જામનગર, તા. ૭ નવેમ્બર ૨૦૨૫ — ભારતની સ્વતંત્રતા ચળવળના પ્રેરણાસ્રોત અને રાષ્ટ્રીય ગૌરવના પ્રતીક એવા **રાષ્ટ્રીય ગીત ‘વંદે માતરમ્’**ને રચાયા એના ગૌરવમય ૧૫૦ વર્ષ પૂર્ણ થવાના અવસરે આજે સમગ્ર દેશભરમાં રાષ્ટ્રભાવના અને ગૌરવની લહેર ફેલાઈ ગઈ. ગુજરાત સરકારના આહ્વાન મુજબ, જામનગર જિલ્લામાં પણ આ ઐતિહાસિક પ્રસંગે વિશિષ્ટ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરીને, સમગ્ર પ્રશાસનિક તંત્ર રાષ્ટ્રપ્રેમના એક તાંતણે જોડાયું.
“વંદે માતરમ્”ના સ્વર સાથે જયારે કલેકટર કચેરીના આંગણેથી લઈને તાલુકા કચેરીઓ સુધી એકસાથે રાષ્ટ્રભાવના ગુંજી ઉઠી, ત્યારે જાણે સમગ્ર જામનગર રાષ્ટ્રપ્રેમના રંગમાં રંગાઈ ગયું. રાષ્ટ્રભક્તિના આ અવિસ્મરણીય પ્રસંગે, અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ, વિદ્યાર્થીઓ અને નાગરિકોએ ઉત્સાહભેર ભાગ લીધો હતો.
🔹 ઐતિહાસિક પૃષ્ઠભૂમિ : ૧૮૭૫થી ૨૦૨૫ સુધીનો ગૌરવયાત્રા
“વંદે માતરમ્”ના સ્વરોમાં જે તીવ્ર દેશપ્રેમ અને માતૃભૂમિ માટેના સમર્પણની ભાવના સમાયેલ છે, એ જ ભાવનાએ ક્યારેક દાસ્યતામાં દબાયેલા દેશને ઉઠી પડવા માટે પ્રેરિત કર્યો હતો. વર્ષ ૧૮૭૫માં બંકિમચંદ્ર ચટર્જીએ આ રચના ‘આનંદમઠ’ ગ્રંથમાં લખી, જે પછી દેશની સ્વતંત્રતા ચળવળનું પ્રેરણાસ્રોત બની.
આ ગીતના “સુફલાં મલયજ શીતલાં” શબ્દોએ ભારતની ધરતીની મહિમાને વ્યક્ત કરી હતી અને કરોડો દેશવાસીઓના હૃદયમાં એકતા અને બલિદાનની ભાવના પ્રગટાવી હતી. આ ગીતના સ્વરો હેઠળ લાખો સ્વતંત્રતા સેનાનીઓએ પોતાના જીવનનો બલિદાન આપ્યો હતો.
૨૦૨૫માં આ ગીતના ૧૫૦ વર્ષ પૂર્ણ થવા એ માત્ર એક ઐતિહાસિક માઇલસ્ટોન નથી, પરંતુ રાષ્ટ્રીય સ્વાભિમાનના પુનરજાગરણનું પ્રતીક છે. એ જ ભાવનાને જીવંત રાખવા માટે ગુજરાત સરકારે રાજ્યવ્યાપી ઉજવણીનો કાર્યક્રમ જાહેર કર્યો હતો.
🔹 જામનગર કલેકટર કચેરી ખાતે ભવ્ય કાર્યક્રમ
આ ઉજવણીનો મુખ્ય કાર્યક્રમ જામનગર કલેકટર કચેરી ખાતે યોજાયો હતો. જિલ્લા કલેક્ટર શ્રી કેતન ઠક્કરની આગેવાનીમાં, સમગ્ર પ્રશાસનિક તંત્ર એકત્ર થયું હતું. સવારે ૮.૩૦ વાગ્યે “વંદે માતરમ્”ના સ્વરો સાથે કાર્યક્રમનો પ્રારંભ થયો.
કલેકટરશ્રીએ પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું કે –
“વંદે માતરમ માત્ર એક ગીત નથી, એ આપણા રાષ્ટ્રના આત્માની અવાજ છે. આ ગીતથી જ સ્વતંત્ર ભારતનું સ્વપ્ન જન્મ્યું અને એ સ્વપ્નને સાકાર કરનારાઓને આજે નમન કરવાનો દિવસ છે.”
આ પછી સમગ્ર અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓએ “વંદે માતરમ્”નું સમૂહગાન કર્યું. ગીતના દરેક શબ્દ સાથે ઉપસ્થિત સૌની આંખોમાં દેશપ્રેમની ઝળહળતી ચમક દેખાઈ. સંગીતના સ્વરો સાથે સમગ્ર પ્રાંગણમાં રાષ્ટ્રભક્તિની અનોખી લહેર ફેલાઈ ગઈ.
