ભાણવડમાં જમીનજોતનો જંગ : સરકારી જમીનને ખાનગી ખેતર ગણાવનાર પર કાયદાનો ડંડો, ધુમલી ગામે કરોડોની સરકારી જમીન પર આંબા અને મગફળીના વાવેતરનો ચોંકાવનારો ખેલ!

ભાણવડ તાલુકાનો શાંત ગણાતો વિસ્તાર ધુમલી ગામ છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ભારે ચર્ચામાં છે. અહીં એક એવા કેસે તંત્ર અને કાયદા બંનેને હચમચાવી મૂક્યા છે — જ્યાં એક વ્યક્તિએ વર્ષો સુધી સરકારી જમીનને પોતાના ખાનગી ખેતર સમજી ગેરકાયદે ખેતી કરીને કરોડોની મિલ્કત પર દબાણ જમાવી દીધું!
તંત્રની આંખમાં ધૂળ નાખીને બે દાયકા સુધી ચાલેલા આ “ખાનગીકરણના ખેલ”નો ભાંડો હવે ફૂટ્યો છે. મામલતદાર શ્રી જલ્પેશ બાબરીયાની સત્તાવાર ફરિયાદ બાદ પોલીસએ ગુજરાત જમીન પચાવી પાડવા પર પ્રતિબંધ અધિનિયમ-2020 હેઠળ ગુનો નોંધ્યો છે. હવે સમગ્ર કેસ ડીવાયએસપી શ્રી વિશ્મય માનસેતાની આગેવાની હેઠળ ગંભીર તપાસના ચક્રવ્યૂહમાં પ્રવેશી ગયો છે.
🔹 બે દાયકા સુધી ચાલેલો “જમીન કબજાનો ખેલ”
તપાસના પ્રારંભિક અહેવાલ મુજબ, ધુમલી ગામની સીમમાં આવેલ સરકારી ઓરડી ધરાવતી જમીન, જેનું સર્વે નંબર તંત્ર પાસે ઉપલબ્ધ છે, તે પર રામદેભાઈ ગોઢાણીયા નામના વ્યક્તિએ છેલ્લા લગભગ ૨૦ વર્ષથી દબાણ જમાવી રાખ્યું હતું. શરૂઆતમાં નાના પાયે ખેતી કરવામાં આવતી હતી, પરંતુ ધીમે ધીમે દબાણનો વિસ્તાર વધતો ગયો.
રામદેભાઈએ એ જમીનને પોતાનું “ખાનગી ખેતર” ગણાવી ૫૦૦થી વધુ આંબા અને મગફળીનું વાવેતર કર્યું હતું. આસપાસના ગ્રામજનોને પણ લાગતું હતું કે આ જમીન તેની ખાનગી છે, કારણ કે વર્ષો સુધી કોઈએ તેનો વિરોધ કર્યો નહોતો. પરંતુ હકીકત એ હતી કે જમીન રાજ્ય સરકારના નામે નોંધાયેલ જાહેર મિલ્કત હતી.
🔹 કાયદાની આંખ ખૂલી ત્યારે તંત્રમાં ખળભળાટ
ભાણવડ તાલુકા કચેરીના તંત્રને આ બાબતે ગુપ્ત માહિતી મળી હતી કે ધુમલી ગામમાં સરકારી જમીન પર ગેરકાયદે દબાણ કરવામાં આવ્યું છે. મામલતદાર શ્રી જલ્પેશ બાબરીયાએ તાત્કાલિક તપાસ ટીમ બનાવી જમીનનો现场 પંથક મુલાકાત લીધો.
તેમના અહેવાલ મુજબ, જમીનનો વિસ્તાર અંદાજે ૧૨.૯૪ લાખ રૂપિયાની કિંમતનો છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાય વર્ષોમાં કરવામાં આવેલા વાવેતર અને વિકાસના કારણે આ કબ્જો કરોડોની સરહદે પહોંચી ગયો છે.
ટીમે જમીનના નકશા, રેકોર્ડ અને સર્વે ડેટાની ચકાસણી કરી અને પુરાવાઓ સાથે રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો. ત્યારબાદ મામલતદારએ ભાણવડ પોલીસ સ્ટેશનમાં સત્તાવાર ફરિયાદ દાખલ કરી.
🔹 “ગુજરાત જમીન પચાવી પાડવા પર પ્રતિબંધ અધિનિયમ–2020” હેઠળ કાર્યવાહી
આ અધિનિયમ અનુસાર, કોઈપણ વ્યક્તિ જાહેર કે સરકારી જમીન પર ગેરકાયદે કબ્જો કરે અથવા દબાણ રાખે તો તે ગંભીર ગુનો ગણાય છે. ગુનાહિતને કાનૂની જોગવાઈ મુજબ દંડ, જેલ તથા સંપત્તિ જપ્તીની કાર્યવાહીનો સામનો કરવો પડે છે.
તંત્રીય સ્તરે આ કેસ હવે પોલીસ વિભાગના હાથમાં સોંપાયો છે અને ડીવાયએસપી શ્રી વિશ્મય માનસેતા પોતે તેની દેખરેખ કરી રહ્યા છે. વિશ્વસનીય સૂત્રો મુજબ, તંત્ર આ કેસને “મિસાલરૂપ” બનાવવા ઈચ્છે છે જેથી આવનારા સમયમાં કોઈ અન્ય વ્યક્તિ સરકારી જમીન પર દબાણ કરવાનો વિચાર પણ ન કરે.
🔹 ગામમાં ચર્ચા – “બીસ વર્ષથી સૌની આંખ સામે ચાલતો ખેલ!”
ધુમલી ગામમાં આ ઘટનાએ ભારે ચકચાર મચાવી છે. ગામના વડીલો કહે છે કે રામદેભાઈએ વર્ષો સુધી શાંતિથી ખેતી કરી હતી, પણ કોઈએ વિચાર્યું નહોતું કે તે જમીન ખરેખર સરકારની હશે.
ગામના એક વડીલ રેવાનભાઈએ જણાવ્યું –

“એ માણસે વર્ષો સુધી આંબા અને મગફળીની ખેતી કરી, ગામના લોકો ત્યાંથી ફળ પણ ખરીદતા. પણ કોઈને ખ્યાલ ન હતો કે જમીન સરકારની છે. હવે ખબર પડી છે કે કેટલા સમયથી તંત્રને અંધારામાં રાખવામાં આવ્યું હતું.”

કેટલાંક લોકોએ આ બાબતે પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો છે કે જો આ દબાણ છેલ્લા ૨૦ વર્ષથી ચાલતું હતું, તો તંત્રને અત્યાર સુધી ખ્યાલ કેમ ન આવ્યો? શું કોઈ નીચલા સ્તરે આંખ આડા કાન કરવામાં આવ્યા હતા? આ પ્રશ્નો હવે તપાસનો ભાગ બનવાના છે.
🔹 “માટીની લાલચ”થી શરૂ થઈ આખી સાજિશ?
તંત્રના પ્રાથમિક અહેવાલ મુજબ, રામદેભાઈએ આ જમીન પર ધીમે ધીમે દબાણ વધાર્યું હતું. શરૂઆતમાં નાના પાયે વાવેતર કરીને સરકારી દેખરેખને ભુલાવવાની કોશિશ થઈ હતી. પરંતુ સમય જતાં ખેતરનું ક્ષેત્રફળ વધતું ગયું અને આખરે તે એક વ્યવસાયિક ખેતરમાં રૂપાંતરિત થઈ ગયું.
કહેવાય છે કે અહીંથી મળતા આંબા અને મગફળીના પાકથી દર વર્ષે લાખો રૂપિયાની આવક થતી હતી. આર્થિક લાભની લાલચમાં આ ખેલ લાંબા સમય સુધી ચાલતો રહ્યો.
🔹 કાયદાનો ડંડો હવે ગાજશે
પોલીસ સૂત્રો મુજબ, હવે કેસની તપાસ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. ડીવાયએસપી શ્રી વિશ્મય માનસેતા સ્વયં આ કેસમાં દેખરેખ રાખી રહ્યા છે. તેમણે જણાવ્યું –

“સરકારી જમીન કોઈની ખાનગી મિલ્કત નથી. જે કોઈપણ વ્યક્તિ જાહેર સંપત્તિને કબજે કરવાનો પ્રયત્ન કરશે, તેના સામે કાયદા મુજબ કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. કોઈપણ પ્રભાવ કે ઓળખ આ કેસમાં બચાવી શકશે નહીં.”

મામલતદાર જલ્પેશ બાબરીયાના જણાવ્યા અનુસાર, રેકોર્ડ, સર્વે અને પુરાવાઓના આધારે દોષી વ્યક્તિ સામે માત્ર ફોજદારી નહીં પરંતુ નાગરિક કાર્યવાહી પણ હાથ ધરાશે જેથી સરકારની જમીન પાછી તંત્રના કબજામાં આવે.
🔹 સરકારની મિલ્કતનું રક્ષણ – હવે તંત્ર સતર્ક
તાજેતરમાં સરકારે જમીન સંબંધિત ગેરકાયદે કબજાઓને લઈને ખાસ “લેન્ડ સર્વેન્સ રિવ્યૂ ડ્રાઈવ” શરૂ કરી છે. તેમાં દરેક તાલુકામાં સરકારી જમીનોની સેટેલાઈટ ચકાસણી થતી હોવાથી આવા કેસો ઝડપથી બહાર આવી રહ્યા છે.
ભાણવડ તાલુકાનો આ કેસ એનો જીવંત દાખલો છે કે કેવી રીતે નાના ગામડામાં પણ સરકારની મિલ્કતો પર ખાનગી સ્વાર્થ માટે કબજો કરવામાં આવે છે. હવે તંત્ર આવા તમામ દબાણો સામે ઝીરો ટોલરન્સ નીતિ અપનાવી રહ્યું છે.
🔹 રાજકીય અને સામાજિક સ્તરે ચર્ચા
આ કેસને લઈને તાલુકા અને જિલ્લાની રાજકીય સર્કલમાં પણ ચર્ચા ગરમ છે. કેટલાંક લોકોએ માંગ કરી છે કે માત્ર વ્યક્તિ જ નહીં પરંતુ જો કોઈ સરકારી કર્મચારીની ભૂલ કે શિથિલતા જણાય તો તેના સામે પણ કાર્યવાહી થવી જોઈએ.
સામાજિક કાર્યકરોએ પણ આ ઘટનાને “જાગૃતિનો સંદેશ” ગણાવ્યો છે. તેઓએ જણાવ્યું કે –

“આ કેસથી સ્પષ્ટ થાય છે કે કાયદા આગળ કોઈ મોટું કે નાનું નથી. જાહેર મિલ્કત લોકોની છે, વ્યક્તિગત સ્વાર્થ માટે તેનો ઉપયોગ અપરાધ સમાન છે.”

