જામનગર જિલ્લાના ગ્રામ્ય વિસ્તારો, જેમ કે ચાપા, બેરાજા મસિતીયા અને વાવ બેરાજા, વર્ષોથી ખેતી પર આધારિત છે. આ ગામોમાં સિંચાઈ માટે વીજળીનું સમયસર અને પૂરું પ્રમાણમાં પુરવઠો ખેડૂતો માટે જીવનધારો છે. પરંતુ હાલના સમયમાં, આ વિસ્તારોના ખેડૂતોને સિંચાઈ માટે જરૂરી વીજળી પૂરતી માત્રામાં નહીં મળતા, તેનાથી ખેતરોમાં પાકને નુકસાન પહોંચતા ખેડૂતોએ સરકાર સામે રોષ વ્યક્ત કરવો શરૂ કર્યો છે.
સિંચાઈ માટે વીજળીનું મહત્વ
વિશ્વસનીય કૃષિ વિશ્લેષકો કહે છે કે ખેતીમાં સિંચાઈ માટે યોગ્ય સમયસર વીજળી પુરવઠો અતિ જરૂરી છે, ખાસ કરીને:
-
લૂણિયાત ખેતી: ચપ્પરમાં જળની ઉપલબ્ધતા અને વીજળી વગર પમ્પિંગ શક્ય નથી
-
ખેતીની બિયાઈ અને પાક વાવણી: વીજળીનો અભાવ વાવણી પ્રક્રિયાને અટકાવે છે
-
ફળ અને શાકભાજી ઉત્પાદન: સમયસર પાણી ન મળે તો પાકની ક્વોલિટી ઘટે છે
-
ખેડૂતની આવક: પાણીની અયોગ્ય સિંચાઈને કારણે પાક ખતરામાં આવે છે, જેથી ખેડૂતોની આવક પણ ઘટી શકે છે
ઉદાહરણ તરીકે: ચાપા ગામના ખેડૂત મનોહરભાઇ પટેલે જણાવ્યું, “જો ૬-૮ કલાકનું પાણી પણ મળી જાય તો પાક સારો થાય, નહીં તો બિયાઈ બગડે અને નફો નાની જ થઈ જાય.”
ગામોના હાલના પરિસ્થિતિ
-
ચાપા, બેરાજા મસિતીયા અને વાવ બેરાજા ગામોમાં વીજળીનું પુરવઠું નિયમિત નથી
-
કેટલીકવાર પંપિંગ માટે વિજળી ૧૦-૧૨ કલાક મોડે મળે છે
-
ખેડૂતોને તેમના ખેતરો માટે પૂરતું પાણી મળતું નથી, જેના કારણે જમીન પર સૂકું પડવાનું જોખમ વધી રહ્યું છે
-
આ વિસ્તારમાં મુખ્યપાણીના સ્ત્રોત છે વાવ, બેરાજા અને મસિતીયા નદીઓ, પરંતુ પંપિંગ માટે વીજળી અછત થતાં ખેડૂતોએ પોતાના જળ સંસાધનો પૂરતી રીતે ઉપયોગ કરી શકતા નથી
ખેડૂતોના અભિપ્રાય અને રોષ
ગામના આગેવાનો અને ખેડૂતોનું કહેવું છે કે:
-
હાલની પરિસ્થિતિથી ખેડૂતોએ ભારે નુકસાન ભોગવવું પડી રહ્યું છે
-
પમ્પ માટે વીજળી ન મળતા ખેતરોમાં પાક સૂકાઈ રહ્યો છે, ખાસ કરીને મસિતીયા વિસ્તારના તંદુરસ્ત પાકનો જીવ ખત્મ થવાની કगार પર છે
-
તેઓ રાજ્ય અને સ્થાનિક સ્તરે સરકારી અધિકારીઓને આ મુદ્દો રજૂ કરી ચુક્યા છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ તાત્કાલિક ઉપાય થયો નથી
-
ખેડૂતોએ ચેતવણી આપી છે કે જો આ સ્થિતિ યથાવત રહે તો આંદોલન કરવાની તૈયારી રાખવી પડશે
ઉદાહરણ: વાવ બેરાજાના ખેડૂત રત્નભાઇ ઠક્કર કહે છે, “અમે પહેલા પણ ગામના આગેવાનો અને વીજ વિભાગ સાથે સંપર્ક કર્યો, પણ કોઈ અસરકારક નિર્ણય નથી આવ્યો. હવે જો આ રીતે ચાલુ રહેશે તો અમે રસ્તા પર ઊતરવા મજબૂર થઈશું.”
