ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરનાં સિદ્ધાંતોને સમર્પિત રાજ્યવ્યાપી ઉજવણી – મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ દ્વારા ગાંધીનગરના સેન્ટ્રલ વિસ્ટા ખાતે પ્રતિમાને પુષ્પાંજલિ, જનસમુદાયમાં રાષ્ટ્રીય ગૌરવની લાગણી જાગી

ભારતના બંધારણનો સ્વીકાર થયાનો દિવસ—૨૬ નવેમ્બર—સમગ્ર દેશમાં ‘બંધારણ દિવસ’ કે ‘સંવિધાન દિવસ’ તરીકે શ્રદ્ધાપૂર્વક અને ગૌરવ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ માત્ર એક ઐતિહાસિક સત્યની યાદ નહિ, પરંતુ આપણે જે લોકશાહી પદ્ધતિ હેઠળ જીવીએ છીએ, તેમાં રહેલ અધિકારો, ફરજો, સ્વતંત્રતા અને સમાનતાના મૂલ્યોને ફરી એકવાર મનમાં પોકારવાનો અવસર છે. ભારતના બંધારણના મુખ્ય શિલ્પી, ભારતીય પ્રજાસત્તાકના બૌદ્ધિક આદર્શ, સમાનતાના પૂજારી અને દલિત, પીડિત, વંચિત, શોષિત લોકોના સર્વોચ્ચ મસીહા – ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરને આ દિવસે સમગ્ર દેશ શ્રદ્ધાંજલિ અર્પે છે.

ગુજરાતમાં પણ દર વર્ષની માફક આ વર્ષની ઉજવણી અત્યંત ગૌરવમય અને પ્રેરણાત્મક રહી. રાજ્યના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે આજે વહેલી સવારથી જ ગાંધીનગરના સેન્ટ્રલ વિસ્ટા ગાર્ડન ખાતે સ્થિત ડૉ. આંબેડકરની પ્રતિમાને પુષ્પાંજલિ આપી રાષ્ટ્રીય મૂલ્યોનું સ્મરણ કરાવ્યું. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ આ પ્રસંગે ડૉ. આંબેડકરના વિચારો—સામાજિક ન્યાય, સમાનતા, બંધારણીય અધિકારો અને લોકશાહી વ્યવસ્થાની મજબૂતી—નો ભાવપૂર્વક ઉલ્લેખ કર્યો.

ગાંધીનગરમાં ભાવનાથી છલકાતો કાર્યક્રમ : લોકોની વિશાળ હાજરી

સેન્ટ્રલ વિસ્ટા ગાર્ડનની આજુબાજુ આજના દિવસે વિશેષ સાફસફાઈ, તિરંગાની શોભા અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. સવારથી જ લોકોનો ઉમળકો જોવા મળ્યો.

મુખ્‍યમંત્રીશ્રીના આગમન સમયે ગાંધીનગર મહાનગરપાલિકા અને જિલ્લા વહીવટી તંત્રનાં અધિકારીઓ સિવાય સમાજના વિવિધ વર્ગોના નાગરિકો મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

આ પ્રસંગે ગાંધીનગરના અગ્રણીઓ પણ મુખ્યમંત્રીશ્રી સાથે જોડાયા :

• શહેરની મેયર શ્રીમતી મીરાબેન પટેલ

• ધારાસભ્ય શ્રીમતી રીટાબેન પટેલ

• શહેર ભાજપ પ્રમુખ શ્રી આશિષ દવે

• વહીવટીતંત્રના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ

• મોટી સંખ્યામાં યુવાનો, એનજીઓ કાર્યકરો, મહિલાઓ અને વરિષ્ઠ નાગરિકો

આ સંપૂર્ણ વાતાવરણમાં એક વિશિષ્ટ શાંતિ, ગૌરવ અને ભાવનાત્મક ઉર્જા ફેલાયેલી હતી. દરેકની નજર પ્રતિમાની આગળ સજાવેલી પુષ્પમાળાઓ પર અને મુખ્યમંત્રીશ્રીના અભિવાદન પર ગોઠવાયેલી હતી.

બંધારણ દિવસની મહત્વની સમજણ – ડૉ. આંબેડકરનો અવસાનહીન વારસો

ભારતીય બંધારણ માત્ર કાનૂની દસ્તાવેજ નથી; તે ભારતની આત્માનું પ્રતિબિંબ છે.
ડૉ. આંબેડકરને મળેલ ‘ભારત રત્ન’ એ તેમના અસાધારણ યોગદાનનું સૌથી મોટું રાષ્ટ્રીય સન્માન છે, પરંતુ તેઓએ આપણને આપેલી સૌથી મોટી ભેટ બંધારણ છે.

ડૉ. આંબેડકરના વિચારોના મુખ્ય સ્તંભ :

1. સમાનતા અને ન્યાય – દરેક વ્યક્તિને કાયદા સમક્ષ સમાન અધિકાર

2. સામાજિક શ્રેષ્ઠતા કરતાં સામાજિક સમાનતા

3. અસ્પૃશ્યતા અને ભેદભાવનો સંપૂર્ણ નાશ

4. મહિલા સશક્તિકરણ અને પ્રશ્નોના ઉકેલમાં તેમની સમાન ભાગીદારી

5. લોકશાહીનું સુદૃઢ માળખું – રાજનીતિ, સમાજ અને અર્થતંત્ર ત્રણેયમાં

મુખ્યમંત્રીશ્રીએ આ મૂલ્યોનો ઉલ્લેખ કરતાં જણાવ્યું કે, “આંબેડકર સાહેબે સ્વતંત્ર ભારતને એવો કાનૂની આધાર આપ્યો કે આખી દુનિયામાં ભારતની લોકશાહી સૌથી સશક્ત અને દીર્ઘકાળ માટે ટકાઉ બની છે.”