🔹 અંતમાં – ધુમલીનો ખેલ હવે કાયદાના કડક પાટામાં
ધુમલી ગામે સરકારી જમીનને ખાનગી ખેતર બનાવી “મૌન સહકાર”થી ચાલતો ખેલ હવે પૂરો થયો છે. ૨૦ વર્ષથી ચાલતી આ ગેરકાયદેસર કબજેદારી હવે કાયદાની પકડમાં આવી ગઈ છે.
ડીવાયએસપી શ્રી વિશ્મય માનસેતાની ટીમ હવે પુરાવાઓના આધારે આરોપી સામે કેસને કોર્ટ સુધી લઈ જવાની તૈયારીમાં છે. જો દોષ સાબિત થશે તો આરોપીને કારાવાસ અને દંડ બંનેનો સામનો કરવો પડશે, તેમજ જમીન તાત્કાલિક સરકારના કબજામાં પરત લેવામાં આવશે.
🔸 સમાપ્તિ
ભાણવડના આ કેસે આખા જિલ્લામાં ચેતવણીનો સંદેશ આપ્યો છે કે –

“જાહેર મિલ્કત પર ખાનગી દબાણ કરવાનો પ્રયત્ન હવે ચાલશે નહીં. કાયદો સૌ માટે એક સમાન છે.”

આ ઘટનાથી તંત્ર અને જનતાને એક મોટો પાઠ મળ્યો છે – સરકારી જમીન એટલે લોકોની સંપત્તિ, કોઈની ખાનગી મિલ્કત નહીં.
📰 વિશેષ અહેવાલ : માનવ અગ્રવાલ, જામનગર-ભાણવડ જિલ્લા રિપોર્ટિંગ ટીમ

જેતપુરમાં લાયન્સ ક્લબ રોયલના ડિસ્ટ્રીક્ટ ગવર્નર ધીરૂભાઈ રાણપરીયાના પરિવારજનોએ સોમયજ્ઞમાં હવનનો લ્હાવો લઈ ધાર્મિક ભક્તિનો અદભુત સંદેશ આપ્યો

જેતપુર શહેરમાં ચાલી રહેલા ભવ્ય સોમયજ્ઞ મહોત્સવમાં આજે શહેરના વિવિધ ક્ષેત્રના અગ્રણીઓ, સામાજિક કાર્યકરો અને શ્રદ્ધાળુઓ ઉમટી પડ્યા હતા. ખાસ કરીને આજે એક વિશેષ ક્ષણ એ બની કે લાયન્સ ક્લબ રોયલના ઈન્ટરનેશનલ ક્લબના ડિસ્ટ્રીક્ટ ગવર્નર ધીરૂભાઈ રાણપરીયાના સમગ્ર પરિવારજનોએ એકસાથે ઉપસ્થિત રહી હવન વિધિનો લાભ લીધો હતો. આ પવિત્ર યજ્ઞમાં સ્વેતાબેન દિપકભાઈ રાણપરીયા, રીતુબેન મુન્નાભાઈ રાણપરીયા, તેમના બાળકો, મંજુબેન ધીરૂભાઈ રાણપરીયા, નંદુબેન કેશુભાઈ રાણપરીયા તથા રાણપરીયા પરિવારના અન્ય સભ્યોએ ભક્તિભાવે ભાગ લીધો હતો.
સોમયજ્ઞનું પવિત્ર માહોલ : શહેરમાં વહેતો ભક્તિનો પ્રવાહ
જેતપુરમાં ચાલી રહેલો આ સોમયજ્ઞ શહેરના ધાર્મિક ઈતિહાસમાં એક સોનેરી પાનાં લખી રહ્યો છે. સવારથી જ યજ્ઞસ્થળે વૈદિક મંત્રોચ્ચારના સ્વર સાથે અદભુત આધ્યાત્મિક વાતાવરણ સર્જાયું હતું. સુપ્રસિદ્ધ પુરોહિતો દ્વારા સંસ્કારપૂર્ણ રીતે હવન વિધિ હાથ ધરાઈ હતી. યજ્ઞકુંડમાંથી ઊઠતી સુગંધિત ધૂમ્રલતાએ આસપાસના વાતાવરણને શાંત અને શુદ્ધ બનાવી દીધું હતું.
રાણપરીયા પરિવારના સભ્યો જયારે પૂજાની વિધિ માટે બેઠા, ત્યારે સૌના ચહેરા પર આનંદ અને ભક્તિનો સંયોગ ઝળહળતો જોવા મળ્યો. દરેક જણના હાથમાં સમિદ્ધી, ઘી અને હવન સામગ્રી હતી. પુરોહિતોના માર્ગદર્શન હેઠળ તમામ સભ્યોને યજ્ઞ વિધિમાં જોડાવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું હતું.
ધાર્મિક સમર્પણ સાથે પરિવારની સંસ્કારસભર એકતા
ધીરૂભાઈ રાણપરીયાના પરિવારે આ યજ્ઞમાં ભાગ લઈ એક અનોખો સંદેશ આપ્યો કે પરિવારની એકતા અને ભક્તિનું જોડાણ જ સાચું સુખ છે. સ્વેતાબેન દિપકભાઈ રાણપરીયાએ જણાવ્યું કે –

“ભગવાનના આશીર્વાદ વિના જીવન અધૂરું છે. આજે જેતપુરની આ પવિત્ર ધરતી પર હવનમાં ભાગ લઈ અમને અનન્ય શાંતિ અને આનંદનો અનુભવ થયો.”

રીતુબેન મુન્નાભાઈ રાણપરીયાએ ઉમેર્યું કે બાળકો સાથે આ પ્રકારની ધાર્મિક વિધિમાં ભાગ લેવાથી તેમને ભારતીય સંસ્કૃતિના મૂલ્યો સમજવામાં મદદ મળે છે.

“આજના યુગમાં આધ્યાત્મિક સંસ્કાર આપવો એટલો જ મહત્વનો છે જેટલો શિક્ષણ આપવું,” એમ તેમણે ભાવપૂર્વક જણાવ્યું.

હવન વિધિ દરમિયાન ભક્તિની અનોખી ઝળહળાટ
યજ્ઞસ્થળે ઉપસ્થિત શ્રદ્ધાળુઓએ પણ આ પ્રસંગે વિશેષ ઉત્સાહ દર્શાવ્યો. યજ્ઞ દરમિયાન “સ્વાહા”ના મંત્રોચ્ચાર સાથે દરેક આહુતિ સમયે ભક્તો હાથ જોડીને ભગવાનનો સ્મરણ કરતા હતા. સંગીતમય ભજનોથી આખું યજ્ઞસ્થળ ગુંજી ઉઠ્યું હતું.
સવારે હવન પૂર્તિ બાદ પ્રસાદ વિતરણનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ભક્તોને તુલસી, ચંદન અને હવન સામગ્રીના આશીર્વાદરૂપે વિતરણ કરવામાં આવ્યું. સમગ્ર કાર્યક્રમમાં શુદ્ધતા, શાંતિ અને સંસ્કારનું મિશ્રણ સ્પષ્ટપણે જોવા મળ્યું હતું.
લાયન્સ ક્લબ રોયલના સામાજિક મૂલ્યો સાથે ધાર્મિક ભાવનાનું જોડાણ
ધીરૂભાઈ રાણપરીયા લાયન્સ ક્લબ રોયલના ઈન્ટરનેશનલ ક્લબના ડિસ્ટ્રીક્ટ ગવર્નર તરીકે જાણીતા છે, જે અનેક સામાજિક કાર્યોમાં સતત અગ્રેસર રહ્યા છે. તેમણે જેતપુર અને આસપાસના વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા અભિયાન, શિક્ષણ સહાય કાર્યક્રમ, આંખની તપાસ કેમ્પ, અને બ્લડ ડોનેશન ડ્રાઇવ જેવા અનેક માનવસેવાના કાર્યક્રમો હાથ ધર્યા છે.
સોમયજ્ઞમાં તેમની ઉપસ્થિતિ એ બતાવે છે કે માનવસેવા અને ઈશ્વરસેવા બંને એકબીજાના પૂરક છે. જેમ તેમણે એક ઈન્ટરવ્યૂમાં જણાવ્યું હતું –

“સેવા એ પણ એક પ્રકારની ઉપાસના છે. દાન અને ધાર્મિકતા વચ્ચે કોઈ ભેદ નથી. બંનેમાં ઈશ્વરનો અંશ છે.”

આ વિચાર સાથે રાણપરીયા પરિવારની ઉપસ્થિતિએ કાર્યક્રમને નવી ઊંચાઈ આપી હતી.

નાગરિકોમાં આધ્યાત્મિકતા પ્રત્યેનો ઉત્સાહ વધ્યો
સોમયજ્ઞના પ્રસંગે શહેરના અનેક નાગરિકો, ધર્મપ્રેમી વૈષ્ણવો અને સોસાયટીના સભ્યો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. સૌએ રાણપરીયા પરિવારના આ ધાર્મિક સમર્પણની પ્રશંસા કરી. ભક્તોએ જણાવ્યું કે –

“આવા પ્રસંગો આપણા શહેરમાં આધ્યાત્મિક ઉર્જા જગાવે છે. જ્યારે સમાજના આગેવાનો સ્વયં આવી વિધિમાં ભાગ લે છે, ત્યારે સામાન્ય લોકો માટે તે પ્રેરણારૂપ બને છે.”

યજ્ઞના ત્રીજા દિવસે ભક્તિનો ઉલ્લાસ અને પરિક્રમાનો મહિમા
આજે સોમયજ્ઞનો ત્રીજો દિવસ હતો. સવારથી જ યજ્ઞસ્થળે ભક્તોની ભીડ ઉમટી પડી હતી. સવારે તેમજ સાંજે અગ્નિ શિખાના દર્શન કરવા માટે દૂર દૂરથી વૈષ્ણવો આવ્યા હતા. દરેકે પરિક્રમા કરી પુણ્યનું ભાથું બાંધ્યું. હવન પૂર્તિ બાદ સંધ્યાકાળે દીપોત્સવનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું, જેમાં સેકડો દીવડાઓ પ્રગટાવી દિવ્ય પ્રકાશ ફેલાવ્યો.
રાણપરીયા પરિવારના બાળકો પણ દીપોત્સવમાં ઉમંગ સાથે જોડાયા હતા. આ પ્રસંગે સ્વેતાબેનએ જણાવ્યું –

“આવી પરંપરાઓ બાળકોને સંસ્કાર અને સંયમનું મહત્વ સમજાવે છે. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે આ ધર્મિક સંસ્કૃતિ પેઢી દર પેઢી જીવંત રહે.”

