દશેરો એટલે હિંદુ સમાજમાં રામાયણના કથાક્રમના અનુસંધાન સાથે ઉજવાતા પાવન ઉત્સવોમાંનો એક મુખ્ય તહેવાર છે. દરેક વર્ષ, નવરાત્રિના નવ દિવસની પૂજા પછી, દશેરા દિવસે રાવણ દહન કાર્યક્રમ યોજીને સદાચારી અને અધર્મ પર સદાચારની વિજયની પ્રતીકરૂપતા દર્શાવવામાં આવે છે.
આ વર્ષે દ્વારકાનાં મીઠાપુર વિસ્તારમાં આવેલ તાતા કેમિકલ્સ કંપની દ્વારા આ પરંપરાગત ઉત્સવનું આયોજન વધુ રસપ્રદ અને ભવ્યતાથી ભરપૂર રીતે કરવામાં આવ્યું, છતાં પ્રકૃતિએ મીઠાપુર સહિતના વિસ્તારમાં મોસમનું વિશેષ પરીક્ષણ આપી દીધું—ચાલું વરસાદ. પરંતુ આ અડચણને મંદાવ્યા વિના, લોકોએ ઉત્સાહ અને ભક્તિ સાથે કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો.
મીઠાપુરના દશેરા ઉત્સવની પરંપરા
મીઠાપુરમાં તાતા કેમિકલ્સ દર વર્ષે નવરાત્રિના અંતિમ દિવસે રાવણ, કુંભકર્ણ અને મેઘનાદનાં પુતળાનું દહન કરતી પરંપરા ચાલુ રાખે છે.
-
પોતાની પરંપરા જાળવવી:
આ કંપની અને સ્થાનિક સમુદાય વર્ષોથી દશેરા પર પરંપરાગત કાર્યક્રમ યોજી રહ્યા છે. -
પ્રવૃત્તિનું આયોજન:
રાવણના પुतળા સાથે કુંભકર્ણ અને મેઘનાદના પતળાનું દહન પણ કરવામાં આવે છે. આ પાવન કાયૅકર્મ સાંજે થતો હોય છે અને તેની સાથે ફટાકડાની આતિશબાજી પણ થાય છે. -
લોકોની ભાગીદારી:
સમગ્ર મીઠાપુર અને આસપાસના વિસ્તારના લોકો આ ઉત્સવમાં વર્ષોથી જોડાતા આવ્યા છે.
આ વર્ષનું વિશેષ: વરસાદ વચ્ચેનો ઉત્સવ
નવરાત્રિના છેલ્લા દિવસે જ્યારે પરંપરાગત રીતે ઉજવણી થવી હતી, ત્યારે મીઠાપુરમાં સતત વરસાદ વરસતો રહ્યો. પરંતુ આ સમસ્યાને અવરોધ નથી બનાવ્યો.
-
લોકોના ઉત્સાહ:
ભારે વરસાદ છતાં, હજારો લોકોએ ગ્રાઉન્ડમાં ખાંભા ચડાવીને રાવણ દહન અને આતિશબાજી નિહાળી. -
ગરબા અને દાંડીયાની રાસ:
વર્ષ દરમિયાન નવરાત્રિના ઉત્સવમાં ગરબા અને દાંડીયાની રમતમાં લોકોમાં ભક્તિ અને આનંદનું મિશ્રણ જોવા મળ્યું. લોકોએ ગરબા રમીને માતાજીની આરાધના કરી, વરસાદની ભેજમાં પણ ઉત્સાહ જાળવીને પરંપરા અનુસાર ભક્તિ દર્શાવી. -
પ્રતિકાત્મક મહત્વ:
રાવણ, કુંભકર્ણ અને મેઘનાદના પતળા દહન દ્વારા અસુર શક્તિ પર સદાચારની વિજયની પ્રતીકરૂપતા રજૂ થાય છે, અને લોકોના જીવનમાં નવી ઊર્જા અને ઉમંગનો સંદેશ આપે છે.
