રાજ્યના ખેડૂતો માટે મહત્વનો દિવસ ગણાય તેવી શરૂઆત આજે જામજોધપુરના માર્કેટિંગ યાર્ડ ખાતે જોવા મળી. શ્રી જગતાત ખેત ઉત્પાદન ખરીદ વેચાણ સહકારી મંડળી લિમિટેડ દ્વારા સરકારના ટેકાના ભાવે મગફળીની ખરીદી પ્રારંભ કરવામાં આવી, જેનો ઉદઘાટન કાર્યક્રમ એક પ્રતિનિધિ ખેડૂતના હસ્તે કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રસંગે મંડળીના પ્રમુખો, અધિકારીઓ, કૃષિ વિભાગના પ્રતિનિધિઓ તથા મોટી સંખ્યામાં ખેડૂતોએ ઉપસ્થિત રહી મગફળી ખરીદીના આ કાર્યક્રમને સાક્ષી રહ્યા.
🌱 ટેકાના ભાવે ખરીદી એટલે ખેડૂતો માટે “સુરક્ષાનું કવચ”
ગુજરાત રાજ્યમાં મગફળી ઉત્પાદનનો વિસ્તાર વિશાળ છે — ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર પ્રદેશમાં. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બજારના અસ્થિર ભાવ અને અણધાર્યા વાતાવરણના કારણે ખેડૂતોને ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો છે. આવી પરિસ્થિતિમાં સરકાર દ્વારા જાહેર થતો ટેકાનો ભાવ (MSP) ખેડૂતો માટે જીવનદાયી સાબિત થાય છે.
આ વર્ષે કેન્દ્ર સરકારે મગફળી માટે ટેકાનો ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ ₹6,357 નક્કી કર્યો છે, જ્યારે બજારમાં અનેક સ્થળોએ ભાવ આ દર કરતા ઓછા જોવા મળતા હતા. તેથી જામજોધપુરમાં આ ટેકાના ભાવે ખરીદીની શરૂઆતથી ખેડૂતોમાં આનંદ છવાઈ ગયો છે.
🏢 શ્રી જગતાત ખેત ઉત્પાદન સહકારી મંડળીનો આગવો પ્રયાસ
જામજોધપુર માર્કેટિંગ યાર્ડ ખાતે આવેલી શ્રી જગતાત સહકારી મંડળી વર્ષોથી ખેડૂતોના હિત માટે કાર્યરત રહી છે. આ મંડળી દ્વારા સરકારના માર્ગદર્શન હેઠળ ટેકાના ભાવે ખરીદી માટે યોગ્ય વ્યવસ્થા ઉભી કરવામાં આવી છે. મંડળીના અધ્યક્ષએ જણાવ્યું કે –
“આ યોજના ખેડૂતોને યોગ્ય ભાવ મળે તે માટે છે. અમે ખરીદી પ્રક્રિયા પારદર્શક રાખવા માટે ડિજિટલ તોલ, ઈ-મંડળા રજીસ્ટ્રેશન અને બારકોડ સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છીએ.”
ખરીદી માટે યાર્ડમાં આવનારા દરેક ખેડૂત માટે ઓળખ ચકાસણી, પાક ચકાસણી, વજન માપણી અને ચુકવણીની વ્યવસ્થા ઈ-પેમેન્ટ માધ્યમથી કરવામાં આવી રહી છે, જેથી કોઈ અનિયમિતતા ન રહે.
🚜 ખેડૂતના હસ્તે પ્રારંભ: લોકશાહી પ્રતિક
આ કાર્યક્રમમાં વિશેષતા એ રહી કે ઉદઘાટન કોઈ રાજકીય આગેવાન કે અધિકારીએ નહીં, પરંતુ સ્થાનિક ખેડૂતના હસ્તે કરવામાં આવ્યું. આ પ્રતીકાત્મક શરૂઆતથી ખેડૂત વર્ગમાં આત્મવિશ્વાસનો સંદેશ પહોંચ્યો કે યોજનાનું કેન્દ્ર ખેડૂત જ છે. મંડળીના સભ્યોએ કહ્યું કે – “ખેડૂત જ ખોરાકનો સર્જક છે, તેથી ટેકાના ભાવે ખરીદીની શરૂઆત ખેડૂતના હાથે થવી એ સાચી શ્રદ્ધાંજલિ છે.”
📊 રોજના લક્ષ્યાંક અને વ્યવસ્થાપન
મંડળીના અધિકારીઓ અનુસાર શરૂઆતના તબક્કામાં દરરોજ આશરે 200 થી 250 ક્વિન્ટલ મગફળીની ખરીદી કરવામાં આવશે. જો ખેડૂતોનો પ્રતિસાદ વધુ રહ્યો તો ખરીદી લક્ષ્યાંક વધારીને દરરોજ 500 ક્વિન્ટલ સુધી પહોંચાડવાનો પ્લાન છે.
ખરીદીની પ્રક્રિયા માટે કુલ 4 તોલ કાંટા, 8 માપણી પોઇન્ટ, અને ગુણવત્તા ચકાસણી માટેની લેબોરેટરીની સુવિધા પણ શરૂ કરવામાં આવી છે.
💰 ચુકવણી વ્યવસ્થા ડિજિટલ
ખેડૂતોને ચુકવણીમાં વિલંબ ન થાય તે માટે મંડળી દ્વારા ઈ-પેમેન્ટ સિસ્ટમ અમલમાં મુકાઈ છે. ખરીદી પછી 72 કલાકની અંદર ખેડૂતના બેંક ખાતામાં સીધો જ રકમ જમા કરવામાં આવશે. આ ડિજિટલ વ્યવસ્થાથી અનૈતિક દલાલો અને માધ્યમોની ભૂમિકા સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત થશે.