માનવીય એકતાનો સંદેશ : ધર્મથી પર સહઅસ્તિત્વ
આ સોમયજ્ઞના માધ્યમથી માત્ર હવન વિધિ જ નહીં પરંતુ માનવ એકતા અને સહઅસ્તિત્વનો સંદેશ પણ પ્રસરી રહ્યો છે. યજ્ઞસ્થળે અલગ-અલગ સમાજના લોકો ઉપસ્થિત રહી ઈશ્વર સમક્ષ સમાનતાનો સંદેશ આપ્યો હતો. રાણપરીયા પરિવારના આગેવાનીમાં યોજાયેલી આ ભાગીદારી એનો ઉત્તમ ઉદાહરણ છે કે ધર્મનો અર્થ વિભાજન નહીં પરંતુ જોડાણ છે.
અંતમાં : જેતપુરમાં ધર્મ, સંસ્કાર અને સેવાનો સુમેળ
આજે જેતપુર શહેરે એક સુંદર ઉદાહરણ જોયું — જ્યાં સામાજિક સેવા અને આધ્યાત્મિકતા એકબીજાના હાથમાં હાથ આપી ચાલી. ધીરૂભાઈ રાણપરીયા અને તેમનો પરિવાર સેવા, સંસ્કાર અને ભક્તિની ત્રિવેણીનું પ્રતિક બની રહ્યા છે.
સોમયજ્ઞના આ પવિત્ર પ્રસંગે શહેરમાં ભક્તિની હવા છવાઈ ગઈ હતી, અને દરેકના મનમાં એક જ પ્રાર્થના ગુંજી રહી હતી —
“હે પ્રભુ, આ ધરતી પર શાંતિ, એકતા અને પ્રેમના દીવા સદાય પ્રગટ રાખજો.”

અબોલ જીવો માટે જીવ અર્પણ કરનાર પોલીસ કર્મચારી : અંકલેશ્વરના અરવિંદભાઈએ સ્વાનને બચાવતાં આપ્યો જીવનનો સર્વોચ્ચ બલિદાન

અંકલેશ્વર શહેરની એક શાંત સાંજ અચાનક શોકમાં ફેરવાઈ ગઈ, જ્યારે ફરજ પર રહેલા એક દયાળુ પોલીસ કર્મચારી અરવિંદભાઈએ અબોલ જીવો માટે કરેલ માનવતાભર્યો પ્રયાસ પોતાનો જીવ આપી પૂરો કર્યો. પોલીસની યુનિફોર્મમાં ફરજ બજાવતા પણ હૃદયથી જીવદયા પ્રેમી એવા અરવિંદભાઈએ એક ઘાયલ સ્વાનને બચાવવા માટે રસ્તા પર ઝંપલાવ્યું, પરંતુ કાળનો કોળિયો તેમની રાહ જોઈ રહ્યો હતો. અજાણ્યા વાહનની ઠોકરથી તેઓનું સ્થળ પર જ દુઃખદ અવસાન થયું. આખા અંકલેશ્વર અને ગુજરાત પોલીસ પરિવારમાં આ ઘટનાથી શોક અને ગૌરવની લાગણી છવાઈ ગઈ છે.
🚨 જીવદયા માટે જીવ ગુમાવનારનો અંતિમ પ્રયત્ન
અંકલેશ્વર શહેર બી ડિવિઝન પોલીસ સ્ટેશનમાં ફરજ બજાવતા અરવિંદભાઈ પોતાના સહકર્મચારીઓમાં એક સહાનુભૂતિશીલ અને જીવદયા પ્રેમી વ્યક્તિ તરીકે જાણીતા હતા. તેઓ ફરજ દરમિયાન પણ જો કોઈ પ્રાણી, પક્ષી અથવા સ્વાન રસ્તા પર ઇજા પામેલું દેખાતું તો તરત રોકાઈ જતા અને તેની મદદ માટે પ્રયત્ન કરતા. અનેક વખત તેમણે એનિમલ હેલ્પલાઇન, એનિમલ એમ્બ્યુલન્સ અથવા સ્થાનિક NGO ને જાણ કરીને પ્રાણીઓને બચાવ્યા હતા.
તે દિવસ પણ તેમણે એવું જ કર્યું. અંકલેશ્વરના મુખ્ય રોડ ઉપર ફરજ બજાવતા સમયે તેમણે એક સ્વાનને ભારે ઇજાગ્રસ્ત હાલતમાં રસ્તાની બાજુમાં તડપતા જોયું. તરત જ તેમણે પોતાની ફરજ કરતાં પણ જીવદયાને પ્રાથમિકતા આપી અને તે સ્વાન તરફ દોડી ગયા. સ્વાનને હળવેથી ઉચકીને રોડના ખૂણામાં રાખ્યો, અને એનિમલ એમ્બ્યુલન્સને કોલ કરીને તેની સારવાર માટે મોકલવાની વ્યવસ્થા કરી. આ દ્રશ્ય ત્યાં ઉભેલા લોકોએ જોઈને તેમની માનવતાને સલામ કરી હતી.
પરંતુ, નસીબે કંઈક બીજું જ લખેલું હતું. સ્વાનને બચાવી લીધા બાદ, જ્યારે અરવિંદભાઈ રોડ ક્રોસ કરીને પોતાની ડ્યૂટી તરફ પાછા ફરી રહ્યા હતા, ત્યારે પાછળથી એક અજાણ્યા વાહનચાલકે બેફામ ઝડપે આવતા તેમને ઠોકર મારી હતી. અથડામણ એટલી જોરદાર હતી કે અરવિંદભાઈને ગંભીર ઇજા પહોંચી અને ઘટનાસ્થળે જ તેમનું અવસાન થયું.
🚓 ફરજ અને માનવતાનું સમન્વય : અરવિંદભાઈનો જીવનપ્રવાસ
અરવિંદભાઈ છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોથી અંકલેશ્વર પોલીસ સ્ટેશનમાં સેવા આપી રહ્યા હતા. તેઓ પોતાના સહકર્મચારીઓ માટે એક પ્રેરણારૂપ વ્યક્તિ હતા — ફરજની પ્રતિબદ્ધતા, શિસ્ત અને માનવતાનું અનોખું મિશ્રણ. પોલીસની કઠિન ફરજ વચ્ચે પણ તેઓ પ્રાણીઓ પ્રત્યે અદ્ભુત દયાળુતા ધરાવતા હતા.
સહકર્મચારીઓ કહે છે કે અરવિંદભાઈ માટે “અબોલ જીવો” માત્ર પ્રાણી નહોતા, પરંતુ જીવંત આત્માઓ હતા. તેમના ઘરની આજુબાજુના વિસ્તારમાં પણ તેમણે અનેક વાર ઘાયલ સ્વાનોની સારવાર કરાવી, પક્ષીઓને પાણી અને અનાજ પૂરૂં પાડ્યું, અને વન વિભાગ સાથે જોડાઈ અનેક વખત પ્રાણીસુરક્ષા અભિયાનમાં ભાગ લીધો હતો.
તેમના એક સહકર્મચારી યાદ કરે છે — “અમે ડ્યૂટી પર હતા ત્યારે પણ જો કોઈ સ્વાન કે બિલાડી રોડ પર દેખાતી, તો અરવિંદભાઈ તરત જ બાઇક રોકી દેતા. કહેતા કે ‘આપણું જીવન તો સુરક્ષિત છે, પણ એ અબોલ જીવને તો આપણા પર વિશ્વાસ છે, એને છોડવો નહિ.’”
🕊️ અંકલેશ્વર શહેરમાં શોકની લાગણી
અરવિંદભાઈના અચાનક નિધનથી અંકલેશ્વર શહેરમાં શોકની લાગણી છવાઈ ગઈ છે. તેમના સહકર્મચારીઓ, વરીષ્ઠ અધિકારીઓ અને નાગરિકોએ તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપી. અંકલેશ્વર બી ડિવિઝન પોલીસ સ્ટેશનમાં તેમની સ્મૃતિમાં મૌન પાળી રાખવામાં આવી અને પોલીસ અધિકારીઓએ તેમના પરિવારજનોને સાંત્વના આપી.
સ્થાનિક લોકો કહે છે કે અરવિંદભાઈ માત્ર પોલીસકર્મચારી જ નહીં પરંતુ એક જીવંત પ્રેરણા હતા. તેમની માનવતાભરેલી આ કૃત્યે આખા સમાજને વિચારવા મજબૂર કરી દીધું કે ફરજ સાથે કરુણાનો સંગમ કેવી રીતે માનવતાની ઊંચાઈઓને સ્પર્શે છે.
🐾 અરવિંદભાઈની જીવદયા સેવાની કથાઓ
અરવિંદભાઈએ છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોમાં અનેક અબોલ જીવના જીવ બચાવ્યા હતા. ક્યારેક રોડ પર અકસ્માતમાં ઘાયલ સ્વાનને એનિમલ હૉસ્પિટલ પહોંચાડતા, તો ક્યારેક છત પર ફસાયેલા પક્ષીને બચાવવા ફાયર બ્રિગેડ બોલાવતા. તેમની આ માનવતાભરી પ્રવૃત્તિઓના કારણે અંકલેશ્વરમાં અનેક એનિમલ લવર્સ તેમને ઓળખતા હતા.
સ્થાનિક એનિમલ હેલ્પલાઇનના એક કાર્યકર કહે છે, “અરવિંદભાઈ માત્ર કોલ કરનાર નહોતા, તેઓ સ્વયં મદદ કરવા દોડી આવતા. અમને જ્યારે પણ કોઈ મુશ્કેલ રેસ્ક્યુ ઑપરેશન મળતું, ત્યારે તેઓ પોલીસ વાહન સાથે ત્યાં હાજર રહેતા. એવું લાગતું કે પોલીસ અને જીવદયા વચ્ચેનો પુલ એજ છે.”
⚖️ અકસ્માત પછીની કાર્યવાહી
પોલીસ વિભાગે ઘટનાને ગંભીરતાથી લીધી છે. અજાણ્યા વાહનચાલક સામે હિટ-એન્ડ-રનનો ગુનો દાખલ કરીને તપાસ હાથ ધરાઈ છે. નજીકના સીસીટીવી ફૂટેજ મેળવવામાં આવ્યા છે જેથી વાહનની ઓળખ થઈ શકે. અંકલેશ્વર પોલીસના ડી.વાય.એસ.પી.એ જણાવ્યું કે અરવિંદભાઈની નિષ્ઠા અને માનવતાને સલામ છે અને તેમની યાદમાં વિભાગ વિશેષ સમ્માન આપશે.
અરવિંદભાઈના અંતિમ સંસ્કારમાં મોટી સંખ્યામાં પોલીસ અધિકારીઓ, રાજકીય આગેવાનો, સામાજિક કાર્યકરો અને સામાન્ય નાગરિકો ઉપસ્થિત રહ્યા. સમગ્ર શહેરમાં શોકની લાગણી વચ્ચે સૌએ એક જ વાક્ય કહ્યું — “અરવિંદભાઈ તો ફરજની સાથે જીવદયાની પણ મૂર્તિ હતા.”
🌿 એક સંદેશ સમાજ માટે
અરવિંદભાઈની આ કથા માત્ર એક અકસ્માતની નથી, પણ માનવતાના સર્વોચ્ચ ઉદાહરણની છે. આજે જ્યાં લોકો પોતાના કામમાં વ્યસ્ત છે, ત્યાં કોઈ પોલીસ કર્મચારી જો એક ઘાયલ સ્વાન માટે જીવ જોખમમાં મૂકે, તો તે માનવતાનું ઉત્તમ પ્રતીક છે.
આ ઘટના આપણને યાદ અપાવે છે કે ફરજ માત્ર માનવ માટે જ નહીં, પરંતુ તમામ જીવ માટે હોવી જોઈએ. અબોલ જીવ પણ આપણા સમાજનો ભાગ છે, અને તેમના પ્રત્યે દયા દર્શાવવી એ આપણા સૌની ફરજ છે. અરવિંદભાઈએ તે ફરજને પોતાના પ્રાણોથી પૂર્ણ કરી.
💐 અંતિમ શ્રદ્ધાંજલિ
ગુજરાત પોલીસના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે અરવિંદભાઈ જેવા કર્મચારીઓ વિભાગનો ગૌરવ છે. તેમના સ્મરણમાં અંકલેશ્વર પોલીસ સ્ટેશનમાં “અરવિંદભાઈ જીવદયા સેવા કોર્નર” સ્થાપવાની યોજના છે, જ્યાંથી પ્રાણીસુરક્ષા અને જીવદયા સંબંધિત અભિયાન હાથ ધરાશે.
પરિવારજનો માટે આ ક્ષણ અતિ દુઃખદ છે, પરંતુ તેમને આ વાતનો ગર્વ છે કે અરવિંદભાઈએ પોતાનું જીવન માનવતા અને કરુણાના ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ તરીકે જીવ્યું.

