દેશની સૌથી મોટી ખાનગી એરલાઇન તરીકે ઓળખાતી ઈન્ડિગો માટે છેલ્લા ત્રણ દિવસથી પરિસ્થિતિ અત્યંત ગંભીર બની ગઈ છે. સતત ત્રીજા દિવસે 550થી વધુ ફ્લાઈટ રદ થતા દેશભરના વિવિધ એરપોર્ટ્સ પર મુસાફરો ભારે મુશ્કેલીમાં મુકાયા. સ્ટાફની અછત, ટેકનિકલ ક્રૂની ઉપલબ્ધતા અને આંતરિક શેડ્યુલિંગ ખોટ જેવી પરિસ્થિતિને લીધે કંપનીના ઓપરેશન્સ પર મોટો પ્રભાવ પડ્યો છે. વડોદરા એરપોર્ટ પરથી મુંબઈ, દિલ્હી, પુણે અને ગોવા જવાની ચાર મહત્વપૂર્ણ ફ્લાઈટ રદ થતાં સૈંકડો મુસાફરો અટવાઈ ગયા અને તેમને કલાકો સુધી એરપોર્ટ પર જ રાહ જોવી પડી.
ઇન્ડિગો માટે સૌથી કઠિન સ્થિતિ : 60 ટકા ડોમેસ્ટિક માર્કેટ શેર જોખમમાં
ભારતના ડોમેસ્ટિક એવિએશન માર્કેટમાં ઈન્ડિગોનો લગભગ 60 ટકા ભાગ છે. એટલે કે દેશમાં ચાલતી દરેક 10 ફ્લાઇટમાંની 6 ફ્લાઇટ ઈન્ડિગોની હોય છે. એવી સ્થિતિમાં જ્યારે સતત ત્રણ દિવસ સુધી 500-550 જેટલી ફ્લાઈટ રદ થાય ત્યારે તેનો પ્રભાવ કરોડો મુસાફરો સુધી પહોંચે છે. માત્ર ત્રણ દિવસમાં રદ થયેલી કુલ ફ્લાઇટોની સંખ્યા 1,600ને પાર પહોંચી ગઈ છે.
વિશ્વના અન્ય દેશોની એવિએશન ઇન્ડસ્ટ્રીમાં પણ આવા બનાવો બનતા રહે છે, પરંતુ ભારત જેવા વ્યસ્ત મુસાફરીવાળા દેશમાં આ સંકટ બહુ મોટું માનવામાં આવે છે.
સ્ટાફની ભારે અછત : પાયલોટ અને ક્રૂ રોસ્ટરમાં મોટો ખાડો
સૂત્રો અનુસાર, ઈન્ડિગોમાં આ અચાનક ઊભી થયેલી પરિસ્થિતિનું મુખ્ય કારણ સ્ટાફ, ખાસ કરીને પાયલોટ અને ટેકનિકલ ક્રૂની અછત છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી કંપનીમાં આંતરિક અસંતોષ, વધતા વેતન-અસંતુલન અને લાંબા-લાંબા શિફ્ટને લઈને તણાવનું વાતાવરણ હતું.
કંપનીના કર્મચારીઓના એક જૂથ દ્વારા એકસાથે સિક લીવ લેવી, શેડ્યુલિંગ વિભાગની ગેરવ્યવસ્થા અને ફોર્સ્ડ રોસ્ટર ઓવરલોડ આ સમગ્ર પરિસ્થિતિનું મુખ્ય કારણ ગણાય છે.
કેટલાક સેક્ટરમાં કંપનીના પાયલોટોનો અચાનક ગેરહાજર રહેવાનો પ્રમાણ વધી ગયું છે. આથી એક પછી એક ફ્લાઈટ રદ કરવાની ફરજ પડી રહી છે.
વડોદરા એરપોર્ટ પર મુસાફરોની હાહાકાર જેવી સ્થિતિ
વડોદરાથી મુંબઈ, દિલ્હી, પુણે અને ગોવા જતી ચાર ફ્લાઈટ એકસાથે રદ થતાં મુસાફરોમાં ભારે નારાજગી જોવા મળી.
મુખ્ય સમસ્યાઓ :
-
મુસાફરોને આગોતરા મેસેજ ન મળતાં કેટલાક મુસાફરો એરપોર્ટ પર પહોંચ્યા પછી જ ખબર પડી કે તેમની ફ્લાઈટ રદ છે.
-
કલાકો સુધી એરપોર્ટ પર જ અટવાઈ રહેવું પડ્યું.
-
રિફંડ અને રીશેડ્યુલિંગની પ્રક્રિયા ધીમી હોવાને કારણે કાઉન્ટર પાસે લાંબી લાઈનો.
-
કેટલાક મુસાફરોને મહત્વના બિઝનેસ ઈવેન્ટ, મેડિકલ અપોઈન્ટમેન્ટ અને પરીક્ષા સમયસર ચૂકી જવાની ફરજ પડી.
એક પ્રવાસી જણાવે છે, “અમે એરપોર્ટ પર પહોંચ્યા પછી ખબર પડી કે અમારી મુંબઈ ફ્લાઈટ રદ છે. કંપની તરફથી કોઈ ઈમેલ કે મેસેજ મળ્યો નહોતો. બાળકો સાથે આખી સવાર એરપોર્ટ પર રાહ જોવી પડી.”
