૪ માર્ચે ધો. 10-12ની પરીક્ષા મુકાતા વિદ્યાર્થીઓ, વાલીઓ અને શિક્ષકોમાં ભારે નારાજગી

ગાંધીનગર/અમદાવાદ: ગુજરાત રાજ્ય શિક્ષણ બોર્ડ (GSEB) દ્વારા જાહેર કરાયેલ ધોરણ 10 અને ધોરણ 12ની બોર્ડ પરીક્ષાની સમયસૂચિમાં ગંભીર બેદરકારી સામે આવી છે. બોર્ડે 4 માર્ચના દિવસે – જે સમગ્ર રાજ્યમાં ધૂળેટીની સત્તાવાર જાહેર રજા હોય છે – ધોરણ 10 અને 12ની અગત્યની પરીક્ષાઓ નક્કી કરી દીધી છે. પરિણામે રાજ્યભરના લાખો વિદ્યાર્થીઓ, વાલીઓ અને શિક્ષકો ભારે મૂંઝવણ, ઉહાપોહ અને નારાજગી અનુભવી રહ્યા છે.

સામાન્ય રીતે બોર્ડ પરીક્ષાઓ માટે સમયસર આયોજન, જાહેર રજાઓનો વિચાર, વિદ્યાર્થીઓની સુરક્ષા, પરિવહનની સુવિધા અને શૈક્ષણિક સંવેદનશીલતા ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે. પરંતુ આ વખતે આ તમામ પાસાઓની અવગણના થવાની આક્ષેપ સાથે વાલીસમાજ, શિક્ષક સંગઠનો અને શૈક્ષણિક કાર્યકરોમાં ભારે રોષ જોવા મળી રહ્યો છે.

ધૂળેટીનો દિવસ – પરિવહન, સુરક્ષા અને સામાજિક પરિસ્થિતિને કારણે સંવેદનશીલ દિવસ

ગુજરાતમાં ધૂળેટી માત્ર ઉજવણીનો દિવસ નથી, પરંતુ દેશ-દુનિયામાં જાણીતો રંગોત્સવ છે. શહેરોથી લઈને ગામડાંઓ સુધી લોકો આ દિવસે એકત્ર થાય છે, રંગોની મજા માણે છે, યુવાનો રસ્તાઓ પર ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવણી કરે છે. આ દિવસે:

• પરિવહન વ્યવસ્થા સામાન્ય દિવસ કરતાં વિક્ષેપિત રહે છે

• ટ્રાફિક નિયંત્રણ માટે પોલીસ દળો વધુ deploy થાય છે

• જાહેર પરિવહન ઓછું ચાલે છે

• અનેક સમાજો દ્વારા રંગ રમવાની પરંપરાઓને કારણે માર્ગો પર દોડધામ રહે છે

• અનેક સ્થળોએ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો, મેળાવડો અને ધાર્મિક ઉજવણીઓ યોજાય છે

આવા દિવસે બોર્ડ પરીક્ષા જેવી ગંભીર અને ઉચ્ચ સ્તરની પરીક્ષા રાખવી એ વિદ્યાર્થીઓ માટે અનાવશ્યક માનસિક દબાણ અને શારીરિક મુશ્કેલી ઉભી કરે છે, એવો શિક્ષણવિષયક નિષ્ણાતોનો અભિપ્રાય છે.

વિદ્યાર્થીઓમાં ભારે ચિંતા: “ધૂળેટી વચ્ચે સિલેબસ પર ધ્યાન રાખવું મુશ્કેલ”

ધોરણ 10 અને 12 – વિદ્યાર્થીઓના ભવિષ્યની દિશા નક્કી કરતી સૌથી મહત્વની પરીક્ષાઓ ગણાય છે. આ પરીક્ષાઓ માટે સંપૂર્ણ એકાગ્રતા, માનસિક શાંતિ અને અનુકૂળ પરિસ્થિતિની જરૂર હોય છે.

ઘણા વિદ્યાર્થીઓએ સોશિયલ મીડિયા પર રોષ વ્યક્ત કરતાં કહ્યું:

• “રંગ રમતા લોકો, અવાજ, બિનનિયંત્રિત ભીડ વચ્ચે પરીક્ષા માટે ઘરે થી બહાર નીકળવું મુશ્કેલ છે.”

• “અમારા ઘરોમાં તો પરિવારજનો અને મહેમાનો આવે છે. એ વચ્ચે રાતોરાત તૈયારી possible નથી.”

• “ધૂળેટીમાં છાંટાતા રસાયણ યુક્ત રંગો આંખો અને ચામડીને અસર પહોંચાડે છે. આવી પરિસ્થિતીમાં બહાર જવું સલામત નથી.”