દ્વારકા શહેરના ભાજપ મંત્રી મુન્નાભાઈએ રાજ્યના મંત્રી અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયા સાથે કરી સૌજન્ય મુલાકાત : દ્વારકા જિલ્લાના વિકાસ કાર્યો અંગે વિસ્તૃત ચર્ચા, ધાર્મિક-પર્યટન પ્રોજેક્ટો માટે ખાસ રજૂઆતો

દ્વારકા, પવિત્ર નગરી, જ્યાં સમુદ્રની લહેરો ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના ચરણસ્પર્શની સાક્ષી આપે છે, ત્યાં રાજકીય રીતે પણ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં વિકાસની નવી લહેરો ઉછળી રહી છે. તાજેતરમાં આ જ નગરીના ભાજપના શહેર મંત્રી મુન્નાભાઈએ રાજ્યના મંત્રી અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયા સાથે સૌજન્ય મુલાકાત કરી હતી. આ મુલાકાત દ્વારકાના સર્વાંગી વિકાસ અને શહેરના આધુનિકીકરણ માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહી છે.
મુલાકાત દરમ્યાન બંને નેતાઓ વચ્ચે દ્વારકા શહેર અને જિલ્લામાં ચાલી રહેલા તથા આવનારા પ્રોજેક્ટોને લઈને વિગતવાર ચર્ચા થઈ હતી. અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયા હાલ જામનગર અને દાહોદ જિલ્લાના પ્રભારી તરીકે નિયુક્ત છે અને ગુજરાત સરકારમાં એક અનુભવી મંત્રી તરીકે કાર્યરત છે. તેમણે દ્વારકા શહેરના ભાજપના કાર્યકરો સાથેના સંબંધો મજબૂત રહે તે માટે ખાસ રસ દાખવ્યો હતો.
મુન્નાભાઈએ મંત્રીશ્રી સમક્ષ દ્વારકાના ધાર્મિક તેમજ પર્યટન વિકાસના મુદ્દાઓ ઉઠાવ્યાં. તેમણે જણાવ્યું કે દ્વારકા, જે ભારતના ચાર ધામોમાંનું એક છે, ત્યાં દર વર્ષે લાખો યાત્રાળુઓ આવે છે. તેમ છતાં હજુ પણ પ્રવાસન સુવિધાઓમાં ઘણો સુધારો કરવાની જરૂર છે. ખાસ કરીને પાર્કિંગ વ્યવસ્થા, યાત્રાળુઓ માટે રહેઠાણ સુવિધા, દરિયાકાંઠે સુરક્ષા અને સફાઈ સંબંધિત પ્રશ્નો ઉકેલવા માટે રાજ્ય સરકારના સહયોગની માંગણી તેમણે કરી.
અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયાએ ધ્યાનપૂર્વક મુન્નાભાઈની રજૂઆતો સાંભળી અને વિશ્વાસ આપ્યો કે દ્વારકા શહેરનો સર્વાંગી વિકાસ રાજ્ય સરકારની પ્રાથમિકતા છે. તેમણે જણાવ્યું કે દ્વારકા માત્ર ધાર્મિક જ નહીં પરંતુ ઐતિહાસિક અને પર્યટન દૃષ્ટિએ પણ અત્યંત મહત્વ ધરાવે છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદી અને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ બંનેના માર્ગદર્શન હેઠળ દ્વારકા માટે વિશાળ વિકાસ યોજનાઓ તૈયાર થઈ રહી છે.
બંને વચ્ચે થયેલી ચર્ચામાં “દ્વારકા દરિયા સુરક્ષા પ્રોજેક્ટ”, “બેટ દ્વારકા બ્રિજ”, “દ્વારકા મંદિર કોરિડોર”, અને “પર્યટન આધુનિકીકરણ યોજના” જેવા પ્રોજેક્ટો અંગે પણ ચર્ચા થઈ. મુન્નાભાઈએ જણાવ્યું કે બેટ દ્વારકા બ્રિજનું નિર્માણ પૂર્ણતાની નજીક છે, જે પૂરા સૌરાષ્ટ્ર માટે ગૌરવનો વિષય છે. તેમણે મંત્રીશ્રીને વિનંતી કરી કે આ પ્રોજેક્ટનું ઉદ્ઘાટન રાજ્ય સરકારના પ્રતિનિધિઓની ઉપસ્થિતિમાં ભવ્ય રીતે કરવામાં આવે.
મુન્નાભાઈએ દ્વારકા શહેરના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સંબંધિત પ્રશ્નો પણ ઉઠાવ્યાં. શહેરના રોડ નેટવર્કના વિસ્તરણ, ડ્રેનેજ સિસ્ટમના સુધારણા અને હેરિટેજ ઝોનના સંરક્ષણ અંગે પણ ચર્ચા કરવામાં આવી. તેમણે જણાવ્યું કે દ્વારકામાં દર વર્ષે આવતા પ્રવાસીઓની સંખ્યા વધી રહી છે, જેના કારણે પાણી અને સ્વચ્છતા વ્યવસ્થાને આધુનિક બનાવવાની જરૂર છે.
મંત્રી અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયાએ જણાવ્યું કે રાજ્ય સરકાર ‘સ્વચ્છ દ્વારકા-હરિત દ્વારકા’ અભિયાન અંતર્ગત દ્વારકાના શહેરી વિસ્તારને આધુનિક સુવિધાઓ સાથે જોડવાનો સંકલ્પ ધરાવે છે. તેમણે ઉમેર્યું કે પ્રવાસીઓ માટે સ્માર્ટ ટૂરિઝમ ફેસિલિટી, ઈ-ગાઈડ એપ્લિકેશન અને ગંગેશ્વર મંદિરથી લઈને ગુમતી ઘાટ સુધી હેરિટેજ વૉક વિકસાવવાની યોજના પણ વિચારાધીન છે.
મુન્નાભાઈએ દ્વારકા શહેરના રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્ય અંગે પણ મંત્રીશ્રીને માહિતી આપી. તેમણે કહ્યું કે ભાજપના કાર્યકરો જમીનસ્તરે સતત કાર્ય કરી રહ્યા છે, શહેરમાં જનકલ્યાણના કાર્યો થઈ રહ્યા છે અને લોકો સરકારની નીતિઓથી સંતોષ અનુભવી રહ્યા છે. આ બેઠકમાં ભાજપ સંગઠનને વધુ મજબૂત બનાવવા માટેની ચર્ચા પણ થઈ.