એરલાઇનનું નિવેદન : “પરિસ્થિતિ સામાન્ય કરવા પ્રયાસ ચાલુ”
ઈન્ડિગોએ અધિકૃત નિવેદન કરતા કહ્યું છે કે તેમની ટીમ ઓપરેશન્સને સામાન્ય કરવા સતત કાર્યરત છે. સ્ટાફની અછતને તાત્કાલિક આધારે પૂરી કરવા કામ ચાલી રહ્યું છે અને મુસાફરોને રિફંડ અથવા વિકલ્પિક ફ્લાઈટની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે.
પરંતુ મુસાફરો જણાવે છે કે એરલાઇનનો પ્રતિસાદ ધીમો છે તથા રિફંડ મેળવવામાં પણ મુશ્કેલી આવી રહી છે.
દેશભરનાં એરપોર્ટ્સ પર અસરો :
✔ દિલ્હી
દિલ્હીમાં 120થી વધુ ફ્લાઇટ પર અસર. એરપોર્ટ પર ભારે ભીડ અને લાંબી લાઈનો.
✔ મુંબઈ
મુંબઈમાં ફ્લાઈટ ડાઈવર્ઝન અને ભારે વિલંબ. ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ માટે અલગ ટીમોની વ્યવસ્થા કરવી પડી.
✔ બેંગલુરુ
70થી વધુ ફ્લાઈટ રદ – IT ઉદ્યોગના મુસાફરોને સૌથી વધુ મુશ્કેલી.
✔ અમદાવાદ અને વડોદરા
એક સાથે અનેક ફ્લાઈટ રદ – વિદ્યાર્થીઓ અને બિઝનેસ મુસાફરો પર મોટો પ્રભાવ.
ફ્લાઈટ રદ થવાથી ઉભી થયેલી આર્થિક અસર
ઈન્ડિગો માટે દરરોજ થતી આવકમાં કરોડો રૂપિયાનું નુકસાન થઈ રહ્યું છે. જેટલું મોટું કંપનીનું સ્કેલ છે તે પ્રમાણે એક દિવસના ઓપરેશન ડિસ્ટર્બન્સથી પણ એવિએશન ઇન્ડસ્ટ્રી પર અસર થાય છે.
ઉપરાંત, મુસાફરોને હોટેલ બુકિંગ, આગળના ટ્રાવેલ પ્લાન, ટૂર પેકેજ અને ઇવેન્ટ બુકિંગમાં મોટું નુકસાન સહન કરવું પડી રહ્યું છે.
ટ્રાવેલ એજન્સીઓના જણાવ્યા મુજબ, ત્રણ દિવસમાં મુસાફરોને કુલ મળીને લગભગ 100 કરોડ રૂપિયા જેટલું નુકસાન થયું હોવાનું અંદાજ છે.
DGCAની નજર : તપાસની પ્રક્રિયા શરૂ
એવિએશન રેગ્યુલેટર DGCA (Directorate General of Civil Aviation)એ આ પરિસ્થિતિને ગંભીરતાથી લઇ આવતીકાલે ઈન્ડિગોના ટોચના અધિકારીઓ પાસેથી વિગતવાર રિપોર્ટ માગ્યો છે.
DGCAએ આ મુદ્દા પર પૂછેલા મુખ્ય પ્રશ્નો:
-
સ્ટાફ અછતનું મૂળ કારણ શું?
-
અચાનક સિક લીવમાં વધારો કેમ?
-
મુસાફરોને સમયસર સૂચના કેમ ન આપી?
-
ફ્લાઇટ રદ કરવાની પ્રક્રિયામાં SOPનું પાલન થયું કે નહીં?
જો ઈન્ડિગો DGCAને સંતોષકારક જવાબ ન આપી શકે તો કંપની પર ભારે દંડ અને નિયમનાત્મક કાર્યવાહી થઈ શકે છે.
આગામી દિવસોમાં પરિસ્થિતિ વધુ ગંભીર બની શકે?
એવિએશન વિશેષજ્ઞોના જણાવ્યા મુજબ, જો સ્ટાફ અછતનો તાત્કાલિક ઉકેલ નહીં આવે તો આગામી 2-3 દિવસમાં પરિસ્થિતિ વધુ બગડી શકે છે. આવનારા ક્રિસમસ અને ન્યૂ ઈયર ટ્રાવેલ સીઝનમાં આ સંકટ વધુ ગંભીર આકાર પણ લઈ શકે છે.
મુસાફરો માટે સલાહ :
-
ફ્લાઈટના ચાર કલાક પહેલાથી સ્ટેટસ ચેક કરો.
-
એરપોર્ટ જવાને પહેલાં SMS/Email અપડેટ તપાસો.
-
જો શક્ય હોય તો રિફંડ લઈ બીજી એરલાઇન પસંદ કરો.
-
ટ્રાવેલ ઈન્શ્યોરન્સ હોય તો ક્લેમ ફાઈલ કરવાની તક ચૂકી ન જશો.
સમાપ્તિ :
ઈન્ડિગોની સતત ત્રીજા દિવસે 550થી વધુ ફ્લાઈટ રદ થવાથી દેશના એવિએશન ઇતિહાસમાં દુર્લભ એવી સ્થિતિ ઊભી થઈ છે. મુસાફરોની મુશ્કેલી, એરલાઇનની આંતરિક સમસ્યાઓ અને નિયમનકારી નજર – આ ત્રણે પરિસ્થિતિઓનું સંતુલન પડતું મુકાઈ ગયું છે.
કંપની માટે આ તબક્કો માત્ર એક ઓપરેશનલ ક્રાઈસિસ નથી, પરંતુ તેની બ્રાન્ડ ઈમેજ અને વિશ્વાસ પર પણ ગંભીર અસર કરે તેવી સંભાવના છે.