🌾 ખેડૂતોનો ઉત્સાહ અને પ્રતિસાદ
પ્રારંભિક દિવસે મોટી સંખ્યામાં ખેડૂતો યાર્ડ ખાતે પહોંચ્યા હતા. ખેડૂતોએ જણાવ્યું કે –
“છેલ્લા કેટલાક વર્ષથી બજારમાં ભાવ ખૂબ અસ્થિર હતા. હવે સરકારના ટેકાના ભાવે ખરીદી શરૂ થતા અમને આશાનો કિરણ દેખાયો છે.”
બીજા એક ખેડૂત બોલ્યા કે – “આ પહેલથી અમને યોગ્ય મૂલ્ય મળતું થઈ ગયું છે. પાકની મહેનત વ્યર્થ નહીં જાય એ ખાતરી મળી છે.”
ખરીદીના પ્રથમ દિવસે જ આશરે 80 જેટલા ખેડૂતોએ પોતાનો પાક વેચાણ માટે નોંધાવ્યો હતો, જેમાં મોટાભાગે જામજોધપુર, વિંછિયા, અને ધ્રોલ તાલુકાના ખેડૂતોનો સમાવેશ થયો હતો.
🏛️ સરકારની કૃષિ નીતિનો એક હિસ્સો
ટેકાના ભાવે ખરીદી યોજના એ ભારત સરકારની પ્રાઈસ સપોર્ટ સ્કીમ (PSS) હેઠળ અમલમાં આવે છે. આ યોજનાનો હેતુ એ છે કે ખેડૂતોને બજારના તોફાનથી બચાવી તેમના પાકને ઓછામાં ઓછા ન્યાયસંગત મૂલ્ય પર વેચાણ કરી શકાય.
ગુજરાત રાજ્યના કૃષિ વિભાગના અધિકારીએ જણાવ્યું કે –
“જામજોધપુર સહિત રાજ્યના 120 કેન્દ્રોમાં ટેકાના ભાવે મગફળીની ખરીદી શરૂ કરવામાં આવી છે. આ કાર્યક્રમથી આશરે 3 લાખથી વધુ ખેડૂતોને સીધો લાભ મળશે.”
🧾 પ્રક્રિયા કેવી રીતે ચાલશે
ખેડૂતોએ પહેલા ઓનલાઈન કે ઓફલાઈન રજીસ્ટ્રેશન કરાવવાનું રહેશે. ત્યારબાદ યાર્ડમાં પાક લાવવા માટે નોટિફિકેશન મળશે. પાકની ગુણવત્તા ચકાસણી (A, B, C ગ્રેડ) પછી તોલ થાય છે અને ભાવ પ્રમાણે ચુકવણી નક્કી થાય છે.
દરેક તબક્કે વિડિયો રેકોર્ડિંગ અને ડિજિટલ સહી સિસ્ટમ રાખવામાં આવી છે જેથી કોઈ ભ્રષ્ટાચારની શક્યતા ન રહે.
🌤️ હવામાનનો પડકાર છતાં ખેડૂતોની હિંમત
આ વર્ષે વરસાદની અનિશ્ચિતતા અને ગરમીના કારણે મગફળીનું ઉત્પાદન થોડું ઓછું થયું છે, છતાં ખેડૂતો ઉત્સાહપૂર્વક ટેકાના ભાવે વેચાણ કરી રહ્યા છે. પાકની ગુણવત્તા સારી હોવાથી માર્કેટીંગ યાર્ડમાં જથ્થો ધીમે ધીમે વધી રહ્યો છે.
સ્થાનિક મંડળીના સચિવએ જણાવ્યું કે – “જો હવામાન અનુકૂળ રહેશે તો આવતા સપ્તાહોમાં ખરીદી વધુ ગતિ પકડશે. ખેડૂતો માટે પૂરતી જગ્યા અને વેરહાઉસ સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ છે.”
🌾 આર્થિક લાભ અને ગ્રામીણ વિકાસ
ટેકાના ભાવે ખરીદીથી ન માત્ર ખેડૂતોને સીધો આર્થિક લાભ મળે છે, પરંતુ સમગ્ર ગ્રામ્ય અર્થતંત્રને નવી ઊર્જા મળે છે. મગફળી વેચાણથી મળેલ રકમ ગ્રામ્ય બજારોમાં ફરી વળે છે — જેના કારણે વેપારીઓ, પરિવહનકારો અને મજૂરોને પણ રોજગાર મળે છે.
વિશ્વ બેંકના એક અહેવાલ મુજબ, જો ખેડૂતોને પાકના યોગ્ય ભાવ મળે તો ગ્રામ્ય વિસ્તારની આર્થિક ચક્રવૃદ્ધિ 20% જેટલી વધી શકે છે. જામજોધપુરની શરૂઆત એ જ દિશામાં એક સકારાત્મક પગલું છે.
🗣️ મંડળીના પ્રમુખનું નિવેદન
મંડળીના પ્રમુખે અંતે જણાવ્યું કે –
“અમે ખેડૂતો માટે શ્રેષ્ઠ સેવા આપવાનો સંકલ્પ લીધો છે. આ યોજનાથી ખેડૂતોના જીવનમાં સુધારો થશે અને ખેડૂતોની મહેનતને યોગ્ય માન્યતા મળશે. સરકાર અને મંડળીના સહકારથી ખેડૂતોનું આર્થિક સશક્તિકરણ થશે.”