મુન્નાભાઈએ મંત્રીશ્રીને જણાવ્યું કે દ્વારકામાં અનેક યુવાનો રોજગારની તકો માટે આતુર છે. આ માટે દ્વારકા જિલ્લામાં ‘કૌશલ્ય વિકાસ કેન્દ્ર’ સ્થાપવા અંગે રજૂઆત કરવામાં આવી. મંત્રીશ્રીએ આ રજૂઆતને સકારાત્મક પ્રતિસાદ આપ્યો અને જણાવ્યું કે ગુજરાત સરકાર રાજ્યના તમામ ધાર્મિક પર્યટન કેન્દ્રોને સ્વરોજગાર સાથે જોડવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયાએ કહ્યું કે દ્વારકા માત્ર શ્રદ્ધાનો કેન્દ્ર નથી, પરંતુ એક ઉદ્ભવતા પર્યટન અને રોકાણ કેન્દ્ર તરીકે પણ ઓળખાશે. તેમણે જણાવ્યું કે આગામી વર્ષોમાં દ્વારકા અને ભાણવડ તાલુકા માટે અનેક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરલ પ્રોજેક્ટો હાથ ધરાશે, જેમાં સમુદ્ર કાંઠાના વિસ્તારના વિકાસ, માછીમાર સમાજના કલ્યાણ માટેના વિશેષ પ્રોજેક્ટો તથા ગામડાઓને જોડતા માર્ગોનું સુધારણ પણ સામેલ છે.
બેઠક દરમિયાન બંને નેતાઓએ દ્વારકામાં શિક્ષણ અને આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં સુધારણા માટે પણ ચર્ચા કરી. મુન્નાભાઈએ મંત્રીશ્રીને જણાવ્યું કે દ્વારકા તાલુકાના અનેક ગામોમાં હજી પણ પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં ડૉક્ટર અને મેડિકલ સ્ટાફની અછત છે. આ અંગે તાત્કાલિક પગલાં લેવા વિનંતી કરી. અર્જુનભાઈએ ખાતરી આપી કે આરોગ્ય વિભાગ દ્વારા તાત્કાલિક અધિકારીઓને આદેશ આપવામાં આવશે.
મુન્નાભાઈએ દ્વારકાના માછીમાર સમાજની સમસ્યાઓ અંગે પણ વિગતવાર રજૂઆત કરી. તેમણે કહ્યું કે દરિયાઈ તોફાનો દરમિયાન માછીમારોને સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન મળી રહે તે માટે નવી જેટ્ટી અને માછીમાર આવાસ યોજના શરૂ કરવાની જરૂર છે. મંત્રીશ્રીએ કહ્યું કે માછીમાર સમાજના કલ્યાણ માટે સરકાર દ્વારા નવી માછીમાર સહાય યોજના અને ઈન્શ્યોરન્સ સ્કીમ અમલમાં આવશે.
આ બેઠક બાદ બંને નેતાઓ વચ્ચે પરસ્પર સહકાર અને સંકલન મજબૂત કરવાનો સંકલ્પ વ્યક્ત કરવામાં આવ્યો. અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયાએ મુન્નાભાઈની રાજકીય નિષ્ઠા અને લોકસેવામાં આપેલા યોગદાનની પ્રશંસા કરી. તેમણે જણાવ્યું કે દ્વારકાનું આધ્યાત્મિક અને સંસ્કૃતિક વૈભવ જાળવી રાખી સાથે વિકાસની દિશામાં આગ્રહપૂર્વક પગલાં ભરવામાં આવશે.
બેઠક પૂર્ણ થયા બાદ મુન્નાભાઈએ જણાવ્યું કે મંત્રી અર્જુનભાઈ મોઢવાડિયાના માર્ગદર્શન હેઠળ દ્વારકા જિલ્લાના વિકાસ કાર્યોને નવી દિશા મળશે. તેમણે જણાવ્યું કે આ મુલાકાત માત્ર સૌજન્ય ન હતી, પરંતુ દ્વારકા માટે નવા સપનાઓને સાકાર કરવાનો આરંભ હતી.
દ્વારકા શહેરના નાગરિકોએ પણ આ મુલાકાતને સકારાત્મક ગણાવી છે. સ્થાનિક વેપારી, ધર્મગુરુઓ અને સામાજિક સંગઠનોના પ્રતિનિધિઓએ આશા વ્યક્ત કરી કે આ પ્રકારની રાજકીય સંવાદથી દ્વારકા વધુ સુશોભિત અને સુવ્યવસ્થિત શહેર તરીકે વિકસશે.
દ્વારકાની આ ઐતિહાસિક મુલાકાતે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ધાર્મિક ભાવનાની સાથે સાથે હવે દ્વારકા વિકાસના નવા યુગમાં પ્રવેશી રહી છે — જ્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની ભૂમિ હવે આધુનિક ભારતના સ્વપ્ન સાથે જોડાઈ રહી છે.

એકતાનગરમાં ભારત પર્વ–2025નો ભવ્ય પ્રારંભ: મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે આપ્યો “એક ભારત – શ્રેષ્ઠ ભારત”ના સંકલ્પનો સંદેશ

“રાજ્ય અનેક રાષ્ટ્ર એક, સમાજ અનેક ભારત એક, ભાષા અનેક ભાવ એક અને રંગ અનેક તિરંગો એક” — વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીનાં આ મંત્રને સાકાર કરતું ભારત પર્વ એકતાનગરમાં લોકકલાનું, સંસ્કૃતિનું અને એકતાનું જીવંત પ્રતીક બની રહ્યું છે.
જ્યાં પ્રકૃતિની ગોદમાં સરદાર સરોવરનો નાદ ગુંજે છે, જ્યાં વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા સ્ટેચ્યૂ ઓફ યુનિટી ભારતીય એકતાનું પ્રતિક બની અડીખમ ઊભી છે, ત્યાં 2025નું ભારત પર્વ ધામધૂમથી શરૂ થયું છે. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે વિધાનસભાના અધ્યક્ષ શ્રી શંકરભાઈ ચૌધરી, રાજ્ય મંત્રી શ્રી પી.સી. બરંડા, તેમજ અનેક મહાનુભાવોની ઉપસ્થિતિમાં આ રાષ્ટ્રીય મહોત્સવનો પ્રારંભ કર્યો.
🌿 સરદાર પટેલની 150મી જન્મજયંતિ અને ભારત પર્વનો સંકલ્પ
આ ભવ્ય પર્વનું આયોજન અખંડ ભારતના શિલ્પકાર સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની 150મી જન્મજયંતિની ઉજવણીના ભાગરૂપે કરવામાં આવ્યું છે. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ આપેલો મંત્ર — “રાજ્ય અનેક રાષ્ટ્ર એક, સમાજ અનેક ભારત એક, ભાષા અનેક ભાવ એક અને રંગ અનેક તિરંગો એક” — આ ભારત પર્વમાં સાકાર થઈ રહ્યો છે.
એકતાનગરના આ કાર્યક્રમમાં “અનેકતામાં એકતા”ની સંસ્કૃતિને જીવંત રૂપમાં રજૂ કરવામાં આવી રહી છે. દરેક રાજ્યની કલાઓ, ખાદ્ય પરંપરાઓ, લોકનૃત્યો, અને હસ્તકલાકૃતિઓ દ્વારા ભારતની અખંડિતતા અને સાંસ્કૃતિક વૈવિધ્યની એક અનોખી ઝાંખી જોવા મળી રહી છે.

 

🌍 “એક ભારત – શ્રેષ્ઠ ભારત”નું જીવંત રૂપ
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીે ‘સ્વનો નહીં, સમસ્તનો વિચાર’ ધારણ કર્યો છે — એવો નેતૃત્વ, જે રાષ્ટ્રહિતને પ્રથમ સ્થાન આપે છે. તેમણે ઉમેર્યું કે સરદાર સાહેબે જેમ 562 રજવાડાઓને વિલીન કરીને અખંડ ભારત રચ્યું, તેમ વડાપ્રધાનશ્રી આજે વિકાસના માર્ગે શ્રેષ્ઠ ભારતનું નિર્માણ કરી રહ્યા છે.
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ કહ્યું કે, “આઝાદીના દાયકાઓ બાદ આપણે એવા નેતા મેળવ્યા છે જેમણે માત્ર રાજકારણ નહીં, રાષ્ટ્રકારણને પ્રથમ સ્થાન આપ્યું છે. તેમણે રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસના રૂપમાં સરદાર સાહેબની જન્મજયંતિને ઉજવવાનો પ્રારંભ કરીને સમગ્ર રાષ્ટ્રને એકતા અને અખંડિતતાનો સંદેશ આપ્યો છે.”

🏞️ એકતાનગરનું રૂપાંતર — વડાપ્રધાનના વિઝનનું સાકાર સ્વરૂપ
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ એકતાનગરને વિશ્વ કક્ષાનું પ્રવાસન અને સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર બનાવવા માટે ભવ્ય વિઝન આપ્યું છે. આજે એકતાનગર માત્ર પ્રવાસનનું નહીં પરંતુ પ્રકૃતિ, પ્રગતિ અને પરંપરાનું સંગમસ્થળ બની ગયું છે.
સ્ટેચ્યૂ ઓફ યુનિટીના પરિસરમાં વિકસાવવામાં આવેલા ભારત દર્શન પેવેલિયન્સ, હસ્તકલા અને હેન્ડલૂમ સ્ટોલ્સ, તેમજ ફૂડ કોર્ટ્સ વડે ભારતના દરેક ખૂણેથી આવતી સંસ્કૃતિઓ એક મંચ પર જોવા મળી રહી છે. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો કે, “એ જ વ્યવસ્થાઓ, એ જ તંત્ર હોવા છતાં જો નેતૃત્વ પાસે આગવું વિઝન હોય તો સ્થિતિ કેવી રીતે બદલાઈ શકે તે મોદી સાહેબે એકતાનગરના વિકાસથી સાબિત કર્યું છે.”

 

🎭 ભારત પર્વ 2025ની વિશેષતાઓ
ભારત પર્વ 2025ના કાર્યક્રમો સમગ્ર 15 દિવસ સુધી ચાલશે. આ સમયગાળામાં દેશના દરેક રાજ્યની સંસ્કૃતિ, કલા અને રસોઈ પરંપરાનો સુમેળ જોવા મળશે.
મુખ્ય વિશેષતાઓ નીચે મુજબ છે:
  • દરરોજ સાંજે બે રાજ્યોની સાંસ્કૃતિક પ્રસ્તુતિઓ યોજાશે, જેમાં લોકનૃત્ય, લોકસંગીત, નાટ્યરૂપાંતર અને પરંપરાગત વાદ્ય વાદનનો સમાવેશ છે.
  • 45 ફૂડ સ્ટોલ્સમાં ભારતના વિવિધ રાજ્યોની ચટાકેદાર વાનગીઓ પીરસાશે — ગુજરાતનો ઢોકળો, પંજાબનો સરસો દા સાગ, તમિલનાડુનો ડોસા, બિહારનો લિટ્ટી-ચોખા અને અનેક અન્ય.
  • એક લાઇવ સ્ટુડિયો કિચનમાં નામી શેફ્સ ભારતના પ્રાદેશિક ખોરાક બનાવતા દેખાશે, જે પ્રવાસીઓ માટે અનોખો અનુભવ બનશે.
  • 55 હસ્તકલા અને હેન્ડલૂમ સ્ટોલ્સ ઉભા કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં દરેક રાજ્યની વિશિષ્ટ કલાઓ, કઢાઈ, વણાટ, અને હસ્તનિર્મિત સામગ્રી વેચાણ માટે ઉપલબ્ધ છે.
  • ભારત દર્શન પેવેલિયનમાં દરેક રાજ્યના પ્રવાસન સ્થળો, લોકપરંપરાઓ અને સાંસ્કૃતિક પ્રતીકોની પ્રદર્શનાત્મક ઝલક રજૂ કરવામાં આવી છે.