આગેવાનોની રજૂઆત
ત્રણેય ગામોના આગેવાનોએ સ્થાનિક વિજ વિભાગને લેખિત અને મૌખિક રીતે રજૂઆત કરી છે:
-
ચાપા ગામના પ્રમુખ – વિજળી પુરવઠાના નિયમન માટે
-
બેરાજા મસિતીયાના આગેવાનો – પમ્પ સ્ટેશનો માટે સમયબધ્ધ વીજળી
-
વાવ બેરાજાના આગેવાનો – ખેતરોમાં સિંચાઈ માટે પુરતી વીજળીની વ્યવસ્થા
આ આગેવાનોના જણાવ્યા અનુસાર, ખેડૂતોએ ઘણીવાર પોતાના ખેતીના ઓપરેશનમાં વિલંબ અનુભવ્યો, જેના કારણે પાક માટે જોખમ સર્જાયું છે.
આંદોલનની શક્યતા
ખેડૂતોએ જાહેર કર્યું છે કે જો આગામી સમયમાં સરકારી સ્તરે વીજળી પુરવઠો સુધારવામાં ન આવે, તો તેઓ:
-
ગામમાં જાહેર બેઠક યોજશે
-
વિજ વિભાગ અને સ્થાનિક અધિકારીઓ સામે આંદોલન કરશે
-
ખેડૂત મંચ દ્વારા લોકપ્રતિનિધિઓને સચેત કરશે
-
સમાચારમાધ્યમ અને સોશિયલ મીડિયા દ્વારા આ મુદ્દાને મુખ્યધારા સુધી પહોંચાડશે
ખેડૂતોએ જણાવ્યું છે: “અમને ફક્ત પાક માટે યોગ્ય સમયસર વીજળી જોઈએ, નહિ તો અમે સ્વયંસરકારના માર્ગે જઇશું.”
રાજ્ય સરકાર અને વિજ વિભાગની ભૂમિકા
-
હાલના સમયમાં રાજ્ય અને સ્થાનિક વિજ વિભાગ પર ભાર છે કે તેઓ ખેડૂતોએ માંગેલી વીજળી ઉપલબ્ધ કરાવે
-
રાજ્ય સરકાર ખેડૂતો માટે વૈકલ્પિક પંપિંગ સ્રોતો અને સુવિધાઓ વિકસાવી રહી છે
-
વિજ વિભાગના અધિકારીઓ કહે છે કે ગામમાં વીજળી સપ્લાય માટે આયોજન ચાલી રહ્યું છે, પરંતુ પવન અને ટેકનિકલ સમસ્યાઓને કારણે વિલંબ થયો છે
પર્યાવરણીય અને ઋતુવિશેષ મુદ્દાઓ
-
સિંચાઈ માટે વીજળી ન મળતા ખેતરોમાં પાણીની અયોગ્યતા
-
મોસમના ભારપૂર્વકના વરસાદ ન આવતા પાણીના સ્ત્રોત પર વધુ ભાર
-
ખેતીમાં અસમાન સિંચાઈના કારણે ફળ અને શાકભાજી પર નકારાત્મક અસર
ભવિષ્ય માટેનાં ઉકેલ
ખેડૂતોના આગેવાનો અને વિજ વિભાગ દ્વારા કેટલીક સૂચનો સામે આવ્યા છે:
-
પ્રમુખ-કાળા સમય દરમિયાન વીજળી પમ્પિંગ
-
પાણીના વૈકલ્પિક સ્ત્રોત (ટાંકી, નદીઓ) વિકસાવવાના ઉપાય
-
વિવિધ પંપ સ્ટેશનો માટે ટાઈમ ટેબલ
-
સંચાર માધ્યમ દ્વારા નિયમિત અપડેટ – જેથી ખેડૂતો પૂર્વ તૈયારી કરી શકે
ખેડૂત સમાજ માટે પ્રભાવ
-
સિંચાઈ માટે વીજળીની અયોગ્યતા ખેડૂતની આવક પર સીધો અસર કરે છે
-
ખેડૂતોમાં અસંતોષ અને રોષ
-
આવનારા દિવસોમાં આ પ્રકારની પરિસ્થિતિ ગામમાં આંદોલન અને વિરોધ પ્રદર્શન તરફ દોરી શકે છે
નિષ્કર્ષ
જામનગર નજીકના ચાપા, બેરાજા મસિતીયા અને વાવ બેરાજા ગામોમાં ખેડૂતોએ સિંચાઈ માટે વીજળી માટે રોષ વ્યક્ત કર્યો છે. તેઓ આવનારા દિવસોમાં યોગ્ય ઉપાય ન લેવામાં આવતો હોય તો આંદોલન અને વિરોધ પ્રદર્શનો માટે તૈયાર છે.
સ્થાનિક અને રાજ્ય સ્તરે તાત્કાલિક પગલાં લેવાથી ખેડૂત સમાજનો વિશ્વાસ જાળવી શકાય છે અને ખેતી માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિ સુનિશ્ચિત કરી શકાય છે.