ઘણા વિદ્યાર્થીઓએ આ નિર્ણયને “અણઘડ, અસમજણભર્યો અને વિદ્યાર્થીઓની સમસ્યાઓથી અજાણ વહીવટનો ઉદાહરણ” ગણાવ્યો છે.

વાલીઓને વધુ ચિંતા – બાળકોની સુરક્ષા અને વાહન વ્યવસ્થા મોટો મુદ્દો

વાલીઓનો મોટો હિસ્સો ધૂળેટીના દિવસે બાળકોને ઘરથી બહાર જવા દેતા પણ શંકાતો હોય છે. ભીડ, રંગ, નાદૂરસ્ત તત્વો અને અનિચ્છનીય ઘટનાના ભયને કારણે વાલીઓએ પરીક્ષા આયોજન પર ગંભીર સવાલો ઊભા કર્યા છે.

વાલીઓના સંઘોએ કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ પર ધ્યાન દોર્યું:

◾ સુરક્ષાનો પ્રશ્ન

ધૂળેટીના દિવસે મોટરસાયકલ, કાર અથવા જાહેર પરિવહન માં મુસાફરી કરવી જોખમી બને છે. રસ્તાઓ પર પાણી-રંગ છાંટતા લોકો, ટ્રાફિક બ્લોકેજ અને ક્યારેક ગેરસમજના ઝઘડાઓ સર્જાતા હોય છે.

◾ સરકારી પરિવહનની અછત

ઘણા બસ ડિપો ધૂળેટીના દિવસે સીમિત સેવા આપે છે. ગામડાંઓમાંથી શહેરમાં પરીક્ષા કેન્દ્ર સુધી પહોંચવા મુશ્કેલી સર્જાય છે.

◾ કેન્દ્ર સુધી પહોંચવામાં મોડું થવાની સંભાવના

ધૂળેટીના દિવસે સંપુર્ણ રાજ્યમાં સમય પાબંદીનો પ્રશ્ન રહે છે. ઘણીવાર વિદ્યાર્થીઓ કેન્દ્ર સુધી પહોંચે ત્યારે ગેટ બંધ મળી શકે, જે તેમની આખી વર્ષની મહેનત પર પાણી ફેરવી શકે.

શિક્ષક સંગઠનોનો આક્ષેપ: “પરીક્ષા આયોજન કરતી વખતે કેલેન્ડર જોવાનું પણ ભૂલ્યા?”

શિક્ષક સંગઠનો અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓએ શિક્ષણ બોર્ડના નિર્ણયને “અણઘડ અને અભ્યાસુ વહીવટનો પરિણામ” ગણાવ્યો છે.

વિદ્યા સહાયક અને શિક્ષક સંઘના પ્રતિનિધિઓએ કહ્યું:

• “પરીક્ષાની તારીખો નક્કી કરતી વખતે રાજ્યની જાહેર રજાઓનો વિચાર કરવો એ મૂળભૂત જરૂરિયાત છે.”

• “હોળી અને ધૂળેટી – બંને ધાર્મિક/સાંસ્કૃતિક મહત્વ ધરાવતા તહેવારો છે. આ દિવસોમાં કોઈપણ ઉચ્ચ સ્તરની પરીક્ષા રાખવી અસંગત છે.”

• “વિદ્યાર્થીઓની શાંતિ, માનસિક સ્થિતિ અને સલામતીને ધ્યાનમાં લેવું શિક્ષણ બોર્ડની જવાબદારી છે.”

ઘણા શિક્ષકોએ માંગ કરી છે કે બોર્ડ તરત જ તારીખમાં ફેરફાર કરે, નહીં તો અનુગામી શૈક્ષણિક વર્ષમાં પણ આવી જ બેદરકારી રહેશે.

સોશિયલ મીડિયા પર ગરમાવો – #GSEB_RescheduleExam ટ્રેન્ડમાં

ટ્વિટર (X), ફેસબુક અને ઇન્સ્ટાગ્રામ પર હજારો વાલીઓ, વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને શૈક્ષણિક કાર્યકરો દ્વારા પરીક્ષાની તારીખ બદલવાની માંગ સાથે અભિયાન શરૂ થયું છે.

હાલની સ્થિતિમાં પાંચથી વધુ હેશટેગ ટ્રેન્ડ કરી રહ્યા છે:

• #ChangeExamDate

• #GSEB_Reschedule

• #NoExamOnDhuleti

• #StudentSafetyFirst

આપણા રાજ્યમાં શિક્ષણ બોર્ડને લગતી કોઈ બાબત સોશિયલ મીડિયા પર આટલી ઝડપથી ટ્રેન્ડ rarely થતી હોય છે, જે દર્શાવે છે કે મુદ્દો કેટલો ગંભીર છે.