આ બધા આયોજન વડાપ્રધાનના “વિકાસ ભી, વિરાસત ભી”ના સૂત્રને સાકાર કરે છે — એટલે કે વિકાસ સાથે સંસ્કૃતિનો વારસો પણ જળવાઈ રહે.
 બિરસા મુન્ડા જયંતિની વિશેષ ઉજવણી
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે જણાવ્યું કે આ વર્ષે આદિવાસી ભગવાન બિરસા મુન્ડાજીની 150મી જન્મજયંતિ પણ ઉજવાઈ રહી છે. આ અવસરે 15 નવેમ્બરે એકતાનગર ખાતે વિશેષ સાંસ્કૃતિક પ્રસ્તુતિ યોજાશે, જેમાં આદિજાતિ સમુદાયની લોકકળા, નૃત્યો અને જીવનશૈલીને સમર્પિત કાર્યક્રમો રજૂ થશે.
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ કહ્યું કે, “ભારત પર્વ એ માત્ર શહેરોના લોકો માટે નહીં, પરંતુ આદિજાતિ, ગ્રામ્ય અને પ્રાદેશિક પરંપરાઓને રાષ્ટ્રીય સ્તરે રજૂ કરવાનો એક મંચ છે.”
🕊️ સાંસ્કૃતિક એકતાના પ્રતીકરૂપ ઉત્સવો
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ પોતાના ભાષણમાં ઉમેર્યું કે, “એક ભારત-શ્રેષ્ઠ ભારતની ભાવના આપણા ઉત્સવોમાં પણ સાકાર થાય છે. ગુજરાતના નવરાત્રિના ગરબા, મહારાષ્ટ્રનો ગણપતિ ઉત્સવ, બિહારની છઠ પૂજા, પશ્ચિમ બંગાળની દુર્ગા પૂજા — આ બધા ઉત્સવો હવે સમગ્ર ભારતમાં લોકો સાથે મળીને ઉજવે છે.”
તેમણે જણાવ્યું કે વડાપ્રધાન મોદીનાં માર્ગદર્શનમાં માધવપુર મેળો, કાશી તમિલ સંગમ, અને સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમ જેવા કાર્યક્રમો દ્વારા પૂર્વોત્તરથી દક્ષિણ અને પશ્ચિમ સુધીની સંસ્કૃતિઓ જોડાઈ રહી છે.
“આ જ એકતા અને સમરસતાનું પ્રતિબિંબ આ ભારત પર્વમાં પણ ઝળહળશે,” એમ મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ઉમેર્યું.

🏛️ વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીનાં વિઝનનું પ્રશંસન
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસની શરૂઆત કરીને સરદાર પટેલની ભાવનાને જીવંત રાખી છે. સ્ટેચ્યૂ ઓફ યુનિટીના નિર્માણથી એક અજાણ વનવાસી વિસ્તાર આજે વિશ્વના નકશામાં ઓળખ મેળવી ચૂક્યો છે.
તેમણે કહ્યું કે, “મોદી સાહેબ visionary લીડર છે — જે કોઈને ના સૂઝે તે તેમને સૂઝે છે. તેમણે માત્ર સરદાર પટેલનું ગૌરવ જ નથી વધાર્યું, પરંતુ દરેક ભારતીયના મનમાં રાષ્ટ્રીય એકતાનો દીવો પ્રગટાવ્યો છે.”
🏗️ વિકાસ અને આત્મનિર્ભરતાનો સંકલ્પ
મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે વડાપ્રધાનશ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ આત્મનિર્ભર ભારતના નિર્માણ માટેનો સંકલ્પ કર્યો છે. “સરદાર સાહેબના ચીંધેલા માર્ગે ચાલીને સ્વદેશી અપનાવીએ, દેશની આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક શક્તિને વધારીએ — એ જ આ પર્વનો હેતુ છે.”
👥 મુખ્ય અતિથિઓની ઉપસ્થિતિ
આ અવસરે ઉપસ્થિત રહેલા મહાનુભાવોમાં —
સાંસદ જશુભાઈ રાઠવા, ધારાસભ્ય ડૉ. દર્શનાબેન દેશમુખ, જિલ્લા પંચાયત પ્રમુખ ભીમસિંહ તડવી, પ્રવાસન સચિવ રાજેન્દ્ર કુમાર, ટુરિઝમ કોર્પોરેશનના એમ.ડી. પ્રભવ જોષી, સ્ટેચ્યૂ ઓફ યુનિટીના સી.ઈ.ઓ. અમિત અરોરા, ટ્રાયબલ ડેવલપમેન્ટ કમિશનર આશિષકુમાર, જિલ્લા કલેકટર એસ.કે. મોદી, ડી.ડી.ઓ. આર.બી. વાળા, અને જિલ્લા પોલીસ વડા વિશાખા ડબરાલ સહિત અનેક અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે પર્વના વિવિધ સ્ટોલ્સની મુલાકાત લઈને હસ્તકલા કલાકારો અને રાજ્યોના પ્રતિનિધિઓ સાથે વાતચીત પણ કરી.
🌅 સમાપ્તી વિચાર
એકતાનગરમાં આયોજિત ભારત પર્વ–2025 માત્ર એક કાર્યક્રમ નથી — તે ભારતની આત્મા, તેની સંસ્કૃતિ, અને તેની એકતાનો ઉત્સવ છે. અહીં ભારતના દરેક ખૂણાનો રંગ, સ્વાદ, અને સ્વર એક સાથે ગુંજાય છે.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના શબ્દોમાં —

“આ પર્વ દ્વારા 15 દિવસ સુધી એકતાનગરમાં સમગ્ર ભારત અને ભારતીય પરંપરાઓ પુનઃ જીવંત થવાની છે. ‘વિકાસ ભી, વિરાસત ભી’ના વડાપ્રધાનશ્રીના સપના સાકાર થશે.”

એકતાનગર ફરી એક વાર સાબિત કરે છે કે —
“એક ભારત – શ્રેષ્ઠ ભારત” માત્ર સૂત્ર નથી, પરંતુ જીવંત સંસ્કાર છે, જે દરેક ભારતીયના હૃદયમાં વસે છે.

2025ના નવા નિયમો હેઠળ ભારતીય રેલ્વેની “લોઅર બર્થ રિઝર્વેશન પોલિસી”માં મોટો ફેરફાર — હવે વરિષ્ઠ નાગરિકો, મહિલાઓ અને સામાન્ય મુસાફરોને વધુ સુવિધા

