીં

• જંગ નહીં લાગે

• મરામતનો ખર્ચ ઘટશે

✔ ૨. કેબલ સ્ટે ટેકનિક—ઉચ્ચ સ્થિરતા

વિશ્વના આધુનિક પુલોમાં આજકાલ આ ટેકનિકનો ઉપયોગ થાય છે.
એના લાભ:

• પુલ હલચલ ન કરે

• વધુ વજન સહન કરે

• લાંબુ આયુષ્ય

✔ ૩. ૨૪×૭ CCTV અને સ્માર્ટ લાઈટિંગ

સેફ્ટી વધશે, પ્રવાસીઓને રાત્રે સેતુ પરથી ચાલવાનો આનંદ મળશે.

✔ ૪. વ્હીલચેર ફ્રેન્ડલી ડિઝાઈન

વૃદ્ધો, દિવ્યાંગો અને બાળકો માટે અનુકૂળ.

✔ ૫. બન્ને બાજુ ગોમતી ઘાટ વ્યૂ પોઈન્ટ

પ્રવાસીઓને નવી તસવીરો માટે સ્વર્ગ સમાન સ્થળ.

✔ ૬. પુલની સંપૂર્ણ ફાઉન્ડેશન ફરીથી તૈયાર

જૂના પુલની ભૂલોના આધારે એન્જિનિયરિંગ ટીમોએ નવી રીતે મજબૂત પાયો બનાવવાની યોજના ઘડી છે.

🔱 ૪. દ્વારકા પ્રવાસન પર થનારી અસર

દ્વારકા આખા ભારતમાં અને વિદેશોમાં પણ એક ટોચના તીર્થધામ તરીકે ઓળખાય છે. દર વર્ષે લગભગ ૨૦–૨૫ લાખ યાત્રાળુઓ અહીં પધારે છે. સુદામા સેતુનું પુનર્નિર્માણ આ સંખ્યાને વધુ વધારશે.

નવી સુવિધાઓ સાથે:

• યુવાનોમાં ફોટોગ્રાફી અને ટ્રાવેલ બ્લોગિંગનો ક્રેઝ વધશે

• ગોમતી ઘાટની સાંજના દૃશ્યો વધુ સુંદર બનશે

• મંદિર વિસ્તારનું ટૂરિસ્ટ મેપ ફરીથી ડિઝાઈન થશે

• હોટેલ, રેસ્ટોરન્ટ, ઑટો-રિક્શા, અને સ્ટ્રીટ-વિક્રેતાઓની આવક વધી જશે

• સ્થાનિકોએ રોજગારીમાં વધારો અનુભવશે

દ્વારકા હેરિટેજ ટુરિઝમનો ‘ગોલ્ડન પીરિયડ’ શરૂ થવાનો છે.

🔱 ૫. સ્થાનિકોમાં આનંદ અને રાહત

ગત બે વર્ષથી દ્વારકા શહેરના લોકો માટે સુદામા સેતુનું બંધ રહેવું માત્ર અસુવિધા નહીં, પરંતુ એક માનસિક ભાર પણ હતું.
સ્થાનિકોમાંથી એક વડીલના શબ્દોમાં:

“સુદામા સેતુ અમારા માટે માત્ર પુલ નહીં, અમારી શ્રદ્ધાનો માર્ગ છે. એ બંધ થતાં એવું લાગતું હતું કે ગોમતી પારનું જીવન માફક અટકી ગયું. હવે નવો સેતુ બનશે એટલે ઘણો આનંદ છે.”

વેપારીઓ પણ ખુશ છે. ગોમતી ઘાટ નજીકના વેપારીઓ જણાવે છે:

“સુદામા પુલ પર જેટલો ફૂટ-ફોલ હતો તે અમારો રોજગાર હતો. લોકોએ પુલ પરથી ફોટા લીધા બાદ અમારી દુકાનો પર ખરીદી કરતા. પુલ બંધ થતાં આવક ૩૦% ઘટી હતી. હવે સ્થિતિ બદલાશે.”

🔱 ૬. સરકારના વિકાસ એજન્ડાનો મહત્વનો ભાગ

રાજ્ય સરકારે દ્વારકાને સ્માર્ટ-ટુરિઝમ સિટી બનાવવાનો મહત્વાકાંક્ષી એજન્ડા રાખ્યો છે. તેમાં નીચે મુજબના પ્રોજેક્ટો સામેલ છે:

• ગોમતી ઘાટનું રિવરફ્રન્ટ મોડેલ નવનિર્માણ

• દ્વારકાથી બેટ દ્વારકા સુધી ૬૭૦ કરોડનો ‘સીલિંક પુલ’

• મંદિર વિસ્તારમાં પેડેસ્ટ્રિયન ઝોન

• નવી સ્માર્ટ પાર્કિંગ સુવિધા

• LED ઇલ્યુમિનેશન સિસ્ટમ

સુદામા સેતુનો નવો પ્રોજેક્ટ આ તમામ પ્રોજેક્ટોને સાંકળે છે અને નગરીના વિકાસને સંપૂર્ણ બનાવે છે.