🔹 સ્વદેશીનો શપથ – આત્મનિર્ભરતાનું સંકલ્પ
આ કાર્યક્રમનો બીજો મહત્વપૂર્ણ ભાગ હતો – સ્વદેશી અપનાવવાનો શપથ.
જિલ્લા વિકાસ અધિકારી શ્રી અંકિત પન્નુ દ્વારા શપથનું પઠન કરવામાં આવ્યું. અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓએ હાથ ઉંચા કરીને પ્રતિજ્ઞા લીધી કે –
“અમે આપણા દૈનિક જીવનમાં સ્વદેશી ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરીશું, ભારતીય હસ્તકલા અને ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપી દેશને આત્મનિર્ભર બનાવશું.”
આ શપથ માત્ર એક ઔપચારિકતા ન હતો, પરંતુ ભારતની આર્થિક સ્વતંત્રતાની દિશામાં એક સચેત અને જીવંત પગલું હતું. વંદે માતરમના ૧૫૦મા વર્ષના અવસર પર ‘સ્વદેશી’નો આ સંકલ્પ એ રાષ્ટ્રપ્રેમને આધુનિક અર્થ આપતો બન્યો.
🔹 જિલ્લાના તમામ કચેરીઓમાં એકસાથે કાર્યક્રમ
આ રાષ્ટ્રવ્યાપી ઉજવણી માત્ર કલેકટર કચેરી પૂરતી મર્યાદિત નહોતી. જામનગર જિલ્લાના દરેક વિભાગ અને ઉપવિભાગમાં એકસાથે આ કાર્યક્રમ યોજાયો હતો.
-
જિલ્લા પંચાયત,
-
પોલીસ અધિક્ષક કચેરી,
-
નગરપાલિકાઓ,
-
તાલુકા પંચાયતો અને પ્રાંત કચેરીઓ,
-
મામલતદાર કચેરીઓ,
-
એમ.પી. શાહ સરકારી મેડિકલ કોલેજ,
-
માર્ગ અને મકાન વિભાગ,
-
શ્રમ અને રોજગાર કચેરી,
-
જિલ્લા માહિતી કચેરી,
-
હોમગાર્ડ વિભાગ વગેરે તમામ સરકારી કચેરીઓએ એકસાથે ૯ વાગ્યે સમૂહગાન અને શપથનો કાર્યક્રમ યોજ્યો.
દરેક કચેરીના આંગણામાં અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ અને સ્વયંસેવકોએ ઉપસ્થિત રહી એકસાથે રાષ્ટ્રગૌરવનો સંકલ્પ વ્યક્ત કર્યો.
🔹 પોલીસ વિભાગનો અનોખો ઉત્સાહ
પોલીસ અધિક્ષક શ્રી મયૂર ચાવડાની આગેવાનીમાં, સમગ્ર પોલીસ વિભાગે પણ “વંદે માતરમ”ના સમૂહગાન સાથે ઉજવણી કરી. ડ્યૂટી પર રહેલા પોલીસ કર્મચારીઓએ પણ પોતાના સ્થાનેથી ગીતના સ્વરોમાં જોડાઈ આ ઐતિહાસિક ક્ષણને સલામી આપી.
પોલીસ લાઇનમાં ઉપસ્થિત કર્મચારીઓએ દેશની સુરક્ષા અને અખંડતા માટે અવિરત સેવા આપવાનો સંકલ્પ પણ વ્યક્ત કર્યો. આ પ્રસંગે અધિક્ષકશ્રીએ જણાવ્યું કે –
“જેમ ‘વંદે માતરમ’એ સ્વતંત્રતા સેનાનીઓને ઉર્જા આપી, તેમ આજના યુગમાં એ ગીત આપણને નૈતિક શક્તિ અને સેવા ભાવના આપે છે.”
🔹 શિક્ષણ અને યુવા વિભાગનો ઉમંગ
જામનગરની શાળાઓ અને કોલેજોમાં પણ આ દિવસને વિશેષ રીતે ઉજવાયો. એમ.પી. શાહ મેડિકલ કોલેજ, ભવનસ શાળાઓ, જામનગર યુનિવર્સિટી સહિત અનેક શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં વિદ્યાર્થીઓએ “વંદે માતરમ”નું ગાન કર્યું.
શાળાના વિદ્યાર્થીઓએ “સ્વદેશીનો માર્ગ – ભારતનો ભાગ્ય” વિષય પર નિબંધ સ્પર્ધા, રાષ્ટ્રગીત ક્વિઝ અને સંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો યોજ્યા. યુવાનોમાં રાષ્ટ્રપ્રેમ અને સ્થાનિક ઉદ્યોગો પ્રત્યેના ગૌરવની ભાવના જગાડવાનો પ્રયાસ સફળ રહ્યો.
