રાજકોટ શહેરમાં પોલીસ વિભાગમાં ફરી એક વાર કરૂણ ઘટના બની છે. ફરજ પર રહેલી મહિલા પોલીસકર્મીએ વ્યક્તિગત જીવનના તણાવ અને ઘરકંકાસથી કંટાળીને પોતાનું જીવન ટૂંકાવી લીધું હોવાની માહિતી સામે આવી છે. હરસિદ્ધિબેન ભારડિયા નામની આ બહાદુર પરંતુ અંતરમાં પીડિત મહિલા પોલીસકર્મીએ 8 સપ્ટેમ્બરના રોજ ઝેરી દવા પી લીધી હતી. અમદાવાદમાં તાત્કાલિક સારવાર માટે ખસેડાયા બાદ અનેક દિવસો સુધી જીવ માટે લડ્યા બાદ અંતે તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા.
આ દુખદ ઘટનાએ સમગ્ર પોલીસ વિભાગમાં શોક અને વિચારણાનું વાતાવરણ સર્જી દીધું છે. એક તરફ મહિલા સુરક્ષા અને સશક્તિકરણની વાતો ચાલી રહી છે, ત્યારે બીજી તરફ મહિલા પોલીસ પોતે જ માનસિક અને કુટુંબજન્ય દબાણ હેઠળ જીવ ગુમાવી રહી છે – એ એક મોટો પ્રશ્નચિહ્ન ઉભો કરે છે.
હરસિદ્ધિબેન ભારડિયાનો પરિચય: ફરજપરાયણ પરંતુ આંતરિક રીતે પીડિત
મૃતક હરસિદ્ધિબેન ભારડિયા રાજકોટ શહેર પોલીસમાં ફરજ બજાવતા સજાગ અને ફરજપરાયણ પોલીસકર્મી તરીકે ઓળખાતા હતા. સહકર્મીઓ જણાવે છે કે તેઓ અતિ શાંત, સરળ સ્વભાવની અને દરેક સાથે સૌજન્યથી વર્તન કરતી વ્યક્તિ હતી. ફરજ દરમિયાન ક્યારેય કોઇ વિવાદ કે તણાવનું છાંટું પણ ન આવતું. પરંતુ વ્યક્તિગત જીવનમાં તેઓ અનેક મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહ્યા હતા.
ઘરકંકાસ, વ્યક્તિગત વિવાદો અને કુટુંબજન્ય દબાણ વચ્ચે તેઓ માનસિક રીતે થાકી ગયા હતા. અનેક વાર સહકર્મીઓએ તેમની આંખોમાં ઉદાસીનતા અને ચિંતા જોઈ હતી, પરંતુ કોઈએ વિચાર્યું ન હતું કે તેઓ આટલો મોટો નિર્ણય લેશે.
ઘરકંકાસનો અંતહીન તણાવ – 8 સપ્ટેમ્બરે લીધું જીવલેણ પગલું
પ્રાથમિક તપાસ અનુસાર, હરસિદ્ધિબેન છેલ્લા કેટલાક સમયથી પોતાના પતિ સાથેના મતભેદોને કારણે માનસિક તણાવમાં હતી. પરિવારના સભ્યો વચ્ચે સતત બોલાચાલી થતી રહેતી હતી. 8 સપ્ટેમ્બરના રોજ ઘરમાં ચાલતી ઉગ્ર બોલાચાલી બાદ તેમણે ઝેરી દવા પી દીધી હતી. પરિવારજનોએ તાત્કાલિક તબીબી સારવાર માટે તેમને રાજકોટની હોસ્પિટલમાં ખસેડી દીધા હતા, પરંતુ હાલત ગંભીર હોવાથી બાદમાં અમદાવાદના સિવિલ હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા હતા.
ચાર દિવસ સુધી ચાલેલી સારવાર બાદ પણ તબીબો તેમને બચાવી શક્યા નહોતા. 12 સપ્ટેમ્બરના રોજ તેઓનું દુખદ અવસાન થયું. હોસ્પિટલના માર્ગ પરથી જ આ દુઃખદ સમાચાર રાજકોટ પોલીસ લાઇન સુધી પહોંચતા સૌના હૃદયમાં શોકની લહેર ફેલાઈ ગઈ હતી.