PM નરેન્દ્ર મોદીના પ્રયાસો : બંધારણ દિવસની ઉજવણીને રાષ્ટ્રીય આંદોલનનું સ્વરૂપ

વર્ષ ૨૦૧૫થી, વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીની પ્રેરણાથી ૨૬ નવેમ્બરને ‘બંધારણ દિવસ’ તરીકે ઉજવવાની ઔપચારિક શરૂઆત થઈ. તે પહેલાં આ દિવસ માત્ર બંધારણ સ્વીકૃતિ દિવસ તરીકે ઓળખાતો, પરંતુ ૨૦૧૫ પછીથી દેશના દરેક શાળામાં, કોલેજોમાં, સરકારી વિભાગોમાં, પોલીસ મથકોમાં, કોર્ટોમાં અને નાગરિક મંડળોમાં વિશાળ સ્તરે ઉજવણી થવા લાગી છે.

દર વર્ષે આ દિવસે દેશભરમાં નીચે મુજબના કાર્યક્રમો યોજાય છે :

• બંધારણના આમુખ (Preamble)નું સમૂહ વાચન

• કાનૂની જાગૃતિ કાર્યક્રમો

• વિદ્યાર્થી માટે વિશેષ વક્તૃત્વ સ્પર્ધાઓ

• બંધારણીય મૂલ્યો પર સેમિનાર

• આંબેડકરની જીવનગાથા પર પ્રદર્શન

• સામાજિક ન્યાયના વિષય પર પ્રેરણાત્મક કાર્યક્રમો

ગુજરાત સરકારે પણ રાજ્યના દરેક જિલ્લામાં સરકારી કચેરીઓ અને શાળાઓમાં આમુખ પઠન, એલઓસી કાર્યક્રમો અને જાગૃતિ અભિયાનોની વ્યવસ્થા કરી છે.

બંધારણના આમુખનું પઠન – લોકશાહીનો જીવંત શપથ

સેન્ટ્રલ વિસ્ટા ખાતે મુખ્યમંત્રીશ્રીએ પણ જનસમુદાય સાથે બંધારણના આમુખનું સમૂહ પઠન કર્યું.
આ કલમો દરેક ભારતીયને પોતાનું ધર્મ, ભાષા, જીવનશૈલી, માન-અપમાન, અધિકારો અને ફરજો વિશે જાગૃત કરે છે.

“અમે, ભારતનાં લોકો…”થી શરૂ થતું આમુખ માત્ર શબ્દોનો સમૂહ નથી—તે આપણા રાષ્ટ્રના અવિનાશી મૂલ્યોનો શપથ છે.

ગાંધીનગરમાં યોજાયેલા કાર્યક્રમની વિશેષતાઓ

1. સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો

• બાળકો દ્વારા ‘ભારતના બંધારણીય અધિકારો’ વિષે નાટક

• આંબેડકરજીના જીવન પ્રસંગો પર રજૂઆત

• બંધારણની રચનાના ઐતિહાસિક ફોટોગ્રાફ્સની પ્રદર્શની

2. નાગરિકોને માર્ગદર્શક સંદેશ

મુખ્‍યમંત્રીશ્રીએ નાગરિકોને સંદેશ આપ્યો :
“બંધારણ આપણું રાષ્ટ્રધર્મ છે. તેમાં જણાવેલ ફરજોને નિષ્ઠાપૂર્વક નિભાવવી એ જ સચ્ચું દેશપ્રેમ છે.”

3. યુવાનો માટે વિશેષ પ્રેરણા

• ડિજિટલ બંધારણ ઍપનું ડેમો

• માનવાધિકાર અને બંધારણીય હકો માટે જાગૃતિ

• નાગરિક સેવામાં જોડાવાનું પ્રોત્સાહન

બંધારણ દિવસની ઉજવણીનો સામાજિક પ્રભાવ

આ દિવસ માત્ર ઔપચારિકતા નથી, પરંતુ સમગ્ર સમાજના વિકાસ માટે ઉદ્દેશ્યપૂર્ણ છે.

• દલિતો અને પીડિત વર્ગોમાં જાગૃતિ

• મહિલાઓમાં હકો અંગે સશક્તિકરણ

• શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં બાળકોમાં રાષ્ટ્રીય ગૌરવ

• કાયદાનું પાલન અને નાગરિક ફરજો પ્રત્યે જાગૃતિ

આ તમામ પ્રભાવોથી રાષ્ટ્ર વધુ મજબૂત બને છે.

સમાપન : ડૉ. આંબેડકર—એક વિચાર, એક ક્રાંતિ, એક માર્ગદર્શક

ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરના વિચારો અને સિદ્ધાંતો ભારતને સદાય માર્ગદર્શન આપતા રહેશે.
આજનો બંધારણ દિવસ માત્ર સ્મરણનો દિવસ નથી, પરંતુ લોકશાહીનું રક્ષણ કરવાનો, ન્યાય અને સમાનતાને જીવનમાં ઉતારવાનો અને રાષ્ટ્રની એકતા-અખંડિતતા જાળવવાનો પવિત્ર સંકલ્પ છે.

ગાંધીનગર ખાતે મુખ્યમંત્રીશ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ દ્વારા અપાયેલી પુષ્પાંજલિ એ માત્ર શ્રદ્ધાંજલિ નહિ, પરંતુ રાષ્ટ્રના ‘મહાન પુત્ર’ પ્રત્યેનું ગૌરવ વ્યક્ત કરવાનો એક ઐતિહાસિક ક્ષણ છે.

Author: samay sandesh