રાવણ દહન: ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રસ્તુતિ
દશેરા તહેવારનું મુખ્ય આકર્ષણ છે રાવણ દહન, જે રામાયણમાં દર્શાવેલા રામ અને રાવણના યુદ્ધને સ્મરાવે છે.
-
ત્રણેય પતળાનું દહન:
મીઠાપુરમાં રાવણ, કુંભકર્ણ અને મેઘનાદના પતળાનું દહન થતું જોવા મળે છે. આ દર્શન માત્ર બાળકો માટે રમૂજી નથી, પરંતુ મોટી પેઢી માટે પણ આધ્યાત્મિક અને ઐતિહાસિક પ્રેરણાનું સ્ત્રોત છે. -
ફટાકડા અને આતિશબાજી:
પતળાનું દહન ફટાકડા અને આતિશબાજી સાથે કરવામાં આવે છે, જે આખા ઉત્સવને વધુ પ્રાણવીત અને રોમાંચક બનાવે છે. -
સમુદાયનો ઉત્સાહ:
લોકો અહીં દૃશ્યને માણવા માટે વિવિધ ગામો અને શહેરોથી આવે છે, અને તેમના માટે આ પરંપરા સાંસ્કૃતિક રીતે મહત્વપૂર્ણ બની છે.
મોસમ અને પ્રકૃતિની અડચણ
મીઠાપુરમાં આ વર્ષે તહેવાર દરમ્યાન સતત વરસાદ થયો. સામાન્ય રીતે, વરસાદ ઉત્સવમાં વિઘ્નરૂપ બની શકે છે, પરંતુ આ વખતની ઉજવણી એ દર્શાવે છે કે સમુદાય અને લોકોની ભક્તિ પર કોઈ પ્રકૃતિનું અવરોધ પ્રભાવ પાડતું નથી.
-
સામાજિક સંદેશ:
વરસાદ વચ્ચે પણ ઉત્સવ ઉજવવો લોકોની ભક્તિ અને એકતાનું પ્રતિક છે. -
સમુદાયની ભાગીદારી:
વરસાદની ભેજમાં બાળકો, યુવાઓ અને વૃદ્ધો બધા ભક્તિભાવથી ઉત્સવમાં જોડાયા. -
ઉત્સાહ જાળવવો:
લોકોએ ઉત્સવની ઉજવણી માટે વરસાદને અવરોધ ન બનવા દઈ, પરંપરા મુજબ ગરબા, દાંડીયા અને રાવણ દહનમાં ભાગ લીધો.
ગરબા અને દાંડીયા સાથે માતાજીની આરાધના
નવરાત્રિના દિવસોમાં ગરબા અને દાંડીયા માત્ર મોજમસ્તી માટે નથી, પરંતુ માતાજીની આરાધનાનો અભિપ્રાય દર્શાવે છે.
-
પરંપરા જાળવવી:
વરસાદ વચ્ચે પણ ગરબા અને દાંડીયાની રમતમાં લોકોની ઉત્સાહ અને ભક્તિ જળવાઈ. -
ભક્તિ અને મોજમસ્તીનું મિશ્રણ:
ગરબા રમતા લોકો માતાજીની આરાધના કરતાં, ભક્તિ અને મોજમસ્તી બંને અનુભવે છે. -
લોકપ્રિયતા:
મીઠાપુર અને આસપાસના વિસ્તારોના લોકો આ રમતમાં જોડાતા આવ્યા છે, જે ઉત્સવને વધુ ભવ્ય અને યાદગાર બનાવે છે.