પોલીસ વિભાગમાં શોક અને આત્મચિંતનનો માહોલ
આ ઘટના બાદ રાજકોટ પોલીસ કમિશનર સહિતના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ હરસિદ્ધિબેનના પરિવારમાં વ્યક્તિગત રીતે સંપર્ક કર્યો અને સંવેદના વ્યક્ત કરી. વિભાગે તેમની અંતિમ વિદાય દરમિયાન ગાર્ડ ઓફ ઑનર આપીને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી.
સહકર્મીઓએ જણાવ્યું કે હરસિદ્ધિબેન એક સંઘર્ષશીલ મહિલા હતી, પરંતુ કુટુંબના સતત વિવાદોથી તેઓ મનથી ખીન બન્યા હતા. એક સહકર્મી મહિલા કૉન્સ્ટેબલે જણાવ્યું,
“અમે ઘણી વાર તેમને હસાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેઓ પોતાના આંતરિક દુઃખ વિશે ક્યારેય ખોલીને નથી બોલ્યા. એ જ ચુપાઈ કદાચ હવે શાશ્વત બની ગઈ.”
મહિલા પોલીસમાં વધતો માનસિક તણાવ – એક ચિંતાજનક પ્રવૃત્તિ
છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં રાજકોટ સહિત ગુજરાતના વિવિધ શહેરોમાં મહિલા પોલીસકર્મીઓ દ્વારા આપઘાતના બનાવોમાં વધારો નોંધાયો છે. ફરજની જવાબદારીઓ, કુટુંબનો દબાણ, સામાજિક અપેક્ષાઓ અને સમયની અછત — આ બધાનો મેળ કરીને અનેક મહિલાઓ માનસિક રીતે થાક અનુભવે છે.
પોલીસની ફરજ એ સ્વભાવથી જ તણાવભરી હોય છે. દિવસ-રાતના અનિયમિત સમયપત્રક, દબાણવાળી ફરજો, અને વ્યક્તિગત જીવન વચ્ચે સંતુલન જાળવવું સહેલું નથી. ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે, જેઓ પર ઘરના કાર્યો અને બાળકોની જવાબદારી પણ હોય છે, એ વધુ મુશ્કેલ બને છે.
માનસશાસ્ત્રના નિષ્ણાતો જણાવે છે કે,
“પોલીસકર્મીઓ માટે નિયમિત કાઉન્સેલિંગ અને માનસિક આરોગ્ય ચકાસણી જરૂરી છે. આપઘાત જેવા બનાવો એ એક સામૂહિક અસફળતાનું પ્રતિબિંબ છે, માત્ર વ્યક્તિગત નહિ.”
તપાસ અને કાનૂની કાર્યવાહી
આપઘાત બાદ પ્રાથમિક તપાસ શરૂ કરવામાં આવી છે. પોલીસે પરિચિતો અને પરિવારજનોથી નિવેદન લીધા છે. પ્રાથમિક તારણ મુજબ ઘરકંકાસને કારણે જ આપઘાતનું પગલું લેવામાં આવ્યું હોવાનું મનાય છે. હરસિદ્ધિબેનના મોબાઈલ ફોન અને નોટબુકમાંથી પણ માહિતી મેળવી વધુ તપાસ હાથ ધરાઈ રહી છે કે કોઈએ તેમને માનસિક રીતે હેરાન કર્યું હતું કે નહીં.
પોલીસ સ્તરે હજી સુધી કોઇ આપઘાતની નોટ મળી નથી, પરંતુ કેટલાક નજીકના સહકર્મીઓએ જણાવ્યું કે છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયા થી તેઓ ઉદાસ રહેતા હતા અને વારંવાર “હવે બધું પૂરું કરવું છે” જેવા શબ્દો બોલતા હતા.
આપઘાતની વધતી ઘટનાઓને લઇ પ્રશ્નો
રાજકોટમાં છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં આ ત્રીજી ઘટના છે જેમાં પોલીસ વિભાગ સાથે સંકળાયેલી મહિલા કર્મચારીના આપઘાતના સમાચાર સામે આવ્યા છે. આ આંકડો ચિંતાજનક છે. સમાજમાં સુરક્ષા આપનારી મહિલા જો પોતે જ અસુરક્ષિત અનુભવે, તો એ સમગ્ર સિસ્ટમ માટે ચેતવણીરૂપ છે.