ભારત જેવી વિશાળ ભૂમિમાં રેલ્વે ફક્ત એક પરિવહન સાધન નથી, પરંતુ કરોડો લોકોના દૈનિક જીવનનો અભિન્ન ભાગ છે. વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી રેલ્વે નેટવર્ક ધરાવતા ભારતીય રેલ્વે (Indian Railways) દ્વારા દરરોજ લાખો મુસાફરો એક સ્થાનથી બીજા સ્થાન સુધી મુસાફરી કરે છે. મુસાફરીને વધુ સુવિધાજનક, સુરક્ષિત અને સુલભ બનાવવા માટે ભારતીય રેલ્વે સમયાંતરે નવી નીતિઓ અને નિયમોમાં ફેરફાર કરતી રહે છે. તાજેતરમાં જ જાહેર થયેલા “ભારતીય રેલ્વે લોઅર બર્થ રિઝર્વેશન નિયમો 2025” એવા જ મહત્વપૂર્ણ સુધારાઓમાંથી એક છે.
આ નવી નીતિ ખાસ કરીને વરિષ્ઠ નાગરિકો, મહિલાઓ, ગર્ભવતી મહિલાઓ તેમજ લાંબી મુસાફરી કરતા મુસાફરો માટે રાહતરૂપ બની છે. ચાલો વિગતે જાણીએ કે આ નીતિ શું છે, કોને તેનો લાભ મળશે અને મુસાફરો માટે તેમાં શું નવી સુવિધાઓ ઉમેરાઈ છે.
🚉 ભારતીય રેલ્વે અને મુસાફરીમાં લોઅર બર્થનું મહત્વ
ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતા લોકો માટે લોઅર બર્થ એટલે આરામ, સુરક્ષા અને સહેલાઈનું પ્રતિક છે. ખાસ કરીને વરિષ્ઠ નાગરિકો, ગર્ભવતી મહિલાઓ અને નાના બાળકો સાથે મુસાફરી કરતી મહિલાઓ માટે લોઅર બર્થ ખૂબ જ ઉપયોગી રહે છે. ઉપરના બર્થ પર ચઢવા ઉતરવામાં થતી મુશ્કેલીઓ, રાત્રે ઊંઘ દરમિયાન વારંવાર ઉઠવું કે બાથરૂમ માટે જવું જેવી પરિસ્થિતિમાં લોઅર બર્થ જ સૌથી આરામદાયક વિકલ્પ બને છે.
પહેલાં ઘણાં મુસાફરો ફરિયાદ કરતા કે બુકિંગ વખતે “લોઅર બર્થ પ્રેફરન્સ” પસંદ કરવા છતાં તેમને ઘણીવાર અપર અથવા મિડલ બર્થ ફાળવવામાં આવે છે. આ સમસ્યાને દૂર કરવા માટે રેલ્વેએ હવે તેની આરક્ષણ સિસ્ટમમાં નવા નિયમો અમલમાં મૂક્યા છે.
🆕 2025ના નવા લોઅર બર્થ રિઝર્વેશન નિયમો: મુખ્ય ફેરફાર
ભારતીય રેલ્વેએ મુસાફરોને વધુ સહજ રીતે લોઅર બર્થ ફાળવાય તે માટે નીચેના નિયમો અમલમાં મૂક્યા છે:
૧. વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે પ્રાથમિકતા
  • 45 વર્ષથી વધુ ઉંમરના પુરુષ વરિષ્ઠ નાગરિકો અને 45 વર્ષથી વધુ ઉંમરની મહિલા મુસાફરોને બુકિંગ સમયે આપોઆપ લોઅર બર્થ ફાળવાશે.
  • આ ફાળવણી લોઅર બર્થની ઉપલબ્ધતા પર આધારિત રહેશે.
  • જો લોઅર બર્થ ઉપલબ્ધ ન હોય, તો ટિકિટ ચેકિંગ સ્ટાફ (TTE) મુસાફરી દરમિયાન ખાલી પડેલી લોઅર બર્થ તેમને ફાળવી શકશે.
૨. ગર્ભવતી મહિલાઓ અને શારીરિક રીતે અશક્ત મુસાફરો માટે વિશેષ જોગવાઈ
  • ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ માટે રેલ્વેએ ખાસ કોટામાં લોઅર બર્થ રિઝર્વ રાખવાનો નિયમ કર્યો છે.
  • તદુપરાંત, દિવ્યાંગ મુસાફરો માટે પણ લોઅર બર્થની વિશેષ વ્યવસ્થા છે.
૩. પરિવાર સાથે મુસાફરી કરનારા વરિષ્ઠ નાગરિકોને સહાયતા
  • જો વરિષ્ઠ નાગરિક તેમના પરિવાર સાથે મુસાફરી કરે છે, તો શક્ય હોય ત્યાં સુધી રેલ્વે તેમને એક જ કેબિનમાં અથવા નજીકના બર્થ પર રાખવાનો પ્રયત્ન કરશે.
📱 RailOne સુપર એપ — બુકિંગ વધુ સરળ અને પારદર્શક
2025માં રેલ્વેએ RailOne નામની નવી “સુપર એપ” લોન્ચ કરી છે. આ એપ મુસાફરો માટે એક જ પ્લેટફોર્મ પર નીચેની તમામ સેવાઓ ઉપલબ્ધ કરાવે છે:
  • આરક્ષિત (Reserved) અને અનરિઝર્વ્ડ (Unreserved) ટિકિટ બુકિંગ
  • લાઇવ ટ્રેન સ્ટેટસ
  • લોઅર બર્થ પ્રેફરન્સ પસંદ કરવાની સગવડ
  • મુસાફરી દરમિયાન ખાલી બર્થ વિશે માહિતી
  • ખોરાક ઓર્ડર કરવાની અને ફરિયાદ નોંધાવવાની સુવિધા
આ એપને કારણે હવે મુસાફરોને ટિકિટ બુકિંગ માટે IRCTCની અલગ વેબસાઇટ અથવા અન્ય પ્લેટફોર્મનો સહારો લેવાની જરૂર રહેશે નહીં.
એડવાન્સ રિઝર્વેશન પિરિયડમાં ફેરફાર
રેલ્વેએ લાંબા સમયથી ચાલતી 120 દિવસની એડવાન્સ બુકિંગ નીતિમાં મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર કર્યો છે. હવે મુસાફરોને માત્ર 60 દિવસ પહેલાં સુધી ટિકિટ બુક કરવાની છૂટ મળશે.
આ નિર્ણય પાછળનું મુખ્ય કારણ એ છે કે લાંબા સમય સુધી રિઝર્વેશન બ્લોક રહેતા મુસાફરોને છેલ્લી ઘડીએ ટિકિટ મળતી નથી. હવે 60 દિવસના નિયમથી ટિકિટો ઝડપથી સર્ક્યુલેટ થશે અને વધુ લોકોને મુસાફરી કરવાની તક મળશે.
🧓 લોઅર બર્થ બુકિંગ માટેની સૂચનાઓ
બુકિંગ કરતી વખતે મુસાફરોને નીચેના મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ:
  1. લોઅર બર્થ પ્રેફરન્સ વિકલ્પ પસંદ કરતી વખતે “If available only then book” નો વિકલ્પ પસંદ કરો.
  2. જો તે સમયે લોઅર બર્થ ઉપલબ્ધ ન હોય, તો સિસ્ટમ ટિકિટ બુક નહીં કરે અને રકમ આપમેળે રિફંડ થશે.
  3. જો તમે વરિષ્ઠ નાગરિક તરીકે બુકિંગ કરી રહ્યા છો, તો તમારી ઉંમર યોગ્ય રીતે દાખલ કરો, જેથી સિસ્ટમ આપોઆપ પ્રાથમિકતા આપી શકે.
  4. મુસાફરી દરમિયાન જો લોઅર બર્થ ખાલી પડે, તો TTEને વિનંતી કરીને તે ફાળવાવી શકાય છે.
🚺 મહિલા મુસાફરો માટે નવી સુવિધા
રેલ્વેએ સ્ત્રી સુરક્ષા અને આરામને ધ્યાનમાં રાખીને 2025માં નીચેના સુધારાઓ અમલમાં મૂક્યા છે:
  • દરેક એક્સપ્રેસ અને સુપરફાસ્ટ ટ્રેનમાં “લેડીઝ કોટા” હેઠળ ચોક્કસ લોઅર બર્થ અનામત રાખવામાં આવ્યા છે.
  • રાત્રિ મુસાફરીમાં ગર્ભવતી મહિલાઓને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે.
  • મહિલા મુસાફરો માટે ટોયલેટની નજીકના કેબિનમાં સીટ ફાળવવાની વ્યવસ્થા પણ રેલ્વે કરી રહી છે.
💡 ટેકનોલોજી દ્વારા પારદર્શિતા
ભારતીય રેલ્વેએ પોતાની કોમ્પ્યુટરાઇઝ્ડ રિઝર્વેશન સિસ્ટમને અપગ્રેડ કરીને “AI આધારિત બર્થ ફાળવણી” સિસ્ટમ શરૂ કરી છે. આ સિસ્ટમ મુસાફરોની ઉંમર, જાતિ, પસંદગી અને ટ્રેનના રૂટને આધારે યોગ્ય બર્થ આપમેળે ફાળવે છે.
ઉદાહરણ તરીકે —
  • જો મુસાફર 60 વર્ષથી વધુ ઉંમરનો હોય, તો સિસ્ટમ પહેલા લોઅર બર્થ શોધશે.
  • જો તે ઉપલબ્ધ ન હોય, તો સિસ્ટમ નજીકના બર્થ (મિડલ અથવા સાઇડ લોઅર) ફાળવે છે.
🌐 રેલ્વેની ઑનલાઇન સુવિધાઓ — વધુ સહજ અનુભવ
નવા નિયમો સાથે IRCTCની વેબસાઇટ અને RailOne એપ બંને પર નીચેની સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી છે:
  • લાઇવ વેઇટલિસ્ટ અપડેટ
  • કન્ફર્મેશન ચાન્સ ટ્રેકર
  • “Preferred Coach Selection” — એટલે કે મુસાફરો હવે ચોક્કસ કેબિન પસંદ કરી શકશે
  • લોઅર બર્થની ઉપલબ્ધતા વિશે લાઇવ માહિતી
💬 રેલ્વે અધિકારીઓનું નિવેદન
રેલ્વે બોર્ડના વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું કે,

“લોઅર બર્થની માગ છેલ્લા કેટલાંક વર્ષોમાં ખૂબ વધી છે. અમારું લક્ષ્ય એ છે કે વરિષ્ઠ નાગરિકો, ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ અને જરૂરિયાત ધરાવતા મુસાફરોને સૌપ્રથમ આરામદાયક બેઠક મળે. 2025ના સુધારેલા નિયમો આ દિશામાં મોટું પગલું છે.”

🛏️ મુસાફરો માટે પ્રેક્ટિકલ ટિપ્સ
  1. ટિકિટ બુક કરતી વખતે હંમેશા “Passenger Category” યોગ્ય રીતે પસંદ કરો.
  2. જો તમને ખાસ તબીબી જરૂરિયાત હોય, તો “Medical Condition” વિભાગમાં ઉલ્લેખ કરો.
  3. મુસાફરી દરમિયાન મુશ્કેલી થાય તો 139 હેલ્પલાઇન અથવા RailOne એપ દ્વારા ફરિયાદ નોંધાવો.
  4. જો લોઅર બર્થ ન મળે તો મુસાફરી દરમિયાન ખાલી પડેલી બર્થ વિશે TTE પાસેથી માહિતી મેળવી શકો છો.
⚖️ લોઅર બર્થ નીતિના લાભ અને પડકાર
લાભ:
  • વરિષ્ઠ નાગરિકો અને મહિલાઓ માટે આરામદાયક મુસાફરી
  • વધુ ન્યાયપૂર્ણ બર્થ ફાળવણી
  • ટેકનોલોજી દ્વારા પારદર્શિતા
  • મુસાફરોની તકલીફમાં ઘટાડો
પડકાર:
  • ટૂંકા રૂટની ટ્રેનોમાં લોઅર બર્થની ઉપલબ્ધતા મર્યાદિત રહે છે.
  • AI સિસ્ટમ હોવા છતાં કેટલીકવાર બર્થ ફાળવણીમાં માનવીય ભૂલ થાય છે.
રેલ્વે વિભાગ મુજબ, આ સમસ્યાઓ ધીમે ધીમે સુધારવામાં આવી રહી છે.
🔚 સમાપન: મુસાફરો માટે વધુ માનવકેન્દ્રિત રેલ્વે સેવા
ભારતીય રેલ્વેની “લોઅર બર્થ રિઝર્વેશન પોલિસી 2025” મુસાફરો માટે એક મહત્વપૂર્ણ સુધારો સાબિત થશે. વરિષ્ઠ નાગરિકો, મહિલાઓ અને દિવ્યાંગ લોકો માટે આરામદાયક મુસાફરી સુનિશ્ચિત કરવા સાથે આ નીતિ ટેકનોલોજી અને માનવતાનું સમન્વય પ્રદર્શિત કરે છે.

“રેલ્વે ફક્ત રેલગાડીઓ નથી ચલાવતું, પરંતુ કરોડો ભારતીયોના સપનાઓને ગંતવ્ય સુધી પહોંચાડે છે.”

નવી નીતિથી આશા રાખી શકાય કે હવે લોઅર બર્થ માટેની દોડ ધીમે ધીમે ઘટશે અને દરેક મુસાફર પોતાના હકની આરામદાયક બેઠક પર ગંતવ્ય સુધીની સફર આનંદથી કરી શકશે.