🔹 સ્વદેશી અને સ્થાનિક ઉદ્યોગો વચ્ચેની કડી
આ કાર્યક્રમમાં સ્થાનિક ઉદ્યોગકારો અને હસ્તકલા કારિગરોને પણ આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા. “મેડ ઇન જામનગર” અને “મેડ ઇન ઇન્ડિયા”ના પ્રોડક્ટ્સનું પ્રદર્શન પણ કલેકટર કચેરીના આંગણામાં રાખવામાં આવ્યું હતું.
સ્થાનિક કારીગરોએ પોતાના હસ્તનિર્મિત વસ્તુઓ – જેમ કે પિત્તળના આર્ટિકલ્સ, હાથથી બનેલા કાપડ, પરંપરાગત ખાદી ડ્રેસ, ઓર્ગેનિક પ્રોડક્ટ્સ – રજૂ કર્યા. આ પ્રદર્શન દ્વારા સ્વદેશી ઉત્પાદનો પ્રત્યે જાગૃતિ ફેલાઈ.
કલેકટરશ્રીએ જણાવ્યું કે –
“સ્વદેશી અપનાવવું એ માત્ર આર્થિક પગલું નથી, એ આપણા સંસ્કાર અને ગૌરવની પુનઃસ્થાપના છે. દરેક ખરીદીમાં ‘દેશી’ વિચાર એ સૌથી મોટો રાષ્ટ્રસેવા છે.”
🔹 રાષ્ટ્રભાવના અને એકતાનો જીવંત દ્રશ્ય
આ દિવસે જામનગરનું દરેક સરકારી કાર્યાલય જાણે એક મંદિર બની ગયું હતું જ્યાં ‘માતૃભૂમિ’ની આરાધના થઈ રહી હતી. રાષ્ટ્રગીતના સ્વરોમાં સૌના હૃદય ધબકતા હતા. અધિકારીઓની આંખોમાં ગર્વના આંસુ હતા, અને હાથમાં સ્વદેશીનો સંકલ્પ.
સંપૂર્ણ કાર્યક્રમ દરમિયાન ત્રિરંગા ધ્વજ ફરકતો રહ્યો, બેકગ્રાઉન્ડમાં “વંદે માતરમ”ના સંગીતના સ્વર ગુંજતા રહ્યા. આ પ્રસંગે હાજર રહેલા અધિકારીઓએ કહ્યું કે,
“આવો દિવસ આપણને યાદ અપાવે છે કે સ્વતંત્રતા ફક્ત રાજકીય નથી, તે આર્થિક અને માનસિક સ્વતંત્રતા સાથે જોડાયેલી છે.”
🔹 મહિલા અધિકારીઓની આગેવાની
આ કાર્યક્રમમાં અનેક મહિલા અધિકારીઓએ આગેવાની લીધી. શહેર પ્રાંત અધિકારી શ્રીમતી અદિતિ વાર્ષણેએ જણાવ્યું કે,
“વંદે માતરમની દરેક પંક્તિ સ્ત્રીશક્તિને પણ પ્રતિબિંબિત કરે છે, કારણ કે ‘માતરમ’ શબ્દ સ્વયં માતૃભૂમિ અને માતૃત્વના સંયોજનનું પ્રતીક છે. સ્વદેશી અપનાવવાથી અમે દેશના વિકાસમાં આપણા હિસ્સાનો ફાળો આપી શકીએ છીએ.”
🔹 મીડિયા અને માહિતી વિભાગની ભાગીદારી
જિલ્લા માહિતી કચેરી દ્વારા આ સમગ્ર કાર્યક્રમના ફોટોગ્રાફ્સ અને વિડિઓઝ સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરવામાં આવ્યા, જેથી સામાન્ય નાગરિકો પણ આ ગૌરવપૂર્ણ ક્ષણના સાક્ષી બની શકે. “#VandeMataram150” હેશટેગ સાથે હજારો પોસ્ટ્સ વાયરલ થઈ.
🔹 સમાપન: રાષ્ટ્રગૌરવનો એક નવીન સંકલ્પ
જામનગર જિલ્લાના આ ઉત્સવમાં “વંદે માતરમ”ના સ્વર માત્ર સંગીત નહીં, પણ રાષ્ટ્રના આત્માની સ્પંદન બની રહ્યા. આ દિવસ માત્ર સ્મરણનો નહિ, નવા સંકલ્પનો દિવસ બની ગયો —
સ્વદેશી અપનાવવાનું, આત્મનિર્ભર ભારતનું સપનું સાકાર કરવાનું, અને એકતાના સ્વરોમાં દેશને વધુ મજબૂત બનાવવાનું.
કલેકટરશ્રીએ સમાપન પ્રસંગે જણાવ્યું –
“વંદે માતરમ એ આપણું પ્રેરણાસ્રોત છે. ચાલો, આપણે સૌ આપણા કાર્યસ્થળ, ખરીદી, જીવનશૈલીમાં ‘સ્વદેશી’ને સ્થાન આપીએ. એ જ સાચો શ્રદ્ધાંજલિનો માર્ગ છે.”