સરકારી અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ:

• વર્ક ઓર્ડર ઈશ્યુ થઈ ચૂક્યો છે

• ૧૪ કરોડનો ટેન્ડર અંતિમ તબક્કે છે

• આગામી ૧૮ થી ૨૪ મહિનામાં પુલ તૈયાર થઈ શકે છે

આ નવા પુલનું ઉદ્ઘાટન દ્વારકાના હેરિટેજ-ડેવલપમેન્ટનો મહત્વનો દિવસ બની રહેશે.

🔱 ૭. ગોમતીના પટ પર બાંધકામ—ઇજનેરિંગની મોટી પડકારો

દ્વારકા દરિયાકાંઠે સ્થિત હોવાથી અહીં બાંધકામ કરવું સામાન્ય બાંધકામ કરતાં વધારે પડકારજનક છે.
ખાસ કરીને:

• દરિયાની મીઠાશ

• સતત પવન

• ઊંચી ભેજ

• વાવાઝોડાની અસર

• ગોમતીના જળપ્રવાહના ફેરફારો

આ કારણે નવા પુલ માટે ઇજનેરિંગ ટીમે ખાસ ટેકનિકલ સ્ટડી કરી છે.
નવા પુલના પાયો માટે વધુ ઊંડા પાઇલિંગ સિસ્ટમનો ઉપયોગ થશે.
તે સિવાય ૩ સ્તરની એન્ટીકોરોશન ટેક્નિકથી સ્ટેનલેસ સ્ટીલ કોટિંગ થશે જેથી પુલ ૩૦૦ વર્ષ સુધી ટકી શકે.

🔱 ૮. ધાર્મિક પરંપરાઓને ધ્યાનમાં રાખીને બાંધકામ

દ્વારકાની પવિત્ર ધર્મપરંપરા અનુસાર ગોમતીના પટ પર બાંધકામ કરતા પહેલાં:

• પૂજારી દ્વારા હવન

• સ્થળ શાંતિ પાઠ

• ગોમતી પૂજન

• માતા ગંગાનું આહ્વાન

કરાય છે.
નવા સેતુનું બાંધકામ પણ આ સંપ્રદાય મુજબ જ શરૂ થશે.

🔱 ૯. સુદામા અને કૃષ્ણની મિત્રતા—બ્રિજનું નામ કેમ ખાસ?

સુદામા સેતુનું નામ માત્ર પ્રતિકાત્મક નથી.
ભગવાન કૃષ્ણ અને સુદામા વચ્ચેની અપાર મિત્રતા, સમર્પણ, નિષ્ઠા અને પ્રેમનું આ નામ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
આ નામથી પુલને આધ્યાત્મિક ઓળખ મળે છે.

નવો પુલ આધુનિકતાનું પ્રતિક હશે, પરંતુ એની ઉપરનું નામ પવિત્ર ભાવનાઓનું પ્રતિબિંબ જ રહેશે.

🔱 ૧૦. ભવિષ્યમાં દ્વારકા—વિકાસ અને આધ્યાત્મિકતા વચ્ચેનું સોનેરી સંતુલન

દ્વારકા ભારતના ઐતિહાસિક શહેરોમાંનું એક છે.
આવતા ૫ વર્ષોમાં દ્વારકા નીચે મુજબના ક્ષેત્રોમાં આગવી પ્રગતિ કરશે:

૧. ધાર્મિક પ્રવાસન

નવો સુદામા સેતુ + સીલિંક પુલ + સ્માર્ટ સુવિધાઓ → વધુ યાત્રાળુઓ.

૨. આંતરરાષ્ટ્રીય ટુરિઝમ

યુનેસ્કો હેરિટેજ લિસ્ટમાં પ્રસ્તાવિત હોવાથી વિદેશી પ્રવાસીઓની સંખ્યા વધશે.

૩. સ્થાનિક અર્થતંત્ર

વ્યાપારીઓ, હોટેલ-માલિકો, પરિવહન સેવાઓ અને માછીમારોએ સીધો લાભ.

🔱 નિષ્કર્ષ

દ્વારકાના ઇતિહાસમાં આ ક્ષણ માઇલસ્ટોન સમાન છે.
જૂનો સેતુ, જે વર્ષોથી દ્વારકા નગરીનું પ્રતિક હતો, હવે આધુનિક ટેકનોલોજી, મજબૂત માળખું અને આકર્ષક ડિઝાઈન સાથે પુનર્જન્મ મેળવશે.
૧૪ કરોડના ખર્ચે ઊભરતો આ સ્ટેનલેસ સ્ટીલ કેબલ બ્રિજ દ્વારકાના પ્રવાસન માટે બૂસ્ટર સાબિત થશે.

ગોમતીના પટ પર ફરી એક વખત ‘સુદામા સેતુ’ તેનું સૌંદર્ય, એશ્વર્ય અને પવિત્રતા સાથે ઉભરશે—
દ્વારકાનાગરીના વિકાસનો નવો ચેપ્ટર શરૂ થશે!

Author: samay sandesh