ટાટા કેમિકલ્સનું યોગદાન
તાતા કેમિકલ્સ કંપની દશેરા ઉજવણીના આયોજનમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
-
આયોજન અને વ્યવસ્થા:
ગ્રાઉન્ડ સજાવટ, રાવણના પતળા તૈયાર કરવું, ફટાકડાની વ્યવસ્થા, પ્રકાશ વ્યવસ્થા—આ બધું કંપની દ્વારા સંચાલિત છે. -
પરંપરાની જાળવણી:
વર્ષોથી આ કંપની દશેરા ઉત્સવને પરંપરાગત રીતે યોજી રહી છે. -
લોકો માટે સલામતી:
કંપની તરફથી લોકોને સલામતી અને આરામ માટે યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે, જેથી ભક્તિભાવમાં વિઘ્ન ન આવે.
લોકોએ દર્શાવેલ ઉત્સાહ
લોકોના ઉત્સાહ અને ભક્તિભાવને ઉત્સવનું મુખ્ય આકર્ષણ માનવામાં આવે છે.
-
હજારોની હાજરી:
મીઠાપુર અને આસપાસના વિસ્તારના હજારો લોકોએ રાવણ દહન અને આતિશબાજી જોવા માટે ભીડ કરી. -
પરંપરા પ્રત્યે લાગણી:
ભક્તો વરસાદ વચ્ચે પણ પરંપરાના અનુસંધાન સાથે ઉત્સવમાં જોડાયા. -
બાળકો અને યુવાનો:
બાળકો અને યુવાનો માટે આ ઉત્સવ એક આનંદ અને શૈક્ષણિક અનુભવ પણ છે.
સામાજિક અને ધાર્મિક મહત્વ
મીઠાપુરનું આ દશેરા ઉત્સવ માત્ર રમૂજ માટે નથી, પરંતુ તેમાં સામાજિક અને ધાર્મિક મહત્વ પણ છે.
-
આધ્યાત્મિક પાઠ:
રાવણ દહન દ્વારા સદાચાર પર અધર્મની જીતનો સંદેશ મળે છે. -
સમુદાયનું મજબૂત કરવું:
લોકોએ ભક્તિભાવ અને ઉત્સાહ સાથે ઉત્સવ ઉજવતા સમાજમાં એકતાનું પ્રતીક દર્શાવવામાં આવ્યું. -
ભવિષ્યના પેઢીઓ માટે ઉદાહરણ:
ભવિષ્યની પેઢીઓને પરંપરા, ધાર્મિક આચાર અને સાંસ્કૃતિક જ્ઞાન અંગેનું શિક્ષણ મળે છે.
સમાપન
મીઠાપુરમાં વર્ષના ભારે વરસાદ વચ્ચે પણ તાતા કેમિકલ્સ દ્વારા આયોજિત રાવણ દહન અને દશેરા ઉત્સવ એ દર્શાવે છે કે ભક્તિ, પરંપરા અને સમુદાયની એકતા પર કોઈ પ્રકૃતિનો અવરોધ પ્રભાવ પાડી શકતો નથી.
-
વરસાદ, ભેજ અને ઠંડીને અવરોધ ન બનાવીને, લોકો ભક્તિભાવ અને ઉત્સાહ સાથે ઉત્સવમાં જોડાયા.
-
રાવણ, કુંભકર્ણ અને મેઘનાદના પતળાનું દહન, ફટાકડાની આતિશબાજી અને ગરબા-દાંડીયાની રમતો આ ઉત્સવને ભવ્ય બનાવે છે.
-
તાતા કેમિકલ્સ કંપનીના યોગદાનથી પરંપરા જળવાઈ રહી છે અને મીઠાપુર અને આસપાસના લોકો માટે દશેરા ઉત્સવ એક યાદગાર અનુભવ બની રહ્યો છે.
આ રીતે, મીઠાપુરમાં દશેરો એ માત્ર ધાર્મિક તહેવાર નથી, પણ સમુદાયની ભક્તિ, સાંસ્કૃતિક જાગૃતિ અને લોકપ્રિય પરંપરાને જીવંત રાખવાનું માધ્યમ છે.
રિપોર્ટ: બુધાભા ભાટી
