મેટ્રો–3ના અભૂતપૂર્વ પ્રભાવથી સાઉથ મુંબઈને રાહત : બે મહિનામાં જ ટ્રાફિકમાં મોટો ઘટાડો, પીક અવર્સ પણ થયા સ્મૂથ.

મુંબઈ — દેશની આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં ટ્રાફિકની સમસ્યા વર્ષો જૂની છે. ખાસ કરીને સાઉથ મુંબઈ—જેમાં CSMT, ફોર્ટ, મરીન ડ્રાઈવ, ચર્ચગેટથી લઈને કફ પરેડ જેવા અત્યંત વ્યસ્ત અને સંવેદનશીલ વિસ્તારો આવરે છે—ત્યાં રોજબરોજ લોકો ‘બમ્પર-ટુ-બમ્પર’ ટ્રાફિકની પીડા ભોગવતા હતા. પરંતુ છેલ્લા બે મહિનામાં આ પરિસ્થિતિમાં ઐતિહાસિક પરિવર્તન જોવા મળ્યું છે. કારણ એક જ—મેટ્રો 3, એટલે કે આરેથી કફ પરેડ સુધીની અન્ડરગ્રાઉન્ડ કૉરિડોર.

માત્ર બે મહિનામાં મેટ્રો 3એ સાઉથ મુંબઈના ટ્રાફિકના નકશાને બદલાવી નાખ્યો છે. લોકોને રોજિંદા સફરમાં મળતું સુવિધાજનક, ઝડપી અને સમય બચાવતું સગવડભર્યું વિકલ્પ મળતાં હવે રોડ પરની ભીડમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ટ્રાફિક-પોલીસથી લઈને સ્થાનિકો અને મુસાફરો સુધી સૌ જણ એક અવાજે કહે છે—“મેટ્રો 3એ મુંબઈને જરૂરી એવી મોટી રાહત આપી છે.”

 સાઉથ મુંબઈના રસ્તાઓએ લીધી હૂંફ : બમ્પર-ટુ-બમ્પર ટ્રાફિક હવે ઇતિહાસ બની રહ્યો છે

મેટ્રો 3 શરૂ થયા પહેલા સવારના 9.30 થી 11 અને સાંજે 5 થી 7.30 વચ્ચે ફોર્ટ વિસ્તાર, મરીન ડ્રાઈવ, ડી. એન. રોડ, મહાનગરપાલિકા માર્ગ અને હઝારીમલ સોમાણી માર્ગ પર વાહનોની અનંત કતાર જોવા મળતી. પીક અવર્સ દરમિયાન તો ઇમર્જન્સી વાહનોને પણ રસ્તો મળવો મુશ્કેલ બને તેવી પરિસ્થિતિ સર્જાતી.

મેટ્રો શરૂ થયા બાદ આ સીન બદલી ગયો છે.

ટ્રાફિક-પોલીસના જૉઇન્ટ કમિશનર શ્રી અનિલ કુંભારેએ સ્પષ્ટ કહ્યું—
“સાઉથ મુંબઈના ટ્રાફિકમાં નોંધપાત્ર અને માપી શકાય એવો ઘટાડો થયો છે. પહેલાના સરખામણીએ હવે ટ્રાફિક સ્મૂથ થઈ ગયો છે. CSMT–કફ પરેડ કારિડોર પર તો હવે સિગ્નલની એક જ સાઇકલમાં વાહનો ક્લિયર થઈ જાય છે—જે પહેલાં લગભગ અશક્ય હતું.”

મેટ્રો 3ને કારણે રોડ પર દોડતી ટૅક્સી અને બસોની સંખ્યા ઘટી છે. ખાસ કરીને જે લોકો રોજના ઓફિસ જવા CSMTથી કફ પરેડ સુધી ટૅક્સી કરતા હતા—તેઓ હવે મેટ્રોનો વિકલ્પ પસંદ કરી રહ્યા છે.

 મેટ્રો 3માં અત્યાર સુધીનો પ્રતિદિનનો સરેરાશ મુસાફરભાર : 1.8 લાખ

મેટ્રો 3 શરૂ થયા બાદ પ્રથમ 60 દિવસના આંકડા ચોંકાવનારા છે:

• દિવસનો સરેરાશ મુસાફરભાર : 1,80,000

• જેમાંથી માત્ર CSMT–કફ પરેડ સેક્શનમાં દરરોજ 60,000 મુસાફરો
  (અર્થાત, કુલ મુસાફરોના 1/3)—જે સીધો સાઉથ મુંબઈના ટ્રાફિક પર અસર કરે છે.

CSMTથી ચર્ચગેટ જઈને બસ–ટૅક્સી પકડવાની ફરજ પડે તે સ્થિતિ હવે ઘણી ઓછી થઈ છે. મેટ્રો સીધી, ઝડપી અને ટ્રાન્સફર-ફ્રી મુસાફરી આપે છે.

 મુસાફરોને મળેલો સૌથી મોટો ફાયદો : સમય બચાવ

મેટ્રો 3ના ત્રણ સૌથી લોકપ્રિય રૂટોના આંકડા પણ નોંધપાત્ર છે—

1. મરોલ → CSMT : દરરોજ 11,898 મુસાફરો

2. વિધાનભવન → CSMT : દરરોજ 34,493 મુસાફરો

3. ચર્ચગેટ → કફ પરેડ : દરરોજ 22,683 મુસાફરો

આ ત્રણ રૂટ જ સાઉથ મુંબઈના ટ્રાફિકનું મુખ્ય ભારણ ઉઠાવતા—અને હવે મેટ્રો 3એ આ ભારણને ખૂબ હદે હળવું કર્યું છે.