માનવ અધિકાર સંસ્થાઓ અને મહિલા સંગઠનો દ્વારા પણ આ મામલે ગંભીર ચિંતાઓ વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. “પોલીસ વિભાગમાં મહિલા કર્મચારીઓ માટે અલગથી માનસિક સહાય કેન્દ્રો (counselling cells) સ્થાપવા જોઈએ,” એવી માંગ ઉઠી છે.
સમાજ અને તંત્ર માટે શીખવાનો સંદેશ
હરસિદ્ધિબેનની કરૂણ અંતિમ કથા માત્ર એક વ્યક્તિની દુઃખદ વાર્તા નથી, પરંતુ એ આપણાં સમાજ માટે એક ચેતવણી છે. ઘરકંકાસ અને તણાવ એ દરેક ઘરમાં બનતી વાત છે, પરંતુ સમયસર સંવાદ, સમજણ અને સહાનુભૂતિથી અનેક જીવ બચાવી શકાય છે.
પોલીસ તંત્ર માટે પણ આ એક સંકેત છે કે માનસિક સ્વાસ્થ્યને પૂરતું મહત્વ આપવું પડશે. તાલીમ, ડ્યૂટી અને શિસ્ત જેટલું જ મહત્વ માનસિક સંતુલન અને ભાવનાત્મક આધારને આપવું જરૂરી બની ગયું છે.
અંતિમ વિદાય – સહકર્મીઓની આંસુભીની નજર
જ્યારે હરસિદ્ધિબેનનો અંતિમ સંસ્કાર તેમના વતન ખાતે કરવામાં આવ્યો ત્યારે પોલીસ વિભાગના અધિકારીઓ, સહકર્મીઓ અને સ્થાનિક લોકો મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત રહ્યા. મહિલા પોલીસ યુનિટની સહકર્મીઓએ આંખોમાં આંસુ સાથે તેમના કફનને સલામી આપી.
એક વરિષ્ઠ મહિલા અધિકારીએ કહ્યું,
“હરસિદ્ધિબેનનું સ્મિત હંમેશા યાદ રહેશે. તેમની જેમ કોઈ અન્ય બહેનને આવી પરિસ્થિતિનો સામનો ન કરવો પડે, એ માટે આપણે સૌએ હવે વિચારવું પડશે.”
પરિવાર પર દુખનો પહાડ
હરસિદ્ધિબેનના પરિવારજનો માટે આ ઘટના અવિશ્વસનીય આઘાત સમાન છે. માતા-પિતાએ જણાવ્યું કે,
“અમને લાગતું નહોતું કે હરસિદ્ધિ આટલું પગલું લેશે. તે હંમેશા પરિવાર માટે તનમનથી લડતી રહી. પરંતુ કદાચ અંદરથી તૂટી ગઈ હતી.”
તેમના બે નાના સંતાનો છે, જે હવે માતા વગરના થઈ ગયા છે. પરિવારની આ સ્થિતિ જોઈને સૌની આંખો નમ થઈ ગઈ.
અંતિમ સંદેશ: એક જીવ ગુમાયો, એક પ્રશ્ન બચ્યો
હરસિદ્ધિબેન ભારડિયાનો આપઘાત એ એક વ્યકિતગત દુઃખ સાથે સાથે સામાજિક પ્રશ્નનું પ્રતિબિંબ છે – “શું આપણે માનસિક તણાવમાં રહેલા લોકોને સાચી રીતે સાંભળીએ છીએ?”
જ્યારે પોલીસ જેવી સંસ્થામાં પણ માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પૂરતા ઉપાય નથી, ત્યારે સમાજને વધુ સંવેદનશીલ બનવાની જરૂર છે.
પરિણામરૂપ અંતિમ વિચાર:
રાજકોટની આ ઘટના માત્ર શોકજનક નથી, પરંતુ એ તંત્ર, સમાજ અને પરિવાર — ત્રણેય સ્તરે આત્મમંથન કરાવે છે.
જો સમયસર સહાનુભૂતિ અને સમર્થન મળ્યું હોત, તો કદાચ હરસિદ્ધિબેન આજે ફરજ પર હસતા-મુકતા જોવા મળ્યાં હોત.
તેમનું આકસ્મિક અવસાન આપણને એક સંદેશ આપે છે — “જીવનના તણાવ વચ્ચે ચુપ ન રહો, બોલો, સહાય માગો, કારણ કે દરેક જીવ કિંમતી છે.”