શૈક્ષણિક નિષ્ણાતોનું સ્પષ્ટ કહેવું: “પરીક્ષાનું શેડ્યૂલ હંમેશા સંવેદનશીલ હોવું જોઈએ”

વિદ્યાર્થીઓના વર્તન, માનસિક દબાણ અને પરીક્ષાની તૈયારી જેવા મુદ્દાઓ વિશે સંશોધન કરનાર શૈક્ષણિક નિષ્ણાતોનું કહેવું છે:

• “ધોરણ 10-12ની પરીક્ષાઓ માટે તૈયારીમાં અંતિમ બે-ત્રણ દિવસ સૌથી અગત્યના હોય છે.”

• “તહેવારોની વચ્ચે વિદ્યાર્થીઓનો ફોકસ તૂટે છે, અને પરિવારજનોના દબાણ વચ્ચે અભ્યાસ માટે શાંતિપૂર્ણ વાતાવરણ મળતું નથી.”

• “વિદ્યાર્થીઓની સુરક્ષા પરીક્ષા કરતાં વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. પરીક્ષા તો ફરી આપી શકાય, પરંતુ અસુરક્ષા અથવા દુર્ઘટના ટાળી શકાય તેવી હોવી જોઈએ.”

શૈક્ષણિક વિભાગને રજૂઆતની તૈયારી – તારીખ બદલવાની માંગ તીવ્ર બનશે

વાલીઓ અને વિદ્યાર્થીઓએ મળીને રાજ્ય શિક્ષણ વિભાગ, શિક્ષણમંત્રી અને GSEBને અપીલો મોકલવાની શરૂઆત કરી છે. એમાં મુખ્ય માંગણીઓ:

1. 4 માર્ચની તારીખ બદલીને 1-2 દિવસ આગળ-પાછળ ખસેડવી

2. વિદ્યાર્થીઓની સુરક્ષા અને પરિવહનને ધ્યાનમાં લેવું

3. આગામી વર્ષોમાં કેલેન્ડર અનુસાર પરીક્ષા આયોજનની સુવ્યવસ્થા બનાવવી

વહીવટીતંત્રે હજી સત્તાવાર પ્રતિસાદ આપ્યો નથી, પરંતુ આંતરિક સ્તરે “તારીખ બદલવાનો વિકલ્પ ટેબલ પર છે” એવી ચર્ચા શરૂ થઈ છે.

કેમ બોર્ડે આવી ભૂલ કરી? – અંદરના સૂત્રો કહે છે…

બોર્ડના સૂત્રોનું માનવું છે કે:

• પરીક્ષાનું શેડ્યૂલ ફાઇનલાઈઝ કરતી વખતે રાજ્યની જાહેર રજાઓની સૂચિના અપડેટેડ વર્ઝનનો અભાવ

• નવા સત્રની તૈયારી સાથે પરીક્ષા આયોજનની હડબડ

• મોડ્યુલ અને સિલેબસ રિવિઝનને કારણે તારીખો આગળ ખેંચવાની ફરજ

પરંતુ આ કોઈ બહાનું નહીં ગણાય, કારણ કે રાજ્યની જાહેર રજાઓનું કેલેન્ડર વર્ષના પ્રારંભે જ જાહેર થાય છે.

શું પરીક્ષા તારીખ બદલાશે? – વિદ્યાર્થીઓ રાહ જુએ છે

હાલની પરિસ્થિતિ જોતા રાજ્ય સરકારે અને શિક્ષણ બોર્ડે આગામી બે-ત્રણ દિવસમાં નિર્ણય લેવાની શક્યતા છે. કારણ કે:

• દબાણ બહુ વધી ગયું છે

• રાજ્યમાં વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા લાખોમાં છે

• સુરક્ષા અને પરિવહનનાં મુદ્દા અવગણવા યોગ્ય નથી

જો તારીખ બદલાશે તો બોર્ડને ફરીથી હોલટિકિટ અપડેટ કરવી પડશે, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓ માટે તે મુશ્કેલી કરતાં રાહતનું કારણ બનશે.

નિષ્કર્ષ: બેદરકાર વહીવટનો ખમિયાજો વિદ્યાર્થીઓ કેમ ભોગવે?

ધૂળેટી જેવા મહત્વપૂર્ણ તહેવારના દિવસે ધોરણ 10 અને 12ની પરીક્ષાનું આયોજન કરવું એ વિદ્યાર્થીઓના માનસિક, શૈક્ષણિક અને શારિરિક કલ્યાણને સંપૂર્ણપણે અવગણતી અપેક્ષિત ન હોય તેવી ઘટના છે.
શિક્ષણ બોર્ડે પોતાના નિર્ણય પર ફરી વિચારવું જોઈએ, કારણ કે બોર્ડ પરીક્ષા માત્ર એક શેડ્યૂલ નહીં—લાખો વિદ્યાર્થીઓના ભવિષ્ય સાથે સીધો જોડાયેલો મુદ્દો છે.

Author: samay sandesh