પૂર્વે મરોલ–CSMT માર્ગ પર મુસાફરોને 60–90 મિનિટ લાગતાં.
હવે મેટ્રોથી આ મુસાફરી 25–30 મિનિટમાં પૂરી થાય છે.

રોડ પરની સરકારી બસો અને ટૅક્સીનો ટ્રાફિક 20–25% સુધી ઓછો

બ્રિહન્મુંબઈ ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (BEST)ના એક અધિકારીના જણાવ્યા મુજબ—

• CSMT–કફ પરેડ રૂટ પર ચાલતી બસોની બેઠકો અગાઉ ભરેલી રહેતી હતી

• હવે મુસાફરોની સંખ્યા ઘટતાં બસો હળવી થઈ છે

• આથી બસો ઝડપથી આવ–જા કરી શકે છે અને કુલ માર્ગક્ષમતા વધે છે

ટૅક્સી યુનિયનના સભ્યો પણ માને છે—

• મેટ્રો 3 શરૂ થયા બાદ CSMT–કફ પરેડ વચ્ચે ટૅક્સી રાઈડ્સમાં 30% સુધી ઘટાડો

• છતાં મેટ્રોની ભીડને કારણે દેશી ટૅક્સી ઓલ્ટરનેટિવ તરીકે સ્થાયી છે

 સામાન્ય મુસાફરોના અનુભવ : “જીવન સરળ બની ગયું”

ફોર્ટમાં નોકરી કરતા એક કર્મચારી અનિલ પટેલ કહે છે—
“મેટ્રો 3 તો આપણા માટે વર્દાન છે. પહેલા ઓફિસ માટે 2 કલાક જતા હતા, હવે 40 મિનિટમાં પહોંચી જાઉં છું.”

એક મહિલા કર્મચારી શુભાંગી શિંદે કહે છે—
“ટ્રાફિકનો અવાજ, ધૂળ, તાવડી—આ બધાથી જુદો મેટ્રો અનુભવ છે. સવારે મેટ્રો પકડવાથી દિવસ શાંતિથી શરૂ થાય છે.”

 મેટ્રો 3ના કારણે સાઉથ મુંબઈના માર્ગોનો ભવિષ્ય

શહેર આયોજનકારોના મતે મેટ્રો 3થી આવતા કેટલાક વર્ષોમાં નીચે મુજબના હકારાત્મક ફેરફારો જોવા મળશે—

• પ્રાઈવેટ કારનો ઉપયોગ 15–20% સુધી ઘટશે

• સાઉથ મુંબઈના રોડ પર ટ્રાફિક-જામના કેસ 30%થી વધુ ઘટી શકે

• મરીન-ડ્રાઈવ અને ફોર્ટ વિસ્તાર વધુ વૉક-ફ્રેન્ડલી બની શકે

• BEST બસોની સંખ્યા અન્ય વિસ્તારોમાં વધારી શકાય

• ઇમર્જન્સી વાહનોને સમયમાં પહોંચવા બહુ સરળતા રહેશે

 સૌથી મોટો અર્થઘટન : ઈકો-ફ્રેન્ડલી પરિવહન તરફ મોટો ફેરફાર

મેટ્રો 3થી દરરોજ—

• 50,000થી વધુ ટૅક્સી–ટ્રિપ બચી રહી છે

• ટ્રાફિક–જામમાં એન્જિન idlingના કારણે થતા પ્રદૂષણમાં 12–15% ઘટાડો

• કાર્બન ઉત્સર્જન ઓછું થઈ રહ્યું છે, જેનાથી પર્યાવરણને મોટી રાહત મળી રહી છે

શહેરમાં દૈનિક નાઇટ્રોજન ઓકસાઇડ (NOx) અને કાર્બન મોનૉઓકસાઇડ (CO)ના સ્તરમાં હળવો પરંતુ મહત્વનો ઘટાડો નોંધાયો છે.

 બે મહિનામાં જ મેટ્રો 3ને “ગેમ ચેન્જર”નું બિરુદ

મેટ્રો 3 માત્ર મુસાફરીનું નવું સાધન નથી, પરંતુ સ્થાનિક શહેરવ્યવસ્થાના ઇતિહાસમાં એક મોટો માઈલસ્ટોન છે.
સાઉથ મુંબઈ જેવા હાઈ-ડેન્સિટી, હાઈ-ટ્રાફિક સેન્ટર માટે અન્ડરગ્રાઉન્ડ મેટ્રો આજ જેવી જરૂરિયાત હતી.

માત્ર બે મહિનામાં—

• ટ્રાફિક ઘટ્યો

• મુસાફરી ઝડપી થઈ

• વાહનપ્રદૂષણ ઓછું થયું

• ઓફિસ–કમીૂટર્સને મોટી રાહત મળી

• સાઉથ મુંબઈના વ્યવસાયિક વિસ્તારોને નવા શ્વાસ મળ્યા

મ્યુનિસિપલ અધિકારીઓ, ટ્રાફિક-પોલીસ અને મેટ્રો રેલ કોર્પોરેશન—ત્રણેય સંસ્થાઓનો મત એક જ છે—

“મેટ્રો 3એ મુંબઈના દૈનિક જીવનને એક નવી ગતિ આપી છે.”

Author: samay sandesh