શ્રીહરિ જાગ્યા, શુભ મંગલ ગવાયા: દેવઉઠી એકાદશીથી તુલસી વિવાહ સુધીનો પવિત્ર ઉત્સવ — જ્યારે ભૂમિ પર ફરી પ્રારંભ થાય શુભ કાર્યોની ઋતુ

કાર્તિક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિ, જેને દેવઉઠી એકાદશી અથવા પ્રબોધિની એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, હિન્દુ ધર્મમાં અતિ મહત્ત્વનો દિવસ છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ પોતાની ચાર મહિનાની યોગનિદ્રાથી જાગે છે અને સમગ્ર સૃષ્ટિમાં ફરીથી શુભ કાર્યોની શરૂઆત થાય છે. આ દિવસે જ દેવી તુલસી અને ભગવાન શાલિગ્રામ (વિષ્ણુનું સ્વરૂપ) નો દિવ્ય વિવાહ ઉજવવામાં આવે છે, જેને તુલસી વિવાહ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસ ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મિક રીતે અતિ પવિત્ર ગણાય છે.
🌿 તુલસી વિવાહ — એક આધ્યાત્મિક લગ્નોત્સવ
હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં તુલસી વિવાહ ફક્ત એક ધાર્મિક વિધિ નથી, પરંતુ શ્રદ્ધા, સમર્પણ અને ભક્તિનું અનન્ય પ્રતિક છે. તુલસી, જે વૃંદા તરીકે જાણીતી હતી, તેની ભક્તિ અને સતીત્વના કારણે ભગવાન વિષ્ણુએ તેને પૃથ્વી પર પવિત્ર છોડ તરીકે અવતરાવ્યા હતા. આજે પણ દરેક હિંદુ ઘરઆંગણે તુલસીના છોડને પૂજ્ય સ્થાન અપાય છે. તુલસી વિવાહનો દિવસ એ દિવસ છે, જ્યારે તુલસી (દેવી વૃંદા) અને શાલિગ્રામ (વિષ્ણુ)ના લગ્ન ધૂમધામથી ઉજવાય છે.
આ વિવાહ ભગવાન વિષ્ણુ અને દેવી લક્ષ્મીના પુનર્મિલનનું પ્રતિક પણ છે. દેવઉઠી એકાદશી પછીથી ચાર મહિનાથી સ્થગિત તમામ શુભ કાર્યોની શરૂઆત થાય છે — એટલે કે હવે લગ્ન, ગૃહપ્રવેશ, ઉપનયન અને અન્ય માંગલિક વિધિઓ માટેનો શુભ સમય શરૂ થાય છે.
🪔 દેવઉઠી એકાદશીનો તાત્વિક અર્થ
ચાર માસના ચાતુર્માસ દરમ્યાન, જે શ્રાવણથી શરૂ થઈને કાર્તિક સુધી ચાલે છે, ભગવાન વિષ્ણુ યોગનિદ્રામાં રહે છે. આ સમય દરમ્યાન કોઈ પણ શુભ કાર્ય કરવાનું મનાઈ છે. પરંતુ દેવઉઠી એકાદશીના પ્રભાતે ભગવાન વિષ્ણુ પોતાની નિદ્રાથી જાગે છે, એટલે આ દિવસને “દેવ પ્રબોધિની એકાદશી” પણ કહેવામાં આવે છે.
આ દિવસે ભક્તો ઘરોમાં વિશેષ પૂજન કરે છે, વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામનું પાઠ કરે છે અને ભક્તિભાવથી ઉપવાસ રાખે છે. એવા માન્યતાઓ છે કે આ દિવસે ઉપવાસ અને પૂજન કરવાથી મનુષ્યને અખંડ પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે અને જીવનમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને મંગલ પ્રાપ્ત થાય છે.
💍 તુલસી વિવાહનું ધાર્મિક અને પૌરાણિક મહત્ત્વ
તુલસી વિવાહ પાછળની કથા ભક્તિ અને સતીત્વની અનોખી ગાથા છે. પુરાણોમાં ઉલ્લેખ છે કે તુલસીનો પૂર્વજન્મ દેવી વૃંદા તરીકે થયો હતો, જે રાક્ષસ રાજા જલંધરની પતિવ્રતા પત્ની હતી. વૃંદાની અખંડ ભક્તિ અને સતીત્વના બળે જલંધર અજેય બન્યો હતો. દેવતાઓના અનુરોધે, ભગવાન વિષ્ણુએ વૃંદાના સ્વરૂપમાં પ્રવેશ કરીને તેના પતિના રૂપમાં ભ્રમ પેદા કર્યો. આથી વૃંદાનું સતીત્વ ભંગ થયું અને જલંધરનું મૃત્યુ થયું.
વૃંદાને જ્યારે આ સત્યનો ભાન થયું, ત્યારે તેણે ભગવાન વિષ્ણુને શાપ આપ્યો કે તે પથ્થર બની જશે — અને ભગવાન શાલિગ્રામ રૂપે નદીના તટે નિવાસી બન્યા. ત્યારબાદ વૃંદાએ પોતાનું શરીર ત્યજી દીધું અને જ્યાં તે સતી થઈ ત્યાં તુલસીનો છોડ ઉગ્યો. ભગવાન વિષ્ણુએ વચન આપ્યું કે દર વર્ષે તે તુલસી (વૃંદા) સાથે લગ્ન કરશે. આ રીતે તુલસી વિવાહની પરંપરા શરૂ થઈ.
🌸 તુલસી વિવાહની તૈયારી અને વિધિ
તુલસી વિવાહના દિવસે ઘરોમાં હર્ષનો માહોલ હોય છે. લોકો તુલસીના છોડને કન્યાની જેમ શણગાર કરે છે.
૧. મંડપ સ્થાપના
તુલસીના છોડની આસપાસ શેરડીના થાંભલાથી નાનું મંડપ બનાવવામાં આવે છે. મંડપને રંગીન વસ્ત્રો, ફૂલોના હાર અને દીવડાઓથી શણગારવામાં આવે છે.
૨. સ્થાપના અને શણગાર
એક બાજોઠ પર તુલસી (દેવી વૃંદા)ને અને બીજા બાજોઠ પર શાલિગ્રામ (વિષ્ણુનું પ્રતીક)ને સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. તુલસી પર લાલ ચુંદડી, વાંકડા, કાનના ટોપા અને નથ મૂકી કન્યાની જેમ સજાવવામાં આવે છે, જ્યારે શાલિગ્રામને પીળા વસ્ત્રો અને ફૂલોથી શણગારવામાં આવે છે.
૩. વિવાહ વિધિ
પંડિતજી અથવા ઘરનાં વડીલોના માર્ગદર્શન હેઠળ વિધિપૂર્વક તુલસી અને શાલિગ્રામના લગ્ન કરાવવામાં આવે છે. “ઓમ નમો ભગવતે વાસુદેવાય” ના ઉચ્ચાર વચ્ચે આરતી થાય છે. તુલસીની પરિક્રમા કરીને કન્યાદાનના મંત્રો બોલવામાં આવે છે.
૪. આરતી અને પ્રસાદ
લગ્ન પછી ઘીનો દીવો પ્રગટાવી આરતી કરવામાં આવે છે. પછી પ્રસાદમાં મીઠાઈ, પાન-માવા અને સૂકા મેવાં વહેંચવામાં આવે છે.
🌼 તુલસી વિવાહનું સામાજિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ
  1. કન્યાદાન સમાન પુણ્ય: તુલસી વિવાહ કરાવનાર ભક્તોને કન્યાદાન જેટલું પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
  2. શુભ કાર્યોની શરૂઆત: ચાતુર્માસ પછી તુલસી વિવાહથી જ લગ્ન, ગૃહપ્રવેશ, અને અન્ય વિધિઓની શરૂઆત થાય છે.
  3. સુખ-સમૃદ્ધિ: આ વિધિ કરવાથી ઘરમાં આનંદ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ પ્રવેશે છે.
  4. લગ્નમાં અવરોધો દૂર થાય: જેમના લગ્નમાં વિલંબ થતો હોય, તેઓ તુલસી વિવાહ કરાવે તો શુભ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
  5. પર્યાવરણ અને ભક્તિનું સંયોજન: તુલસી છોડ હવામાં શુદ્ધતા લાવે છે. તેથી તુલસી વિવાહ માત્ર ધાર્મિક જ નહીં પરંતુ પર્યાવરણીય સંતુલનનો સંદેશ આપતો ઉત્સવ પણ છે.
🕊️ તુલસી વિવાહ અને લોકજીવનમાં એની અસર
ગુજરાત, રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર વગેરે રાજ્યોમાં તુલસી વિવાહની ઉજવણી વિશેષ ઉત્સાહથી થાય છે. ગામડાંઓમાં સ્ત્રીઓ લોકગીતો ગાય છે —

“તુલસી વિવાહે આવ્યા શાલિગ્રામના દેવ,
ફૂલ ફળ ફેલાવે, મંગલ ગાયે સેવ…”

ગામની છોકરીઓ, અપરિણીત યુવતીઓ અને સુહાગી સ્ત્રીઓ તુલસીની પરિક્રમા કરે છે, કુંકુ લગાવે છે અને મનથી પોતાના પરિવાર માટે સુખની પ્રાર્થના કરે છે.
🪔 તુલસી વિવાહનો આધુનિક સંદેશ
આજના સમયના ધર્મપ્રેમી લોકો માટે તુલસી વિવાહ માત્ર પરંપરા નથી, પરંતુ ભક્તિ અને પ્રકૃતિ વચ્ચેનું એક અદભૂત જોડાણ છે. જ્યાં એક તરફ તુલસી હવાના શુદ્ધિકરણમાં સહાય કરે છે, ત્યાં બીજી તરફ માનવમનમાં ભક્તિ અને સમર્પણના બીજ વાવે છે. આ વિધિ આપણને શીખવે છે કે જીવનમાં પ્રકૃતિ, પરમાત્મા અને માનવતા — ત્રણેય વચ્ચેનું સંતુલન જ સાચું ધાર્મિક જીવન છે.
🌺 સમાપન: જય તુલસી માતા, જય શ્રી વિષ્ણુ
તુલસી વિવાહનો દિવસ એ દિવસ છે, જ્યારે ભક્તિ, પ્રેમ, પ્રકૃતિ અને પરમાત્મા એક થાય છે. ઘરોમાં દીપ પ્રગટે છે, ગીતો ગવાય છે અને દરેક હૃદયમાં શાંતિ અને આનંદની લાગણી જન્મે છે. દેવઉઠી એકાદશીથી લઈને તુલસી વિવાહ સુધીનો સમય માત્ર ધાર્મિક જ નહીં, પણ આધ્યાત્મિક ઉર્જાનો નવો પ્રારંભ છે.
“તુલસી વિવાહે થયો વિષ્ણુનો મંગલ મેળ,
ભક્તોના ઘરમાં ઉજવાય સુખનો ખેલ.”